زیردریایی ها

[τοxικ]

زیردریایی یک وسیلهٔ نقیله شناور است که می‌تواند در زیر سطح آب حرکت کند. شناوری است که همانگونه که از نامش پیداست توانایی شنا در زیر آبها را دارد. زیر دریایی برای نخستین بار در زمان جنگ داخلی آمریکا استفاده شد. در جنگهای جهانی اول و دوم بویژه جنگ جهانی دوم نبرد زیر دریایی‌ها یکی از ویژه‌ترین نبردهای آن جنگ شمرده می‌شود که از آن فیلمهای زیادی ساخته شده. در دوران جنگ سرد آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی هر کدام روی به ساخت زیر دریایی اتمی کردند. 

[align=justify][font=Tahoma, Arial]
[size=x-small]این زیر دریایی‌ها توانایی ترابری و شلیک موشکهای بین قاره‌ای با کلاهک هسته‌ای هستنداما نام زیر دریایی هسته‌ای بخاطر داستن موتور با سوخت هسته‌ای است که این زیر دریایی‌ها را از سوخت گیری دوباره بینیاز می‌کند. کشورهای انگلیس و فرانسه نیز دارای این زیر دریایی می‌باشند و به تازگی هند با خرید دو فروند زیر دریایی هستهای از روسیه به جمع کشورهای دارای این زیر دریایی پیوسته. نوع دیگر و قدیمی تر زیر دریایی‌ها زیردریایی موتور دیزل است که ایران نیز با خرید مدل نهنگ از روسیه و ساخت وارون این نمونه به فن آوری ساخت دست یافته.کشورهای زیادی از جمله هلند، آلمان، کشورهای اسکاندیناوی، مصر و اسرائیل دارای این کلاس زیر دریایی هستند. کلاس آخر زیر دریایی‌های عملیاتی هستند که بعد از جنگ جهانی دوم کمتر ساخته یا از آن بهره برداری شده. این زیر دریایی‌ها کوچک و بیشتر برای عملیات واکنش سریع یا در آبهای کم ژرفا بهره برداری می‌شوند. در جنگ جهانی دوم ژاپن با بهره گیری از این گونه زیر دریایی به بندر پرل هاربر در خشکچه‌های هاوایی آمریکا پاتک زد.


 
  
تاریخچه ساخت زیردریاییها

در زیردریاییهای اولیه از نیروی دست برای حرکت دادن زیر دریایی در اعماق کمک گرفته می‌شد. در سال 1620 شخص بنام ون دربل اولین زیردریایی را ساخت که می‌توانست در عمق 4.5 متری حرکت کند. حجم داخل این زیردریایی بسیار کم بود، بطوریکه فقط یک نفر می‌توانست داخل آن قرار گیرد و برای حرکت دادن آن در عمق به یک فرد بسیار نیرومند نیاز بود تا بتواند پره‌های جلو و فوقانی را بچرخاند. درحدود سال 1770، دیود باشنل زیردریایی را طراحی کرد که می‌توانست به کمک دست و پدالهای پایی حرکت کند.
حدود 30 سال بعد روبرت فولتون ، زیردریایی دیگری ساخت که 3 نفر گنجایش داشت و برای اولین بار ، بالهایی برای تنظیم عمق در زیردریایی تعبیه شد. فولتون سپس تلاش کرد تا زیردریایی دیگری با موتور بخار بسازد. مشکل طراحی این موتورها در آن بود که در زیر آب اکسیژن نبود. بنابراین موتوری طراحی شد که ابتدا آب در سطح آب داخل مخزنی با موتور دیزل (با سوخت گازوئیل) داغ و تبدیل به بخار می‌شد، سپس موتور خاموش می‌شد و زیردریایی به داخل آب شیرجه می‌زد و تا وقتی که بخار داخل مخزن سرد نشده بود، زیردریایی می‌توانست با موتور بخار در عمق دریا حرکت کند.
در سال 1860 زیردریایی دیگری طراحی شد که بطور کامل زیر آب نمی‌رفت و از طریق لوله‌ای که به سطح آب راه داشت، اکسیژن را برای سوخت موتور به داخل زیردریایی مکش می‌کرد. در سال 1904 اولین زیردریایی که با موتور دیزل - الکتریکی کار می‌کرد، در فرانسه ساخته شد. موتورهای دیزل در سطح آب ، باطری‌های الکتریکی را شارژ می‌کردند و سپس زیردریایی در آب فرو می‌رفت. در این هنگام موتور دیزل خاموش می‌شد و موتور الکتریکی به کمک باطریهای شارژ شده ، زیردریایی را حرکت می‌داد.





