تاریخ کلیسا قرن دوم

[† αƖιєη †]

پرستش مسیحیان

در اوایل قرن دوم مسیحیان در کنار مومنان یهودی به انجام آداب دینی و فرائض خود می­پرداختند. اما پس از مدتی با گسترش تنش­ها روند جدایی آغاز شد تا اینکه در شورش سال 132 مسیحیان ار پیوستن به یهودیان سرباز زدند.[۴] گرچه در همین زمان نیز گروههایی از مسیحیان عناصر بیشتری از اعمال و عبادات یهودیان را حفظ کرده بودند.[۵] در بین گروههای مسیحی مارکیون تنها کسی بود که اعمال و اعتقادات یهودیان را به کلی منکر شد، که غو نیز در سال 144 محاکمه شد و به عنوان بدعت گذار معرفی شد.
در این هنگام اعمال و آداب عبادی مسیحیان به مسیری مشخص رسیده بود و تعریفی متمایز از دیگر ادیان موجود در امپراتوری روم داشت. [۶]
[ویرایش] مسیحیان قرن دوم و رسولان

با احتساب یهودا اسخریوطی تمامی سیزده حواری عیسی تا انتهای قرن اول درگذشته بودند. البته در مورد یوحنا تردید وجود دارد و برخی گفته­اند که او تا اوایل قرن دوم می­زیسته است.
این مساله مشکلات عدیده­ای را برای مسیحیان این دوره سبب شده بود. به عنوان مثال در حالی که ایرنئوس و پلیکارپ به رفتار مداراگونه پیشینیان توجه داشتند؛ ویکتور، اسقف رم، 14 مورد از آداب عبادی را بدعت معرفی کرد و اقدام به انجام آن را دارای مجازات دانست. ویکتور که نخستین اسقف رم از آفریقا بود در ادامه همین روند مراسم عشای ربانی رم را از یونانی به لاتین که در شمال افریقا کاربرد داشت، تغییر داد. (گرچه جهانی شدن آن تا نیمه دوم قرن چهارم به درازا کشید)[۷]
البته توجه به این نکته ضروری است که گرچه حواریون مسیح در میان مسیحیان قرن دوم حضور نداشتند؛ اما این خود سبب بروز و ظهور اندیشمندانی بنام "آباء کلیسا" شد. ایشان افرادی بودند که با زبان و نوشته­های خود به دفاع از مسیحیت پرداختند.
[ویرایش] پدران کلیسا

از مهم­ترین این آباء در قرن دوم می توان به برجسته ترین آنها اشاره کرد:
[ویرایش] مهم­ترین آباء در قرن دوم

[ویرایش] 1- ایرنئوس

حدوداً در سال 130 میلادی در خانواده­ای مسیحی در اسمیرنا (ترکیه امروزی) به دنیا آمد. او در کودکی و جوانی از نزدیک با پولیکارپ، اسقف اسمیرنا، آشنایی داشت. در جوانی به ایالت (فرانسه) گل رفت و در آنجا به سمت شماسی مشغول شد تا اینکه در سال 177 و با مرگ اسقف گل، ایرنئوس جانشین او شد.
در زمانی که ایرنئوس اسقف لیون بود بدعت گنوسی­ها ظهور کرد که او با تمام توان با آن مقابله کرد. به روایت نویسندگان مسیحی علت شهرت او نیز همین مبارزه او با این نهضت بود. او که از مهم­ترین پایه گذاران اعتقادنامه رسولان بود، در سال 185 کتاب "بر ضد بدعتها" را منتشر ساخت و در آن این گونه استدلال کرد که ایمان صحیح آن است که مستند به کلام رسولان باشد. [۸] ایرنئوس تا پایان عمر اسقف لیون باقی ماند تا اینکه در حوالی سال 200 میلادی درگذشت.[۹]، [۱۰]


