چهل ستون و مسجد جامع اصفهان

[Dead Silence]

 فضای كاخ چهل ستون، همان فضای قصه‌های هزار و یك شب به روایت شهرزاد قصه‌گوست. شاید از همین روست كه «آرتور دوگوبینو» می‌نویسد: «شهری همچون اصفهان ساخته نمی‌شد و چنین هنرهایی شكوفا نمی‌گشت، اگر پادشاهان و معماران بناهای پایتخت (منظور اصفهان) روزها و شب‌های خود را صرف شنیدن داستان‌های شگفت‌انگیز مربوط به فرشتگان نكرده بودند».
كاخ چهل ستون اصفهان یكی از كاخ‌های مهم سه‌گانه باقی‌مانده از عصر صفوی است كه هر چند در مقایسه با كاخ‌های پادشاهان پیشین عظمت كمتری داشت، اما به خاطر تزئینات بی‌نظیرش بسیار جذاب بود.
«مبارك‌ترین بناهای دنیا» مصرع آخر شعری است كه به حساب حروف ابجد، سال اتمام بنا را بازگو می‌كند و در كتیبه‌ای در كاخ از زیر گچ بیرون آمد. سال 1057 هجری! كاخ چهلستون شامل تالار سلطنتی، ایوان و چندین اتاق مرتبط با یكدیگر است و از جمله زیبایی‌های این كاخ، آیینه‌كاری‌ها، گچ‌بری‌ها و نقاشی‌های عالی آن است.

تا قبل از اینكه ایوان كاخ چهل ستون ساخته شود، تمام ایوان‌های بناها از سه طرف محصور بوده‌اند و فقط یك جانب آنها باز بوده است، اما در این ایوان، سه طرف باز و یك طرف بسته است.
به همین خاطر این ایوان فضای جدیدی در معماری ایرانی پدید آورد كه ارتباط بی‌نظیری بین بیرون و درون ساختمان ایجاد می‌كرد.
از جذابیت‌های دیگر این كاخ وجود باغ و استخر روبه‌روی كاخ است. انعكاس بنا در آب استخر حالتی خیال‌انگیز به آن می‌بخشد كه باید آن را تجربه كرد.     
مسجد جامع اصفهان:

اگر تاریخ ایران را به سه دوره پیش از تاریخ، دوره ایران باستان و دوره اسلامی تقسیم‌بندی كنیم، به ترتیب معبد چغازنبیل، مجموعه تخت جمشید و مسجد جامع اصفهان بهترین گزینه‌های معماری این دوران‌ هستند.
مسجد جامع اصفهان موزه‌ای است از تحول و تكامل معماری ایرانی در طول چهارده قرن تاریخ ایران پس از اسلام. واقعیت عینی تونل زمان را با گشت زدن در مسجد جامع اصفهان می‌توان لمس كرد.
اینجا مكان مقدسی است كه در ابتدا جایگاه یك آتشكده عصر ساسانی بوده، سپس یك مسجد ساده در قرن دوم و سوم هجری بر روی آن بنا شده.
بعد از آن، دیلمیان، سلجوقیان، ایلخانیان، مظفریان، تیموریان، تركمن‌ها، صفوی‌ها، افغان‌ها و قاجارها یا توسعه‌اش داده‌اند یا مرمتش كرده‌اند.

از طرفی طعمه حریق شده، از زلزله لرزیده و هم در جنگ بمباران شده و با این حال گنبد تاج‌الملك آن نهصد سال است كه بدون برداشتن حتی یك ترك به حیات خود ادامه می‌دهد و اغراق نیست اگر بگوییم این گنبد یكی از كامل‌ترین گنبدهای آجری بنا شده بر روی كره زمین است.
گفته می‌شود در مسجد جامع اصفهان از 484 تكنیك مختلف برای ساخت تاق‌های قوسی استفاده شده است. علاوه بر همه اینها زیباترین محراب گچبری شده مساجد ایران، محراب الجایتو را می‌توان در اینجا به تماشا ایستاد.
در مسجد جامع اصفهان شبستان صفویه، شبستان سلجوقی، شبستان آ‌ل‌مظفر، ایوان‌های چهار طرف، مسجد الجایتو، آرامگاه علامه مجلسی، صفه حكیم، صفه عمربن عبدالعزیز، محراب دراویش، حوض، صحن، گنبد نظام‌الملك ، گنبد تاج‌الملك و.. از آثاری هستند كه باید به دقت دیده شوند.