بازی آنلاین
آپلود عکس
شعر در تعریف همون جمله های زبان فارسی هست با این تفاوت که در اشعار می تونه جای عناصر جمله مثل فعل و فاعل و .. عوض بشه.و همچنین شعر وزن خاص و محسوسی داره و از کلمات هماهنگ و هم صوت در انتهای هر مصراع استفاده میشه و برای بیان موضوع اجتماعی،سیاسی،نظامی و فرهنگی و مسائل اعتراض آمیز و .. استفاده میشه!
ولی شر چیه؟!! شر در واقع همون شعره با این تفاوت که حرف "ع" رو نداره!و حرف "ع" ابتدای کلمه "عزت" هست!
این حرفی که زدم بعنی چی؟!!
می دونین که عزت یک متن رو مفهوم و معنی اون رقم می زنه.پس اگه شما شعری بگین که مفهوم خاص و تاثیرگذاری نداشته باشه در واقع شعر نگفتین بلکه شر گفتین.
از هر دو نوع متن هم در رپ فارس استفاده میشه و در هر دو نوع سبک متن هم میشه از فحش استفاده کرد.ولی در شعر کمتره!
با این توضیح که اگه شما شعری بگین که عزت داشته باشه هیچ وقت اونو به مسخره نمی گیرن و یا ضدش نمی خونن!
در واقع کسی که شر میگه یعنی آماده هرگونه عکس العمل از مخاطب خواهد بود.
من اصلا نمی خوام ارزش شر گفتن رو بیارم پایین.چون هم خودم چندتا از آهنگام اینجوریه.هم خیلی از دوستان دیگه.فقط دارم مقایسه می کنم!
برای مثال چند بیتی رو از هر دو سبک انتخاب می کنم که منظور رو بفهمین:
اگه با سامان ویلی تیریپ کل داری
پس داری به جهنم بلیط مجانی
حواستون باشه دفعه بعد که قصه می گین
تو قصه هاتون نباشه دیگه اسم ویلی
"این 2 بیت نمونه بارز از شر در ادبیات رپ فارس هست.که زدبازی واقعا در این سبک استاده!
البته شر هم مفهوم داره.ولی از نظر بار مفهومی نسبت به شعر در درجه پایین تری قرار گرفته!"
اگه الآن گربه ست یه زمانی ببر بوده
به چه هیبتی این ببر از غرب تا شرق بوده
بیا با هم به این گربه قدرت بدیم
به رسیدن به صدر جدول سرعت بدیم
"این دو بیت هم نمونه ای شعر در رپ فارس که از هیچ کس هست و مفهوم خاص و منسجمی رو دنبال می کنه.
چه مفهومی؟ همبستگی..اتحاد و یه تشبیه خیلی قشنگ هم به کار برده.
در واقع فرق بین رپرها در همین اشعاره.
اگه دوس دارین مشهور شید سعی کنید اشعارتون رو قوی کنید.البته به نظر من.
کلا در شعر کسی که حرف نو می زنه همیشه کارش می گیره.لابد می پرسین خوب چه جوری حرف نو بزنیم؟!
این مسئله ایه که خیلی از رپر ها دنبالش هستن.یعنی کلماتی که به عنوان هر عنصری در متنتون به کار می برین کلماتی باشن که در اشعار بقیه نشنیدین!
مخصوصا در قافیه هاتون خیلی دقت کنید.البته در مورد چگونگی قافیه پردازی هم به شما صحبت می کنم در دروس آینده.
درس دوم: چگونه شعرمان را شروع کنیم؟
خب در درس قبل با تفاوتهای شعر و شر در رپ فارسی آشنا شدیم و این ستون شاعری در رپ فارسی هست.
اما بشنوید از بقیه ماجرا...
مشکل خیلی از رپر ها اینه که نمی دونن چه جوری باید شعرشون رو شروع کنن.بعد از کلی فکر کردن به این نتیجه می رسن که نمی تونن شعر بگن و از اونجایی که رپ رو خیلی دوس دارن( یا بهتره بگیم شهرت و خیلی دوست دارن) حاظر به ترک اون نیستن.بنابراین میدن تا کسای دیگه واسشون شعر بگن و خلاصه یه پولی هم اینجوری خرج می کنن.که اون کسایی که شاعرن هم حسابی می تیغن طرفو..کاریه که خودمم کردم و حقیقت محضه.تعارفم نداریم!
ولی این که به این مشکل دچار نشین کار سختیه:
در کار فوق حرفه ای رپ..مثلا در آمریکا یا لهستان رپرها ابتدا بر طبق یک ریتم ساختگی در ذهنشون شعری رو می گن..البته این شعر بعد ها خیلی تغییر می کنه.ولی درون مایه شعری عوض نمیشه.بعد از اینکه شعرشون رو گفتن به آهنگساز سفارش ملودی میدن که با مضمون شعرشون همخونی داشته باشه.که این همخونی بسیار بسیار مهمه.که خیلیا دقت نمی کنن.
اما در کار رپ فارس که هنوز به صورت فوق حرفه ای در نیومده آهنگساز رپ درست حسابی و حرفه ای نداریم.
شاید ساختن کارهای پاپ خیلی ساده باشه..یا مثلا کارهای تکنو.ولی کار رپ علی رغم عرف عمومی سخت تره.
ازین رو در رپ فارس معمولا آهنگهایی رو می سازن یا از اینترنت دانلود می کنن و بعد روی آهنگ شعر می گن.
البته به تازه کارهای گرامی پیشنهاد می کنم که سعی کنن برای شروع بدون آهنگ شعر بگن که قدرتشون بالاتر بره!
بگذریم..
خلاصه این ریختیه..ولی به یه چیز باید به شدت توجه داشت.و اون چیز همونیه که در بالا هم گفتم.همخونی با آهنگ!
