تاریخ رم بآستان

[tyjtfhdhr]

در سال 364 میلادی امپراتور والنتی نیانوس اول ، امپراتور روم را به دو قسمت شرقی و غربی تقسیم کرد. اینک به جای یک امپراتور واحد، دو امپراتور مشترکا فرمان می‌راندند. والنتی نیانوس در غرب و برادرش والنس در شرق. قسطنطنیه پایتخت نیمه شرقی و میلان پایتخت نیمه غربی بود. بعدا بندر راونا در ساحل دریای آدریاتیک پایتخت نیمه غربی شد. این تقسیم بندی راه حلی عملی برای مشکلات اداره قلمرو بسیار گسترده امپراتوری روم بود. در این زمان امپراتوری قلمروی را در بر می‌گرفت که از اقیانوس اطلس در غرب تا خلیج فارس در شرق امتداد داشت.

 شرق و غرب

والنتی نیانوس بین بخش های یونانی زبان و لاتین زبان امپراتوری خط فاصلی رسم کرد.بخش شرقی شبه جزیره بالکان، آسیای صغیر، خاور نزدیک و مصر را سرپرستی می‌کرد . در حالی که بخش غربی بر ایتالیا ، اسپانیا ، گل ، تقریبا برابر با فرانسه امروزی ، بریتانیا و نیمه غربی و آفریقای شمالی کنترل داشت. دین رسمی هر دو بخش امپراتوری مسیحیت بود و اکثر مسیحیان عضو کلیسای کاتولیک بودند. امپراتوران ریاست کلیسا را بر عهده داشتند. هر چند در هر دو بخش شرقی و غربی ، امپراتوران در نهایت پاپ، اسقف رم، را رهبر کلیسا می‌دانستند. این شکاف برای نیمه غربی امپراتوری روم خوب نبود، چون در مقایسه با همتای شرقی اش از جمعیت و ثروت کم تری برخوردار بود. همچنین قلمرو بخش غربی بر خلاف بخش شرقی در منطقه‌ای به هم چسبیده نبود و از این رو فرمانروایی بر آن آسان نبود. چنان که تاریخدان دیوید نیکولاس می‌نویسد: تراکم جمعیت و ... ثروت در شرق بسیار بیشتر از غرب بود که باعث می‌شد تامین حکومت امپراتوری با دشواری کم تری همراه باشد. ... و فرمانروایی بر امپراتوری روم شرقی، که مرکز ثقلش آسیای صغیر و پایتختش در وسط واقع شده بود، آسان تر بود.

دشمنان امپراتوری

تهدیدات خارجی مشکلات امپراتوری را سخت تر می‌کرد. در خاور نزدیک، تهاجم امپراتوری ایران باعث یک رشته جنگ ها با رومیان شد که خونریزی زیادی را به بار آورد اما در توازن قدرت بین دو امپراتوری در مجموع تغییر چندانی ایجاد نکرد. دومین تهدید از جانب قبایل درنده خوی ژرمن متوجه امپراتوری بود. ژرمن ها در شمال دانوب زندگی می‌کردند که مرز شمالی امپراتوری در شرق بود. این بربر های جنگ طلب پیوسته نواحی مرزی را مورد حمله قرار می‌دادند. هر از گاهی، سپاهیان رومی از دانوب عبور می‌کردند و با نیروهای ژرمن درگیر نبرد های منظم می‌شدند. تا اواخر قرن چهارم، امپراتوری روم این درگیری ها، همچنین قبایل گسترده ژرمن را به ناحیه شمال دانوب محدود نگه می‌داشت.

 مهاجران ژرمن

اما حکومت امپراتوری با ورود افراد یا گروه‌های کوچک خانوادگی از قلمرو ژرمن ها به داخل امپراتوری مخالفتی نداشت. این تازه واردان که شمارشان اندک بود، تهدیدی متوجه امنیت امپراتوری نمی‌کردند.

 جامعهٔ بیزانسی

امپراتوری بیزانس ، جامعه‌ای پیچیده و خوب سازمان یافته بود که یک دستگاه دیوانی چند لایه بر آن حکومت می‌کرد. هم ساختار اجتماعی و هم حکومت ، مطابق الگوی رومی بنا شده بود.

