قزاق دوزی، هنر مهاجران گلستان

[L²evi]

قزاق دوزی نیز از دیگر رشته های صنایع دستی گلستان است که همچنان در برخی محلات استان رواج دارد. قزاقها در حدود 50 سال قبل از قزاقستان به ايران آمدند،بنابراين قدمت اين هنر در استان به نيم قرن مي رسد.آنان در گرگان، گنبد، بندرتركمن وآق قلا زندگي مي كنند.
 

پارچه كتان سفيد رنگ،مخمل و جير سياه و نخهاي ابريشمي از جمله مواد اولیه این هنر دستی است و در بيليش دوزي انواع دوختهايي كه بكار مي رود عبارتند از سانتي دوزي (ساتن دوزي) ، ساتن دوزي كوتاه و بلند و « اِلْمِه » است.
 

اکثر طرحهاي المه بصورت چهارضلعي بوده و از رنگهاي قرمز ، جگري ، سبز و زرد استفاده مي شود. اشكال بصورت گل و برگ ديده مي شود و پارچه بكار رفته در اين دوخت كتان سفيد مي باشد و از اين دوخت براي تزئين بوراما و ژاولق ( نوعي كلاه ) استفاده مي شود.

 

در چهارگوشه روسريهاي مربع شكل زنان قزاق و نگاره مركزي آن، اغلب با دست سوزندوزي مي شود كه اين نوع سوزندوزي بر روي پارچه ضخيم نخي به رنگ روشن بويژه سفيد صورت مي پذيرد.
 

قزاق دوزي بر اساس كاربردي كه در بين زنان  آن دارد همچنان بر روي لباس بومي دوخته مي شود و در اين بين مي توان از هنرمنداني چون اقدس آداي ، سارقان شادكام ، ناديا آداي و ... نام برد.
 

بنا به سكونت اين اقوام در چند شهر استان مناطق توليد آن نيز بر همان اساس تعيين گشته كه از جمله اين شهر ها گنبد ، بندرتركمن ، گرگان ، آق قلا است.
 اين نوع سوزندوزي توسط زنان قزاق در قسمت سرآستين ها ، لبه پائيني شلوار ( دور مچ پا ) ، دور يقه و جلوي سينه لباس زنان و بر روي روسري ، « ژاولق » ، « بوراما » ( كلاه ) دوخته مي شود.
 

ژاولق و بوراما نوعي كلاه است كه دختران به هنگام ازدواج بر سر  مي گذارند و در جلوي سر ( پيشاني ) قرار مي گيرد. « بشود » نیز لباس بلنديست كه تا زانو آمده و همچون جليقه بدون آستين و از جنس مخمل سياه رنگ است.