هیچ وقت شما روی یه آهنگی که خیلی خشن و تنده و ریتم وحشی داره نمی تونی شعری بگی از مضامینی مثل عشق،مادر و یا خدا و عرفان و ...
و بر عکس هیچ وقت هم شما روی یک کاری که با پیانو یا گیتار کلاسیک ساخته شده و خیلی ملایم هست نمی تونی شعری با مضمون شاخ بازی یا پارتی و از این قبیل بگی...
البته شدنش که میشه ولی بهتر و قوی تر اینه که ریتم همخونی مناسبی داشته باشه!
بنابراین برای شروع شعر باید مراحل زیر رو رعایت کنیم:
1-آهنگی که در دست دارین رو به دقت گوش کنین.سعی کنین همه زیر و بم آهنگ رو بفهمین.بعضی آهنگها با آدم حرف می زنن.
2-با توجه به سبک آهنگ یک یا چندین عنوان به ذهنتون خواهد رسید.سعی کنین عنوانی رو انتخاب کنید که نوترین باشه و کمتر ازش بحث شده باشه.چون عناوینی که نو باشند گیرایی بیشتری دارن.مخصوصا من مسائل روز رو خیلی پیشنهاد می کنم.کاری که "یاس" در آهنگ "سی دی رو بشکن" کرد و در شبکه های ماهواره ای هم حتی پخش شد!
3-ببینین چی می خواین بگین!!حرفتون چیه.درمورد این عنوانی که انتخاب کردین چه حرفایی دارین و چه اهدافی رو دنبال می کنین.در واقع ببینین از چه موضوعی میخواین به چی برسین؟!
بذارین ساده تر بگم..با یه مثال..
مثلا اگه می خواین از مادر حرف بزنین توجه کنید که میخواین مادر رو چگونه توصیف کنین و در نهایت نتیجه حرفاتون چی خواهد بود.
بعد از طی مراحل بالا بر اساس هنر و خلاقیت خودتون یا بهتره بگم استعداد رپ در وجودتون شعرتون رو بنویسین.
سعی کنین شعرتون یکی دو بیتی مقدمه داشته باشه که کار رو بسیار قدرتمند جلوه میده.
در شعر از تشبیه ها زیاد استفاده کنین که خفن جواب میده!
بر اساس قسمتهای آهنگ و زمان بندی Vers ها شعرتون رو تنظیم کنید و سعی کنید در هر قسمت یا به نتیجه خاصی برسید و یا مخاطب رو تشنه بقیه حرفتون بکنین.
برای مثال این دو بیت رو از رضا پیشرو انتخاب کردم در ورژن اول آهنگ "رقص اندام" که رضا مخاطب رو تشنه بقیه آهنگ می کنه!! :
اوناییه که عشق دود دارن برن توی حیاط
چون دوس دارم عطرو حس کنم از روی لبات
اگه نشستین بلند شین واسه ما بزنین دست
بعد که زدین بشینین چون ورس سوم هم هست
در واقع رضا با این تیکه قصد داره مخاطب رو به قسمت سوم آهنگ دعوت کنه که حرفای جالب تری منتظرشه!
ویا این شعر از خودم در آهنگ "درد دل" که آخر قسمت اول رو به یک نتیجه ای رسوندم!
چرا تو جوونی زینت بخش دستام رد قمه ست
چرا عبادت می کنم تا که بشه سد هوس
همه حرفامو خلاصه می کنم تو یه جمله
بهرام زنده ست چون در آسمون قفله
لازم به ذکره که مثال 1 نمونه ای از شر در رپ فارس هست.و مثال 2 نمونه شعری در رپ فارسی.که نمونه اول از جمله کار های مشهور در رپ فارس هست.
خب..بعد از اینکه شعر و با رعایت مراحل فوق گفتین 3 4 دور شعرتون رو با آهنگ بخونین.
دلیل این کار اینه که وقتی کل شعر رو یه تیکه می خونین نقاطی که شعر احتمالا از انسجام کافی برخوردار نیست یا بی ربط جلوه می کنه رو تصحیح می کنین.و همچنین باعث میشه که شعرتون رو آهنگ جا بیافته و وقت ضبط مشکل نداشته باشین.
شعر رو که خوندین و تصحیح کردین کار تمومه.می تونین با تمرین بیشتر (اگه تمایل داشتین) زیر و بم شعر رو هم روی آهنگ در بیارین.یعنی مثلا بفهمین که کجای آهنگ رو باید چه ریختی خوند.که این مسئله بسیار به قدرت کارتون کمک می کنه.
اما رپ هم مثل هندسه تحلیلی یا فیزیک هالیدی حالتهای خاص داره!!
منظورم چیه؟
خیلی وقتا واسه خودم پیش میاد که دارم تو خیابون ول می گردم و یه اشعاری رو زمزمه می کنم.کاملا فالبداهه!
این کار رو کسایی بیشتر می کنن که زندگی شون با رپ آمیخته شده و همیشه در حال شعر گفتن هستن.
این رو به شما توصیه می کنم..خیلی از آهنگهای من شعراشون در خیابون گفته شدن!!یا در مواقع بیکاری.
سعی کنین تو ذهنتون مدام شعر بگین.حتی شده دری وری هم بگین اشکالی نداره.این باعث میشه یه هو به قافیه های نو و جالبی برسین.در مورد قافیه مفصل در درس آینده صحبت می کنیم.خلاصه بعد از اینکه شعری رو دراوردین که مضمونی به ذهنتون میرسه و بعد می تونین واسش آهنگ بسازین یا دانلود کنین.آهنگی مرتبط با درون مایه شعرتون!
