افطار، پس از نماز یا پیش از آن؟

[ابراهیم هادی]

[rtl]افطار، پس از نماز یا پیش از آن؟[/rtl]

یکی از موارد مستحب در باب روزه، آن است که روزه‌دار، پس از اقامه نماز مغرب و عشا روزه خود را افطار نماید، تا از ثواب نماز شخص روزه‌دار برخوردار گردد، مگر این‌که جهت افطار، کسى منتظر او باشد و یا به جهت تحمل روزه، نتواند نماز را با حال خضوع و توجه بجا آورد. که در این صورت، بهتر است افطار را مقدّم بر نماز نموده و به قدر امکان مواظب باشد که وقت فضیلت نماز، نگذرد.

---

سوال: آیا لازم است انسان نیت روزه را بر زبان بیاورد؟

 جواب: لازم نیست انسان نیت روزه را از قلب خود بگذراند یا بر زبان بیاورد بلکه همین قدر که برای انجام فرمان خداوند عالم از اذان صبح تا مغرب کاری که روزه را باطل می کند انجام ندهد کافی است. (توضیح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 914، م1550)

سوال: اگر در روزه، افطار کردن پس از نماز باشد، آیا ثواب بیشتری دارد؟

بیشتر فقهای معاصر می‌فرمایند:  یکی از موارد مستحب، در باب روزه، آن است که روزه‌دار، پس از اقامه نماز مغرب و عشا  (پس از اقامه نماز مغرب روزه خود را افطار نماید) روزه خود را افطار نماید، تا از ثواب نماز شخص روزه‌دار برخوردار گردد، مگر این‌که جهت افطار، کسى منتظر او باشد و یا به جهت تحمل روزه، نتواند نماز را با حال خضوع و توجه بجا آورد. که در این صورت، بهتر است افطار را مقدّم بر نماز نموده و به قدر امکان مواظب باشد که وقت فضیلت نماز، نگذرد. (طباطبایى یزدى، سید محمد کاظم، العروة الوثقى، ج‌2، ص 213؛ امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، ج 1، ص 969)

 

سوال: شخصی در ماه رمضان در جائی اقامت آن ماه را در آن محل کرده است، ولی همیشه بعد از افطار از حد ترخص خارج می شود اما پس از دو سه ساعت به آن محل باز می گردد، وظیفه این شخص نسبت به نماز و روزه اش در آن محل چیست؟

جواب: اگر از اول، قصد خارج شدن هر شب را داشته قصد اقامت محقق نشده و باید روزه ها را قضا کند. (استفتائات امام خمینی (ره)، ج 1، ص 322، س57)

 

سوال: آیا انسان باید هر شب ماه رمضان نیت روزة فردای آن روز را بگیرد؟

جواب: انسان می تواند در هر شب از ماه رمضان برای روزه فردای آن نیت کند، و بهتر است که شب اول ماه هم نیت روزه همه ماه را بنماید. (توضیح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 915، م 1551)

 

سوال: آیا نیت روزه چه واجب و چه مستحب وقت مشخصی دارد؟

جواب: برای نیت واجب ماه رمضان از اول شب ماه رمضان تا اذان صبح هر وقت نیت روزة فردا بکند اشکالی ندارد. اما وقت نیت روزة مستحبی از اول شب است تا موقعی که به اندازة نیت کردن به مغرب وقت مانده باشد که اگر تا این وقت کاری که روزه را باطل می کند انجام نداده باشد و نیت روزة مستحبی کند روزة او صحیح است. (توضیح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 915، م 3-1552)

[rtl]
چند سوال از آیة الله صافی گلپایگانی دام ظله:[/rtl]

سوال: آیا به مجرّد اینكه اذان مغرب شروع شد، روزه دار می‌تواند افطار كند و یا باید كمی صبر كند؟

جواب: موقعی می‌تواند افطار كند كه یقین كند مغرب شده است.

 

سوال: آیا در نیّت روزۀ ماه رمضان باید معیّن كنیم كه روز چندم ماه رمضان را روزه می گیریم و اگر مثلاً نیّت روزه روز اول ماه مبارك رمضان كردیم بعد روشن شد روز دوّم بوده است روزه چه حكمی دارد؟

جواب: لازم نیست روزۀ هر روز را بخصوصه نیّت كند، همین اندازه كه بداند روزه ماه رمضان را می گیرد، كافی است.

 

سوال: اگر در ماه رمضان قبل از طلوع فجر نیّت را فراموش كرد، چه كند؟

جواب: اگر قبل از ظهر یادش آمد نیّت كند و اگر بعد از ظهر یادش بیاید روزه باطل است ولی باید آن روز را امساك كند و بعد هم قضای آن را بگیرد.

 

سوال: اگر كسى در ماه مبارك رمضان، از خواب بیدار شود و بعد متوجه بشود كه از وقت اذان گذشته است آیا روزه این فرد صحیح است؟

جواب: بلى، صحیح است.

 

سوال: اگر در ماه مبارك رمضان نیّت روزه را فراموش كند و نزدیك مغرب نیّت كند روزه اش صحیح است؟

جواب: باید روزه آن روز را قضا كند.

 

سوال: سن بلوغ زن 9 نه سال در رساله ذكر شده است و تكلیف بر او واجب است در حالیكه دختر این قدر كوچك است كه اگر روزه بگیرد مریض می شود بلكه نمی تواند روزه بگیرد و علامت بلوغ دیگر هم ندارد، تكلیف ایشان چیست؟

جواب: سن تكلیف دختران نه سال كامل قمری است و در عین حال قدرت شرط تكلیف است، آنچه قدرت انجامش را دارد باید انجام دهد و آنچه قدرتش را ندارد تكلیف ساقط است، مثلاً اگر قدرت گرفتن روزه ندارد نباید روزه بگیرد و هر وقت قدرت یافت قضا آن را بجا آورد ولی نماز و حجاب و امثال اینها را كه قدرت دارد باید انجام دهد.

[rtl]دو سوال از آیة الله وحید خراسانی دام ظله:[/rtl]

سوال: در صورتی که هلال ماه شوال در منطقه ای رویت شد ، آیا در سایر مناطق و کشورها نیز هلال ثابت می شود؟

جواب: در مناطقی که در اکثر شب با منطقه رویت شده مشترک باشند هلال ثابت است و در غیر این صورت ثبوت هلال محل اشکال است.

 

سوال: اگر روزه دار روزه خود را با کار حرامی باطل کند کفاره آن چیست؟

اگر به چیز حرامی روزه خود را باطل کند (چه آن چیز اصلاً حرام باشد مثل شراب و زنا، یا به جهتی حرام شده باشد مثل نزدیکی کردن با عیال خود در حال حیض) بنابر احتیاط، کفاره جمع بر او واجب می شود، یعنی باید یک بنده آزاد کند و دو ماه روزه بگیرد و شصت فقیر را سیر کند، یا به هرکدام آنها یک مدّ طعام بدهد، و چنانچه هر سه برایش ممکن نباشد، هر کدام آنها که ممکن باشد واجب است انجام دهد، و بنابر احتیاط واجب استغفار هم بنماید.