درباره هنر قلم زنی و ابزارهای لازم آن

[شکوفه-یاس]

معرفی هنر قلمزنی
در معرفی هنر قلمزنی می‌توان گفت که این هنر یکی از ظریف‌ترین صنایع دستی ایرانی به‌شمار می‌رود که با کندن نقوش و تزئین ظروف فلزی به‌خصوص ظروف مسی حاصل می‌شود. نقوش مربوط به صنایع دستی قلمزنی می‌توانند به‌صورت فرورفته یا برجسته بر روی زیرساخت فلزی کنده‌کاری شوند.


ابزار و مواد قلمزنی
فلز: در ابتدا هنرمند باید تصمیم بگیرد که بر روی چه فلزی می‌خواهد قلمکاری کند. این فلزات می‌توانند از جنس مس،طلا، برنج و نقره باشند. همچنین هنرمندان اغلب از ترکیب فلزات مختلف، آلیاژهای مستحکمی می‌سازند و سپس بر روی آن‌ها قلمزنی می‌کنند، برای مثال مفرغ ترکیبی از مس و قلع است.

قیر: اولین کار پس از انتخاب فلز یا آلیاژ مورد نظر قیرگیری است. استادکاران قیر و گچ را باهم مخلوط کرده و به پشت بستر فلزی مورد نظر می‌ریزند. این کار باعث می‌شود که فلز طی انجام فرآیند چکش‌خواری نشکند و همچین صدای زیاد کار را کاهش می‌دهد.

چکش: در قلمزنی سه نوع چکش داریم، دو نوع آن برای قلمکاری و ضریه قلم است و یک نوع دیگر هم برای صاف کردن و یا شکل دادن به فلز که مستقیما بر روی آن کوبیده می‌شود.

قلم: قلم مهم‌ترین جزء این هنر است و باید از جنس فولاد مناسب باشد. قلم‌ها در اندازه‌ها و شکل‌های بسیار مختلفی وجود دارند و حتی برخی استادکاران قلم‌های مورد نیازشان را خودشان می‌سازند. طول قلم معمولا حدود 20 سانتی‌متر است، اگرچه در ظریف‌کاری قلم‌ها کوچک و ریزتر هستند.

ابزار آلات فرعی دیگر مانند گیره، سوهان، انبر، قالب و بسیاری موارد دیگر در قلمزنی استفاده می‌شوند که اشاره و توضیح تک‌تک آن‌ها از حوصله بحث خارج است.