اما حالت خاص دوم اشعار فری استایل یا همون سبک آزاد هست!این سبک در حووزه شر در رپ فارس جا می گیره.در واقع اوج شرو ور گویی ها در رپ فری استایل هست.برای فری استایل گفتن باید اهلیت داشت!یعنی باید اهلش باشید.چارتا اصطلاح در کل کلهای روزانه تون بلد باشین و به کسی اعتراض کنین.البته که این اصل فری استایل هست.بگذریم ازینکه اینروزا فری استایل مضامین خوبه دیگه رو در بر میگیره..ولی اصلش این بوده!
نکته دیگه ای که دوس دارم بگم غرب زده گیه!سعی کنین در شعرهاتون لغات فرنگی اصلا به کار نبرین.چرا؟چون به نظر من کلاس کار رپ فارسی به فارسی بودنشه.البته خیلی کلمات دخیل هستن که در زبان ما رایج شدن و در گفت و گوی روزمره مون استفاده میشن.مثل بیس یا بیت یا تکست و یا آمپ و ... که استفاده ازین ها اشکالی نداره.چون جا افتادن.ولی استفاده از کلماتی که استفاده نمیشن در زبان روزمره مون به نظر من شکل جالبی نداره.من به شخصه حتی با رپ هایی که دو زبانه خوانده میشن حال نمی کنم.هر چند خیلیا رپ فارس رو نشئت گرفته از غربزدگی می دونن به خاطر سبک پوشش ما که ایشالله بعدا بحث می کنیم.
مسئله دیگه ای که من با مدیر سایت هم مطرح کردم این "مرد" گفتناس که به نظر من باز هم شکل جالبی نداره.از نظر شخصیه بنده این یه جور تقلید کورکورانه ست.مثلا اگه غربیها میگن " Hi Bra" یا "Hi Brother" ما هم میگیم" سلام داداش" !!! . ولی اگه اونا می گن "Hey Man" یا "Hey U" ما نمی تونیم از جملاتی مثل "سلام مرد" یا " هی تو" استفاده کنیم.چون در زبان روزمره ما رایج نیست.ما در زبان روزمره مون میگیم "هی پسر" یا به جای "Hey U" می گیم "هی یابو" ( !!! ) یا چیزای دیگه.!
اینکه این حرفها رو ترد کنیم به اصلالت رپ فارس کمک خواهد کرد.(امیدوارم کسی دلگیر نشده باشه)
شاید به نظرتون این بهتر بود که درس دوم رو در مورد قافیه مطرح می کردم.ولی من این مورد رو مهمتر می دونستم.اول اسکلت رو میزنن و بعد روش کار می کنن.درسته؟
امیدوارم این درس هم مورد توجهتون قرار گرفته باشه و امیدوارم که شاهد اشعار قوی تر از نسل رپ باشیم.
درس سوم: قافیه پردازی
این درس مشکل ترین و در عین حال جذاب ترین بخش شاعری هست.
قافیه های خوشگل و تک همیشه با استقبال عظیم روبه رو میشن و این کارتون رو بترکون می کنه!
این درس واسه این سخته که 98% خلاقیت و استعداد شماست!
و اما:
در کل قافیه ها در ادبیات رپ به دو گروه کلی تقسیم میشن:
1- قافیه های ساده 2-قافیه های پیشرفته
1-قافیه های ساده: این مورد که شناخته شده هست برای همه.تو شعراتون دیدم که زیاد استفاده می کنین ولی باید بدونین که این سبک از قافیه ها اشباع شدنو باید علم رپ خودتون رو به روز کنین!
چند مورد قافیه ساده براتون مثال می زنم.ولی باید نسل قافیه رو اول بگم.
**نسل قافیه: نسل قافیه یعنی صدا و آهنگ نهایی در واژه ها که اونا رو به هم دیگه پیوند میده و قافیه میسازه!
نفهمیدی؟
باشه...الآن با مثال میگم:
بیت زیر رو از خودم انتخاب کردم که می تونین مطلب رو بفهمین:
چرا آبرو ملعبه میشه کف دست مردم چرا بعضیا محروم میشن از عطر خوش گندم
در این بیت که از آهنگ "درد دل" خودم انتخاب کردم قافیه این واژه ها هستن: مردم و گندم
مثلا نسل این قافیه ها صدای " اٌم" هست! که در پایان هر واژه به گوش میرسه!
اما چند مورد قافیه ساده.
مثلا از نسل "ان" : خفن-وطن-کفن-بدن و ...
به نمونه های ذکر شده و مشابه اینها قافیه های ساده می گن.اما برای قدرت شعر و ایجاد لذت در مخاطب باید فکرمون رو باز کنیم.
به همین دلیل گروههای رپ خون قافیه جدیدی رو بنا کردن به نام:
2- قافیه های پیشرفته: سخت ترین و در عین حال جذاب ترین بخش در قافیه هاست.
هر چی زحمت بکشی پاش ارزش داره.
اما تنها راه اینکه بخواین قافیه پیشرفته بگین خلاقیت و استعداد خود شماست!
ولی من واسه کمک به استارت زدنتون می خوام چند تا راه بهتون نشون بدم که بتونین قافیه های پیشرفته بسازین..به موارد زیر در شعرتون دقت کنید:
1- درنگ و تکیه واژه ها
2- حروف هم صدا و هم لحن
3- سبک خوندن
4- تعویض جای عناصر جمله
5- استفاده از ضمایر
6- قافیه های چندگانه
این 6مورد رو علی الحساب گفتم که یه استارتی زده باشم براتون.اما چون اینجا مخاطب من گسترده هست می خوام تک تک موارد فوق رو براتون توضیح بدم که دوستان تازه کار یا ضعیف کاملا متوجه بشن:
1-درنگ و تکیه واژه ها: تمام واژه های ادبیات فارسی روی یکی از سیلاب هاشون (هجا یا بخش) تکیه یا درنگ دارند یا به صورتی مشدد خونده میشن.مثلا کلمه "دقت" روی "ق" مشدد خونده میشه.تشدید معمولا قافیه های زیبایی می سازه.ازش می تونین خیلی استفاده کنین!در بیت زیر باز از خودم در آهنگ "پروردگار" از این سبک قافیه ساختم!(ببخشید اگه خیلی از خودم مثال می زنم.آخه نمونه ای در اشعار رپرها پیدا نکردم!)
