آشنایی با بمب افکن دوربرد توپولف-160

[×ThundeRBolT×]

هواپیمای Tu-160 را باید پاسخی به بمب‏افكن B-1 دانست، آن هم چه جوابی! 20 درصد بزرگتر از B-1. در واقع Tu-160 سنگین‏ترین و بزرگترین هواپیمای جنگی می‏باشد كه تاكنون در جهان تولید شده است. این هواپیما، سرعتی بالغ بر 2 ماخ دارد و قادر است در شعاع عمل بسیار بزرگی، بدون نیاز به سوختگیری، عملیات نماید. این هواپیما دارای پسای كم (اصطكاك هوایی)، و بنا بر گزارشانی، دارای اثر راداری كوچكتری نسبت به B-1 است.
هواپیمای Tu-160 یك بمب‏افكن استراتژیك چندمنظوره است كه برای عملیات در حالتهای پرواز زیرصوت – ارتفاع پائین و پرواز مافوق‏صوت – ارتفاع بالا، طراحی شده است.

دو محل حمل بمب در این هواپیما، می‏توانند به نحوی بارگذاری شوند كه برای دو ماموریت مختلف، هواپیما بتواند عمل نماید. برای نمونه می‏توان به حمل موشكهای استراتژیك كروز، موشكهای كوتاه‏برد هدایت شونده، بمبهای هسته‏ای، معمولی و انواع مین اشاره كرد. هرچند تسلیحات اصلی این بمب‏افكن، موشكهای كوتاه‏برد هدایت شونده و موشكهای كروز هستند كه (این هواپیما) را قادر می‏سازند دست به حملات اتمی بر علیه اهداف قبلن مشخص شده كه مختصات دقیق آنها حین پرواز ارسال می‏شود، بزند. پس از بارگذاری این هواپیما با تسلیحات بسیار دقیق، آنگاه می‏تواند بر علیه اهداف متحرك یا اهداف تاكتیكی به كار گرفته شود.

حکایت تولید پرفراز و نشیب Tu-160
هواپیمای Tu-160، حاصل رقابت تسلیحاتی دوران جنگ سرد برای ساخت یك بمب‏افكن چندمنظوره بود. آن زمان از طرف دفتر طراحی توپالف، این هواپیما به عنوان نمونه‏ای كه از قطعات هواپیماهای Tu-144، M-18 و سوخویT4 استفاده می‏كرد، پیشنهاد شد. اگرچه پروژه‏ای ساخت هواپیمایی كه توسط دفتر طراحی میاسیشف (Myasishchev) ارائه شده بود ( هواپیمای M-18 )، در عمل بسیار موفقیت‏آمیز از آب درآمده بود، ولی تشكیلات و سازمان‏دهی شركت معظم توپالف، دارای توانایی بالقوه بیشتری برای ساخت و اجرای این پروژهء بزرگ (ساخت بمب‏افكن مافوق‏صوت) بود. از این رو برای كار توسعه و طراحی این هواپیما بنا شد از قطعات ساخته شده و طراحی‏های انجام شده برای بمب‏افكن M-18 استفاده شود. پروژهء (ساخت هواپیما) توسط V.N. Binznyuk نظارت شد.

آزمایشات تمرینی (این هواپیما) در پایگاههای هوایی اتحاد شوروی، به سال 1987 آغاز شدند و تولید انبوه این هواپیما در صنایع هواپیماسازی كازان (Kazan) انجام شد. شرکت هواپیماسازی كازان (KAPO)، با توجه به تجربهء فراوانی از تولید این هواپیما بدست آورده بود، عهده‏دار ارتقاء 15 فروند از بمب‏افكن‏های Tu-160 نیروی هوایی روسیه شد. برنامهء تهیه شده توسط دفتر طراحی توپالف برای ارتقاء، شامل سیستم‏های هدف‏یاب جدید، موشكهای كروز و سیستم‏های جنگ‏الكترونیك این هواپیماها بود.
KAPO مخففKazan Aircraft Production Organization 

اولین پرواز این هواپیما به تاریخ 18 دسامبر 1981 انجام شد، هرچند سه هفته قبل، ماهوارهء جاسوسی ایالات متحده، تصاویری از این هواپیما تهیه كرده بود و مقامات نظامی آمریكا ابتدا بر روی آن، نام RAM-P را نهادند و سپس BlackJack نامیده شد، هرچند به علت پاره‏ای مشكلات و كمبود اعتبار برای تولید نهایی، پروژهء ساخت این بمب‏افكن چند سالی متوقف شد.

