فاویسم که به بیماری باقلایی معروف است

[Wєιяɗ]

فاویسم که به بیماری باقلایی معروف است.

خستگي، ضعف شديد، رنگ‌پريدگي، كم‌خوني، زردي و در واقع نشانه‌هايي شبيه به هپاتيت از علائم يك بيماري معروف بهاري است كه به بيماري باقلايي نيز شهرت دارد.

فاويسم كه در زيرگروه بيماري‌هاي عفوني قرار مي‌گيرد، در همه افراد و بخصوص در كودكان بايد بسيار جدي گرفته شود، چراكه كم‌خوني ناشي از اين بيماري در صورت عدم‌كنترل بموقع مي‌تواند آسيب جدي به كبد و كليه وارد كند.

اين بيماري همزمان با فصل عرضه باقلاي سبز، معروف به باقلاي مازندراني ـ كه دانه‌اي سرشار از آنتي‌اكسيدان است ـ در افرادي كه زمينه مساعد اين بيماري را دارند، شيوع مي‌يابد، اما لزوما با مصرف باقلا بروز پيدا نمي‌كند، بلكه مصرف برخي داروها يا ابتلا به برخي بيماري‌هاي عفوني چون هپاتيت نيز مي‌تواند به آشكارشدن نشانه‌هاي آن در بيمار كمك كند.

دكتر زهرا عبدي، متخصص بيماري‌هاي عفوني و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكی تهران با تاكيد بر اين كه فاويسم زمينه ارثي داشته و به طور قطعي قابل درمان نيست، مي‌گويد: اين بيماري در صورتي كه به طور ناشناخته در بيمار باقي‌مانده باشد بسيار خطرناك‌تر خواهد بود. بويژه به علت بروز عوارض جبران‌ناپذير در كودكاني كه ممكن است اين بيماري در آنها به صورت پنهان وجود داشته باشد، بهتر است از دادن مواد غذايي حساسيت‌زايي چون باقلا در چندساله ابتدايي زندگي‌شان به آنها خودداري شود.



بيماري ارثي در كمين آقايان

به گفته پزشكان، بيماري فاويسم يك بيماري ارثي است كه بر اثر كمبود يا فقدان يك آنزيم (گلوكز شش فسفات دي‌هيدروژينا) بروز مي‌كند.

دكتر عبدي مي‌گويد: مصرف باقلاي مازندراني كه سرشار از آنتي‌اكسيدان است و به‌خودي خود فوايد زيادي دارد، براي افرادي كه فاقد آنزيم گلوكز شش فسفات دي‌هيدروژينا هستند، به پاره‌شدن گلبول‌هاي قرمز خون، خونريزي داخل عروق، كم‌خوني حاد و نارسايي كليه منجر مي‌شود. از آنجا كه ژن‌هاي اين بيماري ارثي روي كروموزوم X واقع شده است، بيشتر آقايان را مبتلا مي‌كند. البته فاويسم از شخص بيمار به ديگري منتقل نمي‌شود، اما با خوردن باقلا توسط مادر شيرده در كودكي كه زمينه اين بيماري را دارد، منجر به بروز فاويسم مي‌شود.

وقتي فاويسم حاد مي‌شود



پزشكان تاكيد مي‌كنند: بيشترين شيوع بيماري فاويسم در سنين يك تا پنج سال است. خستگي، كوفتگي، استفراغ، اسهال، تهوع، دل‌درد، رنگ‌پريدگي، گاهي تب، كم‌خوني، ادرار پررنگ، ضعف شديد و زردي از علائم بيماري فاويسم است. پس در صورت بروز علائم ياد شده در فرزندان، بايد آنان را به بيمارستان برد تا در صورت نياز به آنها خون تزريق ​‌شود.



دكتر عبدي تاكيد مي‌كند: برخي از افرادي كه مبتلا به فاويسم هستند، داراي علائم شديد بيماري نمي‌شوند و فاويسم در آنها تنها به شكل خفيف، آن هم در مواجهه با عوامل حساسيت‌زاي غذايي، شيميايي، دارويي يا برخي بيماري‌هاي عفوني بروز پيدا مي‌كند.

اما برخي افراد دچار علائم شديد بيماري، يعني كم‌خوني و زردي چشم دائمي هستند. به هرحال هر زمان كه شخصي نشانه‌هايي از خونريزي بافتي را از طريق تغيير رنگ ادرار در خود ببيند، بايد هرچه سريع‌تر به پزشك متخصص مراجعه كند تا با تشخيص سريع بيماري فاويسم از عوارض وخيم بعدي آن از جمله كم‌خوني حاد، زردي و نارسايي كليه‌ها جلوگيري به عمل آورده شود.



پيشگيري هميشه آسان نيست

به گفته متخصصان عفوني، پيشگيري از ابتلا به فاويسم در مواردي كه بيماري در شخص همچنان ناشناخته است، آسان نيست، چراكه در صورت ابتلاي قبلي به بيماري مي‌توان با دوربودن از عوامل غذايي، شيميايي و دارويي حساسيت‌زا از بروز بيماري جلوگيري كرد، اما در صورت پنهان‌بودن بيماري بخصوص در كودكان، پيشگيري بسيار مشكل خواهد بود.

دكتر عبدي با تاكيد بر اين كه خانواده‌ها بايد توجه كنند اگر ريشه ارثي بيماري فاويسم را در خود دارند از خوراندن باقلا به فرزندشان در خردسالي جلوگيري كنند، مي‌افزايد: فاويسمي‌ها حتي به مزارع باقلا نيز نبايد نزديك شوند؛ مصرف باقلا هم به‌صورت خام و هم پخته براي بيماران فاويسمي خطرناك است و اصلا نبايد استفاده شود. فاويسمي‌ها همچنين بايد از استفاده برخي​ داروها شامل آسپيرين و داروهاي ضدمالاريا خودداري كنند و در منزل از نفتالين و حشره‌كش استفاده نكنند.



شبيه و متفاوت از هپاتيت

به گفته دكتر عبدي، زردي ناشي از بيماري فاويسم با هپاتيت متفاوت است، چراكه رنگ‌پريدگي و كم‌خوني در فاويسم ناشي از پارگي گلبول‌هاي قرمز است، در حال كه زردي در هپاتيت به علت دفع صفرا از كبد است. بي‌شك ريشه اين دو بيماري با آزمايش خون در بيمار مشخص خواهد شد.

اين متخصص عفوني اضافه مي‌كند: عفونت‌ها ازجمله مهم‌ترین عواملی به حساب می‌آید كه سبب شعله‌ور‌شدن این بیماری می‌شود. به همین دلیل ممكن است در برخي افراد ابتلا به بيماري‌هايي چون هپاتيت B منجر به بروز علائم فاويسم چون كم‌خوني شديد شود؛ بروز چنين علائمي نشان‌دهنده آن است كه شخص، عامل بروز بيماري فاويسم را نيز در خود دارد.

درمان فاويسم در بسياري موارد با تزريق خون به بيمار همراه است و در صورت بروز نارسايي كليه، دياليز نيز توصيه مي‌شود. به هرحال بهترین درمان برای فاویسم، پیشگیری از بروز علائم آن و عدم مصرف و مواجهه با عوامل محرك بيماري است.