گفتم بودن تو این دنیا واسم خفت داره گفتی زود قضاوت نکن همش حکمت داره
اینجا "خفت" و "حکمت" قافیه می سازن.البته در این بیت قافیه تقریبا ساده ست ولی از چند راه فوق الذکر استفاده کردم.که به نوبت توضیح میدم.
در این بیت کلمه "خفت" در واقع " خف فت" خونده میشه و هم وزن جلوه می کنه با کلمه "حکمت"..
2- حروف هم صدا و هم لحن: ای قربون این زبون باحالمون برم که انقدر گسترده ست!در ادبیات مقدس فارسی حروفی هستند که هم صدا جلوه می کنن.البته به سبک خوندنتون هم بستگی داره.برای مثال حروفی مثل "س" و "ز" خیلی از نظر صدایی به هم شبیه میشن.
بذارین برای مثال یه بیت با این روش بگم:
هر کی خواست شاخ شه باید خز باشه با کسی در افتادی که قمه تو دستاشه
قافیه این بیت: "خزباشه" و "دستاشه" که اینجا 4 قافیه داریم (قافیه چندگانه) "خز" با "دس" و "باشه" با "تاشه" !!
3- سبک خوندن: این مسئله بسیار حائز اهمیت هست! تهی در شعراش از این راه خیلی استفاده می کنه!شما می تونین با تغییر دادن سبک خوندن یک کلمه اون رو با کلمه بعدی قافیه کنین:
تهی در آهنگ "تشکر سرخ پوستی" بیت زیر رو در انتهای قسمت دوم می خونه:
فکر کن نداشته باشی تو با من کدورتی چون تهی معرف تره از پلنگ صورتی
(من اصلا کاری به دری وری بودن این بیت ندارم.فقط فنی بحث می کنم!)
اینجا قافیه چیه؟
"کدورتی" و "صورتی" ولی این دو واژه هم وزن نیستن!!درواقع "کدورتی" از نظر زمان تلفظ کلمه نسبت به "صورتی" بیشتر طول می کشه.
ولی این هنر خواننده ست که میاد کلمه قبل از "صورتی" یعنی "پلنگ" رو طوری به واژه بعد می چسبونه که جای خالی حس نشه!
در واقع شما قافیه رو به این صورت می شنوین: "کدورتی" و " گ صورتی"
به آقای حسین موسویان هم توصیه می کنم انقدر کارتون نگاه نکنن!!
4- تعویض جای عناصر جمله: آقا چه کاری از این بهتر و راحت تر؟!
اصلا تفاوت شعر و نثر اینه که شما می تونی در شعر جای ارکان جمله رو به صورا کاملا آزاد عوض کنی!
هر چند در بعضی آثار منثور فارسی هم ارکان جمله رو عوض می کنن ولی در شعر دست ما بیشتر باز هست!
خوب شعرای جوان و عزیز! یه مثال:
اینبار از زد بازی و مهراد هیدن:
مهراد هیدن که وارد میشه داره جاذبه تا بخوای تکون بخوری فکت از جاش خارجه
البته اینجا مهراد از سبک خوندن هم استفاده کرده!
اما اگه بیت رو به صورت محاوره دربیاریم به این شکل میشه: مهراد هیدن که وارد میشه جاذبه داره تا بخوای تکون بخوری فکت از جاش خارجه
می بینید که مصراع اول با اون چیزی که در آهنگ "آهنگامون خداست" از زدبازی میشنویم در محاوره تفاوت داشت!
در این مصراع مهراد جای "داره" رو با "جاذبه" عوض کرده و قافیه ساخته.که خیلی کار شاخی نیست.همه می تونن.امتحان کنین!
5- استفاده از ضمایر: بدون حرف اضافه با یه مثال میگم:
از تهی باز هم: آهنگ "رقص اندام1" با رضا پیشرو
من مدادم به چشم تراشی تو لخت وایسا جلوم تا که بکشم نقاشی تو
قافیه های اصلی این بیت "تراشی" و "نقاشی" هستن!ولی این دو کلمه نمی تونن به تنهایی با هم قافیه بسازن!
چرا؟
خب چونکه کلمه "نقاشی" روی "ق" مشدد گفته میشه که همچین چیزی در "تراشی" وجود نداره!
واسه همین شاعر میاد از ضمیر "تو" استفاده می کنه تا کمی از اثر تشدید روی "ق" در "نقاشی" کم کنه و قافیه بسازه!
می بینین..رپ کردن زیادم آسون نیست!
6- قافیه های چندگانه: بخش مورد علاقه من...یعنی در یک بیت بیش از 2 کلمه قافیه داشته باشیم.این کار بسیار باحالیه..حتما امتحان کنید.مثال؟ چشم:
بازم از تهی: ما چرا اینجاییم د واسه رقصیم سی دی رو در بیار از تو لباس شخصیم
اینجا تهی 4 تا قافیه به کار برده. "د واسه" و "لباسه" و "رقصیم" و "شخصیم"
به این میگیم قافیه چندگانه.اما کی می تونه بگه دیگه از چه ترفندی استفاده شده؟!!
بله..دقیقا درست حدس زدین( !! ) از حروف هم لحن هم استفاده کرده! حروف " ق" و "خ" تقریبا هم صدا هستن و می تونن قافیه بسازن!
