دائم السفرها چگونه روزه و نماز بخوانند؟

[τοxικ]

آیا می دانید حکم روزه ی کسی که کمتر از ده روز در محل تحصیل خود می مانند چیست؟ یا از چند کیلومتری محل زندگیتان، نماز و روزه تان شکسته به حساب می آید؟ آیا محل تحصیل در حکم وطن به حساب می آید؟ اگر این سوالات و از این دست، را شما نیز دارید این مطلب را بخوانید:

1. اساتید و دانشجویان، در صورتى كه بیش از ده روز با قصد اقامت در محل درس و تدریس مى‏ مانند، تكلیف نماز و روزه ‏شان چیست؟

همه مراجع( امام، خامنه ای، تبریزی، مکارم، صافی، بهجت، سیستانی، فاضل،نوری، وحید): براى این گونه افراد، نماز تمام و روزه صحیح است.(1)

تبصره. در صورتى كه از ابتدا به طور جدّ، قصد ماندن ده روز داشته باشند و بعد از خواندن یك نماز چهار ركعتى، به دلیلى تصمیم بر بازگشت به وطن بگیرند ؛ نماز و روزه آنها در محل تحصیل كامل خواهد بود.

2. دانشجویانى كه در خوابگاه ده روز یا بیشتر مى‏ مانند و بین آنجا و محل تحصیل رفت و آمد مى ‏كنند و فاصله بین آن دو، كمتر از چهار فرسخ شرعى (5/22 كیلومتر ) است، حكم نماز و روزه ‏شان چگونه است؟

امام: اگر در مدت ده روز، تنها یك مرتبه و به اندازه دو ساعت، از خوابگاه به دانشگاه بروند، نماز تمام و روزه صحیح است و در غیر این صورت شكسته است و روزه صحیح نیست.

آیات عظام بهجت، سیستانى، فاضل، صافى، مكارم، نورى و وحید: در فرض یاد شده، نماز تمام و روزه صحیح است.

آیةاللَّه تبریزى: بنابر احتیاط واجب، باید نماز را بین شكسته و تمام جمع كنند و اگر روزه بگیرند، صحیح است و قضا ندارد.

آیةاللَّه خامنه‏اى: اگر در مدت ده روز، به اندازه یك تا دو ساعت در روز یا چند روز كه مجموع آن به مقدار یك سوم روز یا یك سوم شب باشد از خوابگاه به دانشگاه بروند، نماز تمام و روزه صحیح است و در غیر این صورت نماز شكسته است و روزه صحیح نیست.(2)

3. اگر استاد یا دانشجو به طور اتفاقى، به شهرى غیر از محل درس مسافرت كند، نماز و روزه او چگونه است؟

همه مراجع «امام، خامنه ای، تبریزی، مکارم، صافی، بهجت، فاضل،نوری، وحید (به جز سیستانى )»: نماز شكسته است و روزه صحیح نیست.

آیةاللَّه سیستانى: نماز تمام و روزه صحیح است..(3)

4. حكم نماز و روزه اساتیدى كه یك یا چند روز در هفته، به محل تدریس (كه فاصله آن با وطن بیش از مسافت شرعى است)، رفت و آمد دارند؛ در دو صورت زیر در محل تدریس و بین راه چگونه است؟

الف. محل تدریس یك شهر است. ب. محل تدریس شهرهاى مختلف است.

امام: نماز شكسته است و روزه صحیح نیست.

آیات عظام بهجت، خامنه‏اى، فاضل و نورى: اگر رفت و آمد حداقل تا مدتى ادامه داشته باشد - كه عرف این كار را شغل او بداند نماز تمام و روزه صحیح است.

آیةاللَّه تبریزى: اگر در هفته حد اقل یك بار براى تدریس، بین وطن و دانشگاه رفت و آمد مى‏كنند، نماز تمام و روزه صحیح است. اگر رفت و آمدشان در مدت هشت یا نه روز، یك بار انجام مى ‏گیرد، باید احتیاط كنند ؛ یعنى، نماز را تمام و شكسته بخوانند و اگر روزه بگیرند، صحیح است و قضا ندارد.

آیةاللَّه سیستانى: اگر در ماه، ده روز یا بیشتر در سفر باشند و این امر در مدت یك سال، شش ماه و در مدت بیش از یك سال، تا سه ماه ادامه داشته باشد، نماز تمام و روزه صحیح است. اگر در ماه نه یا هشت روز در سفر باشند، باید احتیاط كنند ؛ یعنى، نماز را تمام و شكسته بخوانند و روزه بگیرند و قضاى آن را نیز به جا آورند.

