بازی آنلاین
آپلود عکس
31-07-2012، 10:09
مسلمانان و هولوکاست
در بحث پیرامون هولوکاست و جهان اسلام، دو موضوع می بایست مورد بررسی قرار گیرد. نخست این که واکنش مسلمانان به هولوکاست در زمان وقوع این نسل کشی چه بوده است و سپس پاسخ به این سوال که رویکرد مسلمانان نسبت به هولوکاست از آن زمان تا کنون، و بطور اخص در دوران معاصر چیست.
آلمان نازی چه قبل و چه بعد از شروع جنگ جهانی دوم تلاش بسیاری به عمل می آورد تا نزد مسلمانان محبوبیت پیدا کند و در این راستا از آخرین روشهای تبلیغاتی آن روزگار بهره می برد. رادیو برلن برنامه هایی به زبان فارسی و عربی روی موج های کوتاه پخش می کرد و بسیاری در ایران به گفتارهای بهرام شاهرخ که نوید رسیدن قریب الوقوع لشگرهای هیتلری به دروازه های ایران را می داد، گوش می دادند. البته نباید از یاد برد که طرفداری از آلمان در جنگ که در میان مسلمانان رایج بود نه به خاطر علاقه به نازی ها بلکه ناشی از انزجار مردم این کشورها از سیاستهای استعماری انگلستان بود. از این رو نباید تصور کرد که عموم مسلمانان از ایدئولوژی یهودستیزانه نازی ها حمایت می کردند.
برای اکثریت عظیم مسلمانان جنگ در اروپا نزاعی در دوردست بود که زندگی روزمره آنها را چندان دگرگون نمی کرد. حتی در ایران که در جریان جنگ به اشغال متفقین درآمد آثار جنگ با خرابی و ویرانی که در اروپا به بار آمد بسیار متفاوت بود. نازی ها در سرزمینهایی که به اشغال خود درآوردند موفق شدند دو لشگر متشکل از سربازان مسلمان بسیج کنند که به لشکر اسکندربیگ در آلبانی و لشگر خنجر در بوسنی معروف شدند. یگانهای کوچکتری از مسلمانان در چچنی و اوزبکستان به ارتش آلمان ملحق شدند. اما نازی ها به سرعت دریافتند که این نیروها از نظر نظامی ناکارآمد بوده و انگیزه ای برای جنگیدن و کشته شدن برای "رایش سوم" نداشتند. آلمانی ها مجبور شدند تنها چند ماه بعد از شکل گیری لشگر خنجر، این یگان را به دلیل فرار گسترده سربازان منحل کنند. این یگان همچنین تنها لشگر اس اس بود که نیروهایش دست به شورش زدند.
نازی ها همچنین تبلیغات زیادی در مورد دیدار هیتلر با حاج محمد امین الحسینی مفتی بیت المقدس به راه انداختند. در این دیدار که در 21 نوامبر 1941 صورت گرفت الحسینی اعلام کرد که اعراب دوستان طبیعی آلمان هستند و هیتلر وعده داد که به محض تصرف قفقاز جنوبی توسط ارتش آلمان، اعراب از یوغ استعمار انگلیس رها خواهند شد. مفتی متعهد شد که در میان مسلمانان شوروی، بالکان و خاورمیانه به بسیج نیرو برای ارتش آلمان اقدام کند. الحسینی با استفاده از شبکه رادیویی که از شش ایستگاه برنامه پخش می کرد و یک شبکه ستون پنجم برای آلمانی ها در خاورمیانه ایجاد نمود.
اما الحسینی و مسلمانانی که در صفوف ارتش هیتلری می جنگیدند احساسات عموم مسلمانان در جریان جنگ جهانی دوم را نمایندگی نمی کردند. صدها هزار تن از رزمندگان مسلمان در جبهه های مختلف نبرد علیه نازی ها در آفریقا، هندوستان و اتحاد شوروی شرکت کردند و در نبردهایی مانند العلمین، مونته کاسینو، سواحل جنوب فرانسه و استالینگراد در پیروزی بر ارتش هیتلری نقش آفرین بودند.
