وهابیت به راحتی مخالف خود را کافر می‌خواند!

[ИĪИĴΛ ИĪƓĤƬ☛]

از جمله مهم‌ترین و با ارزش‌ترین مباحث اعتقادی در کلام اسلامی موضوع «توحید در عبادت» است. در اهمیت و ارزش این موضوع این‌که قرآن کریم هدف از خلق انسان را عبودیت و بندگی خدای متعال معرفی نموده است[1] هم‌چنین انسان را در آیات متعددی از پرستش غیر خدای متعال باز می‌دارد. اهمیت و ارزش این موضوع این است که خداوند متعال هدف از ارسال انبیای خود را دعوت به این موضوع معرفی می‌نماید: «وَ لَقَدْ بَعَثْنا في‏ كُلِّ أُمَّةٍ رَسُولاً أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ اجْتَنِبُوا الطَّاغُوت [نحل/36] ما در هر امتى رسولى برانگيختيم كه خداى يكتا را بپرستيد و از طاغوت اجتناب كنيد!» در خصوص لزوم و ضرورت این اصل در زندگی همین بس که فقدان اعتقاد به این اصل، موجب خروج افراد از دایره اسلام می‌شود.

اتهام شرک در عبودیت به مخالفان
صرف نظر از لزوم و ضرورت اصل اعتقادی توحید عبادی و پای‌بندی فرق و مذاهب اسلامی به آن، شاهد هستیم فرقه‌ انحرافی وهابیت، با اتهام شرک به مخالفان خود، سایر مسلمانان را به خصوص شیعیان را از دایره توحید عبادی خارج دانسته و آنان را از دایره اسلام بیرون کرده‌اند. در منطق این فرقه تکفیری، توسل به امامان معصوم(علیه‌السلام) و درخواست شفاعت از ایشان، هم‌چنین برپایی مراسمات عزا یا میلادی برای این اولیای الهی موجب خروج از مرز توحید عبادی می‌شود. برای برطرف نمودن اتهام و شبهات سخیف این دسته افراد، لازم است تعریف مشخصی از توحید عبادی بیان شود تا این‌که در نهایت به دست آید که آیا شیعیان مرزهای توحیدی را زیر پا گذاشته‌اند یا خیر؟
تعریف و معنای عبادت
یکی از راه‌های تفسیر عبادت رجوع به معجم و فرهنگ‌های لغت است. «ابن منظور» در خصوص تعریف عبادت می‌نویسد: عبودیت به معنای خضوع و تذلل است.[2] راغب اصفهانی در مفردات خود عبادت را اظهار تذلل معنی نموده و اضافه می‌کند که لفظ عبادت از لفظ عبودیت بلیغ‌تر است؛ زیرا عبادت به نهایت تذلل گفته می‌شود.[3]
با اندک توجهی در معانی لغوی که لغویون پیرامون این واژه ارائه کرده‌اند به روشنی پیداست که نمی‌توان با این تعاریف معنای واقعی آن را به دست آورد. چرا که همه انسان‌ها در زندگی فردی و اجتماعی خود در مصاحبت و تعامل با هم‌نوعان خود در مقابل آن‌ها نرمش و تواضع به خرج می‌دهند این در حالی است که هیچ‌گاه به فعل آن‌ها عبادت اطلاق نمی‌شود. کما این‌که امر الهی در قرآن مجید تواضع ونرمش در برابر مومنین است. کما این‌که در خصوص پدر و مادر می‌فرماید: «وَ اخْفِضْ لَهُما جَناحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَ قُلْ رَبِّ ارْحَمْهُما كَما رَبَّياني‏ صَغيراً؛ [اسراء/24] و بال‌هاى تواضع خويش را از محبّت و لطف، در برابر آنان فرود آر! و بگو: پروردگارا، همان‏‌گونه كه آن‌ها من‌را در كوچكى تربيت كردند، مشمول رحمت‌شان قرار ده».
در واقع عبادت به معنای خضوع بی‌نهایت نیز صحیح نیست و معنای دقیقی از آن برداشت نمی‌شود. چرا که در غیر این صورت سجده ملائکه بر حضرت آدم(علیه‌السلام) علاوه بر تقدیس آدم، عبادت و بندگی او را نیز به دنبال داشت؛ این در حالی است که این موضوع با فرهنگ قرآن و امر الهی در تضاد آشکار است. قرآن در این باره می‌فرماید: «وَ إِذْ قُلْنا لِلْمَلائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلاَّ إِبْليسَ [بقره/34] و (ياد كن) هنگامى را كه به فرشتگان گفتيم: براى آدم سجده و خضوع كنيد، همگى سجده كردند جز ابليس».
