می‌توان واژه ها را چشید و صداها را بوئید؟

[∆ MeRzaD ∆]

دانشمندان بر این باورند که پدیده مرموز "هم حسی" یا "Synesthesia" می تواند فواید مغزی زیادی از قبیل بالا بردن گنجایش حافظه، تقویت احساسات و بالابردن خلاقیت برای انسانها داشته باشد.
 

در حالی که بسیاری از انسانها دیدنی ها را می بینند و صداها را می شنوند، عده ای دیگر می توانند رنگها را بشنوند و طعم واژه ها را بچشند، پدیده ای مرموز که "هم حسی" نامیده شده و زمانی رخ می دهد که تحریک یکی از حواس پنجگانه منجر به فعال شدن حسی نامرتبط با محرک شود. اکنون دانشمندان دریافته اند این پدیده شاید فواید ذهنی زیادی داشته باشد و بر این باورند که می توانند ریشه تکاملی این پدیده را توضیح دهند.
این پدیده برای اولین بار در قرن 19 میلادی کشف شد، زمانی که محققان دریافتند افرادی خاص هر عدد یا حرف را آغشته به رنگهایی خاص می بینند حتی اگر آن حروف یا اعداد با جوهر مشکی نوشته شوند. این وضعیت که به هم حسی حرفی-رنگی شهرت دارد یکی از رایجترین نمونه ها از 60 مدل شناخته شده از اختلال هم حسی است.
با وجود اینکه هم حسی می تواند در اثر داروهای روانگردان، آسیبهای مغزی، ضعف حسی و حتی هیپنوتیزم رخ دهد، مطالعات نشان می دهند دو تا چهار درصد از انسانها به صورت طبیعی هم حسی را تجربه می کنند و حتی این پدیده می تواند در میان خانواده ها منتقل می شود. تحلیلهای جدیدی که بر روی هم حسی حرفی-رنگی انجام شده است نشان می دهد این پدیده به دلیل افزایش تعداد اتصالات میان مناطق حسگر مغزی به وجود می آید.
یکی از کلیدی ترین سوالات درباره هم حسی این است که چرا چنین پدیده ای درصورتی که برای انسانها فایده ای نداشته، باید در روند تکامل باقی مانده باشد. دانشمندان اکنون با بازخوانی اطلاعات قدیمی درباره افرادی که در گذشته به این اختلال مبتلا بوده اند، پاسخی برای این سوال یافته اند.
نتایج بررسی محققان نشان می دهد هم حسی برای مثال در میان نقاشان، شاعران و رمان نویسان هفت برابر دیگران است. محققان عصب شناس دانشگاه کالیفرنیا سن دیه گو بر این باورند که هم حسی در پی جهش ژنتیکی به وجود آمده و باعث می شود انسانها نه تنها میان احساسات نامرتبط، بلکه میان ایده های نامرتبط، ارتباطی احساس کرده و منجر به بروز پدیده ای شوند که "خلاقیت" نام دارد.
این پدیده در گنجایش حافظه افراد نیز تاثیر قابل توجهی دارد. برای مثال "دانیل تامت" نویسنده بریتانیایی برای هر یک از عدد صحیح مثبت تا رقم 10 هزار، شکل، رنگ، بافت و احساس متفاوتی را در ذهن دارد و از این توانایی برای به خاطر سپردن امتداد عدد پی تا رقم 22 هزار و 514 استفاده کرده است.
محققان همچنین دریافته اند ابتلا به هم حسی عددی-رنگی بهتر از ابتلا به دیگر انواع هم حسی از قبیل هم حسی آینه ای-حسی است، اختلالی که در آن فرد با لمس شدن دست فرد دیگری که در برابر دید او قرار دارد، احساس لمس شدن را در دستانش خواهد داشت، زیرا در چنین حالتهایی حس لامسه فرد به شدت تحریک می شود. این نشان می دهد هم حسی می تواند به ظریف ترین شکل ممکن حواس انسان را تقویت کند.
بر اساس گزارش ام اس ان، محققان به طور کلی به این نتیجه رسیده اند که هم حسی نشانه های محکمی از بالابردن درک عمومی در ذهن انسان را از خود به جا می گذارد. در واقع به نظر می آید این اختلال نوعی پردازش چند حسی اطلاعات در مغز انسان باشد که به واسطه آن در لحظه ای واحد چند احساس مختلف و نامرتبط در مغز پردازش می شوند.