کتابخانه های آمریکا در خط مقدم مبارزه با بی خانمانی هستند

[L²evi]

در دنیای امروزی کسانی هستند که توانایی پرداخت هزینه سر پناه برای خود را ندارند .به دلیل عدم دسترسی به مسکن ،آنها در بیرون یا مکان های عمومی مانند خیابان ها ،درگاهها،پارک ها و زیر گذرها می خوابند. این افراد را اصطلاحا بی خانمان می نامند .گاهی دیدن صحنه ای که این افراد در اتومبیل های قدیمی خوبیده اند یک چیز غیر طبیعی نیست چرا که این اتومبیل ها احتمالاً تنها دارایی آنها بعد از از دست دادن خانه اشان است.

کیفیت زندگی این افراد در همه کشورها یکسان نیست و کیفیت زندگی بی خانمانی آنها نیز در کشورهای پیشرفته و صنعتی از دیگر کشورها تفوتهایی را دارا می باشد.

در اوایل دهه ۹۰ چندین ناظر به حضور افراد بی خانمان های مشخصی که در خیابان آمریکا می نشستند اشاره کرده اند. با این وجود تعداد دقیق این افراد قابل شمارش نیست .

یکی از ناظرین معتقد است که از زمان رکود بزرگ اقتصادی دهه ۳۰ ،در دهه ۹۰ بیشتر از هر زمان دیگری افراد بی خانمان وجود داشته اند . (Blau,۱۹۹۲).یکی دیگر از ناظرین تخمین زده است که هر شب تعداد ۳۵۰۰۰۰ نفر در آمریکا بدون سرپناه بوده اند (Peroff,۱۹۸۷).بعلاوه گفته می شود که اقامت کردن در زمین های غیر معمور بدون اجازه و بدون پرداخت اجاره نیز همچون بی خانمانی ،در شهر های اروپا و آمریکا در حال افزایش است و بیش از پیش معمول شده است(Adams,۱۹۸۶) .

بی خانمانی در اروپا در میان کشورهایی که زمانی برنامه های مسکن بلند پروازانه برای حمایت عموم در سطح ملی داشتند یک پدیده رو به رشد است . در یک گزارش در سال ۱۹۹۵ سازمان نظارت بر امور بی خانمان ها ی اروپا تخمین زد که دو میلیون فرد بی خانمان در کشورهای اروپای شرقی وجود دارد.

این تعداد نیم میلیون فرد بی خانمان در بریتانیا را شامل می شد .دومین کشور از نظر بیشترین تعداد افراد بی خانمان در فرانسه بود که حدود سیصدو سی هزار نفر بی خانمان داشت . آلمان با داشتن تقریباً بیش از ۸۰۰۰۰۰ هزار نفر فرد بی خانمان بیشترین تعداد بی خانمانی را در میان کشورهای عضو دارا بود .

میزان بی خانمانی در اروپا به دلایل چندی از کشوری به کشور دیگر متفاوت بود این دلایل شامل وضعیت اقتصاد ملی ،شرایط بازار مسکن ،زمین خواری بنگاهها،سیاست های رفاهی می باشد.تاثیرات سقوط کمونیسم و رشد بازارهای کار مشخص و انعطاف پذیری بین المللی همچنین یک تجربه متداول در اروپا بوده است که منجر به افزایش بی خانمانی شده است .

در بسیاری شهرهای بزرگ در کشورهای کمتر توسعه یافته کمبود مسکن مقرون به صرفه و مناسب کاملاً عادی است و میزان بی خانمانی شهری در مقایسه با کشور های توسعه یافته بسیار بیشتر است .تعداد بی خانمان ها در جهان از ۱۰۰ میلیون تا ۱ میلیارد نفر تخمین زده می شود که این میزان بستگی به تعریف سرپناه دارد.

بی خانمانی به هر صورت که در نظر گرفته شود یک مشکل جهانی است.

این سبک زندگی بدلایل مختلفی بروز می کند از جمله:

۱. بیکاری و نداشتن پول برای خرید یا اجاره خانه

۲. اعتیاد و در نتیجه از کار افتادن و رانده شدن به حاشیه

۳. بدهکاری های سنگین در رابطه با وام مسکن وعدم توان بازپرداخت وام

۴. ورشکستگی یا مال باختن کسبه و بازرگانان

۵. مهاجرت بی رویه مردم روستا به شهر

۶. افزایش بی رویه و بی کنترل جمعیت

۷. وقوع جنگ و نابودی شمار بسیاری از خانه ها

۸. رخدادهای طبیعی مانند: زمین لرزه، سیل، توفان، فوران آتش فشانها و آتش سوزی

همانطور که گفته شد کیفیت زندگی افراد بی خانمان در ممالک مختلف متفاوت می باشد و شاید در بی خانمانی نیز بین این قشر از افراد جامعه نیز تبعیض هایی وجود دارد.

