زندگی نامه مرحوم آیت الله «حق شناس»

[bOoOoOy]

مرحوم آیت الله میرزا عبدالكریم حق شناس(تهرانی) در سال ۱۳۳۸ ه.ق برابر با ۱۲۹۸ ه. ش در تهران در خانواده ای مذهبی دیده به جهان گشود.
تحصیلات
وی تحصیلات مقدماتی و ادبیات را در محضر آیت الله حاج شیخ محمدرضا تنكابنی فرا گرفت و عرفان را نیز از محضر آیت الله شاه آبادی تلمذ كرد. ظاهرا بخشی از معقول را نیز غیر از درس آیت الله شاه آبادی از محضر آیت الله میرزا مهدی آشتیانی مدرس بزرگ حكمت و فلسفه آموختند. زیرا روزی در بین سخنانشان فرموند: «ایشان میزرا مهدی آشتیانی بخش وجود ذهنی را كه می فرمودند با عباراتی بسیار مغلق و خراباتی بیان می كردند.» كه دال بر استفاده ایشان از محضر آن حكیم بزرگ است، اما مدت این كسب فیض مشخص نیست.
ایشان همچنین دروس فقه و اصول را در هجرتی كه به سال ۱۳۵۸ ه.ق به قم داشتند از محضر بزرگانی چون آیت الله حجت و آیت الله خوانساری و آیت الله العظمی بروجردی فرا گرفتند. مدتی نیز از محضر فقه و اصول امام بهره مند شدند و البته مراوداتی در بحث اخلاق با امام راحل نیز داشتند.
هجرت به تهران
در سال ۱۳۷۳ ه.ق كه جناب حاج شیخ محمدحسین زاهد تهرانی معروف به زاهد نفت فروش كه در مسجد امین الدوله واقع در بازار وفات كردند، بنا به درخواست اهل مسجد و محل، آیت الله بروجردی به آیت الله حق شناس دستور دادند تا برای حل مشكلات دینی و رسیدگی به امور شرعی آن مسجد، به تهران عزیمت كنند.
در این زمینه ایشان خود می فرمایند: «مردم به قم آمدند و تقاضای كسی را فرمودند. مرحوم امام خمینی قدس سره كه آن روز در محضر آقای بروجردی بودند و نسبتشان به حقیر چون پدری به فرزند بود به من فرموند شما بروید و از آیت الله بروجردی هم درخواست كردند كه ایشان هم حكم كنند. ایشان هم حكم فرمودند. حس كنجكاوی و مقام گستاخی فرزند به پدر باعث شد كه عرضه داشتم: آقا چرا خودتان تشریف نمی برید؟ حضرت امام فرمودند: مردم گفته اند عبدالكریم. (عین عبارت ایشان است) به جدّم اگر می گفتند روح الله من پیشقدم می شدم.»
بالاخره ایشان به تهران آمدند و تا پایان عمر به تهذیب نفس جوانان و اهل علم و طلاب و كسبه مشغول بودند. ایشان مدتی نیز رئیس مدرسه فیلسوف الدوله و سپهسالار قدیم (شهید بهشتی فعلی) بودند و در آنجا به تدریس مكاسب و كفایه در فقه و اصول و منظومه سبزواری در حكمت همت داشتند.
محمد شریف رازی در كتاب خود به نام گنجینه دانشمندان می فرمایند: «بعد از وفات آیت الله بروجردی مؤمنین مسجد مزبور كه غالبا از مقدسین و اخیار تهرانند به قم آمدند و از آیت الله بروجردی تقاضا كردند ایشان را بجای آن مرحوم (شیخ زاهد تهرانی) برای امامت آن مسجد انتصاب و اعزام فرمایند. ایشان حسب الامر آیت اللهی به تهران عزیمت و تا حال حاضر در مسجد مزبور اقامه جماعت و هم به تدریس فقه و اصول و معقول در مدرسه سپهسالار قدیم و خدمات دینی دیگر اشتغال دارند و نزدیك چهل سال است كه این نگارنده ایشان را می شناسم و حقا دارای مقام فضل و دانش و تقوا و پاكدامنی و بی آلایشی موصوف و در تربیت و تهذیب اخلاق جوانان محیط خود بسیار ساعی هستند تربیت یافتگان او در بازار و حوزه های علمی قم و تهران و مشهد بسیار هستند و از روز آشنایی تاكنون مكروهی از وی ندیده ام .»
هشیاری و آگاهی
آیت الله حق شناس با وجود مشغله فراوان در امور شرعی و دروس حوزوی و تدریس كتب فنی از مسائل روز و سیاسی بی خبر نبودند و دقت خاصی داشتند.
می فرمودند: «با شروع جنگ تحمیلی این شبه برای من ایجاد شد كه مبادا در جبهه به من نیاز باشد به خدمت امام راحل مشرف شدم آیت الله شهید صدوقی هم در مجلس حضور داشتند. من دو وجبی زعیم عالیقدر بودم گفتم: بنده مدرس حوزه و امام جماعت مسجد امین الدوله هستم. اگر چنانچه وظیفه طور دیگر است دستور می فرمایید به جبهه بروم. امام فرمودند: مگر تو می توانی تفنگ بلند كنی؟ گفتم: بنده یكبار تفنگ بلند كردم و گلنگدن را كشیدم و ماشه را چكاندم به جای اینكه من تفنگ را نگه دارم تفنگ مرا مسافتی عقب برد. امام تبسمی كردند و اظهار داشتند: جبهه تو همان مدرسه است و مسجد امین الدوله.»
یكی از شاگردان این عالم می گوید:«در آن سالی كه حرم مطهر رضوی توسط منافقین كور دل مورد انفجار ناجوانمردانه قرار گرفت سراسیمه به مسجد امین الدوله رفتم زیرا از ارادت خاص و عنایت ویژه ایشان به امام هشتم مطلع بودم و نگران آشفتگی روحی استاد حق شناس شدم. اما وقتی به آنجا رسیدم و چهره آرام آیت الله حق شناس را دیدم از نگرانی ام كمی كاسته شد. ایشان آرام فرمودند: مقام امام رضا علیه السلام چنان رفیع است كه با این حركت های مذبوحانه چیزی از شؤون ایشان كاسته نمی شود.»
آثار آیت الله حق شناس
آثار قدمی و عملی ایشان با وجود تربیت شاگردان بسیار، كم نیست، ولی چند اثر قلمی و علمی نیز از معظم له موجود است:
۱) رساله ای در ارث زوجه
۲) تقریرات فقه مرحوم آیت الله حُجت
۳) تقریرات اصول آیت الله خوانساری
۴) تقریرات فقه و اصول آیت الله بروجردی
وفات
آیت الله حق شناس كه از اوایل خردادماه به علت بیماری ریوی در بیمارستان پارسیان تهران بستری بود، صبح امروز دار فانی را وداع گفت و پیكر مطهرش فردا صبح ساعت ۸ از مقابل مدرسه عالی شهید مطهری تشییع می شود.