به سال 1981، دفتر طراحی توپالف (OKB Tupolev) دو فروند نمونهء اولیه از این را تولید نمود؛ یك فروند بمب‏افكن و یك فروند دیگر جهت انجام آزمونهای استاتیك (روی زمین).
اولین آزمون پروازی با هواپیمای سریال 70 به تاریخ 19 دسامبر 1981 انجام شد. در طول انجام آزمونهای پروازی، یك فروند از هواپیماها ساقط شد. پس از كمی توقف، به زودی آزمونها آغاز شدند. تولید سری (انبوه) این هواپیمای بمب‏افكن، به طور رسمی به سال 1984 در كارخانهء كازان (پس از در اختیار گرفتن نقشه‏های طراحی) آغاز شد.
در ابتدا برنامه‏‎ای برای تولید 100 فروند هواپیما درنظر گرفته شده بود، اما تا سال 1992 كه تولید آنها متوقف گشت، تنها 36 فروند بمب‏افكن تولید گشته بود.

دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.


هواپیمای Tu-160 عمدتن به وسیلهء مشخصاتی نظیر دم هواپیما (مجموعهء سكان عمودی و افقی) كه بالاتر از بدنه قرار گرفته است و بالهای متغیر كه از زاویهء 20 الی 65 درجه باز می‏شوند، شناسایی می‏‎شود. این بالهای متغیر، نقش اساسی را در ایجاد قابلیت پرواز فراصوت فراهم می‏آورند، بدین معنی كه برای برخاستن از باند، بالها كاملن باز می‎‏شوند تا طول دویدن روی باند كوتاه شود و برای پرواز فراصوت، بالها بسته می‏شوند تا برا كم شده و هواپیما بتواند مدت طولانی با سرعت فراصوت پرواز نماید.
4 موتور بسیار پرقدرت توربوفن از نوع NK-32 این غول را به پرواز درمی‏آورند و هركدام از موتورها با استفاده از پس‏سوز، كشش فوق‏العادهء 25000 كیلوگرم را فراهم می‏آورند. این موتورها به وسیلهء دفتر طراحی كوزنتسف (OKB Kuznetsov) به سال 1977 طراحی و ساخته شدند. این موتورها، به صورت دوتایی در زیر قسمت ثابت بالها نصب شده‏اند، دارای ورودی هوای مربع شكل و خروجی‏هایی هستند كه تا انتهای لبه‏های دم امتداد یافته‏اند.
دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.


به هنگام طراحی، به نكاتی جهت كاهش اثر وجود این هواپیما (پنهان‏كاری)، توجه بسیاری شد. این اقدامات شامل كاهش اثرات مادون قرمز (Infrared) ایجاد شده توسط حرارت موتورها و اثر ایجاد شده بدنهء هواپیما روی رادار بود. آزمایش این اقدامات (قابلیت مخفی‏سازی)، برای اولین بار به سال 1980 بر روی یك بمب‏افكن Tu-95 انجام شد. در طرح هواپیمای Tu-160 برای كاهش اثر ایجاد شده روی رادار، كمپرسور موتورها، تك مرحله‏ای طراحی شدند و از مواد مخصوص جاذب امواج رادار استفاده گشت.
این نكته نیز جالب توجه است كه طرح بمب‏افكن B-1B (همتای آمریكایی Tu-160) برای افزایش خصلت پنهان‏كاری از رادار (Stealth) مجددن مورد بازنگری و تغییرات گسترده قرار گرفت و شكل ورودی هوای موتورهایش تغییر پیدا كرد، در حالی كه طرح و شكل موتورهای Tu-160 از ابتدا قابل اعتماد بود. طراحی مجدد شكل موتورهای B-1B منجر به قابلیت دست یافتن این بمب‏افكن از سرعت گذرصوت به سرعت فراصوت می‏گردید (پیش از آن، مدل اولیهء B-1 نتواسته بود از سرعت 0.99 ماخ فراتر رود) در حالی كه بمب‏افكن Tu-160 در همان مدل اولیه، به راحتی توانست به سرعت 2.07 ماخ دست پیدا كند.

