هیات حاکمه اسرائیل و معضلی به نام یهودیان ارتدوکس

[ابراهیم هادی]

زوال 7 دهه حکمرانی یهودیان سکولار؛
[url=http://www.farhangnews.ir/content/144731][/url]

برآورد جامعه شناسی ساکنین سرزمین های اشغالی نشان می دهد که یهودیان ارتدوکس و مذهبی های سنتی در حال به چالش کشیدن هفت دهه قدرت مطلق یهودیان سکولار برآمده اند.

، قریب به هفت دهه از اشغال سرزمین های فلسطینی توسط رژیم اسرائیل می گذرد، رخدادی که پیامدهایش هم چنان ادامه داشته و منازعه عربی-اسرائیلی را به طولانی ترین منازعه قرن و بزرگترین چالش بین المللی تبدیل نموده است.

بررسی نحوه شکل گیری اسرائیل، منازعه های متعدد با همسایگان، جامعه شناسی اسرائیل، اقتصاد این رژیم، تعامل با قدرت های بین الملل، جایگاه نظامی صهیونیست ها  و ده ها موضوع دیگر از جمله مباحثی هستند که تا کنون نویسندگان و کارشناسان این امر بدان پرداخته اند. در رابطه با جامعه شناسی اسرائیل آن چه همواره بسان معضلی فراگیر و دامنه دار از سوی جامعه شناسان مطرح شده است را می توان عدم توازن و ناهمگونی جامعه صهیونیستی دانست.

بنا بر اسناد موثق امپراطوری رو به زوال عثمانی (که سرزمین های فلسطینی بخشی از قلمرو این امپراطوری محسوب می شد) جمعیت یهودیان در ابتدای قرن بیستم قریب به ده درصد کل جامعه ساکن در فلسطین را تشکیل می دهند. با وجود سیل گسترده مهاجرت یهودیان به ویژه در خلال و پایان جنگ جهانی دوم، هم چنان عموم سکنه این منطقه را اعراب تشکیل می دادند. نکته حائز اهمیت در این باره آن که در سال 1948 ( شکل گیری اسرائیل) و کسب پیروزی توسط صهیونیست ها، تنها اشتراک موجود میان فاتحین را می توان دین آن ها دانست، چرا که صهیونیست های پیروز در طول چند دهه متوالی و از اقصی نقاط جهان و به نیت تشکیل دولت مد نظرشان به سرزمین های عربی گام نهاده بودند.

حضور یهودیان با ملیت های مختلف و فرهنگ های عموما متفاوت و گاها متعارض از همان ابتدا به عنوان یکی از معضلات جامعه صهیونیستی محسوب می شد. بنا بر اسناد منتشر شده، سکنه رژیم صهیونیستی از یک صد و چهار کشور به سرزمین موعود هجرت نموده بودند. تعارض های فرهنگی میان یهودیان را از همان ابتدای تاسیس اسرائیل می توان مشاهده نمود آن جا که یهودیان ثروتمند و عموما غرب گرا ( اشکنازی) با تصرف مناصب کلیدی و عمده قدرت و ثروت جامعه، یهودیان شرق گرا ( سفاردین ها) را به حاشیه راندند، تبعیضی که هم چنان و با گذشت دهه ها از اشغال سرزمین های فلسطینی هم چنان پایدار مانده است.

یهودیان سراسر جهان فارغ از هیچ گونه اشتراکی الا مذهب تا 1948 خود را به سرزمین های فلسطینی رسانده و در نبردی شدید رژیم مد نظرشان را بنیان نهادند.

تفاوت زبانی، نژادی، پوستی با گذشت زمان هم چنان به عنوان معضلی لاینحل مانده است. درگیری های اخیر میان یهودیان سیاه پوست که اصالتی اتیوپیایی دارند با یهودیان سفید و وضع قوانین ظالمانه بر علیه آنان تنها نمونه ای از فضای حاکم بر جامعه اسرائیل است.

پذیرش گسترده مهاجرین در طول دو دهه اخیر هم چنان فضایی را ایجاد نموده که بخش بزرگی از جامعه اسرائیل با وجود اشغال 70 ساله فلسطین، در بیرون از این سرزمین به دنیا آمده اند. از بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل به عنوان تنها مقام ارشد یاد می شود که در سرزمین های اشغالی به دنیا آمده است، در رابطه با نتانیاهو نیز بایستی ذکر کرد که والدین او پیش از اتمام پروژه اشغال در سال 1948 به سرزمین فلسطین آمده و پس از تاسیس اسرائیل به دنیا آمده است.