دیگه؟
از سبک خوندن هم استفاده کرده! اگه آهنگ رو گوش بدین می بینین که "د واسه" و "لباسه" عین هم گفته شدن که این واقعا جذابه!ایول!
ولی شر چیه؟!! شر در واقع همون شعره با این تفاوت که حرف "ع" رو نداره!و حرف "ع" ابتدای کلمه "عزت" هست!
این حرفی که زدم بعنی چی؟!!
می دونین که عزت یک متن رو مفهوم و معنی اون رقم می زنه.پس اگه شما شعری بگین که مفهوم خاص و تاثیرگذاری نداشته باشه در واقع شعر نگفتین بلکه شر گفتین.
از هر دو نوع متن هم در رپ فارس استفاده میشه و در هر دو نوع سبک متن هم میشه از فحش استفاده کرد.ولی در شعر کمتره!
با این توضیح که اگه شما شعری بگین که عزت داشته باشه هیچ وقت اونو به مسخره نمی گیرن و یا ضدش نمی خونن!
در واقع کسی که شر میگه یعنی آماده هرگونه عکس العمل از مخاطب خواهد بود.
من اصلا نمی خوام ارزش شر گفتن رو بیارم پایین.چون هم خودم چندتا از آهنگام اینجوریه.هم خیلی از دوستان دیگه.فقط دارم مقایسه می کنم!
برای مثال چند بیتی رو از هر دو سبک انتخاب می کنم که منظور رو بفهمین:
اگه با سامان ویلی تیریپ کل داری
پس داری به جهنم بلیط مجانی
حواستون باشه دفعه بعد که قصه می گین
تو قصه هاتون نباشه دیگه اسم ویلی
"این 2 بیت نمونه بارز از شر در ادبیات رپ فارس هست.که زدبازی واقعا در این سبک استاده!
البته شر هم مفهوم داره.ولی از نظر بار مفهومی نسبت به شعر در درجه پایین تری قرار گرفته!"
اگه الآن گربه ست یه زمانی ببر بوده
به چه هیبتی این ببر از غرب تا شرق بوده
بیا با هم به این گربه قدرت بدیم
به رسیدن به صدر جدول سرعت بدیم
"این دو بیت هم نمونه ای شعر در رپ فارس که از هیچ کس هست و مفهوم خاص و منسجمی رو دنبال می کنه.
چه مفهومی؟ همبستگی..اتحاد و یه تشبیه خیلی قشنگ هم به کار برده.
در واقع فرق بین رپرها در همین اشعاره.
اگه دوس دارین مشهور شید سعی کنید اشعارتون رو قوی کنید.البته به نظر من.
کلا در شعر کسی که حرف نو می زنه همیشه کارش می گیره.لابد می پرسین خوب چه جوری حرف نو بزنیم؟!
این مسئله ایه که خیلی از رپر ها دنبالش هستن.یعنی کلماتی که به عنوان هر عنصری در متنتون به کار می برین کلماتی باشن که در اشعار بقیه نشنیدین!
مخصوصا در قافیه هاتون خیلی دقت کنید.البته در مورد چگونگی قافیه پردازی هم به شما صحبت می کنم در دروس آینده.
درس دوم: چگونه شعرمان را شروع کنیم؟
خب در درس قبل با تفاوتهای شعر و شر در رپ فارسی آشنا شدیم و این ستون شاعری در رپ فارسی هست.
اما بشنوید از بقیه ماجرا...
مشکل خیلی از رپر ها اینه که نمی دونن چه جوری باید شعرشون رو شروع کنن.بعد از کلی فکر کردن به این نتیجه می رسن که نمی تونن شعر بگن و از اونجایی که رپ رو خیلی دوس دارن( یا بهتره بگیم شهرت و خیلی دوست دارن) حاظر به ترک اون نیستن.بنابراین میدن تا کسای دیگه واسشون شعر بگن و خلاصه یه پولی هم اینجوری خرج می کنن.که اون کسایی که شاعرن هم حسابی می تیغن طرفو..کاریه که خودمم کردم و حقیقت محضه.تعارفم نداریم!
ولی این که به این مشکل دچار نشین کار سختیه:
در کار فوق حرفه ای رپ..مثلا در آمریکا یا لهستان رپرها ابتدا بر طبق یک ریتم ساختگی در ذهنشون شعری رو می گن..البته این شعر بعد ها خیلی تغییر می کنه.ولی درون مایه شعری عوض نمیشه.بعد از اینکه شعرشون رو گفتن به آهنگساز سفارش ملودی میدن که با مضمون شعرشون همخونی داشته باشه.که این همخونی بسیار بسیار مهمه.که خیلیا دقت نمی کنن.
اما در کار رپ فارس که هنوز به صورت فوق حرفه ای در نیومده آهنگساز رپ درست حسابی و حرفه ای نداریم.
شاید ساختن کارهای پاپ خیلی ساده باشه..یا مثلا کارهای تکنو.ولی کار رپ علی رغم عرف عمومی سخت تره.
ازین رو در رپ فارس معمولا آهنگهایی رو می سازن یا از اینترنت دانلود می کنن و بعد روی آهنگ شعر می گن.
البته به تازه کارهای گرامی پیشنهاد می کنم که سعی کنن برای شروع بدون آهنگ شعر بگن که قدرتشون بالاتر بره!
بگذریم..
خلاصه این ریختیه..ولی به یه چیز باید به شدت توجه داشت.و اون چیز همونیه که در بالا هم گفتم.همخونی با آهنگ!
هیچ وقت شما روی یه آهنگی که خیلی خشن و تنده و ریتم وحشی داره نمی تونی شعری بگی از مضامینی مثل عشق،مادر و یا خدا و عرفان و ...