[ویرایش] 2- ترتولیان

در سال 160 میلادی در کارتاژ واقع در شمال آفریقا (الجزایر کنونی) از خانواده­ای غیر مسیحی دیده به جهان گشود و پس از طی دوره جوانی مطالعات خود را در زمینه حقوق تکمیل کرد. او در دهه سوم زندگی به مسیحیت گروید و مشاهده کرد که دین جدید به سبب وجود مشکلاتی مثل فرقه های نوظهور رنج می برد. بنابراین در هر دو زمینه شروع به دفاع از آیین مسیح کرد.
ترتولیان نخستین شخصیت مهمی است که به زبان لاتین می­نوشت؛ از این رو اصطلاحات زیادی را ابداع کرد تا جایی که او را واضع 507 لغت در الهیات مسیحی دانسته­اند.
این اندیشمند بزرگ در ابتدا به حمایت از کلیسا در برابر مونتانیسم روی آورد؛ زیرا آن را مانند دیگر تفکرات رایج بدعت گونه مثل مارکیون ها و گنوسی ها برای راست کیشی مسیحی خطرناک می پنداشت. اما پس از مدت کوتاهی و با بررسی بیشتر مونتانیسم به آن علاقه مند شد و به دفاع از آن در برابر کلیسای کاتولیک پرداخت.[۱۱]
ترتولیان به همراه مونتانی ها معتقد بود که کلیسای کاتولیک به افراط در قانون گرایی و عقل گرایی دچار شده و امور بسیاری از امپراتوری روم مثل امور اداری را در خود پذیرفته است، بنابراین با کلیسای اولیه که مسیح آن را بنیان نهاده بود کاملا متفاوت بود.[۱۲] در نتیجه این اختلاف نظرها ترتولیان که عشق مفرطی برای عدالت داشت، کلیسای کاتولیک را که فقط به سمت حفظ و تقویت قدرت پیش می­رفت و بیشتر به فکر افزایش کمی پیروانش بود را بر خطا دانست. [۱۳]
مهم ترین اثری که از ترتولیان بجای مانده کتاب "بر ضد مارکیونیها" است. او علاوه براین کتاب چندین دفاعیه مشهور نیز نوشته است.


[ویرایش] 3- ژوستین

وی در اوایل قرن دوم میلادی در سوریه متولد شد. پدرش پریکوس و پدر بزرگش باکیوس نام داشتند. از این نامها معلوم می­شود که ریشه او یهودی نبوده است.
ژوستین در فلسفه یونانی به دنبال یافتن حقیقت بود. او در «گفتگو با تریفو» حکایت می­کند که چگونه در آغاز زندگی دل به فلسفه بست و چگونه تحت عنایات فیلسوفان مکتبهای گوناگون به تحصیل فلسفه پرداخت. اما چون استادان بیشتر دلبسته به علایق دنیوی بودند و برای حق التدریس او را تحت فشار قرار می­دادند از ایشان دوری کرد تا اینکه با مکتب نو افلاطونی آشنا شد و در این مکتب رشد کرد به حدی که متکبرانه پیشرفت خود را بیش از حد ارج می­نهاد.
در این زمان شخصی وی را با مسیح و عهد عتیق آشنا ساخت و ژوستین را به مسیحیت علاقه مند ساخت تا اینکه ژوستین مسیحی شد. از این پس او شروع به تالیف دفاعیه­هایش کرد و سه کتاب گفتگو با تریفو و آپولوژی یک و دو را تدوین کرد.
ژوستین در سالهای آخر عمر در رم مشغول به تعلیم بود تا اینکه در سال 160 همراه دیگر مسیحیان دستگیر شد و پس از خودداری از تقدیم قربانی برای امپراتور به مرگ محکوم شد.[۱۴] [۱۵]
در این زمان تقریبا سه گروه مخالف کلیسا و آراء آن وجود داشت:
گنوسیسم، مایکیونیزم[۱۶] و ابیونی ها که جریانی یهودی - مسیحی بودند و عیسی را مسیحای مذکور در عهد عتیق می­دانستند و برای او شان انسانی قائل بوده و به عنوان پیامبر خدا به او می­نگریستند... ژوستین در مقابل این سه گروه، از مارکیون ها و گنوسی ها با عنوان ملحد یاد کرده ولی از ابیونی­ها نامی نیاورده، گویا به طور ضمنی آنها را پذیرفته است.[۱۷] (همچنان که در "گفتگو با تریفو" به این مطلب اذعان دارد)