با این حال و با وجود مشکلات متعدد فرهنگی حاکم بر جامعه صهیونیستی، نکته غیر قابل انکار را می توان تسلط طبقه ای از سکولارها بر عموم مناصب سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، نظامی و... دانست. طبقه ای عموما مرفه، تحصیل کرده و با اصالتی غرب تبار که عنصر یهودیت را بر خلاف یهودیان مذهبی اعم از سنتی ها و ارتدوکس ها ( که آن را هم نژاد و هم مذهب می پندارند ) صرفا عنصری نژادی پنداشته و با ورود باورهای آئین یهود که بر گرفته از تورات و عهد عتیق می باشد شدیدا مخالفند.

عموم جامعه اسرائیل نیز در بدو تشکیل سکولار بودند.

یهودیان سکولار در طول دهه های سپری شده فارغ از انشعاب های گسترده حزبی ( که امری مرسوم در اسرائیل می باشد ) به دو جریان چپ و راست تقسیم می شوند. دو جریانی که نمود کنونی آن را می توان در دو حزب راست لیکود و چپ کارگر مشاهده نمود. جریان های فوق از ابتدای تاسیس اسرائیل تا به امروز قدرت را در دست داشته اند. به واقع از زمان ایده تشکیل دولتی برای یهودیان توسط تئودور هرتزل، تا بنیان گذاری این رژیم توسط دیوید بن گورین و سر دمداران هم چون حیم وایزمن، گلدا مایر، اسحاق رابین، شیمون پرز، موشه دایان، مناخیم بگین و تا مسئولین ارشد دهه های اخیر نظیر ایهود اولمرت، ایهود باراک، آریل شارون، زیپی لیونی و بنیامین نتانیاهو و... همگی جزو دو جریان کلی چپ و راست سکولار بوده اند.

برآورد وضعیت فرهنگی و جامعه شناختی حاکم بر اسرائیل گواه تغییراتی تدریجی در راس هرم حاکم بر این رژیم و بافت جمعیتی آن می باشد، رخدادی که از هم اکنون زنگ خطر را برای الیت قدرتمند حاکم بر اسرائیل پس از هفت دهه سکان داری مطلق به صدا در آورده است. روزنامه هاآرتص در شماره اخیرش به این امر پرداخته و با استناد به اظهارات شماری از رهبران صهیونیست و نگاهی جامعه شناسانه به وضعیت حاکم بر جامعه از وقوع احتمالی این امر در سال های پیش رو خبر داده است. رخدادی که تحقق آن ضمن تغییر معادلات درونی اسرائیل تبعات و پیامدهایی را برای تمامی خاورمیانه در بر خواهد داشت. به نوشته ی هاآرتص بافت جمعیتی اسرائیل در حال فروپاشی است و این از توافق ایران مهم تر است، ما شاهد افزایش ارتدوکس ها، اعراب و یهودیان مذهبی و کاهش شمار یهودیان سکولار هستیم.

روزنامه صهیونیستی هاآرتص با استناد به آمار سالیانه اسرائیل در رابطه با شمار دانشجویان و معلم ها می نویسد که این آمارها نشان می دهد که شمار شاگردان کلاس اول به روشی تبعیض آمیز چگونه در سیستم مدارس اسرائیل به درجات یهودیان مذهبی، یهودیان ارتدوکس افراطی و عرب تقسیم شده است. آمارهای پنج سال اخیر نشان می دهد که هسته سکولار جامعه اسرائیل در حال کوچک شدن است و این در حالی است که شمار جمعیت گروههای دیگر در حال افزایش است.

به نوشته ی نویسنده هاآرتص از هم گسیختگی هسته درونی جامعه اسرائیل به روزهای پیش از تشکیل آن نزدیک شده است و تقویت اقلیت ها موثرترین عوامل در سیاست و اقتصاد آن محسوب می شود به طوری که این موضوع مهم تر از توافق اتمی با ایران است. انتخابات اخیر کنست به منزله پیروزی برای اقلیت ها بود. ارتدوکس های افراطی به موقعیت کلیدی در ائتلاف دست یافتند. اعراب برای تشکیل سومین حزب بزرگ کابینه در کنست متحد شدند. مذهبیون ملی مقداری از قدرت خود را در رای گیری از دست داند اما خود را به عنوان عامل موثر در تصمیم گیری دولت مطرح کردند.