این هواپیما با مجموعه‏ای از كنترل‏كننده‏های مركزی كه در كابین تعبیه شده‏اند هدایت می‏شود. (میزان قدرت) موتورها با اهرم‏هایی كه بین صندلی خلبانان تعبیه شده‏اند، كنترل می‏شوند.
دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.


همچنین یك قسمت برای استراحت در نظر گرفته شده است كه شامل دستشویی، مكانی برای خواب و یك سیستم حرارتی جهت گرم كردن غذا می‏باشد.
گزارشات نشان می‏دهند كه از این هواپیما به عنوان سكویی برای پرتاب فضاپیمای Burlak استفاده شده است. این فضاپیما می‏تواند ماهواره‏هایی به وزن 300 تا 500 كیلوگرم را در مداری به فاصلهء 500 تا 700 كیلومتری كرهء زمین قرار دهد. این فضاپیما كه از سوخت جامد استفاده كرده و دارای بال دلتا شكل می‏باشد، در زیر بدنهء هواپیما نصب می‏گردد.

به تاریخ می 1987، اولین بمب‏افكن، رسمن وارد خدمت در نیروی هوایی اتحاد شوروی شد. تا پایان سال 1991، تعداد 19 فروند Tu-160 در گردان 184 نیروی هوایی شوروی در اوكراین در خدمت بودند؛ در آن سال و پس از فروپاشی اتحاد شوروی، اوكراین، این هواپیماها را جز‌ء دارایی خود اعلام كرد و از پس دادن آنها به روسیه خودداری نمود.
به سال 1992 گردان 121 نیروی هوایی روسیه، (مستقر در فرودگاه B.G. Engels) به بمب‏افكن‏های Tu-160 مجهز شد. سپس بمب‏افكن‏ها، جهت حمل موشكهای دوربرد، مورد آزمایش قرار گرفتند.

بر اساس گزارشات رسیده، به تاریخ 2 جولای 1999، كارخانهء هواپیماسازی قربانف – كازان، دستوری از وزیر دفاع روسیه مبنی بر تكمیل طرح تولید بمب‏افكن استراتژیك Tu-160 دریافت كرد. بنابراین، مدیر كل این كارخانه - Nail Hairullin – قراردادی به مبلغ 45 میلیون روبل را جهت آغاز تولید این بمب‏افكن امضاء کرد.

Tu-160 های اوکراین
به تاریخ جولای 1999، وزیر دفاع اوكراین - Alexander Kuzmuk – رسمن اعلام كرد كه اوكراین در برابر مبلغ بدهی ایجاد شده بابت خرید گاز از روسیه، تحویل تعداد 10 فروند از بمب‏افكن‏های استراتژیك Tu-160 و Tu-95 را به روسیه پیشنهاد داده است. این هواپیماها به علت نقص قطعات یدكی و عدم تحویل قطعات از سوی روسیه، زمین‏گیر شده بوده و قابل استفاده نبودند. وی از اعلام قیمت موشكهای كروز خودداری كرد، ولی در نظرش، قیمت هر فروند را بیش از 25 میلیون دلار در نظر گرفته بود.
به تاریخ 12 اكتبر 1999، نیروی هوایی روسیه اعلام كرد كه توافق‏نامه‏ای را با اوكراین به امضاء رسانده است كه بر پایهء آن، بدهی چند صد میلیون دلاری اوكراین به روسیه را (بابت خرید انرژی)، با دریافت 11 فروند بمب‏افكن استراتژیك (8 فروند Tu-160 و 3 فروند Tu-95) تسویه می‏كند.
11 فروند بمب‏افكن استراتژیك و 600 موشك كروز، در عوض بدهی اوكراین به روسیه، در اواسط فوریهء سال 2000 به روسیه تحویل شدند. دو بمب‏افكن از پایگاه هوایی Priluki در اوكراین مستقیمن به پایگاه هوایی Engels در روسیه پرواز كردند. موشكهای كروز نیز توسط قطار به روسیه حمل شدند. سه بمب‏افكن Tu-95MS به همراه 6 فروند Tu-160 قبل از آن به تاریخ اكتبر 1999 منتقل شده بودند. قبل از انتقال این بمب‏افكن‏ها به روسیه، 19 فروند Tu-160 و 21 فروند Tu-95MS در فرودگاه نظامی Priluki روسیه استقرار یافته بودند.

