فرایندهای ساحلی

[Jack Daniel'ѕ]

باد، امواج، جزر و مد و جریان‌های دریایی مهم‌ترین فرایندهای تاثیرگذار در آب‌های ساحلی هستند. این فرایندها انرژی لازم را برای شکل‌دهی یا تغییر نوار ساحلی از طریق فرسایش، حمل و رسوب‌گذاری تامین می‌کنند. با وجود این‌که امواج، جزر و مد و جریان‌های دریایی در ارتباط با هم‌دیگر عمل می‌کنند، ولی یکی از فرایندها ممکن است اثر دیگر فرایندها را افزایش یا کاهش دهد.

فرایندهای ساحلی از راه‌های مختلفی ایجاد می‌شوند و برخی نیز چندین منشا دارند. انواع جریان‌های ساحلی عبارتند از:

جریان گردابی: زمانی که آب حاصل از شکست امواج، به‌طور زاویه‌دار به خط ساحلی می‌رسند، این نوع جریان تشکیل می‌شود.
جریان ناشی از امواج: هنگامی که امواج به‌طور زاویه‌دار به خط ساحلی می‌رسند، موجب جریان آب در امتداد ساحل می‌شوند و این جریان را ایجاد می‌کند.
جریان جزر و مدی: در اثر حرکات جزر و مدی و بالا و پایین رفتن آب بر اثر جزر و مد ایجاد می‌شود.
جریان اقیانوسی: حرکت توده‌ای و آرام آب در واکنش به تغییرات شوری و دمای آب و فشار اتمسفر و باد است.
جریان ناشی از وزش باد: در جهت وزش باد ایجاد می‌شود.
جریان رودخانه‌ای: جایی که رودخانه وارد دریا می‌شود، این نوع جریان ایجاد می‌شود.

همچنین جریان‌های ناشی از اختلاف چگالی نیز وجود دارد که آب از مناطق با چگالی بیشتر به مناطقی با چگالی کمتر حرکت می‌کند ولی در سواحل تاثیری ندارند.

سیمای کلی سواحل با زمین‌شناسی، فرایندهای فرسایش و رسوب‌گذاری در ارتباط است. ژئومورفولوژی ساحلی از شکل‌گیری اشکال ساحلی (لندفرم‌ها)، فرایندهای حاکم بر آن‌ها و تغییرات صورت گرفته بر آن‌ها بحث می‌کند. زمین‌شناسی ساحلی نیز بر تشکیلات و ساختار سنگ‌ها و رسوباتی تاکید دارد که در نواحی ساحلی وجود دارند. این عوامل پایه مطالعات ژئومورفولوژی ساحلی را تشکیل می‌دهند.

زمینه‌های مطالعاتی ژئومورفولوژی ساحلی را می‌توان به‌صورت زیر برشمرد:

شکل‌گیری لندفرم‌ها در ارتباط با زمین‌شناسی، فرایندها، نوسانات اقلیمی و نوسانات سطح نسبی دریا و خشکی.
تغییرات خطوط ساحلی طی دوره‌های مختلف و تحلیل علل این تغییرات.
فرایندها و واکنش‌های کرانه نزدیک، به‌ویژه در سطح سواحل ماسه‌ای.
شواهد تاریخ زمین‌شناسی و به‌ویژه تغییرات سطح دریا و خشکی و نوسانات اقلیمی.
منشا و الگوهای حرکت رسوبات ساحلی.
طبقه‌بندی فرایندهای هوازدگی در ناحیه ساحلی.