قاطبه رهبران اسرائیل در طول هفت دهه اخیر سکولار بوده اند. تصویر فوق گلدا مایر و موشه دایان از رهبران اولیه اسرائیل را نشان می دهد.

تغییر و تحولات صورت پذیرفته و تبعات آن بر منطقه خاورمیانه و سیاست های آتی اسرائیل ما را بر آن داشت در این نوشتار به چرایی این تغییر و دگرگونی در جامعه ناهمگون اسرائیل بپردازیم. در این نوشتار جامعه اسرائیل را به سه دسته کلان سکولارها، مذهبی ها و عرب ها تقسیم می نماییم. اگرچه این تقسیم بندی دقیق نبوده و بسیار پراکنده تر از این می باشد.

چالش میان سکولار های چپ و راست

اختلاف دیدگاه میان جریان های چپ و راست در اسرائیل را می توان به درازای عمر این رژیم نسبت داد، با این حال و به ویژه از زمان روی کار آمدن نتانیاهو  و تشدید تنش ها با طرف فلسطینی، شدت اختلاف های فی مابین بیش از هر زمانی شده است. نتانیاهو مدام و در تمامی انتخابات ها با در پیش کشیدن مسائل امنیتی نظیر خطر ایران، جنبش حماس و حزب الله در پی کسب آرای عمومی برآمده است. تمرکز بر مقابله با حماس و گسترش شهرک سازی ها موجب شده تا بر خلاف گذشته های نه چندان دور، حزب پیروز در انتخابات برای تشکیل کابینه ائتلافی، دست خویش را به سوی جریان های چپ دراز نکرده و جهت اداره دولت متوسل به کسب حمایت های جریان های تندرو مذهبی شده است.

اسحاق هرتزوک (سمت راست) رهبر چپ های سکولار در برابر نتانیاهو رهبر راست های سکولار در انتخابات اخیر متحمل شکست شد.

اختلاف بر سر حل مناقشه فلسطینی – صهیونیستی در مواردی کلیدی نظیر آینده آوارگان، چگونگی خروج از کرانه باختری، پایبندی و یا عدم پایبندی به قطعنامه های شورای امنیت به ویژه بازگشت به سرزمین های 1967 ، آینده مبهم شهرک ها و نحوه تعامل با آمریکا و برخی دشمنان اسرائیل در منطقه همگی موجب شکاف روز افزون میان طرفین شده، شکافی که عملا جناح چپ را به حاشیه رانده و جناح راست را ناگزیر ساخته جهت ماندگاری در سکان قدرت به سوی جریان های تند مذهبی متمایل سازد. اگرچه جناح راست ( حزب لیکود و احزاب نزدیک به آن ) به خطر فزانیده یهودیان مذهبی اگاهند آن چنان که نتانیاهو و لاپید و همچنین نفتالی بنت در دوره پیشین کنست تلاش کردند که اعراب و ارتدوکس های افراطی را از نظر سیاسی و اقتصادی تضعیف کنند. آن ها بودجه های ارتدوکس های افراطی را کاهش دادند و تهدید کردند که جوانان آنها را به ارتش فراخواهند خواند و اعلام کردند که هرگونه برابری عواقبی برای آنان به همراه خواهد داشت، با این حال سکولارهای راست بنا بر آن چه در تحولات درونی اسرائیل در حال گذران است ناگزیر به ائتلافی ناخواسته با مذهبی ها شده اند. تشکیل کابینه با حضور مذهبی های تندرویی هم چون حزب شاس عملا به منزله ی امتیازی جهت پیشبرد اهداف آنان در سطح جامعه خواهد بود.

مسئله ای به نام زاد و ولد

جمعیت اسرائیل در آستانه سال جدید یهودی به هشت میلیون و چهارصد هزار نفر می رسد. تلاش برای جلب رضایت یهودیان اقصی نقاط دنیا با وجود کوچکی سرزمین های اشغالی هم چنان اولویت بالایی برای دولت مردان اسرائیلی محسوب می شود. امری که با وجود تداوم تنش میان اسرائیل و جریان های مقاومت در منطقه حداقل در یک دهه اخیر موفقیت آمیز نبوده است.

نکته حائز اهمیت آن که جناح سکولار حاکم بر اسرائیل هم زمان دو خطر گسترده جمعیتی را پیش روی خود حس می نمایند، دو خطری که ابتدا به ساکن از سوی عرب ها احساس شده و در مرتبه دوم از سوی یهودیان مذهبی و ارتدوکس قابل تصور است.