طراحی
* بدنهء این بمب‏افكن یک ویژگی ممتاز دارد، (آن هم) این است که با افزایش سرعت هواپیما، با جمع شدن بالها و رسیدن به زاویهء 65 درجه، کل پیکربندی هواپیما به صورت یکپارچه به نظر می‏رسد. بدنهء هواپیما بر اساس ستونهای تیتانیومی ساخته شده است که این سنونها به کل بدنه جوشکاری شده‏اند و تمام اجزاء بدنه به واسطهء ستونهای تیتانیومی،‌ مقاوم گشته است.
* همانطور که پیشتر گفته شد،‌ بالهای متغیر از 20 تا 65 درجه جمع می‏شوند. این قابلیت،‌ امکان خوبی برای پرواز فراصوت یا زیرصوت می‏دهد.
* سکان افقی و عمودی نیز یکپارچه است و تمامن متحرک.
* این هواپیما از کنترل الکترونیکی سطوح متحرک هواپیما یعنی سیستم Fly By Wire استفاده می‏کند که برای به حرکت درآوردن فلپها و شهپرهای این غول پرنده، استفاده از این سیستم، اجتناب ناپذیر است.
* در این هواپیما از سه مجموعه چرخ کوتاه برای فرود استفاده می‏شود. چرخ انتهایی در هرکدام از این سه مجموعه، کارکرد ترمز را نیز دارد. ضمن اینکه برای ترمز، از یک چتر مخصوص نیز استفاده می‏شود.
* این هواپیمای سنگین وزن، برای برخاستن، نیاز به باندی با زمین بتنی یا آسفالتی بسیار محکم، با حداقل 3050 متر طول، نیاز دارد.
دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.


کابین خلبان
* خدمهء‌ این هواپیما شامل یک خلبان، یک کمک خلبان، یک ناوبر و یک اپراتور است.
* هر چهار خدمه،‌ مجهز به صندلی‏های پرتاب شونده از نوع صفر – صفر هستند. این صندلی‏ها،‌ امکان پرش ایمن را در حداکثر ارتفاع و حداکثر سرعت و حتا در حال پارک و ایست کامل، فراهم می‏آورند. (صندلی‏های پرتب شوندهء صفر – صفر یعنی قابلیت پرتاب در سرعت و ارتفاع صفر)
* در کابین این هواپیما، تمام اطلاعات ارسالی از بیرون (نظیر سرعت، ارتفاع، زاویهء حمله و . . . ) به طور معمول به وسیلهء نمایشگرهای عقربه‏ای یا چراغ‏های اخطار نشان داده می‏شود.
* طبق معمول تولیدات روسی که دارای ضعف مفرط در زمینهء آلات دقیق الکترونیکی هستند، از نمایشگرهای تلویزیونی، خبری نیست. ضمنن از نمایشگر سربالا (HUD) نیز استفاده نشده است.
* در این هواپیما، به جای دسته‏های کنترل چرخی شکل یا چهار تکه که معمولن در هواپیماهای ترابری بزرگ یا بمب‏افكن‏ها استفاده  می‏شود، همانند جنگنده‏های سبک، از کنترل استیک (میله شکل) استفاده شده است.
دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.


تسلیحات
در این هواپیما امکان استفاده از تسلیحات گوناگونی وجود دارد: انواع بمبهای هسته‏ای، تسلیحات معمول (بمبها و موشکهای غیرهسته‏ای) و موشکهای کروز دوربرد؛ نظیر SRAM و ALCM ، که در دو محفظهء مخصوص تسلیحات، بارگذاری می‏شوند.
* موشکهای دوربرد استراتژیک کروز از نوع Kh-55MS که در ناتو به نام AS-15 Kent شناخته می‏شوند. (تا 12 فروند، 6 فروند در هر محفظه) موشک دوربرد Kh-55MS یا ALCM به موتور توربوفن مجهز است و بیشتر به یک جنگندهء سبک شباهت دارد تا یک موشک. این موشک بردی حدود 3000 کیلومتری دارد و سرجنگی آن، مجهز به یک کلاهک هسته‏ای به قدرت 200 کیلوتن می‏باشد.
* در محفظه‏های حمل جنگ افزار، می‏توان به تعداد 24 فروند از موشکهای Kh-15P را نصب کرد. این موشکها،‌ در ناتو با کد AS-16 Kickback یا SRAM شناخته می‏شوند. این موشکها نیز معمولن دارای کلاهک هسته‏ای هستند،‌ هر چند که می‏توانند به جای آن، از کلاهک معمول 250 کیلوگرمی استفاده کنند.
* در مجموع، تا میزان 40 تن تسلیحات،‌ می‏توان بر این غول روسی، بارگذاری کرد.