 
کاربردهای نظامی

تا قبل و در طی جنگ جهانی دوم از زیردریاییهایی بیشتر برای حمله به شناورهای سطحی استفاده می‌شد. به خصوص حمله به کشتیهای باربری انگلستان و یا از کار انداختن مسیرهای پشتیبانی دریایی ژاپن. برای این منظور زیردریایی‌ها از اژدرها و همچنین توپهایی که داشتند استفاده می‌کردند. زیر دریایی‌های مین‌گذار از اوایل قرن بیستم ساخته شده و در هر دو جنگ جهانی به کار رفتند. همچنین از زیردریایی در عملیاتهای جاسوسی برای پیاده کردن تجهیزات و پرسنل در سواحل دشمن استفاده می‌شد. از زیردریایی در عملیاتهای نجات نیز به خصوص در حملات وسیع جزیره‌ای استفاده شد. زیردریاییهای در آن زمانی تنها در سطح توان حمله به سایر زیردریایی‌ها را داشتند. بعد از جنگ جهانی دوم با پیشرفت‌هایی که در فناوریهای مربوط به اژدرها، سونا و پیشرانه هسته‌ای توان مقابله با زیردریایی‌های دیگر را به دست آوردند. توسعه موشکهای هسته‌ای قابل پرتاب از زیردریایی و موشکهای کروز قابل پرتاب از زیردریایی توان حمله در بردهای بالا به اهداف زمینی و دریایی را به زیر دریایی‌های مدرن داد. برتری زیردریایی در نبرد توان آن در مخفی شدن در اعماق آب است. این توان با خاصیت رسانایی صوتی آب و توسط سیستمهای سونار قابل خنثی شدن است. مدرن‌ترین زیردریاییهای برای رفع این نقص دارای خصوصیت ناپیدایی هستند. سیستمهای پیشرانه پیشرفته، اقدامات و سیستمهای کاهش صوت برای این مقصور به کار رفته و لذا یافتن و حمله به یک زیردریایی مدرن نیازمند تکنیکهای خاصی است. در سیستمهای سونار فعال از فرستادن امواج صوتی و تحلیل انعکاس آن برای یافتن دشمن استفاده می‌شود که از جنگ جهانی دوم چنین سیستم‌هایی به کار می‌رفت. اشکال این سونار آشکار کردن محل فرستنده است. یک زیردریایی تهدیدی جدی برای کشتیرانی طرف درگیر می‌باشد. به این معنا که رقیب برای مقابله با آن مجبور به استفاده از امکانات و کشتیهای خود در پهنه وسیع دریا برای شناسایی و خنثی سازی آن اقدام و تمامی کشتیهای خود را به اسکورتهای ضد زیردریایی مجهز کند.