همچنین نباید دلاوری و فداکاری مسلمانانی را که در جریان هولوکاست به یاری یهودیان شتافتند و جان آنها را نجات دادند نادیده گرفت. کشور مسلمان نشین آلبانی تنها کشور اروپایی بود که جمعیت یهودیان در آن بعد از جنگ جهانی دوم بیشتر از جمعیت یهودیان در آغاز جنگ بود. پیش از جنگ، در آلبانی که جمعیتش 800 هزار نفر بود، تنها 200 یهودی زندگی می کردند. بعد از جنگ، تعداد یهودیان آلبانی به مراتب بیشتر بود چرا که یهودیان از کشورهای مختلف اروپا به آنجا پناه برده بودند تا از چنگ نازی ها در امان بمانند.
مسلمانان دلیری که به یاری یهودیان برخاستند کسانی نظیر درویش کورکوت از بوسنی را شامل می شدند که یک زن جوان یهودی به نام میرا پاپو که از اعضای مقاومت ضدنازی بود را پناه داد و مخفی کرد. کورکوت همچنین یکی از ارزشمندترین دست نوشت های یهودیان به نام هاگادای سارایوو را از نابودی نجات داد. صلاح الدین اولکومان از ترکیه به تنهایی 50 یهودی را از مرگ حتمی نجات داد و نازی ها در یک عمل انتقامجویانه همسرش مهرالنسا را به فاصله کمی پس از تولد فرزندشان محمد به قتل رساندند. همچنین رفیق وسیلی از آلبانی در سن 16 سالگی هشت یهودی را در خانه ییلاقی خانواده اش پنهان نمود و آنها را از مرگ رهانید.
نازی ها و متحدانشان تنها برای مدت کوتاهی شمال آفریقا را به اشغال خود در آوردند. در آن زمان نیم میلیون یهودی در کشورهای عربی شمال آفریقا زندگی می کردند و از ژوئن 1940 تا مه 1943 آلمانی ها به همراه نیروهای ویشی فرانسه و فاشیستهای ایتالیا به سرکوبی یهودیان این منطقه پرداختند. سلب مالکیت از یهودیان و دستگیری و بیگاری آنان از جمله این اقدامات بود و هزاران یهودی در بیش از 100 اردوگاه کار اجباری در این مناطق حبس شدند.
تنها یک در صد یهودیان شمال آفریقا (بین چهار تا پنج هزار نفر) در دوران حاکمیت دولتهای محور بر شمال آفریقا جان باختند، اما تردیدی نیست که اگر نیروهای متفقین کنترل این مناطق را از چنگ دول محور خارج نکرده بودند، یهودیان مراکش، الجزیره، تونس، لیبی و شاید مصر و فلسطین نیز به همان سرنوشت سیاه یهودیان اروپا مبتلا می شدند.
در همه این تحولات اعراب نقش محوری ایفا کردند. در واقع رویکرد اعراب با این موضوع چندان متفاوت با رویکرد اروپاییان نبود. در بحبوحه جنگ، اکثریت مردم نسبت به این موضوع بی تفاوت بودند. معدودی به همکاری با آلمانی ها پرداختند، از جمله برخی مقامات دولتهای عربی یا آنها که منازل یهودیان را به آلمانی ها لو می دادند. در عین حال، بودند عربهایی که به کمک به یهودیان برخاستند. سلطان مراکش و حاکم تونس به حمایت معنوی و گاه مادی از شهروندان یهودی شان پرداختند. علاوه بر این، نمونه های فردی رشادت و دلاوری نیز اینجا و آنجا یافت می شد. به عنوان نمونه می توان از سید علی سکات نام برد که شصت یهودی را که از یک اردوگاه کار اجباری فرار کرده بودند در مزرعه اش پنهان کرد تا سرانجام نیروهای منتفقین وارد شدند. در تونس خالد عبدالوهاب چند خانواده یهودی را شبانه به مزرعه اش منتقل کرد و آنها را مخفی نمود تا مانع تجاوز یک افسر آلمانی به یک زن یهودی تونسی شود.
دوران معاصر
در حالی که در غرب هولوکاست به یک نماد سیاسی و اخلاقی تبدیل شده است، در جهان اسلام اطلاع رسانی بسیار کمی در مورد این رخداد تاریخی صورت گرفته است. از این رو بسیاری از مسلمانان درک جامعی از نسل کشی یهودیان توسط نازی ها و چرایی و چگونگی آن ندارند.