موشک هسته ای Kh-55MS در کنار Tu-160
دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.


آویونیك
در این هواپیما به طور وسیعی از کامپیوتر استفاده شده است و سیستم‏های آویونیک، شامل دستگاه نشانروی، ناوبری‏، سیستم کنترل پرواز، به همراه یک رادار کنترل آتش و رادار ناوبر، سیستم ضدعمل الکترونیک و هدایت خودکار هواپیما می‏باشد.

* مجموعهء پیچیدهء ناوبری و سیستم هدف‏یاب به نام RID. این سیستم توسط یك رادار بسیار قدرتمند، اهداف مورد نظر خود را روی زمین یا دریا در فواصل بسیار دور، شناسایی می‏كند.
* سیستم خودكار دنبال كردن عوارض زمین (كوهها یا تپه‏ها) برای مخفی ماندن از رادار دشمن
* اخلال‏گر الكترونیكی - رادیویی فعال و غیرفعال بسیار پرقدرت
* نوع آلات دقیق كابین: الكترومكانیكی (عقربه‏ای)

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
مشخصات
سازنده: اتحاد جماهیر شوروی
نام روسی: Tu-160
نام آمریكایی: Blackjack
طراح: دفتر طراحی توپالف (OKB-156 Tupolev)
كارخانهء سازنده: كازان (Plant Nr. 22 Kazan)
خدمه: 4 نفر

پیشرانه
4 موتور بسیار پرقدرت توربوفن از نوع NK-32 
میزان كشش خشك در سطح دریا = 30.843 پاوند
میزان كشش در سطح دریا با استفاده از سیستم پس‏سوز (AB) = 55.077 پاوند

وزن مخزن سوخت داخلی: 109.770 كیلوگرم
سوختگیری هوایی: دارد – از طریق هواپیماهای تانكر IL-78 و ZMS-2 – غلاف سوختگیری هوایی در جلوی کابین خلبان و در داخل هواپیما، تعبیه شده است.
دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.


صندلی‏های پرتاب شوند K-36DM (با قابلیت عمل در ارتفاع بالا و سرعت 2 ماخ)

مشخصات بدنه
طول: 54.1 متر
ارتفاع: 13.1 متر
فاصلهء دو سر بالها: در حال بسته = 35.6 متر و در حالت باز = 55.7 متر
مساحت بالها: 255.48 متر مربع

سرعت: 2200 کیلومتر بر ساعت در ارتفاع بالا و 1030 کیلومتر بر ساعت در نزدیکی سطح زمین یا سطح دریا
نرخ اوج‏گیری: 70 متر بر ثانیه
حداکثر سقف پرواز: 16000 متر
سقف پرواز رزمی: 15000 متر

اوزان
وزن خالی: 110.000 کیلوگرم (110 تن)
وزن سوخت: 148.000 کیلوگرم (148 تن)
حداکثر وزن سوخت قابل بارگذاری: 160.000 کیلوگرم (160 تن)
حداکثر وزن قابل برخاستن: 275.000 کیلوگرم (275 تن)
وزن عادی بارگذاری مهمات: 9000 کیلوگرم
حداکثر وزن قابل بارگذاری: 40.000 کیلوگرم (40 تن)

برد
حداکثر برد با بارگذاری مهمات 9000 کیلوگرم = 14000 کیلومتر
حداکثر برد با بارگذاری مهمات 40000 کیلوگرم = 10500 کیلومتر

قیمت: نامعلوم

سال آغاز طراحی: 1975
اولین پرواز: 12 / 19 / 1981
سال ساخت تولید سری: 1984
ورود به خدمت: 1987

هواپیماهای مشابه: B-1B  و  XB-70