17-01-2015، 9:59
سيد علي اکبر فال اسيري مجتهد بزرگ فارس در عصر ناصري و داماد ميرزاي شيرازي در سال 1256 ق در قصبه «اسير» فارس واقع در گرمسير متولد شد. پس از اتمام تحصيلات در عتبات، به شيراز آمد و در محله اسحاق بگ ساکن گرديد. او در ميان علما از برجستگي ، بين عموم مردم از احترام بسيار و در برابر رژيم استبدادي عصر خود و استعمار خارجي، از شخصيت مبارزي برخوردار بود و با توجه به استبداد و فساد داخلي از يک سو و نفوذ پردامنه استعمار از سوي ديگر، مبارزات ايشان از گستردگي و اهميت بسيار برخوردار است. بي عدالتيهاي حکام محلي، مبادرت ورزيدن آنان به احتکار ارزاق، اغماض دولتمردان در قبال مفاسد اجتماعي، اهميت فارس _ به جهت نزديکي به سواحل جنوب و هندوستان و اهميت نقش آن ايالت در نهضت تنباکو _ ، تظلمهاي متعدد ضعفا نزد فال اسيري و ديگر عوامل، اين مرد روحاني را به جبهه گيري شجاعانه در برابر دولت وا مي داشت.
مبارزات سياسي فال اسيري ابعاد گوناگون داشته و بر حسب اهميت متفاوت است . زماني حرکت آفريني نهضت تنباکو را برعهده داشت. 1 در سال 1304 ق، فال اسيري در پي بروز شورش مردمي بر اثر گراني مصنوعي مواد غذايي توسط صاحبديوان در فارس به اصفهان تبعيد شد. در مدت اقامت خويش در اصفهان به تدريس علوم و ترويج احکام اشتغال داشته است. سرانجام به شيراز معاودت مي کند. او که از علماي برجستة خطة فارس بود، به دليل مبارزه با استبداد و استعمار از يک سو و نقش برتر فارس در اجراي قرارداد رژي از سوي ديگر، ناچار به نهضت گرديد. دولتمردان خائن و استعمارگر بيگانه، فارس را براي اجراي قرارداد ننگين ، از لحاظ جغرافيايي در اولويت قرار داده بودند و خوشبختانه نهضت نيز از فارس آغاز گرديد. فال اسيري به سبب اعتراض و بسيج مردم عليه قرارداد تنباکو به دستور ناصرالدين شاه تبعيد شد. شاه از دخالت فال اسيري در سياست خشنود نبود، به همين دليل دستور تبعيدش را، به زعم خويش با خواري و خفت، صادر نمود لکن فرمانفرماي فارس از قدرت و نفوذ فال اسيري بيم داشت و از آشفتگي اوضاع و حتي نسبت به جان خويش نگران بود. فال اسيري، نه تنها به تهران تبعيد نشد، بلکه سهم عمده اي از شهرت خويش در نهضت تنباکو را به ماجراي تبعيد به عتبات، ديدار با سيدجمال الدين در بصره و ترغيب ميرزاي شيرازي در صدور فتواي تحريم، مديون است. بلافاصله پس از دستگيري فال اسيري، شاه از تبعيد او پشيمان شد و احتمالاً دريافت که مرتکب خطا شده است و دستور بازگرداندن او را صادر نمود. به دنبال تبعيد فال اسيري، شهر شيراز دچار آشوب گرديد. حکومت، که از تبعيد فال اسيري، در برقراري آرامش طرفي نبست، تصميم به خشونت نسبت به اهالي شهر گرفت. تبعيد فال اسيري از عوامل تشديد مبارزه و شکست رژي بود. 2
سيد علي اکبر فال اسيري داماد ميرزاي شيرازي بود و در صدور فتواي تحريم تنباکو از حاميان ايشان به شمار مي رفت: اليوم استعمال تنباکوي باي نحو کان در حکم محاربه با امام زمان (ع) است. در سال 1310 ق. دولت او را خواست و از بين النهرين به ايران مراجعت نمود و با احترام زياد وارد شيراز گرديد اقدامات و نفوذش بيش از پيش شد و سيد در تمام امور دخالت مي کرد. 3 پس از بازگشت فال اسيري از تبعيد بين النهرين، انتقاد از حکومت را، به طور جدي، از سرگرفت. او با بابيها مبارزات سختي داشت. فال اسيري سه اولاد ذکور داشت و در سال 1319 ق. دار فاني را وداع گفت. 4
______________________________
1. محمدرضا رحمتي، نقش مجتهد فارس در نهضت تنباکو: زندگينامه سياسي – اجتماعي سيد علي اکبر فال اسيري، بنياد تاريخ انقلاب اسلامي (بخش رجال)، تهران: 1371، صص 61، 63، 67، 179 .
