سینوزیت

[Mᴏʙɪɴᴀ]

سینوزیت از جمله بیماری‌هایی است که معمولا با علائم همراه است. چنانچه با این علائم آشنا باشید آن را پیشگیری کرده و راحتتر درمان صورت می‌گیرد.

 
 

حمله سینوس

در پیشانی یا میان چشمانتان، احساس درد می‌کنید؟ در دندان‌های بالایی درد دارید؟ دچار گرفتگی و احتقان بینی شده‌اید؟ ممکن است از همان مشکلی شکایت داشته باشید که افراد زیادی را به مطب پزشک می‌کشاند: مشکل سینوس.

 

سینوس: فضاهای حاوی هوا در سر

 

سینوس‌ها فضاهایی در جمجمه هستند که با غشای مخاطی پوشیده شده‌اند. بیشتر مردم چهار مجموعه سینوس بینی درند:

دو سینوس پیشانی در پیشانی (بالای چشمها)

دو سینوس آرواره ای، داخل استخوان هر دو گونه

سینوس‌های اتموئید

 

سینوزیت چیست؟

 

ساختارهای مو مانند ریزی به نام مژکها به حرکت مخاط در غشای سینوس و به سمت خارج کمک می‌کنند. همه حفره‌های سینوس به بینی مرتبط هستند تا امکان تبادل آزاد هوا و مخاط را فراهم آورد. عفونت یا آلرژی میتواند بافت‌های سینوس را ملتهب، قرمز و متورم سازد. به این وضعیت سیتوزیت می‌گویند.

 

در ابتدا فقط یک سرماخوردگی است

 

سینوزیت معمولاٌ با التهابی شروع می‌شود که به واسطه سرما‌خوردگی، حمله آلرژی، یا محرک‌ها ایجاد شده است اما ممکن است به همین جا ختم نشود. سرما خوردگی، آلرژی و محرک‌ها بافت‌های سینوس را متورم می‌کنند.

 

گرفتگی، درد یا پف

 

سینوزیت موجب علائم زیادی می‌شود. بیشتر مردم دچار گرفتگی بینی و درد یا فشار در چند ناحیه اطراف صورت یا دندان می‌گردند. معمولاٌ ترشحاتی از بینی خارج می‌شود که ممکن است زرد، سبز یا شفاف باشد. علائم دیگر میتواند شامل خستگی، کاهش حس بویایی و یا چشایی، سرفه، گلودرد، بوی بد دهان، سردرد، درد در هنگام خم شدن به جلو و تب باشد.

 

سینوزیت مزمن

 

نواحی آبی در این تصویر ام آر آی رنگی، سطوح غشای مخاطی ضخیم شده در هر دو سینوس آرواره ای را نشان میدهد. التهاب حفره سینوس که بیش از سه ماه طول بکشد، سینوزیت مزمن است. با این که اغلب باکتریها در سینوس مسدود شده تجمع یافته اند، عفونت باکتریایی تنها عامل سینوزیت مزمن نیست. آناتومی، آلرژی، پولیپ، نقص ایمنی و بیماریهای دهان و دندان نیز میتواند مشکلات سینوسی مزمن ایجاد نماید.

 

پولیپ بینی

 

وقتی سینوس عفونی بماند، غشای سینوس ممکن است متورم و ضخیم شود. این تورم می‌تواند قابل توجه بوده و توده‌های خوشه‌ای به نام پولیپ ایجاد کند. پولیپ می‌تواند از سینوس به مجاری بینی وارد شده و به صورت کامل یا نسبی، مسیرهای هوایی بینی را مسدود نماید.

 

ضد احتقانهای بینی

 

این اسپری‌ها مجاری متورم بینی را باز می‌کنند و به سینوس امکان تخلیه شدن میدهند. این به خصوص در طول بدترین روزهای سرما خوردگی یا مسافرتهای هوایی میتواند مفید باشد.  اما باید از این داروها تنها ظرف چند روز استفاده کنید، زیرا پس از آن، این داروها تاثیر معکوس داشته و مجاری بینی را دوباره بسته و متورم می‌کند. ضد احتقانها برای استفاده در سینوزیت های مزمن طراحی نشده اند. ضد احتقان خوراکی نیز ممکن است مفید باشد اما عوارضی نیز دارد. بهترین راه حل برای علائم شدید سینوس عبارت است از: اسپری استروئید بینی یا اسپری محلول آب نمک. اگر علائم همچنان وجود دارد، به پزشک مراجعه کنید. علائم سینوس مزمن ممکن است به واسطه انحراف بینی یا وضعیت قابل درمان دیگری ایجاد شده باشد.