جورج براون ۶۵ ساله یک بی خانمان آمریکایی است که زمانی که در برابر این پرسش قرار می گیرد که به چه میزانی از کتابخانه ها استفاده می کند اینگونه جواب می دهد:

همیشه! من همیشه از کتابخانه استفاده می کنم. چراکه من هیچ جایی دیگری را برای رفتن ندارم!. او این سخنان را در کنار ساختمان کتابخانه مرکز ایالات متحده آمریکا بیان می کند.

هروقت هوا گرم است ما به اینجا می آییم تا از گرما در امان باشیم و هروقت که سرد است ما به اینجا می آییم تا از سرما در امان باشیم.

بروان یکی از صدها هزار نفری است که حدود ۹۰۰۰ کتابخانه در آمریکا را سرپناه خود قرار داده اند و این یعنی قرار گرفتن کتابخانه ها در خط مقدم مبارزه با بی خانمانی.

با فراتر رفتن از موضوع نقش عمومی کتابخانه ها که بگذریم و یا حتی کتابداران که گاها با هیس گفتن آنها جهت سکوت مراجعین همراه بوده است ،باید بگوییم که کتابخانه ها به عنوان مراکز اجتماعی ، ارائه دهنده خدمات مددکاری و اجتماعی و نقش آنها در توسعه فرهنگ و گسترش مطالعه و محلی برای تجمع اقشار مختلف جامعه و حتی توسعه سواد اطلاعاتی شهروندان می باشد.

بی خانمانی برای آمریکا معضل بزرگی شده است ، بخصوص برای کتابخانه ها ی آن.

کتابخانه های همانند یک آهن ربا (مگنت) برای جذب بی خانمانهای آمریکا عمل می کنند چرا که کتابخانه ها، برای استفاده عموم جامعه بوده، مجانی برای استفاده ، محل ساکت و بدون صدا و امن هستند. البته این موضوع را هم باید ذکر کنیم که حدود ۳۳۷ نفر از افراد بی خانمان در طی ۱۵ سال گذشته در همین کتابخانه ها جان باخته اند.

خانم جرمی روزن مدیر مرکز حقوق ملی افراد بی خانمان و فقرا در آمریکا می گوید که کتابخانه ها چه بخواهند و چه نخواهند در حال حاضر مرکز مورد توجه افراد بی خانمان هستند و در خط مقدم این معضل قرار دارند.

ساعات کاری کتابخانه ها نیز منتقدان سرسختی دارد چراکه آنها معتقدند که این ساعت کاری باعث حضور افراد بی خانمان در محل کتابخانه ها شده و شرایط بهداشتی بدی را برای مراجعان به همراه می آرود و حتی ناقلین بیماری های خطرناک نیز در این میان می توانند با ورود به این مراکز صدمات جبران ناپذیری وارد سازند. در برگه شکایات کتابخانه ها به این موارد اشاره می شود که افراد بی خانمان در دستشویی ها حمام می کنند، در گوشه ای می خوابند، و یا حتی یک کامپیوتر را در اختیار خود قرار می دهند و از جایشان بلند نمی شوند تا دیگران نیز استفاده کنند.

کتابخانه ها نیز می توانند قوانین خاص خود را داشته باشند همانند کتاب قانون ۶ صفحه ای واشنگتن که در آن موارد ممنوعه مطرح شده مثل پابرهنه نبودن، ساکهای بیش از اندازه عرف را به همراه نیاوردن، نوشیدنی الکلی مصرف نکردن و ... چراکه طبق قوانین دادگاه های آمریکا کتابخانه می توانند برای مراحعان خود قوانین رفتاری وضع کنند.

طبق اعلان وزارت مسکن و شهرسازی آمریکا در سال ۲۰۱۳ حدود ۶۱۰ هزار آمریکایی بی خانمان شدند.

در داخل کتابخانه ها نیز صدها برنامه برای کمک به افراد بی خانما در حال اجرا می باشد.

از دیگر اقدامات کتابخانه های آمریکا می توان به کتابخانه کویینز در نیویورک اشاره کرد که کلوپ خوانندگان کتاب در تابستان را برای اوقات فراغت ایجاد نموده است و یا برنامه استفاده از خدمات بصورت آن لاین.

کتباخانه منطقه گرینزبرو در کارولینانی شمالی نیز آموزش آرایشگری، برنامه ای تنظیم فشار خون مراجعان ، مشاوره تحصیلی و شغلی برای حضار و ارائه غذای اهدایی (نذری) به نیازمندان نموده است.

کتابخانه مرکزی فیلادلفیا نیز با این موضوع همراه بود که قبل از شروع ساعت کاری افراد بی خانمان برای ورود به این کتابخانه صف کشیده و این کتابخانه با بکارگیری از خود افراد بی خانمان از آنها خواست تا مراقب باشند که کسی در آنجا لباس نشوید و یا حمام نکند.

در کل کتابخانه های بیشتری از خود افراد بی خانمان برای حفاظت از کتابخانه ها استفاده کرده و از آنها می خواهند تا همکاری لازم را برای ایجاد شرایط بهتر بکار گیرند.