2. همان، صص 68، 74، 83، 85، 88، 91-92، 115 .
3. مهدي بامداد، شرح حال رجال ايران در قرن 12 و 13 و 14 هجري قمري، ج 2، زوار، تهران: 1347- 1351، ص 432 .
4. محمدرضا رحمتي، پيشين، صص 117، 121، 169، 215 .
مبارزات سياسي فال اسيري ابعاد گوناگون داشته و بر حسب اهميت متفاوت است . زماني حرکت آفريني نهضت تنباکو را برعهده داشت. 1 در سال 1304 ق، فال اسيري در پي بروز شورش مردمي بر اثر گراني مصنوعي مواد غذايي توسط صاحبديوان در فارس به اصفهان تبعيد شد. در مدت اقامت خويش در اصفهان به تدريس علوم و ترويج احکام اشتغال داشته است. سرانجام به شيراز معاودت مي کند. او که از علماي برجستة خطة فارس بود، به دليل مبارزه با استبداد و استعمار از يک سو و نقش برتر فارس در اجراي قرارداد رژي از سوي ديگر، ناچار به نهضت گرديد. دولتمردان خائن و استعمارگر بيگانه، فارس را براي اجراي قرارداد ننگين ، از لحاظ جغرافيايي در اولويت قرار داده بودند و خوشبختانه نهضت نيز از فارس آغاز گرديد. فال اسيري به سبب اعتراض و بسيج مردم عليه قرارداد تنباکو به دستور ناصرالدين شاه تبعيد شد. شاه از دخالت فال اسيري در سياست خشنود نبود، به همين دليل دستور تبعيدش را، به زعم خويش با خواري و خفت، صادر نمود لکن فرمانفرماي فارس از قدرت و نفوذ فال اسيري بيم داشت و از آشفتگي اوضاع و حتي نسبت به جان خويش نگران بود. فال اسيري، نه تنها به تهران تبعيد نشد، بلکه سهم عمده اي از شهرت خويش در نهضت تنباکو را به ماجراي تبعيد به عتبات، ديدار با سيدجمال الدين در بصره و ترغيب ميرزاي شيرازي در صدور فتواي تحريم، مديون است. بلافاصله پس از دستگيري فال اسيري، شاه از تبعيد او پشيمان شد و احتمالاً دريافت که مرتکب خطا شده است و دستور بازگرداندن او را صادر نمود. به دنبال تبعيد فال اسيري، شهر شيراز دچار آشوب گرديد. حکومت، که از تبعيد فال اسيري، در برقراري آرامش طرفي نبست، تصميم به خشونت نسبت به اهالي شهر گرفت. تبعيد فال اسيري از عوامل تشديد مبارزه و شکست رژي بود. 2
سيد علي اکبر فال اسيري داماد ميرزاي شيرازي بود و در صدور فتواي تحريم تنباکو از حاميان ايشان به شمار مي رفت: اليوم استعمال تنباکوي باي نحو کان در حکم محاربه با امام زمان (ع) است. در سال 1310 ق. دولت او را خواست و از بين النهرين به ايران مراجعت نمود و با احترام زياد وارد شيراز گرديد اقدامات و نفوذش بيش از پيش شد و سيد در تمام امور دخالت مي کرد. 3 پس از بازگشت فال اسيري از تبعيد بين النهرين، انتقاد از حکومت را، به طور جدي، از سرگرفت. او با بابيها مبارزات سختي داشت. فال اسيري سه اولاد ذکور داشت و در سال 1319 ق. دار فاني را وداع گفت. 4
______________________________
1. محمدرضا رحمتي، نقش مجتهد فارس در نهضت تنباکو: زندگينامه سياسي – اجتماعي سيد علي اکبر فال اسيري، بنياد تاريخ انقلاب اسلامي (بخش رجال)، تهران: 1371، صص 61، 63، 67، 179 .
2. همان، صص 68، 74، 83، 85، 88، 91-92، 115 .
3. مهدي بامداد، شرح حال رجال ايران در قرن 12 و 13 و 14 هجري قمري، ج 2، زوار، تهران: 1347- 1351، ص 432 .
4. محمدرضا رحمتي، پيشين، صص 117، 121، 169، 215 .