بررسی ویژگی های عبادت
به نظر می‌رسد که در عبادت دو ویژگی وجود دارد؛ نخست این‌که در تمام مصادیق عبادت «خضوع و فروتنی» یا «تذلل و خاک‌ساری» وجود دارد.[5] ویژگی دوم عبادت همان انگیزه درونی است که پرستش‌گر را به خضوع و خاک‌ساری در مقابل غیر، وادار می‌سازد. این موضوع چیزی جز اعتقاد به اولوهیت و خداب ودن آن تکریم‌شده نیست. در واقع این ویژگی را می‌توان از آیه 81 سوره مبارکه مریم به دست آورد، آن‌جا که خداوند متعال می‌فرماید: «وَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ آلِهَةً لِيَكُونُوا لَهُمْ عِزًّا [مریم/81] و آنان غير از خدا، معبودانى را براى خود برگزيدند، تا مايه عزّت‌شان باشد».
امام‌ خمینی بیان‌گذار جمهوری اسلامی(رضوان‌الله‌تعالی‌علیه) در کتاب ارزشمند کشف الاسرار در خصوص معنای «عبادت» می‌فرماید: «عبادت در عربی و پرستش در فارسی، عبارت است از این‌که کسی را به عنوان این‌که خداست ستایش کنند، خواه به عنوان خدای بزرگ یا به عنوان خدای کوچک».[6] روشن‌ترین گواه بر این نظر، ملاحظه مجموعه آیات مباره با شرک است، تمام فرقه‌های مشرک، موجوداتی را که در برابر آن‌ها خضوع می‌کردند و آن‌ها را ستایش می‌کردند، همه را «اله» پنداشته و با این عنوان در برابر آن‌ها تذلل می‌کردند.[7]
یک سوال بی پاسخ از وهابیت
حال سوال مهمی که از اهل سنت و وهابیت خبیث مطرح می‌شود این است که با توجه به معنای دقیقی که عبودیت و بندگی به همراه دارد. آیا می‌توان تکریم امامان معصوم(علیهم‌السلام) و بزرگ‌داشت ایشان را در زمره عبودیت و بندگی ایشان معرفی کرد؟ حقیقت این است که اگر عالمان وهابی به دنبال حقیقت امر هستند، باید سخن عالمان شیعی، بلکه مردم ساده روستایی که به زیارت امامان معصوم(علیه‌السلام) خود مشرف می‌شوند را بشنوند و سخن ایشان را به گزاف و خلاف تعبیر نکنند، چرا که هیچ یک از افراد شیعه با اعتقاد اولوهیت، امامان معصوم خود را تکریم نمی‌کند. بلکه فعل خود را مصداق واقعی اطاعت خدای متعال و امتثال امر الهی می‌دانند، وقتی که خدای متعال می‌فرماید: «قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبى [شوری/34] بگو: بر اين [رساندن پيام‏] هيچ مزدى از شما نمى‏‌خواهم مگر دوستى درباره خويشاوندانم».
در نتیجه: نباید هر خضوع و تکریمی را عبادت دانست، بلکه آن خضوعی عبادت محسوب می‌شود که همراه با اعتقاد به الوهیت تکریم شده باشد، و الا اگر صرف تکریم یا نهایت تکریم، عبادت محسوب می‌شود، اگر انسان در برابر پدر و مادر یا استاد اخلاق و معنویت خود، نهایت خضوع و تکریم را داشته باشد، عبادت آنان محسوب می‌شد، که کاملا باطل است و هیچ کسی به این حرف راضی نیست. پس این سخن وهابیت نیز ماند سایر سخنان بی‌ربط آنان باطل است.
___________________
پی نوشت:
[1]. «وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِيَعْبُدُونِ؛[ذاریات/56]من جنّ و انس را نيافريدم جز براى اينكه عبادتم كنند.»
[2].ابن منظور، 1408 ق، ج 9، ص 10.
[3].راغب اصفهانى، حسين بن محمد، مفردات الفاظ قرآن ؛ ج‏2 ؛ ص540.
[5]. آیه‌الله جعفر سبحانی، وهابیت ومبانی فکری و کارنامه عملی، ص60.
[6]. کشف الاسرار،ص29.
[7]. آیه‌الله جعفر سبحانی،آیین وهابیت،ص196.