جداسازی عامل بیماری‌های وخیم قرنیه و التهاب‌های مغزی

[mr.destiny]

دکتر مریم نیتی، دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و مجری طرح در گفت‌وگو با خبرنگار علمی ایسنا، آمیب‌های آزادزی پاتوژن و بیماری‌زا در منابع محیطی و بالینی را از جمله زمینه‌های تحقیقاتی خود دانست و گفت: آمیب‌های آزادزی (Pathogenic Free Living Amiebae) چون آکانتامبا (Acanthamieba) و بالاموثیا مندریلاریس از دسته آمیب‌های بیماری‌زا هستند.
وی با بیان این که این پاتوژن‌ها موجب درگیر شدن قرنیه چشم و بروز آنسفالیت‌های مغزی و مننگوآنسفالیت‌های (التهاب بافت مغزی) کشنده می‌شوند، اظهار کرد: یکی از مهلک‌ترین بیماری‌های مرتبط با آکانتامبا،‌ بیماری وخیم قرنیه چشم به نام «کراتیت» آکانتامیایی است که در دنیا بویژه در میان جوانان روندی رو به افزایش دارد و می‌تواند منجر به نابینایی و تخلیه چشم شود.
نیتی با تاکید بر ضرورت تشخیص سریع و درمان این بیماری، یادآور شد: تشخیص سریع و درمان به موقع می‌تواند از عوارض این بیماری در بیماران مبتلا جلوگیری کند.
مجری طرح استفاده ناصحیح از لنزهای تماسی را از مهمترین دلایل بروز بیماری کراتیت آمیبی دانست و ادامه داد: بسیاری از افراد جوان جامعه در سنین 20 تا 30 سالگی برای اصلاح عیوب انکساری و یا زیبایی از لنزهای تماسی و رنگی به جای عینک استفاده می‌کنند.
وی با بیان این‌که در بسیاری ازمواقع افراد بدون مراجعه به چشم پزشک اقدام به خرید لنز از فروشگاه‌ها می‌کنند، اضافه کرد: این امر سبب می‌شود که افراد مستعد، مبتلا به این بیماری شوند.
به گفته این محقق، بر اساس مطالعات انجام شده 95 درصد از مبتلایان به کراتیت آمیبی در ایران و جهان استفاده‌کنندگان از لنزهای تماسی هستند که در برخی موارد اقدام به استفاده مشارکتی از لنزهای رنگی می‌کنند.
وی با اشاره به بروز بیماری آنسفالیت آمیبی،‌ مهمترین دلایل ابتلا به این بیماری کشنده را نقص سیستم ایمنی ذکر کرد و گفت: مبتلایان به انواع سرطان‌ها و لوسمی‌ها، افراد دریافت کننده پیوند و مبتلایان به بیماری ایدز، ‌افراد مستعد ابتلا به آنسفالیت‌های مغزی ناشی از آمیب‌های آزادزی به شمار می‌روند.
دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با ابراز تاسف از عدم آگاهی در خصوص این بیماری در جامعه پزشکی، اضافه کرد: به دلیل مشکلات موجود در تشخیص سریع و درمان به موقع این بیماری، موجب شده است که میزان مرگ و میر حاصل از این بیماری به بیش از 98 درصد برسد.
وی با تاکید بر این که ژنوتیپ‌های مختلفی از این آمیب سبب این بیماری‌ها می‌شوند، خاطرنشان کرد: سویه انگل در بسیاری از موارد به درمان پاسخ نمی‌دهند؛ از این رو تعیین ژنوتیپ‌های انگل در راستای تعیین مناسب روند درمان بسیار حیاتی است؛ لذا در بسیاری از مراکز تحقیقاتی دنیا مطالعه در زمینه جنبه‌های مختلف این آمیب‌ها در اولویت قرار گرفته است.
نیتی از اجرای مطالعاتی در زمینه تعیین ژنوتیپ‌ سویه‌های آمیب‌های آزادزی در منابع محیطی و بیماران خبر داد و افزود: در این مطالعات برای اولین بار ژنوتیپ T11 از نمونه‌های قرنیه افراد مبتلا به کراتیت آمیبی در کشور جدا شد.
وی اضافه کرد: علاوه بر آن در تحقیقات انجام شده، آکانتامباهایی با بیماری‌زایی بالا از مخاط بینی بیماران مبتلا به نقص سیستم ایمنی جداسازی شد که نتایج این تحقیقات در مجله Parasitology Research به چاپ رسیده است.
نیتی با اشاره به اهمیت این دستاورد،‌ افزود: بررسی بیماران مستعد بروز آنسفالیت آکانتامبایی و آگاهی از احتمال بروز بیماری مغزی آمیبی در این بیماران می‌تواند از عوارض جبران ناپذیر و حتی مرگ آنها جلوگیری ‌کند.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی جداسازی آمیب بالاموثیا مندریلاریس از گرد و غبار بیمارستانی را از دیگر دستاوردهای این پروژه تحقیقاتی عنوان کرد و ادامه داد: تاکنون منابع محیطی این آمیب به خوبی مشخص نشده بود که با اجرای این تحقیقات برای اولین بار گرد و غبار را به عنوان منابع زیست این پاتوژن معرفی کردیم که در این راستا موفق به جداسازی این آمیب در خاک مناطق تفریحی در ایران شدیم.
وی یادآور شد: در این تحقیقات همچنین موفق به جداسازی و شناسایی مولکولی بالاموثیا از چشمه‌های آب گرم درمانی شدیم.
نیتی ارائه راهکارهای درمانی برای بیماران مبتلا را بخش دیگر این تحقیقات ذکر کرد و افزود: در بیماری کراتیت آمیبی کیست‌های بسیار مقاوم به دارو ایجاد می‌شود که از بین بردن این کیست‌ها و یا جلوگیری از عدم تشکیل آنها مهمترین گام در درمان این بیماران است، نتایج به دست آمده از مطالعات ما افق‌های روشنی در درمان مناسب این بیماری ایجاد کرده است.
وی در این باره توضیح داد: با شناسایی ژن‌های موثر در پدیده کیستی شدن انگل می‌توان به ایجاد اختلال در روند تولید کیست اقدام کرد.
مجری طرح از اجرای تحقیقاتی در زمینه درمان بیماری‌های ناشی از آمیب‌های آزادزی خبر داد و گفت: استفاده از روش‌های درمانی جدید از جمله بهره گیری از نانوداروها و روش‌های فتوکموتراپی برای درمان بیماری‌های حاصل از آمیب‌های آزادزی از دیگر زمینه‌های تحقیقاتی این مطالعات است.
به گفته این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، نانو داروها با افزایش قابلیت نفوذپذیری داروها می‌توانند در موثر بودن تاثیر داروها بر آمیب مفیدتر از داروهای معمول باشند.
نیتی خاطرنشان کرد: این مطالعات با همکاری پروفسور لورنزو مورالس از انستیتو تحقیقات بیماری‌های گرمسیری اسپانیا، محققان اسکاتلند و دکتر رضاییان و همکاران بوده و نتایج به دست آمده در مجلات معتبر بین‌المللی به چاپ رسیده است.


منبع : ایسنا