در کشورهای اسلامی گفتمان سیاسی در مورد هولوکاست اساسا در انحصار کسانی قرار داشته که می کوشند این واقعه را به صورت علت مبنایی پیدایش کشور اسراییل ترسیم کنند و سعی می کنند در چارچوب نزاع اسراییل و فلسطین، هولوکاست را انکار کنند یا از ابعاد آن بکاهند. آنها البته فراموش می کنند که ناسیونالیسم مدرن یهودی نیم قرن قبل از وقوع هولوکاست پا به عرصه ظهور گذاشت. هولوکاست اسراییل را "ایجاد" نکرد و همچنان که صورت جلسات نشستهای مجمع عمومی ملل متحد در مقطع پیدایش کشور اسراییل نشان می دهد، این "احساس گناه" در قبال هولوکاست نبود که جامعه جهانی را به سمت به رسمیت شناختن تقسیم فلسطین تحت قیمومیت انگلستان سوق داد.
هستند بسیاری از روشنفکران مسلمان که از مدافعان سرسخت حقوق فلسطینی ها به شمار می روند اما در عین حال تاکید کرده اند که مسلمانان نمی توانند در قبال تلاش نازی ها برای نابودی یکپارچه یک قوم تنها به خاطر مذهبش سکوت کنند. یکی از سیاستمداران مسلمان در انگلستان در پاسخ به آنها که خواهان تحریم روز گرامیداشت قربانیان هولوکاست از سوی مسلمانان بودند، گفت: "ما مسلمانان باید در گرامیداشت قربانیان هولوکاست شرکت کنیم چرا که خودداری ما از این کار فقط آب به آسیاب آنهایی می ریزد که پیش داوری و تبعیض را اشاعه می دهند و در مورد هولوکاست دروغ می گویند. حق این است که خاطره شش میلیون هم نوعمان را که قربانی یک ایدئولوژی نژادپرست و برتری طلب شدند، گرامی بداریم."
در بحث پیرامون هولوکاست و جهان اسلام، دو موضوع می بایست مورد بررسی قرار گیرد. نخست این که واکنش مسلمانان به هولوکاست در زمان وقوع این نسل کشی چه بوده است و سپس پاسخ به این سوال که رویکرد مسلمانان نسبت به هولوکاست از آن زمان تا کنون، و بطور اخص در دوران معاصر چیست.
آلمان نازی چه قبل و چه بعد از شروع جنگ جهانی دوم تلاش بسیاری به عمل می آورد تا نزد مسلمانان محبوبیت پیدا کند و در این راستا از آخرین روشهای تبلیغاتی آن روزگار بهره می برد. رادیو برلن برنامه هایی به زبان فارسی و عربی روی موج های کوتاه پخش می کرد و بسیاری در ایران به گفتارهای بهرام شاهرخ که نوید رسیدن قریب الوقوع لشگرهای هیتلری به دروازه های ایران را می داد، گوش می دادند. البته نباید از یاد برد که طرفداری از آلمان در جنگ که در میان مسلمانان رایج بود نه به خاطر علاقه به نازی ها بلکه ناشی از انزجار مردم این کشورها از سیاستهای استعماری انگلستان بود. از این رو نباید تصور کرد که عموم مسلمانان از ایدئولوژی یهودستیزانه نازی ها حمایت می کردند.
برای اکثریت عظیم مسلمانان جنگ در اروپا نزاعی در دوردست بود که زندگی روزمره آنها را چندان دگرگون نمی کرد. حتی در ایران که در جریان جنگ به اشغال متفقین درآمد آثار جنگ با خرابی و ویرانی که در اروپا به بار آمد بسیار متفاوت بود. نازی ها در سرزمینهایی که به اشغال خود درآوردند موفق شدند دو لشگر متشکل از سربازان مسلمان بسیج کنند که به لشکر اسکندربیگ در آلبانی و لشگر خنجر در بوسنی معروف شدند. یگانهای کوچکتری از مسلمانان در چچنی و اوزبکستان به ارتش آلمان ملحق شدند. اما نازی ها به سرعت دریافتند که این نیروها از نظر نظامی ناکارآمد بوده و انگیزه ای برای جنگیدن و کشته شدن برای "رایش سوم" نداشتند. آلمانی ها مجبور شدند تنها چند ماه بعد از شکل گیری لشگر خنجر، این یگان را به دلیل فرار گسترده سربازان منحل کنند. این یگان همچنین تنها لشگر اس اس بود که نیروهایش دست به شورش زدند.