آیةاللَّه وحید: اگر چهار روز در هفته را به محل تدریس رفت و آمد داشته باشند، نماز آنان تمام و روزه‏شان صحیح است. اگر سه روز در سفر باشند، بنابر احتیاط بین نماز شكسته و تمام جمع كنند و بنابر احتیاط روزه بگیرند و قضاى آن را نیز به جا آورند و اگر كمتر از سه روز باشد، نماز شكسته است و روزه صحیح نیست.

آیةاللَّه صافى: اگر رفت و آمد حد اقل براى مدت چهار ماه ادامه داشته باشد، نماز تمام و روزه صحیح است .(4)

5. آیا محل تحصیل، در حكم وطن محسوب مى‏شود؟

همه مراجع (امام، خامنه ای، صافی، تبریزی، نوری، بهجت، فاضل) (به جز سیستانى، مكارم و وحید ): خیر، در حكم وطن محسوب نمى ‏شود.

آیةاللَّه سیستانى: اگر براى مدت دو سال یا بیشتر، دو روز در هفته كاملاً مى‏ ماند؛ آنجا در حكم وطن است.

آیةاللَّه مكارم: اگر براى مدت یك سال یا بیشتر، سه روز در هفته كاملاً مى ‏ماند؛ آنجا در حكم وطن است.

آیةاللَّه وحید: اگر براى مدت یك سال یا بیشتر، چهار روز در هفته در سفر باشد؛ آنجا در حكم وطن است. (5)

6. حكم نماز و روزه دانشجوى مسافر، در سفر اول چگونه است؟

آیات عظام امام و خامنه‏ اى: در همه سفرها شكسته است.

آیةاللَّه بهجت: اگر در سفر اول، فاصله آن از مسافت هشت فرسخ بیشتر باشد، باید نماز را تمام بخواند و اگر كمتر از این مقدار باشد، باید شكسته بخواند.

آیةاللَّه تبریزى: باید احتیاط كند ؛ یعنى، نماز را شكسته و تمام بخواند و اگر روزه گرفت، صحیح است و قضا ندارد

آیةاللَّه سیستانى: باید در ماه اول احتیاط كند ؛ یعنى، نماز را شكسته و تمام بخواند و اگر روزه گرفت، آن را قضا كند.

آیات عظام صافى، فاضل و نورى: باید نماز را شكسته بخواند و روزه صحیح نیست.

آیةاللَّه مكارم: باید در چند سفر اول احتیاط كند ؛ یعنى، نماز را شكسته و تمام بخواند و اگر روزه گرفت، آن را قضا كند.

آیةاللَّه وحید: در ماه اول و دوم باید احتیاط كند ؛ یعنى، نماز را شكسته و تمام بخواند و اگر روزه گرفت، آن را قضا كند.(6)

7. اساتید و دانشجویان در صورتى كه كمتر از ده روز در محل تحصیل و خوابگاه مى‏ مانند، تكلیف نماز و روزه ‏شان چیست؟

امام: نماز شكسته است و روزه صحیح نیست. آیات عظام بهجت، صافى، فاضل و نورى: اساتید و دانشجویان، اگر در كمتر از ده روز، حداقل یك بار، بین وطن و دانشگاه رفت و آمد داشته باشند و این وضعیت، تا مدتى ادامه داشته باشد - به طورى كه نزد عرف «سفر» كار آنان شمرده شود نماز ایشان در محل تحصیل و بین راه تمام و روزه صحیح است.

تبصره 1. آیةاللَّه صافى مدت لازم براى صدق شغل سفر را حداقل چهار ماه رفت و آمد مى‏ داند.

تبصره 2 (سفر اول ). تمامى دانشجویان و اساتید مذكور، هرگاه بیش از ده روز در وطن خود بمانند، در اولین مسافرت به محل درس و تدریس، باید نماز را شكسته بخوانند و روزه نگیرند. اما پس از یك رفت و برگشت میان وطن و محل تحصیل، به وظیفه خود، مانند كثیرالسفر عمل كنند و نماز را كامل بخوانند و روزه را بگیرند.

تبصره 4. به فتواى آیةاللَّه بهجت، سفر اول با طى مسیر هشت فرسخ، تحقق مى‏یابد. از این رو اگر فاصله محل درس و تدریس از وطن، بیش از هشت فرسخ باشد، در همان اولین مسافرت نیز نمازشان در محل تحصیل، كامل و روزه صحیح است.

آیةاللَّه تبریزى: دانشجو اگر در مدت كمتر از ده روز، بین وطن و دانشگاه رفت و آمد كند، باید احتیاط كند ؛ یعنى، نماز را تمام و شكسته بخواند و اگر روزه گرفت، صحیح است و قضا ندارد. استاد اگر هر هفته، براى تدریس، به حدّ مسافت شرعى مسافرت مى‏كند - چنانچه مدت تدریس، دو ماه یا زیادتر باشد باید نماز را تمام بخواند و روزه بگیرد.