یهودیان سکولار که عمدتا از جناح های متنفذ و اقشار مرفه جامعه محسوب می شوند عموما از فرزند آوری محدودی برخوردارند. جدا از کاهش زاد و ولد از سوی سکولارها، عدم پایبندی به قیودات مذهبی، گاها منجر به تمایل یک یهودی اعم از زن و یا مرد به همسری غیر یهودی شده است، رخدادی که با وجود هشدار های مکرر یهودیان تندرو و به ویژه مذهبی در حال افزایش است. بنا بر آیین و سنت یهودیان، اشخاصی یهودی محسوب می شوند که لزوما پدر و مادر آن ها یهودی بوده و لذا ازدواج با یک غیر یهودی موجب می گردد که فرزند حاصله یهودی محسوب نشود. برخی جریان های میانه رو تر یهودی، اصل را به مادر داده و معتقدند شرط مادر یهودی برای یهودی اطلاق کردن فرزند به تنهایی کفایت می نماید.

ارتدوکس ها بر خلاف سکولارها عموما دارای فرزندان کثیری هستند.

گرایش های لیبرالی یهودیان سکولار در سبک زندگی، ازدواج، دارا بودن فرزندانی اندک و بی تعهدی در اجرای فرامین شریعت یهود در حالی است که یهودیان مذهبی سنتی و به خصوص یهودیان ارتدوکس که تفاسیری بسیاری متصلب و سخت از آیین یهود ارائه می دهند خود را متعهد به داشتن فرزندانی زیاد می دانند، تا آن جا که شماری از این یهودیان بین 6 تا 10 فرزند دارند.

یهودیان ارتدوکس هم اکنون نیز جامعه کوچکی در اسرائیل محسوب می شوند، با این حال تجمیع آن ها با یهودیان مذهبی و سیل گسترده زاد و ولد از سوی آنان از هم اکنون زنگ خطر را برای آینده رهبری اسرائیل به صدا درآورده است. یهودیت ارتدوکس یکی از شاخه‌های دین یهودیت است که بر تفسیر آموزه‌ها و متون مذهبی تاکید دارد. یهودیت ارتدوکس سختگیرانه تر از بقیه شاخه‌های یهودیت است. اغلب پیروان آن تلمود و متون خود را از جانب خدا می دانند و بیشتر به آن رجوع می‌کنند. این در حالی است که یهودیان سنتی و مذهبی از نگرشی منطف تر از ارتدوکس ها برخوردارند.

تعداد فرزندانی که پدر و مادرشان ارتدوکس هستند به مرور در حال افزایش است. تصویر فوق کودکان یک یهودی ارتدوکس را در یک کشتارگاه مرغ که به گونه ذبح شرعی یهودی صورت می گیرد نشان می دهد.

یهودیان مذهبی و سنتی که کنسرواتیو (محافظه کاران یا سنتی ها) نیز خوانده می شوند قوانین تورات را در حدی که با کتب میشنا و تلمود و سنت های اولیه هم خوانی دارد، می پذیرند. آنان همچنین متن نیایش روزانه یهودیان را آن گونه که قرن های متمادی مرسوم بود حفظ کردند. بدین سان، کنسرواتیوها در اجرای قوانین وسنت های یهودی با مذهبیون تندرو (ارتودوکس ها) چندان تفاوتی ندارند و به طور کلی می توان گفت که تفاوت عمده آن ها در نحوه تفسیر قوانین مذهبی است. برخلاف ارتودوکس ها، کنسرواتیوها در امور دینی فرقی بین زن و مرد نمی گذارند، و معتقدند زن و مرد همگون و همسان مکلف به اجرای قوانین دینی می باشند،  این درحالی که به باور ارتودوکس ها، زنان به علت تفاوت در ساختار جسمی و عاطفی و اجتماعی، از برخی فرائض معافند، و در مقابل مکلف به اجرای واجبات دینی دیگری هستند که از مردها انتظار آن نمی رود.

گفته می شود که رهبران مدارس دینی ارتودوکس ها و علمای دینی آن ها، برای آن که کسی از میان پیروانشان در صدد بر نیاید به جنبش کنسرواتیوها و یا رفرمیست ها بپیوندد، از آن جا که خود در تمام طول زندگی، اندیشه مذهبی خویش را در چهارچوب شرعیات و فتاوی فقهای میشنا، تلمود محدود کرده بودند، روز به روز دستورات مذهبی را سخت تر کردند، تا آن جا که حصاری ضخیم به دور خود کشیدند و خویشتن را ارتودوکس (تعصب گرا) نام نهادند.