امپراتور، مشاوران امپراتور و دیوانسالاران

همچنان که در امپراتوری روم امپراتور در رأس حکومت و جامعه قرار داشت، فرمانروای بیزانس که باسیلئوس ( واژه یونانی به معنای پادشاه ) نیز خوانده می‌شد، قدرتمند ترین فرد در امپراتوری بود. فرامین او خودبخود تبدیل به قانون می‌شد و هیچ کس در امپراتوری نمی‌توانست این قوانین را تغییر دهد. کسانی که مستقیما با امپراتور سر وکار داشتند باید مطابق قوانین بسیار سفت و سختی رفتار می‌کردند. تشریفات بارگاه امپراتوری چنان پیچیده بود که چندین کتاب درباره آن نوشته شد.

 ارتش بیزانس

ارتش پشتیبان اقدامات امپراتور و حکومت بیزانس بود. سپاه { نیروی زمینی } مهم ترین بخش ارتش بیزانس بود. دلیل کسب موفقیت آن در نبرد ، آموزش و تجهیز دقیق افراد آن بود.پیاده نظام به شمشیر پولادین خوش ساخت، نیزه و تیر و کمان و سواره نظام به زوبین و کمان قوی مسلح بود. بزرگ ترین سپاه ، سپاه ۱۲۰ هزار نفری امپراتور قرار داشت.در رده بعد از امپراتور ، شش سردار کل قرار داشتند که هر کدام مسئول یک منطقهٔ نظامی امپراتوری بودند. کنستانتینوپول تا سال ۱۴۵۳ پایتخت امپراتوری روم شرقی محسوب می‌شد. حاکمان امپراتوری روم شرقی همیشه بر این مطلب تاکید داشتند که دولت بیزانس (دولت روم شرقی) دولتی است شرقی. امپراتوری روم شرقی بر کشورهای لبنان و سوریه و فلسطین نیز تسلط داشت.

قسطنطنیه

قسطنطنیه در جای شهر باستانی بیزانتیوم ساخته شد و شبه جزیره سه گوشی را زیر پوشش داشت که از سه طرف با آب محصور بود و تنها طرف غرب، گردن شبه جزیره خشکی بود و در آن سو قسطنطنیه دیواری داشت که از آن در برابر حملات دشمنان محافظت می‌کرد. تاریخدان ویل دورانت اظهار می‌دارد که در ظرف یک قرن از زمان بنای قسطنطنیه : این شهر دارای ... تقریبا یک میلیون جمعیت بود.یک سند رسمی ... از پنج کاخ سلطنتی، شش کاخ برای بانوان درباری، سه کاخ برای مقامات عالی، 4338 عمارت اعیانی، 322 خیابان نام برد، ... که باید به آن ها یک هزار مغازه، یکصد محل تفریحی، ... کلیساهای مجلل و بسیار خوش تزئین، و میدان های باشکوه را افزود.

سقوط

در سال ۱۴۵۳ میلادی ، عثمانی ها به طرف قسطنطنیه به حرکت در آمدند.سلطان عثمانی، محمد دوم، می خواست به این تنها سنگر مقاومت در برابر فرمانروایی ترک ها ، خاتمه دهد. امپراتور بیزانس ، کنستانتین یازدهم بود که در سال ۱۴۴۹ بر تخت نشست. ترک ها برای بیش از یک ماه ، شهر را با پیاده نظام ، توپ ها و کشتی ها محاصره کردند. سرانجام ، در 29 مه سال 1453، سلطان محمد فاتح حمله‌ای همه جانبه را آغاز کرد و ترک ها از سه طرف به شهر حمله کردند. نبرد ساعت ها به شدت ادامه یافت اما سرانجام ، ترک ها آن قدر نردبان آوردند که از دیوار های شهر بالا بروند و به اندازهٔ کافی سرباز وارد شهر کردند که اوضاع را به نفع خود تغییر دهند. هزاران نفر، از جمله کنستانتین یازدهم، در این نبرد کشته شدند. شهر کنستانتینوپول پس از تصرف توسط نیروهای عثمانی استانبول (قرائت سنتی فارسی: اسلامبول يا استامبول) یعنی شهر اسلام خوانده شد.