آشنایی با MBA

[ツClas$i☪ J☯ ツ]

مقدمه



توسعه بر مبنای هر کدام از الگو های موجود، بدون توجه و در اختیار گرفتن یک فرآیند برنامه ریزی شده و مدیریت شده امری محال و غیر ممکن است.



بهینه سازی استانداردهای زندگی در جامعه و کار در سازمان مستلزم بهبود و ارتقاء کیفیت مدیریت در سازمان های اقتصادی و اجتماعی است. و برای رسیدن به چنین موقعیتی ناچار از بهینه سازی و اصلاح ساختار بینشی، دانشی و عملی در مقوله مدیریت هستیم تا بتوانیم بهره وری را افزایش دهیم و از ظرفیت ها، فرصت ها و امکانات موجود کالا و خدمات بیشتری را تولید نماییم و موقعیت های اقتصادی بیشتر و بهتری را برای کشور یا سازمان خود فراهم سازیم.



الگوی توسعه بر مبنای دانایی محوری در سال های اخیر به عنوان الگوی برتر دنیا شناخته شده است و بیشتر کشورها سعی می کنند با شناسایی این الگو آن را پیاده سازی کنند. آنچه که در مدیریت کلان یک کشور و یا سازمان نسبت به مقوله دانایی محوری بیش از هر چیز خودنمایی می کند توانایی به کار گیری و بهره وری از دانش به عنوان اصلی ترین سرمایه ملی و سازمانی است. با رسیدن به این بینش با مقوله جدیدی به نام مدیریت دانش مواجه خواهیم بود با توجه به رسالت اصلی سازمان ها که بر مبنای توسعه کسب و کار و توسعه اقتصادی است مدیران ارشد سازمان ها وظیفه دارند میان دو مقوله مدیریت دانش سازمان و اقتصاد رابطه مناسبی را پیدا کنند. به عبارت بهتر مدیران باید بتوانند با دارایی های موجود خود بهترین راه حل های ممکن که منجر به موفقیت های اقتصادی می شود را پیدا کنند و در بازار رقابتی از حداقل فرصت ها، حداکثر موفقیت ها را بسازند.



رشته mba , گرایش های رشته mba

آشنایی با MBA

رسیدن به چنین جایگاهی نیاز به در اختیار داشتن مدیرانی آینده نگر، دقیق و کاردان، برنامه ریز و فرصت شناس و شجاع دارد. رشته MBA به عنوان یک رشته عام می تواند زمینه ای را برای پرورش چنین روحیه و نگرشی را در افراد با تخصص های پایه ای مختلف فراهم آورد و آنها را برای مدیریت تخصصی با شاخصهای ذکر شده آماده سازد.



متاسفانه در کشور ما به علت جو مدرک گرایی هنوز دیدگاه روشنی نسبت به خیلی از رشته های مقطع کارشناسی وجود ندارد و بسیاری از افراد پس صرفاً به دلایلی غیر از علاقه شخصی وارد رشته تحصیلی خود می شوند اما این فرهنگ را حداقل در مقطع کارشناسی ارشد می توان تغییر داد و با ایجاد شناخت درست در افراد به انها فرصت داد رشته مورد علاقه و کارایی را دنبال کنند.



MBA هم جزو آن دسته رشته هایی است که علی رغم حدود 11 سال از عمر تدریس آن در ایران هنوز به طور کامل شناخته نشده است و اکثر افراد بدون داشتن اطلاعات کافی و آگاهی از توانایی های خود وقت خود را صرف شرکت در کنکور این رشته می کنند اما نتیجه مطلوب را حاصل نمی کنند. ما در این مقاله سعی می کنیم اطلاعات پایه ای مختلفی را به علاقه مندان این رشته ارائه کنیم تا با دید روشن تری اقدام به صرف هزینه و وقت خود برای ورود و ادامه تحصیل در آن نمایند.



تعریف



دوره کارشناسی ارشد مدیریت سازمان که معادل Master of Business Administration) MBA) است به منظور پرورش مدیران کارآمد برای اداره سازمانهای اقتصادی – اجتماعی، تولیدی و خدماتی طراحی شده است.