نازی ها همچنین تبلیغات زیادی در مورد دیدار هیتلر با حاج محمد امین الحسینی مفتی بیت المقدس به راه انداختند. در این دیدار که در 21 نوامبر 1941 صورت گرفت الحسینی اعلام کرد که اعراب دوستان طبیعی آلمان هستند و هیتلر وعده داد که به محض تصرف قفقاز جنوبی توسط ارتش آلمان، اعراب از یوغ استعمار انگلیس رها خواهند شد. مفتی متعهد شد که در میان مسلمانان شوروی، بالکان و خاورمیانه به بسیج نیرو برای ارتش آلمان اقدام کند. الحسینی با استفاده از شبکه رادیویی که از شش ایستگاه برنامه پخش می کرد و یک شبکه ستون پنجم برای آلمانی ها در خاورمیانه ایجاد نمود.
اما الحسینی و مسلمانانی که در صفوف ارتش هیتلری می جنگیدند احساسات عموم مسلمانان در جریان جنگ جهانی دوم را نمایندگی نمی کردند. صدها هزار تن از رزمندگان مسلمان در جبهه های مختلف نبرد علیه نازی ها در آفریقا، هندوستان و اتحاد شوروی شرکت کردند و در نبردهایی مانند العلمین، مونته کاسینو، سواحل جنوب فرانسه و استالینگراد در پیروزی بر ارتش هیتلری نقش آفرین بودند.
همچنین نباید دلاوری و فداکاری مسلمانانی را که در جریان هولوکاست به یاری یهودیان شتافتند و جان آنها را نجات دادند نادیده گرفت. کشور مسلمان نشین آلبانی تنها کشور اروپایی بود که جمعیت یهودیان در آن بعد از جنگ جهانی دوم بیشتر از جمعیت یهودیان در آغاز جنگ بود. پیش از جنگ، در آلبانی که جمعیتش 800 هزار نفر بود، تنها 200 یهودی زندگی می کردند. بعد از جنگ، تعداد یهودیان آلبانی به مراتب بیشتر بود چرا که یهودیان از کشورهای مختلف اروپا به آنجا پناه برده بودند تا از چنگ نازی ها در امان بمانند.
مسلمانان دلیری که به یاری یهودیان برخاستند کسانی نظیر درویش کورکوت از بوسنی را شامل می شدند که یک زن جوان یهودی به نام میرا پاپو که از اعضای مقاومت ضدنازی بود را پناه داد و مخفی کرد. کورکوت همچنین یکی از ارزشمندترین دست نوشت های یهودیان به نام هاگادای سارایوو را از نابودی نجات داد. صلاح الدین اولکومان از ترکیه به تنهایی 50 یهودی را از مرگ حتمی نجات داد و نازی ها در یک عمل انتقامجویانه همسرش مهرالنسا را به فاصله کمی پس از تولد فرزندشان محمد به قتل رساندند. همچنین رفیق وسیلی از آلبانی در سن 16 سالگی هشت یهودی را در خانه ییلاقی خانواده اش پنهان نمود و آنها را از مرگ رهانید.
نازی ها و متحدانشان تنها برای مدت کوتاهی شمال آفریقا را به اشغال خود در آوردند. در آن زمان نیم میلیون یهودی در کشورهای عربی شمال آفریقا زندگی می کردند و از ژوئن 1940 تا مه 1943 آلمانی ها به همراه نیروهای ویشی فرانسه و فاشیستهای ایتالیا به سرکوبی یهودیان این منطقه پرداختند. سلب مالکیت از یهودیان و دستگیری و بیگاری آنان از جمله این اقدامات بود و هزاران یهودی در بیش از 100 اردوگاه کار اجباری در این مناطق حبس شدند.