و بر عکس هیچ وقت هم شما روی یک کاری که با پیانو یا گیتار کلاسیک ساخته شده و خیلی ملایم هست نمی تونی شعری با مضمون شاخ بازی یا پارتی و از این قبیل بگی...
البته شدنش که میشه ولی بهتر و قوی تر اینه که ریتم همخونی مناسبی داشته باشه!
بنابراین برای شروع شعر باید مراحل زیر رو رعایت کنیم:
1-آهنگی که در دست دارین رو به دقت گوش کنین.سعی کنین همه زیر و بم آهنگ رو بفهمین.بعضی آهنگها با آدم حرف می زنن.
2-با توجه به سبک آهنگ یک یا چندین عنوان به ذهنتون خواهد رسید.سعی کنین عنوانی رو انتخاب کنید که نوترین باشه و کمتر ازش بحث شده باشه.چون عناوینی که نو باشند گیرایی بیشتری دارن.مخصوصا من مسائل روز رو خیلی پیشنهاد می کنم.کاری که "یاس" در آهنگ "سی دی رو بشکن" کرد و در شبکه های ماهواره ای هم حتی پخش شد!
3-ببینین چی می خواین بگین!!حرفتون چیه.درمورد این عنوانی که انتخاب کردین چه حرفایی دارین و چه اهدافی رو دنبال می کنین.در واقع ببینین از چه موضوعی میخواین به چی برسین؟!
بذارین ساده تر بگم..با یه مثال..
مثلا اگه می خواین از مادر حرف بزنین توجه کنید که میخواین مادر رو چگونه توصیف کنین و در نهایت نتیجه حرفاتون چی خواهد بود.
بعد از طی مراحل بالا بر اساس هنر و خلاقیت خودتون یا بهتره بگم استعداد رپ در وجودتون شعرتون رو بنویسین.
سعی کنین شعرتون یکی دو بیتی مقدمه داشته باشه که کار رو بسیار قدرتمند جلوه میده.
در شعر از تشبیه ها زیاد استفاده کنین که خفن جواب میده!
بر اساس قسمتهای آهنگ و زمان بندی Vers ها شعرتون رو تنظیم کنید و سعی کنید در هر قسمت یا به نتیجه خاصی برسید و یا مخاطب رو تشنه بقیه حرفتون بکنین.
برای مثال این دو بیت رو از رضا پیشرو انتخاب کردم در ورژن اول آهنگ "رقص اندام" که رضا مخاطب رو تشنه بقیه آهنگ می کنه!! :
اوناییه که عشق دود دارن برن توی حیاط
چون دوس دارم عطرو حس کنم از روی لبات
اگه نشستین بلند شین واسه ما بزنین دست
بعد که زدین بشینین چون ورس سوم هم هست
در واقع رضا با این تیکه قصد داره مخاطب رو به قسمت سوم آهنگ دعوت کنه که حرفای جالب تری منتظرشه!
ویا این شعر از خودم در آهنگ "درد دل" که آخر قسمت اول رو به یک نتیجه ای رسوندم!
چرا تو جوونی زینت بخش دستام رد قمه ست
چرا عبادت می کنم تا که بشه سد هوس
همه حرفامو خلاصه می کنم تو یه جمله
بهرام زنده ست چون در آسمون قفله
لازم به ذکره که مثال 1 نمونه ای از شر در رپ فارس هست.و مثال 2 نمونه شعری در رپ فارسی.که نمونه اول از جمله کار های مشهور در رپ فارس هست.
خب..بعد از اینکه شعر و با رعایت مراحل فوق گفتین 3 4 دور شعرتون رو با آهنگ بخونین.
دلیل این کار اینه که وقتی کل شعر رو یه تیکه می خونین نقاطی که شعر احتمالا از انسجام کافی برخوردار نیست یا بی ربط جلوه می کنه رو تصحیح می کنین.و همچنین باعث میشه که شعرتون رو آهنگ جا بیافته و وقت ضبط مشکل نداشته باشین.
شعر رو که خوندین و تصحیح کردین کار تمومه.می تونین با تمرین بیشتر (اگه تمایل داشتین) زیر و بم شعر رو هم روی آهنگ در بیارین.یعنی مثلا بفهمین که کجای آهنگ رو باید چه ریختی خوند.که این مسئله بسیار به قدرت کارتون کمک می کنه.
اما رپ هم مثل هندسه تحلیلی یا فیزیک هالیدی حالتهای خاص داره!!
منظورم چیه؟
خیلی وقتا واسه خودم پیش میاد که دارم تو خیابون ول می گردم و یه اشعاری رو زمزمه می کنم.کاملا فالبداهه!
این کار رو کسایی بیشتر می کنن که زندگی شون با رپ آمیخته شده و همیشه در حال شعر گفتن هستن.
این رو به شما توصیه می کنم..خیلی از آهنگهای من شعراشون در خیابون گفته شدن!!یا در مواقع بیکاری.
سعی کنین تو ذهنتون مدام شعر بگین.حتی شده دری وری هم بگین اشکالی نداره.این باعث میشه یه هو به قافیه های نو و جالبی برسین.در مورد قافیه مفصل در درس آینده صحبت می کنیم.خلاصه بعد از اینکه شعری رو دراوردین که مضمونی به ذهنتون میرسه و بعد می تونین واسش آهنگ بسازین یا دانلود کنین.آهنگی مرتبط با درون مایه شعرتون!
اما حالت خاص دوم اشعار فری استایل یا همون سبک آزاد هست!این سبک در حووزه شر در رپ فارس جا می گیره.در واقع اوج شرو ور گویی ها در رپ فری استایل هست.برای فری استایل گفتن باید اهلیت داشت!یعنی باید اهلش باشید.چارتا اصطلاح در کل کلهای روزانه تون بلد باشین و به کسی اعتراض کنین.البته که این اصل فری استایل هست.بگذریم ازینکه اینروزا فری استایل مضامین خوبه دیگه رو در بر میگیره..ولی اصلش این بوده!