رشته MBA یا کارشناسی ارشد مدیریت حرفه ای بازرگانی چنانچه از نامش پیداست تنها مدیریت بازرگانی نیست ، از آنجا که در ایران آموزش مدیریت به سه شاخه بازرگانی ، صنعتی و دولتی تقسیم می شود برای اکثر متقاضیان این گمان پیش می آید که MBA تنها در بر گیرنده مباحث مدیریت بازرگانی است و به طور مثال برای مدیریت صنعتی باید به سراغ رشته دیگری رفت در حالی که این تصور کاملا اشتباه است. MBA مدیریت Business است و Business یعنی کلیه عملیاتی که از تولید تا فروش و خدمات پس از فروش کالا یا خدمات را شامل می شود و به صورت مکرر اتفاق می افتد.



گرایش ها



برای رشته MBA حدود ۳۰ گرایش مختلف در کشور های مختلف تعریف شده است.



اما چهار گرایش اصلی این رشته که تقریبا در همه دانشگاه ها تدریس می شوند به شرح زیر است:



۱- بازاریابی و مدیریت فروش ( Marketing )

2- مدیریت مالی و مدیریت موسسات مالی ( Finance )

3- مدیریت تولید و سیستمهای تولید و پروژه ( Operation )

4- مدیریت منابع انسانی ( Human Resources )



امروزه حتی MBA با گرایش هایی مانند تجارت الکترونیک و فن آوری اطلاعات نیز ارائه می شود که نشان از انعطاف پذیری بالا و نیاز روز افزون به فارغ التحصیلان این رشته است.



رشته mba , گرایش های رشته mba



متاسفانه امروزه بسیاری بدون توجه به محتوای MBA آن را با نام مدیریت سازمان می شناسند و تنها به بخش بسیار کوچکی از اهدافی که در این دوره بررسی می شود می پردازند. اگر بخواهیم تعریفی دقیقتر از اهداف MBA داشته باشیم باید توجه داشت که هدف این دوره پذیرش فارغ التحصیلان دوره های کارشناسی در رشته های مختلف به خصوص رشته های فنی و مهندسی و پرورش افرادی است که قادر باشند در زمینه های ذیل انجام وظیفه نمایند :



(۱) اداره و راهبری مؤثر و کارآمد سازمان یا یک بخش تخصصی از آن نظیر بخش های تولیدی، بازاریابی و فروش، اطلاعات و مالی



(۲) ایجاد تحول در یک بخش تخصصی سازمان



(۳) طراحی، هدایت و رهبری تحول در کل سازمان پس از کسب تجارب عملی در مدیریت



(۴) کارآفرینی با ایجاد فعالیت های جدید در درون سازمان و یا ایجاد سازمانهای جدید



(۵) ارائه خدمات مشاوره ای و مطالعاتی در زمینه های مزبور به مدیران سازمانهای اقتصادی و اجتماعی



این اهداف تقریبا” در تمام جهان یکسان هستند.



تاریخچه MBA



MBA در خارج از کشور قدمتی حدودا” ۸۰ ساله دارد و به نظر می رسد که در Wharton Business School وابسته به دانشگاه پنسیلوانیا متولد شده باشد. گسترش سریع این رشته در سالهای دهه ۶۰و ۷۰ میلادی منجر به این شد که در ایران نیز در دهه ۷۰ میلادی مرکزی تحت عنوان ICMS و با همکاری دانشگاه هاروارد راه اندازی شود که بعد از انقلاب منحل گردید. این مرکز علیرغم اینکه تنها دو دوره فارغ التحصیل ارائه کرد لیکن نوستالژی ناشی از آن هنوز در اذهان بخشهای مدیریتی برجسته کشور باقی است. دومین گام در این راستا توسط سازمان مدیریت صنعتی برداشته شد که در اواخر دهه ۶۰ شمسی اقدام به راه اندازی دوره مدیریت اجرایی Executive MBA نمود لیکن به دلیل عدم تبلیغات مناسب و نیز شرایط دشوار ورود جای چندانی در میان فارغ التحصیلان جدید باز نکرد. سرانجام در اول دهه ۸۰ شمسی دانشگاه صنعتی شریف به اتکای وجهه منحصر به فرد خود اقدام به راه اندازی این رشته با توجه به نیاز شدید کشور نمود. علی رغم این تلاشها، هنوز تا رسیدن به کشورهای توسعه یافته و حتی بسیاری از کشورهای در حال توسعه راه درازی در پیش رو داریم. MBA امروزه یکی از معیارهای رشد کشورها محسوب می شود بطوریکه در سنگاپور با ۴ میلیون نفر جمعیت حدود ۳۰ دوره MBA و در آمریکا ۷۰۰ دوره وجود دارند .