به باور ارتودوکس ها، از آن جا که زنان مسؤولیت های سنگین بچه داری، خانه داری، تعلیم و تربیت فرزندان را به عهده دارند، از اجرای برخی مراسم و نیایش ها و فرامینی که جنبه فردی دارد معاف می باشند؛ و چون تکلیفی بر آنها نیست، پس زن ها در عبادتگاه ها (کنیسه ها) نیز باید محلی جدا داشته باشند و نمی توانند پیش نماز جماعت یا قاریان تورات به روی صحنه کنیسه ها باشند. اما کنسرواتیو ها این محدودیت را نمی پذیرند و در کنیسه زن و مرد در کنار هم می نشینند و چون معتقدند که زن ها نیز مانند مرد ها مکلف به اجرای همه واجبات مذهبی می باشند، پس می توانند در سمت پیشوای مذهبی و قاری تورات انجام وظیفه نمایند

خاخام اوادیا یوسف رهبر معنوی حزب بنیادگرا و تندرو  شاس که چندی پیش درگذشت.

پیروان هر دو مکتب ارتودوکس و کنسرواتیو بر این باورند که رفرمیست ها در انجام اصلاحات مذهبی، به شدت راه افراط پیمودند و از این رو بر پیکر ملت یهود زیان سنگینی وارد آوردند که جبران ناپذیر است. مراد از رفرمیست ها ( اصلاح طلبان) جریان های یهودی سکولار است که هم اکنون قدرت مطلق را در اسرائیل در اختیار دارند. به باور موشه مندلسون بنیان گذار شاخه اصلاح طلب یهودیت در قوانین شرع یهود و فلسفه هایی که از کتاب تلمود و صحیفه فقهی میشنا ریشه می گرفت، می بایست تغییراتی به وجود آورد تا با دانش روز همخوانی داشته باشد.

ارتدوکس ها، سکولارها را متهم به خیانت در آیین یهود می نمایند و خواستار اجرای بند به بند شریعت طبق نظر خود هستند.

معضل دوم و مهم تر یهودیان سکولار در جامعه را می توان روند فزاینده زاد و ولد اعراب فلسطینی دانست. فارغ از جمعیت چند میلیونی عرب های فلسطینی ساکن در باریکه غزه، کرانه باختری و اردوگاه های مستقر در لبنان، سوریه، اردن و سایر کشورهای عربی که به شکل چشمگیری در حال رشدند، شماری از اعراب در سرزمین های 1948 که هم اکنون جزئی از خاک رژیم صهیونیستی محسوب می شود مشغول به زیست اند. جمعیت فوق که عموما تابعیت اسرائیل را نیز بر عهده دارند بر خلاف یهودیان سکولار از زاد و ولد بالایی برخوردارند تا آن جا که با وجود شرایط تبعیض آمیز تحمیل شده به آنان نظیر موقعیت اقتصادی و فرهنگی پایین، به مرور بر میزان جمعیت خود افزوده اند و زنگ خطر را برای صهیونیست ها به صدا درآورده اند. اعراب اسرائیلی در انتخابات پارلمانی اخیر اسرائیل توانستند به عنوان سومین حزب بزرگ وارد پارلمان گردند.

موشک اندازی مقاومت و مهاجرت معکوس

مناقشه فلسطینی-صهیونیستی از آغاز هزاره سوم میلادی تا به امروز شاهد نبردهای متعدد و بعضا خونینی بوده است، نبردهایی که یک سوی آن دشمن مسلح صهیونیستی بوده و سوی دیگر آن را طیفی جدید از فلسطینی ها به نام حماس که قدرت را در باریکه غزه قبضه نموده اند.

رویارویی طرفین اگرچه به لحاظ توانمندی قابل قیاس نبوده، اما اندک خسارات وارده بر پیکر اسرائیل برای این رژیم گران تمام شده است. کوچکی سرزمین های اشغالی در کنار موشک پراکنی های گاه بیگاه حماس از جنوب و حزب الله از شمال موجب نگرانی شهروندان صهیونیست شده تا ان جا که شماری از ساکنین سرزمین های اشغالی مهاجرت معکوس به خارج از اسرائیل را آغاز کرده اند.

درگیری های پراکنده میان جریان های موسوم به مقاومت با رژیم صهیونیستی منجر به خروج شماری از اقشار مرفه و سکولار اسرائیل شده است.