تنها یک در صد یهودیان شمال آفریقا (بین چهار تا پنج هزار نفر) در دوران حاکمیت دولتهای محور بر شمال آفریقا جان باختند، اما تردیدی نیست که اگر نیروهای متفقین کنترل این مناطق را از چنگ دول محور خارج نکرده بودند، یهودیان مراکش، الجزیره، تونس، لیبی و شاید مصر و فلسطین نیز به همان سرنوشت سیاه یهودیان اروپا مبتلا می شدند.
در همه این تحولات اعراب نقش محوری ایفا کردند. در واقع رویکرد اعراب با این موضوع چندان متفاوت با رویکرد اروپاییان نبود. در بحبوحه جنگ، اکثریت مردم نسبت به این موضوع بی تفاوت بودند. معدودی به همکاری با آلمانی ها پرداختند، از جمله برخی مقامات دولتهای عربی یا آنها که منازل یهودیان را به آلمانی ها لو می دادند. در عین حال، بودند عربهایی که به کمک به یهودیان برخاستند. سلطان مراکش و حاکم تونس به حمایت معنوی و گاه مادی از شهروندان یهودی شان پرداختند. علاوه بر این، نمونه های فردی رشادت و دلاوری نیز اینجا و آنجا یافت می شد. به عنوان نمونه می توان از سید علی سکات نام برد که شصت یهودی را که از یک اردوگاه کار اجباری فرار کرده بودند در مزرعه اش پنهان کرد تا سرانجام نیروهای منتفقین وارد شدند. در تونس خالد عبدالوهاب چند خانواده یهودی را شبانه به مزرعه اش منتقل کرد و آنها را مخفی نمود تا مانع تجاوز یک افسر آلمانی به یک زن یهودی تونسی شود.
دوران معاصر
در حالی که در غرب هولوکاست به یک نماد سیاسی و اخلاقی تبدیل شده است، در جهان اسلام اطلاع رسانی بسیار کمی در مورد این رخداد تاریخی صورت گرفته است. از این رو بسیاری از مسلمانان درک جامعی از نسل کشی یهودیان توسط نازی ها و چرایی و چگونگی آن ندارند.
در کشورهای اسلامی گفتمان سیاسی در مورد هولوکاست اساسا در انحصار کسانی قرار داشته که می کوشند این واقعه را به صورت علت مبنایی پیدایش کشور اسراییل ترسیم کنند و سعی می کنند در چارچوب نزاع اسراییل و فلسطین، هولوکاست را انکار کنند یا از ابعاد آن بکاهند. آنها البته فراموش می کنند که ناسیونالیسم مدرن یهودی نیم قرن قبل از وقوع هولوکاست پا به عرصه ظهور گذاشت. هولوکاست اسراییل را "ایجاد" نکرد و همچنان که صورت جلسات نشستهای مجمع عمومی ملل متحد در مقطع پیدایش کشور اسراییل نشان می دهد، این "احساس گناه" در قبال هولوکاست نبود که جامعه جهانی را به سمت به رسمیت شناختن تقسیم فلسطین تحت قیمومیت انگلستان سوق داد.
هستند بسیاری از روشنفکران مسلمان که از مدافعان سرسخت حقوق فلسطینی ها به شمار می روند اما در عین حال تاکید کرده اند که مسلمانان نمی توانند در قبال تلاش نازی ها برای نابودی یکپارچه یک قوم تنها به خاطر مذهبش سکوت کنند. یکی از سیاستمداران مسلمان در انگلستان در پاسخ به آنها که خواهان تحریم روز گرامیداشت قربانیان هولوکاست از سوی مسلمانان بودند، گفت: "ما مسلمانان باید در گرامیداشت قربانیان هولوکاست شرکت کنیم چرا که خودداری ما از این کار فقط آب به آسیاب آنهایی می ریزد که پیش داوری و تبعیض را اشاعه می دهند و در مورد هولوکاست دروغ می گویند. حق این است که خاطره شش میلیون هم نوعمان را که قربانی یک ایدئولوژی نژادپرست و برتری طلب شدند، گرامی بداریم."
![[-]](http://www.flashkhor.com/forum/images/collapse.gif "[-]")