 
اجزاء زیردریایی و نحوه عملکرد
 
اجزاء بیرونی زیردریایی شامل بدنه استوانه بیضی شکل با دو بال افقی در جلو و دو بال عمودی در عقب برای شیرجه رفتن به عمق و اوج گرفتن به سطح آب ، یک سکان برای حرکت به چپ و راست ، یک پروانه در دم بدنه برای تولید نیروی محرکه زیردریایی و یک بادبان برای ورود و خروج خدمه به سطح آب است. در ضمن یک آنتن رادیویی برای تماس با زیردریاییها و کشتیهای دیگر و یک پریسکوپ برای مشاهده سطح آب از زیر دریا روی بادبان تعبیه شده است. 
بدنه زیردریایی از دو پوسته (قشر) ساخته شده که مابین آنها خالی است. به این فضای خالی ، مخزن بالاست (سنگینی) می‌گویند. روی قشر بیرونی و بالای بدنه ، دریچه‌ای برای خروج هوا (دریچه اصلی) و در پایین بدنه هم دریچه‌ای برای ورود و خروج آب به مخزن بالاست تعبیه شده است.
داخل زیردریایی هم مخزن گاز فشرده با دو دریچه خروج هوا به مخزن بالاست روی قشر درونی تعبیه شده است. وزن زیردریایی با مخزن بالاست خالی ، کمتر از نیروی شناوری آب دریاست و بنابراین زیردریایی در این حالت مانند کشتی روی سطح آب باقی خواهد ماند. برای فرو رفتن زیردریایی در آب ، دریچه خروج هوا (دریچه اصلی) و دریچه ورود آب را باز می‌کنند تا آب دریا وارد مخزن بالاست شود. به این ترتیب وزن زیردریایی بیشتر از نیروی شناوری می‌شود و زیردریایی در آب فرو می‌رود. برای بالا آمدن زیردریایی دریچه اصلی را می‌بندند و دریچه گاز فشرده شده را باز می‌کنند تا هوا وارد مخزن بالاست شود.
با ورود گاز به مخزن و خروج آب از دریچه‌های پائینی، وزن زیردریایی کم می‌شود و نیروی شناوری آن را بطرف بالا می‌برد. پروانه نصب‌شده در انتهای دم زیردریایی با چرخش خود ، زیردریایی را به جلو و با چرخش برعکس به عقب هدایت می‌کند. برای شیرجه رفتن بطرف پائین (درهنگام حرکت به جلو) انتهای بالهای جلو بطرف بالا و انتهای بالهای عقب بطرف پائین کج می‌شوند و برای اوج گرفتن نیز انتهای بالهای جلو بطرف پائین و انتهای بالهای عقب زیردریایی بطرف بالا کج می‌شوند تا (مانند پرواز هواپیما در هوا) مسیر سیال عبوری (آب) از بالها برای حرکت به مسیر دلخواه تغییر یابد و نیروی بالابر یا پائین‌بر تولید شود.
برای حرکت به چپ و راست نیز از سکان عقب کمک گرفته می‌شود. مثل حرکت کشتی و هواپیما (درهنگام حرکت به جلو) با کج کردن سکان به چپ ، زیردریایی به چپ و با کج کردن سکان به راست ، زیردریایی بطرف راست خواهد چرخید. پریسکوپ داخل زیردریایی هم از 2 آینه کج با زاویه 45 درجه ساخته شده تا خدمه بتوانند با چرخاندن آن ، کشتیهای سطح آب را مشاهده کنند. از آنتن رادیویی هم برای ارسال سیگنال به اطراف و برقراری ارتباط با دیگر زیردریاییها و کشتیهای دیگر و نیز از فرستنده دیگری (رادار) برای تشخیص موانع سرراه زیردریایی کمک می‌گیرند.
 
 
 







  
  