نکته دیگه ای که دوس دارم بگم غرب زده گیه!سعی کنین در شعرهاتون لغات فرنگی اصلا به کار نبرین.چرا؟چون به نظر من کلاس کار رپ فارسی به فارسی بودنشه.البته خیلی کلمات دخیل هستن که در زبان ما رایج شدن و در گفت و گوی روزمره مون استفاده میشن.مثل بیس یا بیت یا تکست و یا آمپ و ... که استفاده ازین ها اشکالی نداره.چون جا افتادن.ولی استفاده از کلماتی که استفاده نمیشن در زبان روزمره مون به نظر من شکل جالبی نداره.من به شخصه حتی با رپ هایی که دو زبانه خوانده میشن حال نمی کنم.هر چند خیلیا رپ فارس رو نشئت گرفته از غربزدگی می دونن به خاطر سبک پوشش ما که ایشالله بعدا بحث می کنیم.
مسئله دیگه ای که من با مدیر سایت هم مطرح کردم این "مرد" گفتناس که به نظر من باز هم شکل جالبی نداره.از نظر شخصیه بنده این یه جور تقلید کورکورانه ست.مثلا اگه غربیها میگن " Hi Bra" یا "Hi Brother" ما هم میگیم" سلام داداش" !!! . ولی اگه اونا می گن "Hey Man" یا "Hey U" ما نمی تونیم از جملاتی مثل "سلام مرد" یا " هی تو" استفاده کنیم.چون در زبان روزمره ما رایج نیست.ما در زبان روزمره مون میگیم "هی پسر" یا به جای "Hey U" می گیم "هی یابو" ( !!! ) یا چیزای دیگه.!
اینکه این حرفها رو ترد کنیم به اصلالت رپ فارس کمک خواهد کرد.(امیدوارم کسی دلگیر نشده باشه)
شاید به نظرتون این بهتر بود که درس دوم رو در مورد قافیه مطرح می کردم.ولی من این مورد رو مهمتر می دونستم.اول اسکلت رو میزنن و بعد روش کار می کنن.درسته؟
امیدوارم این درس هم مورد توجهتون قرار گرفته باشه و امیدوارم که شاهد اشعار قوی تر از نسل رپ باشیم.
درس سوم: قافیه پردازی
این درس مشکل ترین و در عین حال جذاب ترین بخش شاعری هست.
قافیه های خوشگل و تک همیشه با استقبال عظیم روبه رو میشن و این کارتون رو بترکون می کنه!
این درس واسه این سخته که 98% خلاقیت و استعداد شماست!
و اما:
در کل قافیه ها در ادبیات رپ به دو گروه کلی تقسیم میشن:
1- قافیه های ساده 2-قافیه های پیشرفته
1-قافیه های ساده: این مورد که شناخته شده هست برای همه.تو شعراتون دیدم که زیاد استفاده می کنین ولی باید بدونین که این سبک از قافیه ها اشباع شدنو باید علم رپ خودتون رو به روز کنین!
چند مورد قافیه ساده براتون مثال می زنم.ولی باید نسل قافیه رو اول بگم.
**نسل قافیه: نسل قافیه یعنی صدا و آهنگ نهایی در واژه ها که اونا رو به هم دیگه پیوند میده و قافیه میسازه!
نفهمیدی؟
باشه...الآن با مثال میگم:
بیت زیر رو از خودم انتخاب کردم که می تونین مطلب رو بفهمین:
چرا آبرو ملعبه میشه کف دست مردم چرا بعضیا محروم میشن از عطر خوش گندم
در این بیت که از آهنگ "درد دل" خودم انتخاب کردم قافیه این واژه ها هستن: مردم و گندم
مثلا نسل این قافیه ها صدای " اٌم" هست! که در پایان هر واژه به گوش میرسه!
اما چند مورد قافیه ساده.
مثلا از نسل "ان" : خفن-وطن-کفن-بدن و ...
به نمونه های ذکر شده و مشابه اینها قافیه های ساده می گن.اما برای قدرت شعر و ایجاد لذت در مخاطب باید فکرمون رو باز کنیم.
به همین دلیل گروههای رپ خون قافیه جدیدی رو بنا کردن به نام:
2- قافیه های پیشرفته: سخت ترین و در عین حال جذاب ترین بخش در قافیه هاست.
هر چی زحمت بکشی پاش ارزش داره.
اما تنها راه اینکه بخواین قافیه پیشرفته بگین خلاقیت و استعداد خود شماست!
ولی من واسه کمک به استارت زدنتون می خوام چند تا راه بهتون نشون بدم که بتونین قافیه های پیشرفته بسازین..به موارد زیر در شعرتون دقت کنید:
1- درنگ و تکیه واژه ها
2- حروف هم صدا و هم لحن
3- سبک خوندن
4- تعویض جای عناصر جمله
5- استفاده از ضمایر
6- قافیه های چندگانه
این 6مورد رو علی الحساب گفتم که یه استارتی زده باشم براتون.اما چون اینجا مخاطب من گسترده هست می خوام تک تک موارد فوق رو براتون توضیح بدم که دوستان تازه کار یا ضعیف کاملا متوجه بشن:
1-درنگ و تکیه واژه ها: تمام واژه های ادبیات فارسی روی یکی از سیلاب هاشون (هجا یا بخش) تکیه یا درنگ دارند یا به صورتی مشدد خونده میشن.مثلا کلمه "دقت" روی "ق" مشدد خونده میشه.تشدید معمولا قافیه های زیبایی می سازه.ازش می تونین خیلی استفاده کنین!در بیت زیر باز از خودم در آهنگ "پروردگار" از این سبک قافیه ساختم!(ببخشید اگه خیلی از خودم مثال می زنم.آخه نمونه ای در اشعار رپرها پیدا نکردم!)