تبصره. با توجه به اینكه آیت اللَّه تبریزى در این مسئله احتیاط واجب دارند، مقلدان ایشان مى‏توانند در این مسئله به فتواى مرجع تقلید مساوى و یا اعلم بعدى رجوع كنند و نمازشان را تمام بخوانند و روزه بگیرند.

آیةاللَّه سیستانى: 1. اگر زمان تحصیل و تدریس اساتید و دانشجویان، حداقل دو سال ادامه دارد و در آنجا مستقر مى‏شوند (گر چه در هفته دو شبانه روز كامل باشند ؛ به نحوى كه به آنان مسافر گفته نشود) ؛ آنجا در حكم وطن است و باید نمازشان را در محل تحصیل، تمام بخوانند و روزه را بگیرند. 2. اگر اساتید و دانشجویان در هفته، حداقل سه روز بیش از مسافت شرعى رفت و آمد كنند و یا در سفر باشند و این برنامه براى مدتى (به طور مثال شش ماه در یك سال و یا حداقل سه ماه در چند سال تحصیلى ) ادامه یابد ؛ كثیرالسفر محسوب مى‏شوند و نماز ایشان در محل تحصیل و بین راه تمام و روزه‏شان صحیح است. تبصره 1. در هر دو صورت اگر در ماه اول، قصد اقامت ده روز نكنند، باید احتیاط نمایند ؛ یعنى، نمازشان را هم تمام و هم شكسته بخوانند و روزه را هم بگیرند و هم قضا نمایند. تبصره 2. با توجه به اینكه آیةاللَّه سیستانى، رجوع به مرجع تقلید مساوى را جایز مى‏داند، مقلدان ایشان مى‏توانند در این مسئله به مرجع مساوى دیگر، مراجعه كنند كه نماز را كامل و روزه را صحیح مى‏داند.

آیةاللَّه خامنه‏اى: اساتید و دانشجویان بورسیه و مأمور به تحصیل، اگر در كمتر از ده روز، حداقل یك بار بین وطن و دانشگاه رفت و آمد داشته باشند، نماز آنان تمام و روزه ایشان صحیح است ؛ اما دیگر دانشجویان، نمازشان شكسته و روزه آنها صحیح نیست

تبصره. با توجه به اینكه آیةاللَّه خامنه‏اى در مسئله رجوع به مرجع مساوى، احتیاط واجب دارند، دانشجویان مى‏توانند در این مسئله به مرجع تقلید مساوى دیگر، مراجعه كنند ؛ (به شرط اینكه مرجع تقلید جدید)رجوع به مرجع مساوى را جایز دانسته باشد و نماز دانشجوى مسافر را تمام و روزه او را صحیح بداند (مانند آیةاللَّه بهجت ).

آیةاللَّه مكارم: 1. اساتید و دانشجویان اگر براى مدت قابل ملاحظه‏اى - مثلاً یك سال یا بیشتر در محل تحصیل یا تدریس بمانند، آن محل در حكم وطن است و نماز و روزه در آنجا، تمام مى‏باشد و ماندن ده روز پى در پى در آنجا شرط نیست. 2. كسانى كه همه روزه، یا حداقل سه روز در هفته، به محل تحصیل یا تدریس مى‏روند ؛ یعنى، صبح به محل تحصیل یا تدریس مى‏روند و عصر باز مى‏گردند و این كار مدتى ادامه مى‏یابد، كثیرالسفر محسوب مى‏شوند و نماز و روزه ایشان در آن محل و به هنگام رفت و برگشت، تمام است.

آیةاللَّه وحید: اگر در هفته حداقل چهار روز بین وطن و دانشگاه رفت و آمد كند و این كار براى مدت یك سال یا بیشتر ادامه داشته باشد، آنجا در حكم وطن است. نماز در آنجا تمام و روزه صحیح است و در بین راه باید احتیاط كند ؛ یعنى، نماز را تمام و شكسته بخواند و روزه بگیرد و قضاى آن را نیز به جا آورد و اگر رفت و آمد سه روز باشد، در این مورد نیز باید احتیاط كند.(7)

8. مقدار مسافت شرعى چند كیلومتر است؟

آیات عظام امام، بهجت، خامنه‏اى، فاضل ، صافى و نورى: مسافت شرعى تقریباً 5/22 كیلومتر است.

آیات عظام تبریزى، سیستانى و وحید: مسافت شرعى تقریباً 22 كیلومتر است

آیةاللَّه مكارم: مسافت شرعى تقریباً 5/21 كیلومتر است .