 

معمولاٌ به آنتی بیوتیکها نیازی نیست

 

سرماخوردگی معمولی یک عفونت ویروسی است. سرماخوردگی ممکن است منجر به علائم سینوزیت شود اما این علائم معمولاٌ خودشان از بین میروند. آنتی بیوتیکها این ویروسها را از بین نمیبرند بنابراین به علائم سینوس در سرماخوردگی کمکی نمی‌کنند. علائم سرما خوردگی ظرف هفت تا چهارده روز پایان می‌یابد. معمولاٌ سینوزیت مرتبط با سرماخوردگی نیز به خودی خود از بین می‌رود.

 

درمان سینوزیتهای مرتبط با آلرژی

 

چیزی که به علائم سینوس مرتبط با آلرژی می‌تواند کمک کند، شستشو با محلول آب نمک با نتی پات یا بطریهای مشابه است. اگر چه شواهدی مبنی بر کمک اسپری استروئید بینی به درمان عفونت سینوسی وجود ندارد، اما ممکن است به برخی از افرادی که از علائم سینوسی ناشی از آلرژی رنج میبرند کمک کند. آنتی هیستامینها نیز ممکن است مفید باشند به خصوص اگر علائم عطسه و ابریزش بینی نیز وجود داشته باشد.

 

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

 

مخاط زرد یا سبز می‌تواند به معنی عفونت باکتریایی باشد. اگر چه سینوزیت باکتریایی حاد معمولاٌ ظرف هفت تا چهارده روز بدون درمان آنتی بیوتیکی از بین می‌رود اما اگر شما هنوز احساس بد و علائم شدید را تجربه می‌کنید یا اگر تب دارید، وقت آن رسیده که به پزشک مراجعه کنید .

 

درمان سینوزیت مزمن هنوز یک معما باقی مانده

 

درمان سینوزیت مزمن بسیار مشکل است. اولین قدم کنترل عوامل مستعد کننده مانند رفع محرک‌های محیطی است. اغلب پزشکان برای تسکین علائم اسپری استروئید بینی یا آنتی بیوتیک را تجویز می‌کنند اما در مطالعات جامع تاثیر آن ثابت نشده است. جراحی اندوسکپی سینوس یا FESS حداقل موجب کاهش متوسطی در علائم می‌شود اما به عنوان اولین گزینه درمان در سینوزیت مزمن در نظر گرفته نمی‌شود.

 

عوارض جدی تر سینوزیت: بدترین موارد

 

تنها یک لایه استخوان سینوس را از مغز جدا می‌کند. اگر عفونت سینوس از طریق استخوان عبور کند، می‌تواند بر آستر مغز (مننژیت) یا حتی خود مغز تاثیر بگذارد. هر دو مشکل تهدید کننده زندگی به شمار می‌آیند. عفونت سینوس می‌تواند به حدقه چشم نیز وارد شود و موجب عفونت اطراف چشم و احتمالا نابینایی گردد. عوارض خفیفتر محتمل سینوزیت عبارتند از حمله های آسم و کاهش حس بویایی یا چشایی.

 

پیشگیری از سینوزیت

 

هیچ روش مطمئنی برای اجتناب از سینوزیت مزمن یا حاد وجود ندارد اما مواردی وجود دارد که می‌تواند در این زمینه موثر باشد:

سینوس‌ها را مرطوب نگه دارید (با استفاده از اسپری محلول آب نمک، اسپری روان کننده بینی یا شستشوی بینی).

از محیطهای بسیار خشک دوری کنید

از قرار گیری در معرض محرکهایی مانند دود سیگار یا بوی شیمیایی شدید اجتناب کنید.