اینجا سبقت آزاد است

[bOoOoOy]

واژه «خیر» در لغت به کارهایی اطلاق می شود که دلپسند و مرغوب است. قرآن با دو واژه از مردم خواسته است تا در کارهای نیک و پسندیده مشارکت فعال و سازنده داشته باشند. این واژگان هر چند که از نظری همانند هم هستند و معنا و مفهوم نزدیک به یکدیگر را می رسانند ولی از ابعادی با هم مختلف هستند؛ به ویژه که بر این باوریم که مترادف در قرآن و نیز در واژگان عربی معنا و مفهومی ندارد و هر آنچه که به نظر دارای یک معنا و مفهوم هستند ، به جهت نکته ظریف و لطیفی از هم جدا و باز شناخته می شوند. ازجمله این واژگان می توان به واژه انسان و بشر اشاره کرد که در کاربرد نخست تاکید بر بعد روان شناختی و الفت و انس این موجود و مسائل اجتماعی و عاطفی او شده و در کاربرد واژه بشر به ابعاد جسمی و حساسیت های جانوری و مادی او توجه داده شده است.
از این رو حتی در کاربردهای عربی نوین نیز سخن از حقوق بشر نمی شود بلکه از حقوق انسان سخن به میان می آید. در تشویق و ترغیب مردم به عمل به خیر و نیکوکاری نیز از دو واژه سرعت و سبقت بهره گرفته شده است. از این رو گاه سخن از یسار عون فی الخیرات (آل عمران آیه ۱۱۴) و گاه از سابق بالخیرات (فاطر آیه ۳۲) و فاستبقوا الخیرات (بقره آیه ۱۴۸) است. این آیه پیرامون گفت وگوی مردم در مورد تغییر قبله نازل شده است که خداوند حکیم، آنان را از این گفت وگو نهی می کند و دستور به سبقت در نیکی ها و اعمال خیر می دهد.مراد از «الخیرات» در این آیه، طاعات و اعمال نیک است و معنایش این است که به جای گفت وگو در مورد تغییر قبله به انجام طاعات و کارهای نیک بشتابید که گردن نهادن به دستور پروردگار در تغییر قبله نیز یکی از مصداق های طاعات است». در تحلیل قرآنی اصولا مومنان در کارهای خیر از یکدیگر سبقت می جویند. به این معنا که پس از تشویق و ترغیب مومنان به اینکه باید بی توجه به دیگری یا وجود دیگری در کارهای خیر شتاب ورزند و با درنگ، زمان را از دست ندهند از ایشان می خواهد که در کارهای خیر از یکدیگر سبقت گیرند و مسابقه برقرار کنند.
برگزاری مسابقات برای انجام کارهای خیر دو نتیجه مهم و سازنده در پی خواهد داشت: نخست آن که کارها با شتاب بیشتری انجام می شود و هر کسی می کوشد تا به گونه ای با پیشی گرفتن از دیگری نخستین کسی باشد که کار خیر و نیک را انجام داده .نتیجه دیگر مسابقه، آن است که جامعه به انجام کارهای خیر تشویق می شود و هر کسی می کوشد تا کار خیر را نخست انجام دهد و نگذارد تا دیگری همان کار خیر را به سرانجام رساند و در حقیقت جامعه با حالت عاطفی خاصی روبه رو می شود که هر کسی در جست و جوی نخستین عامل خیر است. فایده دیگر مسابقه این خواهد بود که کارهای خیر علنی و آشکار انجام و در چشم دیگران مطرح شود؛ زیرا در مسابقه، دست کم دو نفر مشارکت خواهند داشت که می کوشند زودتر از دیگری کار خیر را انجام دهند و این گونه است که به صورت آشکار کارهای خیر مطرح و در جامعه منتشر و رقابت برای پیشتازی میان مردمان پدید می آید.
قرآن برای جوامع برتر و شاهد و نمونه، معیارهایی را مطرح می سازد که یکی از آن ها مساله پیشی گرفتن مردمان در کارهای خیر و نیک است. اگر در جامعه ای در کارهای خیر و نیک از یکدیگر پیشی گیرند آن جامعه از جوامع برتر و نمونه ای است که دیگر جوامع باید از آن درس گرفته و خود را همانند آن سازند. (بقره آیه ۱۴۵ و ۱۴۸) پس می توان نتیجه گرفت؛ هر چیزی که با ولایت ارتباط پیدا کند، خیر است و نیک و هر چیزی که با ولایت ارتباط پیدا نکند، خیر نیست. از نظر قرآن علل و عوامل پیشتازی برخی از انسان ها در کارهای خیر و نیک را باید در بینش و نگرش ایشان جست. از جمله این علل، توجه فرد به قدرت گسترده خداوند (بقره آیه ۱۴۸)، ایمان به خدا (مومنون آیه ۵۸و ۶۱) توجه به معاد و آگاهی از اعمال در قیامت و پاداش و جزای آن (مائده آیه ۴۸و بقره آیه ۱۴۸)، پرهیز و دوری از شرک و هر گونه تاثیرگذاری غیر خدا بر هستی (مومنون آیه ۵۹ و ۶۱)، خشوع در برابر خدا (انبیاء آیه ۹۰)، خوف از خدا و قیامت (مومنون آیه ۵۷ و ۶۱) و نیز خوف از معاد وآثارآن (مومنون آیه ۶۰ و ۶۱) است.
در حقیقت نگرش انسان به هستی و اینکه خداوند مالک زمین و زمان و هستی است و هر چیزی که به انسان می رسد از آن اوست و اوست که می گیرد و می دهد و باز می ستاند و این که هیچ چیز در جهان بی اراده و مشیت وی صورت نمی گیرد و تنها راه نجات، عمل به آموزه های وحیانی و تنها راه رسیدن به بهشت رضوان، جلب محبت و رضایت خدا با انجام کارهای خیر و شتاب و سبقت در آن است، موجب می شود شخص این گونه عمل کند و در کارهای خیر شتاب و در انجام آنها از دیگران سبقت بگیرد. (فاستبقوا الخیرات).