گفتم بودن تو این دنیا واسم خفت داره گفتی زود قضاوت نکن همش حکمت داره
اینجا "خفت" و "حکمت" قافیه می سازن.البته در این بیت قافیه تقریبا ساده ست ولی از چند راه فوق الذکر استفاده کردم.که به نوبت توضیح میدم.
در این بیت کلمه "خفت" در واقع " خف فت" خونده میشه و هم وزن جلوه می کنه با کلمه "حکمت"..
2- حروف هم صدا و هم لحن: ای قربون این زبون باحالمون برم که انقدر گسترده ست!در ادبیات مقدس فارسی حروفی هستند که هم صدا جلوه می کنن.البته به سبک خوندنتون هم بستگی داره.برای مثال حروفی مثل "س" و "ز" خیلی از نظر صدایی به هم شبیه میشن.
بذارین برای مثال یه بیت با این روش بگم:
هر کی خواست شاخ شه باید خز باشه با کسی در افتادی که قمه تو دستاشه
قافیه این بیت: "خزباشه" و "دستاشه" که اینجا 4 قافیه داریم (قافیه چندگانه) "خز" با "دس" و "باشه" با "تاشه" !!
3- سبک خوندن: این مسئله بسیار حائز اهمیت هست! تهی در شعراش از این راه خیلی استفاده می کنه!شما می تونین با تغییر دادن سبک خوندن یک کلمه اون رو با کلمه بعدی قافیه کنین:
تهی در آهنگ "تشکر سرخ پوستی" بیت زیر رو در انتهای قسمت دوم می خونه:
فکر کن نداشته باشی تو با من کدورتی چون تهی معرف تره از پلنگ صورتی
(من اصلا کاری به دری وری بودن این بیت ندارم.فقط فنی بحث می کنم!)
اینجا قافیه چیه؟
"کدورتی" و "صورتی" ولی این دو واژه هم وزن نیستن!!درواقع "کدورتی" از نظر زمان تلفظ کلمه نسبت به "صورتی" بیشتر طول می کشه.
ولی این هنر خواننده ست که میاد کلمه قبل از "صورتی" یعنی "پلنگ" رو طوری به واژه بعد می چسبونه که جای خالی حس نشه!
در واقع شما قافیه رو به این صورت می شنوین: "کدورتی" و " گ صورتی"
به آقای حسین موسویان هم توصیه می کنم انقدر کارتون نگاه نکنن!!
4- تعویض جای عناصر جمله: آقا چه کاری از این بهتر و راحت تر؟!
اصلا تفاوت شعر و نثر اینه که شما می تونی در شعر جای ارکان جمله رو به صورا کاملا آزاد عوض کنی!
هر چند در بعضی آثار منثور فارسی هم ارکان جمله رو عوض می کنن ولی در شعر دست ما بیشتر باز هست!
خوب شعرای جوان و عزیز! یه مثال:
اینبار از زد بازی و مهراد هیدن:
مهراد هیدن که وارد میشه داره جاذبه تا بخوای تکون بخوری فکت از جاش خارجه
البته اینجا مهراد از سبک خوندن هم استفاده کرده!
اما اگه بیت رو به صورت محاوره دربیاریم به این شکل میشه: مهراد هیدن که وارد میشه جاذبه داره تا بخوای تکون بخوری فکت از جاش خارجه
می بینید که مصراع اول با اون چیزی که در آهنگ "آهنگامون خداست" از زدبازی میشنویم در محاوره تفاوت داشت!
در این مصراع مهراد جای "داره" رو با "جاذبه" عوض کرده و قافیه ساخته.که خیلی کار شاخی نیست.همه می تونن.امتحان کنین!
5- استفاده از ضمایر: بدون حرف اضافه با یه مثال میگم:
از تهی باز هم: آهنگ "رقص اندام1" با رضا پیشرو
من مدادم به چشم تراشی تو لخت وایسا جلوم تا که بکشم نقاشی تو
قافیه های اصلی این بیت "تراشی" و "نقاشی" هستن!ولی این دو کلمه نمی تونن به تنهایی با هم قافیه بسازن!
چرا؟
خب چونکه کلمه "نقاشی" روی "ق" مشدد گفته میشه که همچین چیزی در "تراشی" وجود نداره!
واسه همین شاعر میاد از ضمیر "تو" استفاده می کنه تا کمی از اثر تشدید روی "ق" در "نقاشی" کم کنه و قافیه بسازه!
می بینین..رپ کردن زیادم آسون نیست!
6- قافیه های چندگانه: بخش مورد علاقه من...یعنی در یک بیت بیش از 2 کلمه قافیه داشته باشیم.این کار بسیار باحالیه..حتما امتحان کنید.مثال؟ چشم:
بازم از تهی: ما چرا اینجاییم د واسه رقصیم سی دی رو در بیار از تو لباس شخصیم
اینجا تهی 4 تا قافیه به کار برده. "د واسه" و "لباسه" و "رقصیم" و "شخصیم"
به این میگیم قافیه چندگانه.اما کی می تونه بگه دیگه از چه ترفندی استفاده شده؟!!
بله..دقیقا درست حدس زدین( !! ) از حروف هم لحن هم استفاده کرده! حروف " ق" و "خ" تقریبا هم صدا هستن و می تونن قافیه بسازن!
دیگه؟
از سبک خوندن هم استفاده کرده! اگه آهنگ رو گوش بدین می بینین که "د واسه" و "لباسه" عین هم گفته شدن که این واقعا جذابه!ایول!
(همچیش داغونه دیگه)
![[-]](http://www.flashkhor.com/forum/images/collapse.gif "[-]")