براورد جمعیت کنونی اسرائیل نشان می دهد با وجود رشد اندک جمعیت اسرائیل و افزایش شهرک های یهودی نشین، عموم افرادی که اقدام به خروج از اسرائیل نموده و یا در شرف آن هستند از اقشار فرا دست و ثروتمند جامعه می باشند، قشری که به لحاظ فکری عموما به طبقات سکولار  وابسته می باشند.

بی گمان خروج بیش از پیش عناصر سکولار و عمدتا ثروتمند اسرائیل، دست تندروهای مذهبی را برای پیشبرد امورشان بیش از پیش باز خواهد گذارد.

شهرک سازی و تغییر بافت جمعیت

رژیم اسرائیل با وجود تمامی فشارهای بین المللی و منطقه ای مبنی بر پذیرش قطعنامه های بین المللی و تلاش برای تحقق ایده دو کشور فلسطینی و اسرائیلی در کنار یکدیگر با تاسیس پی در پی شهرک ها عملا فرایند سازش را ناکام گذارده و در راستای محو چنین ایده ای گام بر می دارد. فقدان موفقیت از سوی طرف سازش کار موجب رشد بیش از پیش جریان مقاومت اسلامی در سطح منطقه و سرزمین های اشغالی شده است. با این حال صهیونیست ها به ویژه در قدس اشغالی بر میزان شهرک های خود افزوده اند.

افزایش شهرک ها و  اسکان اتدوکس ها و مذهبیون افراطی منجر با تشدید فشارها بر فلسطینی ها شده است.

فارغ از اهداف شهرک سازی ها که منجر به چند پاره شدن سرزمین های فلسطینی و عدم تحقق ایده داشتن کشوری مستقل برای فلسطینی ها خواهد شد، این امر در راستای تغییر بافت جمعیتی منطقه صورت می گیرد. تغییری که در پی مقابله با زاد و ولد اعراب صورت پذیرفته و می خواهد موازنه جمعیتی را بر هم زند.

برآورد موقعیت اجتماعی ساکنین سرزمین های اشغالی نشان می دهد در حالی که عموم ثروتمندان و اقشار مرفه و سکولار در شهرهای صنعتی هم چون حیفا و تل آویو زندگی می کنند، قاطبه سکنه شهرک های تازه ساخته شده را اقشار ضعیف و عموما مذهبی و تندرو تشکیل می دهند. نزدیکی مفرط شهرک ها به مناطق سکونت فلسطینی ها موجب ضد و خورد گاه و بیگاه میان طرفین شده است. آتش زدن خانه کودک چند ماهه فلسطینی ( علی دوابشه) و مرگ او و پدر و مادرش تنها یکی از اقدامات یهودیان افراطی بوده که در طول چند سال اخیر مدام تکرار شده است.

چندی پیش و با اجرای تظاهرات حامیان هم جنس بازی در تل آویو ارتدوکس با حمله به آن ها یک نفر را به قتل رساندند. تصویر فوق حامیان هم جنس بازی در اسرائیل را نشان می دهد.

ساخت بیش از پیش این شهرک ها و تلاش ارتدوکس ها و یهودیان مذهبی سنتی جهت استیلای بیشتر بر اسرائیل موجب نفوذ فزاینده تندروها در شهرک ها شده تا آن جا که در انتخابات های اخیر نتانیاهو با ایده هایی هم چون عدم برچیدن شهرک ها در صورت رای آوردن توانسته است ارای بالای شهرک نشینان را کسب نموده و بر سکان نخست وزیری تکیه بزند.

نکته حائز اهمیت دیگر در رابطه با ساخت پی در پی شهرک ها و دست بالای تندروها آن که در حالی که یهودیان سکولار و مرفه و سرخورده از تداوم ناامنی در اسرائیل در پی کوچ به اروپا و آمریکا اند، بر میزان ورود یهودیان آفریقایی تبار و خاورمیانه ای تبار که به لحاظ مالی و فکری در مضیقه بوده و عموما به اقشار مذهبی وابسته اند و جهت کسب زندگی بهتر به اسرائیل می آیند افزوده شده است. نفوذ و جایگاه مستحکم یهودیان مذهبی را می توان در وزن احزاب وابسته به آن ها در انتخابات ها مشاهده نمود که به مرور و طی سال های اخیر افزایش یافته است.

