اهميت وجايگاه مسجد در اسلام

[NeginNg]

بدون شک يکي از عوامل تاثير گذار در پيشبرد فرهنگ و تمدن اسلامي در زمينه هاي مختلف آموزشي ، تربيتي و فرهنگي مساجد هستند که جامعه اسلامي بدون آن نمي تواند نقشهاي فرهنگي ،تربيتي و اجتماعي را ايفا نمايد لذا پيامبر اسلام(صلى الله عليه وآله) در بدو ورود به هر شهري ابتدا اقدام به ساخت مسجد مي نمود. در ابتداي ورود به مدينه مسجد قبا و مسجد النبي را احداث نمود تا بدين وسيله امور مسلمين را سازماندهي نمايد.

اموراتي از قبيل برپايي نماز جماعت و جمعه، قضاوت،بسييج نيروها ، اعلان جنگ وصلح که همگي اين موارد نشانگر اهميت و جايگاه اين اماکن مقدس در اسلام است.در اين نوشتاربرآنيم اهميت و جايگاه مساجد را برپايه عمران ظاهري و عمران معنوي مورد بحث قرار دهيم .

عمران ظاهري

ساخت مسجد و عمران و آباداني آن از اهميت بسيار بالايي برخور دارست قرآن کريم در اين زمينه مي فرمايد :

إِنَّمَا يَعْمُرُ مَسَاجِدَ اللّهِ مَنْ آمَنَ بِاللّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ وَأَقَامَ الصَّلاَةَ وَآتَى الزَّكَاةَ وَلَمْ يَخْشَ إِلاَّ اللّهَ فَعَسَى أُوْلَئِكَ أَن يَكُونُواْ مِنَ الْمُهْتَدِينَ )(توبه/18)

«مساجد خدا را تنها كسانى آباد مى‏كنند كه به خدا و روز بازپسين ايمان آورده و نماز برپا داشته و زكات داده و جز از خدا نترسيده‏اند پس اميد است كه اينان از راه‏يافتگان باشند.» در اين آيه شريفه شرايط آباد كنندگان مساجد اينگونه بيان شده:

الف)از جهت اعتقادي، ايمان به مبدا و معاد

ب)از نظر عملي،برپاداشتن نماز و پرداخت زکات

ج)از جهت روحي،شجاعت و نفوذ ناپذيري

كساني كه متولي آباد كردن مساجدند بايد از بهترين و پاكترين انسانها باشند در آيه ديگري خداوند كساني را كه اعتقادات ضعيفي دارند و مشرك مي باشند از ساختن و آباد كردن مساجد نهي مي نمايد.

(مَا كَانَ لِلْمُشْرِكِينَ أَن يَعْمُرُواْ مَسَاجِدَ الله) ( توبه/17) «مشركان را نرسد كه مساجد خدا را آباد كنند »

اينجا روشن مي­شود که متوليان و پاسداران مساجد بايد از ميان پاک­ترين افراد انتخاب شوند نه اينکه افراد ناپاک و آلوده به خاطر مال و ثروتشان و يا به خاطر نفوذ اجتماعيشان چنانکه در بسياري نقاط متاسفانه رايج شده بر اين مراکز عبادت و اجتماعات اسلامي گمارده شوند بلکه تمام دست­هاي ناپاک را از تمام اين مراکز مقدس بايد کوتاه ساخت.

عمران معنوي:

مقوله بعدي، عمران معنوي مساجد است اگر مساجد از نظر معنوي كم رونق باشند و حضور مردم و نمازگزاران كم رنگ باشد و برنامه هاي آن جذاب و جوانگرا نباشد اين مسجد با طراز اسلامي فاصله دارد و مورد قبول اسلام نيست.

قرآن كريم و روايات اهل بيت(عليهم السلام) مومنين را به حضور در مساجد و رونق بخشيدن به اين اماكن مقدس دعوت مي كندو كساني را كه مساجد را از نظر معنوي آباد ميكنند به نحو شايسته اي مورد ستايش قرار داده است.

(وَأَقِيمُواْ وُجُوهَكُمْ عِندَ كُلِّ مَسْجِدٍ وَادْعُوهُ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ كَمَا بَدَأَكُمْ تَعُودُون) (اعراف/29)

«در هر مسجدى روى خود را مستقيم [به سوى قبله] كنيد و در حالى كه دين خود را براى او خالص گردانيده‏ايد وى را بخوانيد همان گونه كه شما را پديد آورد [به سوى او] برمى‏گرديد» َ

عده­اي از مفسران گفته­اند منظور آيه شرکت در مساجد به هنگام نماز­هاي يوميه است.( مکارم و همکاران، ناصر، تفسير نمونه،تهران، 1381ش،ج 6،ص144)

حتي كسي را كه اذان مسجد را بشنود و بدون علت از حضور امتناع ورزد در گروه منافقين است:

«کسي که صداي اذان در مسجد را بشنود و بدون علت از مسجد خارج شود منافق است جز اينکه قصد برگشت به مسجد را داشته باشد.»

علي رغم تاكيد فراوان آيات و روايات بر عمران و آباداني فيزيكي و معنوي مساجد و رونق بخشيدن به برنامه هاي فرهنگي آن، ولي با طراز اسلامي آن فاصله داريم. بسياري از محلات ، روستاها و شهركها فاقد مسجد مي باشند در عوض در بعضي از محلها با وجود ساخت مسجد كاركرد در خور توجهي ندارند وحتي كاركرد عبادي كه مهمترين نقش مساجد است در آنان كمرنگ است وحال آنكه در صدر اسلام مساجد بزرگترين پايگاه محسوب ميگرديدو بسياري از امور جامعه اسلامي در مساجد انجام مي گرفت. در حال حاضر با جود هجمه فرهنگي سنگين دشمنان بهترين پايگاه ها براي جذب و هدايت جوانان و خانوده ها مساجد هستند كه همگي، از اقشار مختلف مردم تا مسئولين فرهنگي با تاسي به آيات و روايات و عمل به وظيفه شرعي و اسلامي در جهت عمران و آباداني مساجد بكوشيم.

منبع: سازمان تبلیغات اسلامی