[ویرایش] 4- تیتوس فلاویوس کلمنس

او یک غیر مسیحی بود که حدوداً در سال 150 میلادی متولد شد. گمان غالب بر این است که او اصلا یونانی و یا شاید اسکندرانی بوده باشد. کلمنت به عنوان طالب حکمت الهی سراسر شرق مدیترانه را مسافرت کرد تا به اسکندریه رسید و در آنجا معلم مسیحی معروف؛ پانتنوس، را یافت. او در همان جا اقامت گزید و در مکتب و مدرسه پانتنوس به فراگیری اصول اعتقادات و سنن آیین مسیحی پرداخت. پس از مدتی کلمنت در یادگیری آموزه­های مسیحی رشد کرد تا اینکه سرانجام خود مسئولیت مدرسه استادش را به عهده گرفت.
کلمنت نخستین کسی بود که موفق به انجام امور عرفانی شد و پیرو مکتب عرفانی و سنت زاهدانه فیلون اسکندرانی شد. بنابراین توانست نخستین نویسنده مسیحی باشد که در مورد الهیات عرفانی متعاقب عصر رسولان بنویسد.
از آنجا که روزهای آخر عمر کلمنت مبهم است، اطلاعات مربوط به آن نیز اندک می­باشد، اما همین مقدار روشن است که به محض اینکه آزار و اذیتهای وارده بر مسیحیان بوسیله امپراتوری رم در سال 202 از سر گرفته شد او از اسکندریه رخت بر بست و به کاپادوکیا (قیصریه) در شرق ترکیه هجرت نمود و در آنجا ماند تا اینکه حوالی سال 215 وفات یافت.
پس از مرگ کلمنت آسیب بزرگی که به اعتبار او در کلیسای مسیحی وارد آمد، این بود که شورای بزرگ کلیسا در قرن چهارم و پنجم الهیات و آموزههای کلامی او را از مجموعه اعتقادات ارتدکسی حذف کرد. [۱۸]
در میان رهبران و مدافعان بزرگ مسیحیت در این قرن علاوه بر این چهار شخصیت برجسته می­توان از افرادی چون پلیکارپ و ایگناتیوس نیز نام برد.
[ویرایش] پی نوشت

↑ گریدی، جوان ا ؛ ؛مسیحیت و بدعتها، عبدالرحیم سلیمانی اردستانی، قم ، موسسه طه ، 1384 ، چاپ دوم ، ص 111
↑ عهد جدید، اعمال رسولان؛خدا او را از دردهای مرگ رهانیده، برخیزانید، زیرا محال بود مرگ بتاوند او را در چنگال خود نگه دارد
↑ برانتل، جورج؛آیین کاتولیک، ترجمه حسن قنبری، قم، مرکز ادیان و مذاهب ، 1381 ، ص 193-194
↑ Davidson ,The Birth of the Church (2005), p. 146
↑ Davidson ,The Birth of the Church (2005), p. 149
↑ Herring , An Introduction to the History of Christianity (2006), p. 28
↑ Kung, Hans. The Catholic Church: A Short History. New York; The modern Library , 2003,p. 44
↑ ناس، جان بایر؛تاریخ جامع ادیان ، اصغر حکمت ، تهران ، انتشارات علمی فرهنگی، 1382، چاپ 13، ص 630
↑ لین ، تونی ؛تاریخ تفکر مسیحی ، ترجمه روبرت آسریان ، تهران ، نشر و پژوهش فرزان روز، 1386 ، چاپ سوم ، ص15-20
↑ مک گراث ، آلیستر؛درسنامه الهیات مسیحی، ترجمه بهروز حدادی، قم، دانشگاه ادیان، 1384، ص 39
↑ تاریخ تفکر مسیحی ، ص 21
↑ مسیحیت و بدعتها، ص 113
↑ مک الوی میلر ، ویلیام ؛ تاریخ کلیسای قدیم در امپراتوری روم و ایران ، علی نخستین ، تهران ، انتشارات دیبا ، 1382، ص 220
↑ آکادمی علوم شوروی ، مبانی مسیحیت ، ترجمه روسی به فرانسه:گورسکی ، از فرانسه به فارسی:اسدالله مبشری ، بی جا ، انتشارات حسینیه ارشاد ، بی تا ، ص166-173
↑ تاریخ تفکر مسیحی ، ص 12-15
↑ به گنوسیسم و مارکیونیزم در شماره نخست اشاره شده است
↑ تاریخ تفکر مسیحی ، ص 171
↑ فانینگ ، استیون ؛ عارفان مسیحی ، ترجمه فرید راد مهر ، تهران ، انتشارات نیلوفر ، سال 1384 ، ص 58 تا 62