رشد روزافزون اجرای شریعت در جامعه

در تعریف یهودیان مذهبی و یا تندرو نکته قابل ذکر آن که هستند شماری از یهودیان مذهبی که با اصل صهیونیسم و اسرائیل مخالف بوده و آن را به چالش کشیده اند، اما گروه های فوق در قیاس با وزن تندروهای موافق اسرائیل در اقلیت اند.

در عصری که اکثریت قریب به تمام دولت های غربی و توسعه یافته خود را سکولار می‌ دانند، سازمان دولت در اسرائیل رابطه پیچیده‌ و منحصر به فردی با مذهب دارد. رابطه دولت و دین در اسرائیل در واقع به حدی پیچیده است که اکثر اسرائیلی ها نیز از آن تصویر روشنی ندارند، چه رسد به مردمی که فقط از راه دور درباره اسرائیل چیزهایی شنیده‌ اند. با ین حال و با وجود آن که قاطبه بنیان گذاران اسرائیل و رهبران دهه های سپری شده را یهودیان سکولار و حتی ملحد تشکیل داده اند، دولت حاکم بر سرزمین های اشغالی تا حدی خود را ملزم به رعایت قوانین شرعی یهود دانسته است. قوانینی که پیش بینی می شود با رشد روزافزون جریان های ارتدوکس و مذهبی بر اجرای آن تاکید بیشتری صورت پذیرد.

ارتدوکس های مذهبی از همان بدون اشغال سرزمین های فلسطینی  دولت صهیونیستی را به مثابه دستگاهی برای اجرای احکام شریعت یهود می ‌خواستند و بر ماهیت دینی دولت اصرار می‌ ورزیدند، حال آن که سکولارها در پی جدایی دین از دولت و تشکیل دولتی بر پایه ملیت یهود بودند. اختلاف بین دو طرف به اندازه ‌ای ژرف بود که از تدوین قانون اساسی برای اسرائیل بازماندند و هنوز هم پس از گذشت حدود هفتاد سال از تأسیس دولت اسرائیل، این رژیم قانون اساسی ندارد و بر مبنای سلسله قوانینی عادی اداره می ‌شود که به نام قانون پایه شهرت دارند.

با این حال و با براورد سیاست های حاکم در تل آویو می توان اذعان داشت که این یهودیان سکولار بوده اند که توانسته اند به واسطه نفوذ و جایگاه مستحکم تر عملا به اداره دولت بپردازند. سکولارها جهت ممانعت از سنگ اندازی ارتدوکس ها شماری از امتیازها را از همان ابتدا به این قشر ارزانی کرده اند. طبق ترتیبات وضع موجود، خاخام های ارتدوکس به عنوان تنها مرجع تعیین هویت افراد و تشخیص این که چه کسی یهودی است، به رسمیت شناخته شدند. به عبارت دیگر، فقط خاخام های ارتدوکس از این قدرت برخوردارند که یهودی بودن فردی را تأیید یا رد کنند و این مسئله در جامعه‌ ای که هویت یهودی فرد برای وی حق شهروندی و استفاده از امتیارات ویژه ‌ای به همراه دارد، بی ‌نهایت مهم است.

قدرت ارتدوکس ها در جامعه اسرائیل به شکل روزانه در حال افزایش است.

خاخام های ارتدوکس در عین حال، اقتدار خود را در امور ازدواج و طلاق حفظ کردند و از این طریق ازدواج عرفی در اسرائیل را با مانع روبرو ساختند. گذشته از حیطه اقتدار انحصاری خاخامیت ارتدوکس در برخی امور عمومی مذهبی، دولت اسرائیل برای رضایت مذهبی ها خود را به اجرای پاره‌ ای از احکام شریعت نیز متعهد کرده است که از آن جمله می ‌توان به ممنوعیت صرف گوشت خوک در سربازخانه ‌ها، ممنوعیت حمل و نقل دولتی در روز شنبه و معافیت طلاب مدارس تلمودی از خدمت نظام وظیفه اشاره کرد.

آریه درعی رهبر کنونی حزب شاس.

دو حزب مذهبی شاس و یهودیت توراتی متحد که اولی نماینده یهودیان ارتدوکس سفاردی (دارای ریشه شرقی) و دومی نماینده یهودیان ارتدوکس اشکنازی (دارای ریشه غربی) به شمار می ‌روند، هم اکنون فعال ترین احزاب ارتدوکس مذهبی در اسرائیلند و با ورود به بازی های ظریف پارلمانی در اسرائیل و پیوستن به دولت های ائتلافی یا گسستن از آن ها، بخوبی از امتیازات خود بهره می ‌برند. امتیازهایی که به نظر و به مرور زمان در حال افزایش است.