[amittiss]

DBA و MBA از نگاه پروفسور الوانـی پدر علم مدیریت ایران :

در آغاز شکل گیری دوره های دانشگاهی مدیریت، جنبه تئوریک و فلسفی مانند سایر رشته های دانشگاهی بر موضوعات و مباحث مدیریت غلبه داشت و دورها ی عالی این رشته به دوره ها ی فلسفی ( PhD ) نامیده شدند. اما به تدریج با نیاز به کاربردی بودن مباحث مدیریت و انتظار متقاضیان از دوره ها که به آنان ابزار های عملی را ارائه دهد، دوره هایی طراحی شدند که به آن ها MBA و DBA نام نهادند. اولین دوره MBAسال 1908 میلادی در هاروارد Harvard اجرا شد و سپس دانشگاه های دیگر به اجرای این دوره پرداختند. دوره های DBA نیز در ادامه دوره های MBA و با هدف ارائه مطالب کاربردی تخصصی تر به صورت دوره های عالی حرفه ای مدیریت طراحی و به اجرا در آمدند. بنابراین DBA دوره دکترای حرفه ای مدیریت است که می­کوشد تا با نگاهی عمیق تر به مبانی مباحث مدیریت، مدیران را در عرصه های اجرا، تحقیق و مشاوره توانمند و کارآمد سازد.

در سرزمین ایران که خداوند کمال سرمایه های انسانی و طبیعی را در آن به ودیعه نهاده است، باید بهترین نتایج ازاین مواهب برای همگان حاصل شود. اما اگر چنین نیست باید بپذیریم که در اداره این منابع و ذخایر یعنی " مدیریت  "ضعف داریم و در اینجاست که ضرورت و اهمیت آموزش دوره های مدیریت و بویژه دوره هایی که جهت گیری اجرایی و کاربردی دارند، محسوس می شود.

دانش مدیریت را می توان به 2 دسته دانش نظری و دانش عملی یا کاربردی تقسیم نمود. دانشگاه ها و مراکز آکادمیک بیشتر اهتمام خود را در زمینه دانش نظری و تئوریک مدیریت صرف می نمایند و دانش کاربردی در مجموعه دروس آنها جایگاهی در خور ندارد.
مراکز علمی کاربردی برای پرکردن این­ خلاء که نیاز اغلب سازمان هاست دوره های اجرایی عملی و کاربردی را طراحی و ارائه می نمایند.
موسسه بهار بدین منظور دوره DBA و MBA را با گرایش کاربردی و اجرائی طراحی و با موفقیت اجرا نموده است. این دوره ها با نیازهای مدیرانی که منصب مدیریت دارند اما رشته تحصیلی آن ها مدیریت نمی باشد سازگار شده و حاوی دروسی کاربردی است. مدیران و کارشناسان در این دوره ها به مهارت ها و توانائی‌های مدیریتی در عرصه عمل احاطه پیدا می کنند و بدون آنکه مبانی فلسفی نظریات مدیریت را موضوع مباحث درسی قرار دهند بر جنبه های عملی و رفع مشکلات مبتلا به جنبه سازمانی تمرکز پیدا می کنند حل مسائل مدیریت ارتقاء مهارت های منابع انسانی، توجه به مسئولیت ارزش های حاکم بر جامعه اساس و بنیان برنامه های این دوره ها می‌ باشند.

ویژگی دیگر دوره‌های DBA و MBA کوتاه بودن زمان اجرای آن هاست که با مقتضیات زمانی مدیران و کارشناسان مشغول به کار هماهنگی بیشتری دارد. این دوره ها به صورت 1 ساله و 2 ساله برنامه ریزی شده اند و می توانند در برنامه های استراتژیک توسعه مدیریت به سرعت تحولی را در بدنه مدیریتی کشور به وجود آورند و گامی در جهت تحقق سیاست های عملی نظام اداری کشور باشند.
به طور کلی دوره های کاربردی، ترجمان دانش نظری بصورت برنامه های عملیاتی اجرائی است که در واقع تحقق عینی دانش نظری در عرصه عمل و ظهور و بروز تئوری ها در دنیای واقعی می باشد و امری است که باور، بهره گیری از دانش در سازمان را ایجاد می کند.
bahar.ac.ir/courses/mba