کودکانی با والدین ارتدوکس.

تلاش برای اعمال قوانین مد نظر در تمامی بیت المقدس، درگیری های مکرر و پراکنده با اقشار سکولار به ویژه در رابطه با عدم پایبندی آن ها به قوانین شریعت و عدم رعایت موازین خاص در اعیاد و جشن های یهودی .... نشان می دهد که چگونه یهودیان مذهبی و عموما ارتدوکس توانسته اند با بهره گیری از وضع موجود و شکاف میان جریان های سکولار موقعیت را تثبیت نمایند. به واقع و با برآورد وضع موجود در اسرائیل می توان اذعان نمود که تداوم این راه نهایتا و در آینده ای نه چندان بلند مدت منجر به استیلای جریان های تندرو مذهبی در سطح اسرائیل خواهد شد، آن چنان که زیپی لیونی رئیس حزب کادیما ( از احزاب راست میانه رژیم صهیونیستی)  و  وزیر خارجه پیشین اسرائیل  در اظهارات اخیرش اعتراف نموده که سیاست های تندروانه نتانیاهو عملا اختیار عمومی جامعه را به دست افراطیون ارتدوکس قرار داده امری که نه تنها با دلسردی سکولارها در اسرائیل بلکه با ناخرسندی لیبرال های یهودی در سراسر جهان روبرو بوده تا آن جا که از میزان حمایت یهودیان سکولار و لیبرال ساکن آمریکا از اسرائیل بشدت کاسته شده و این ارتدوکس ها هستند که در آمریکا شدیدا به حمایت از اسرائیل می پردازند.

یعقوب لیتزمن (سمت راست) رهبر اتحاد یهودیت توراتی از رهبران تندرو و ارتدوکس محسوب می شود. نفر وسط نفتالی بنت و راست لاپید از رهبران سکولار اسرائیل هستند.

ریولین رئیس جمهور اسرائیل در سخنان اخیرش و برای اولین بار صراحتا به معضل خطیری که گریبان اسرائیل را گرفته اشاره نموده و اظهار داشته است که خانواده های اعراب و همچنین یهودیان ارتدوکس افراطی فرزندآوری بیشتری در مقایسه با خانواده یهودیان سکولار دارند. در این حال با کاهش شمار مهاجرت ها به اسرائیل شاهد افزایش درخواست مهاجرت یهودیان سکولار به کشورهای اروپایی هستیم. این موضوع چالش های زیادی برای اسرائیل به همراه خواهد داشت، اول این که یهودیان ارتدوکس افراطی و اعراب که پرچم اسرائیل را به اهتزار در نمی آورند و سرود ملی را نمی خوانند فرمول کشور دمکراتیک و یهودی را رد می کنند و آن را قبول ندارند. ریولین تنها سیاستمداری بوده است که درباره این موضوع و اهمیت آن سخن گفته است.

[ابراهیم هادی]

ارتدوکس در یهودیت لقب عده ای از کلیمیان است که از لحاظ عقیده واعمال دینی سخت پایبند وپیرو سنتهای قدیمی یهودی هستند وهرگو نه تحول واصلاح گری را در این دین غلط می دانندوشریعت را تغییر ناپذیر می دانندچون معتقدند متون مقدس یهود در بر دارنده آموزه های اخلاقی کافی وآداب وقوانین لازم برای اداره فرد وجامعه تا آخر میباشد.

شما می توانید برای مطالعه بیشتر به کتاب راهنمای ادیان زنده از جان هینلز مراجعه کنید.

اما در رابطه با سوال دوم،بعد از خرابی اورشلیم به دست بخت النصر این اندیشه دی بین یهود قوت گرفت که سلامت قومشان در این است که هرگز در اورشلیم گرد نیایند وتشکیل حکومت ندهند.در غیر این صورت گرفتار عقوبت های الهی خواهند شد.

به مرور این مساله در بین یهود حالت تقدس پیدا کرد وبعضی از آنها بعد از آزاد شدن به دست کورش وبازگشت به وطن ترجیح دادند به اورشلیم باز نگردند ودر شهرهای مختلف پراکنده شدند ودر انتظار منجی باقی مانند وعده ای از آنان به شهر یثرب آمدند ومنتظر بعثت رسول خدا(ص)باقی مانند.

این آعتقاد علی الظاهر در تورات وجود ندارد بلکه اعتقادی است که ار اثر شکستهای پی در پی در بین خود یهود رواج پیداکرد.