  
زیر دریایی های هسته ای

زير دريايي هسته اي يک زيردريايي است که توسط انرژي اتمي تغذيه مي شود و عمدتاً در زير آب و گاهي اوقات بر روي سطح اقيانوس ها حرکت مي کند.در گذشته زير در يايي هاي غير اتمي از موتور ديزلي استفاده مي کردند که احتياج به موتور الکتريکي که از باتري استفاده مي کند داشتند. محدوديت زماني باتري هاي الکتريکي سبب مي شد که پيشرفته ترين زير دريايي هاي غير اتمي تنها بتوانند براي چند روز و با سرعت پايين و تنها چند ساعت با بالا ترين سرعت در زير آب باقي بمانند. در صورتي که زير دريايي هسته اي مي تواند براي چندين ماه در زير آب بماند. اين توانايي، به همراه تکنولوژي سلاح هاي پيشرفته، زير دريايي هسته اي را از بهترين زيردريايي هاي جنگي که تا به حال ساخته شده است مي سازد.
اولين زير دريايي هسته اي به نام ناتيلوس در سال 1945 به آب انداخته شد و اولين راکتور آب سبک تحت فشار براي ناتيلوس به کار رفت که با اورانيم فلزي کار مي کرد.  
در 1995 چند زير دريايي به عنوان زير دريايي استراتژيک هسته اي شناخته شدند که موشک هاي هسته اي حمل مي کردند.نوع ديگر زير دريايي هسته اي،زير دريايي جنگي است که براي غرق کردن کشتي ها و زير دريايي هاي دشمن طراحي شده است.زير دريايي استراتژيک و زير دريايي جنگي، قسمتهاي اساسي نيروي دريايي در سرتاسر جهان را تشکيل مي دهند.
 
 
 




مزاياي زير دريايي هسته اي:

● احتياج به هوا ندارد
● براي مدت زيادي مي تواند زير آب بحرکت کند
● پايايي سوخت هسته اي بسيار طولاني تر از سوخت ديزلي است.زير دريايي هسته اي مجبور نيست براي سوخت گيري مجدد به سطح آب بيايد يا به بندر گاه برود ومي تواند براي مدت زيادي در آب بماند.

 
 

 
 
فرآيند ايجاد نيروي پيشران :
 
 

در يک زير دريايي هسته اي،تمام نيروي مورد نياز براي حرکت و ساير وظايف مربوط به آن، توسط يک راکتور هسته اي توليد و تأمين مي گردد. در چنين راکتوري سوخت آن ترکيبي از اورانيم با غناي 90 درصد به صورت UC2 است. اين نوع سوخت با غناي بالا سبب مي شود راکتور هسته اي به اندازه کافي کوچک شود تا در يک زير دريايي فضاي زيادي اشغال نکند. هليم به عنوان سرد کننده و ميله هاي کادميم وظيفه کنترل شکافت زنجيره اي را به عهده دارند.چنين راکتورهايي به راکتور با درجه حرارت بالا موسوم مي باشند.طبيعي است که راکتور هاي هسته اي کشتي ها و يخ شکن ها تا اندازه زيادي با راکتور هاي فوق تفاوت دارند.
راکتورها براي به وجود آمدن بخار، که توربين را به حرکت در مي آورد،توليد گرما مي کنند. توربين مستقيماً پروانه هاي زير دريايي را به حرکت در مي آورد.
زير دريايي هاي هسته اي و ناو هاي هواپيما بر که توسط راکتور هسته اي تغذيه مي شوند تقريباً با راکتور هايي که در نيرو گاه تجاري استفاده مي شوند، مشابه اند.



 

 
 
دو تفاوت اصلي بين راکتور هاي تجاري و راکتور هاي هسته اي که در زيردريايي وجود دارد:

● راکتور هاي زيردريايي هسته اي، کوچکتر هستند
● راکتور هاي زيردريايي هسته اي،با بالاترين درجه غنا استفاده مي شوند.
 
 
 



حرکت در زير و سطح آب:

 ماده اوليه در ساخت زير دريايي هسته اي،استيل است؛استيل در ساخت دو بدنه ي بيروني و دروني زير دريايي بکار مي رود وبين اين دو بدنه مخزن بلاست نام دارد که با بردن آب  بين دو بدنه باعث فرو رفتن زير دريايي و با خروج آب باعث بالا آمدن زير دريايي مي شود. زيردريايي به علت وزن آب که به طور مساوي با وزن زير دريايي جابجا مي شود، مي تواند شناور شود. اين جابجايي آب،يک نيروي رو به بالا ايجاد مي کند که نيروي "شناور سازي" ناميده مي شود و معکوس جاذبه زمين عمل مي کند و باعث مي شود کشتي در آب غرق نشود. عکس کشتي، زيردريايي اين خاصيت شناور سازي را کنترل مي کند و به اين ترتيب، به طور دلخواه مي تواند در آب فرو رود يا اينکه به سطح آب بيايد.براي کنترل خاصيت شناوري، زيردريايي مخزنهاي بلاست  يا مخازن تعادل ناو دارد که مي تواند به صورت يک در ميان با آب و هوا پر شود.زماني که زير دريايي روي سطح آب است، مخازن بلاست با هوا پر مي شوند؛در اين حالت، چگالي کل زير دريايي کمتر است از آبي که زير دريايي را احاطه کرده است.با حرکت کردن زيردريايي مخازن بلاست در آب فرو مي رود و هوا از مخزن خارج مي شود تا زماني که چگالي زير دريايي از آب بيشتر شود و زير دريايي شروع به فرورفتن در آب مي کند.
براي اينکه تراز زير دريايي در هر ارتفاعي حفظ شود، زير دريايي توازن بين آب و هوا را در مخازن تعادل ناو نگه مي دارد.بنابراين چگالي سرتاسر زيردريايي برابر است با آبي که زير دريايي را احاطه کرده است.
در داخل زير دريايي ذخيره هواي فشرده براي ادامه حيات و استفاده مخزن بلاست نگهداري مي شود.در موارد اضطراري مخازن بلاست مي توانند با فشار زياد هوا به سرعت پر شوند تا زير دريايي به سرعت به سطح آب برود.
 
 
 







  
  
  
  
نیروی دریایی ایران و زیردریایی ها:
 
تنها 17 سال از از تشکیل ناوگان زیر سطحی ایران می گذرد ولی در همین مدت کم گوی سبقت را از بسیاری از کشورهایی که پیش از ایران دارای زیر دریایی بوده اند ربوده است. 
پس از پایان جنگ و فرماندهی مشترک دریادار شمخانی بر نیروی دریایی ارتش و سپاه اندیشه تشکیل ناوگان زیر سطحی در نداجا شکل گرفت و پس از تصویب در ستاد کل تعدادی از پرسنل زبده نیروی دریایی به روسیه و بندر سنت پترزبورگ اعزام شدند و دوره عالی و فشرده زیردریایی را گذراندند. همزمان در بخش شرقی اسکله منطقه یکم بندرعباس ساخت و ساز پهلو گاه زیر دریایی ها آغاز شد و به تدریج 3 زیر دریایی کلاس کیلو به ایران تحویل شد. 
این زیر دریایی هنوز هم از بهترین زیردریایی های حال حاضر جهان است که بسیار کم صدا و ضد رادار و دارای قابلیت پرتاب موشکهای کروز است. 
سالها گذشت و روسیه در تحویل تعداد بیشتر زیر دریایی به ایران خلف وعده کرد تا اینکه در نخستین گام در بهمن81 زیردریایی صابحات 15 به نداجا ملحق شد. 
این زیر دریایی برای عملیات های تجسسی در ابهاب کم عمق تنگه هرمز مناسب است. 
چند سال گذشت و نیرو برای رفع نیازش به نسل جدیدی از زیردریایی های سبک به نام نهنگ و غدیر دست یافت که وارد تولید انبوه شده اند و از کلاس فوق سبک به کلاس سبک تغییر جهت داد. 
هم اکنون نیز خط تولید زیر دریایی کلاس سنگین قائم در بندرعباس افتتاح شده است که جزئیات بیشتری منتشر نگردید.
برخی منابع نیز خبر از خرید زیر دریایی های تهاجمی کوچک و شبه انتحاری از کره شمالی برای بکارگیری توسط نیروی دریایی سپاه داده اند.
 


زیردریایی های (SSBN)

زیر دریایی های حمل کننده موشک های بالستیک (SSBN) از دیگر زیردریایی ها بزرگتر هستند و قادر به حمل موشک های بالستیک هسته ای هستند.
در زیر به کشورهای صاحب این زیردریایی ها اشاره می کنیم:
1- چین / زیردریایی نوع 092
2- فرانسه / زیردریایی کلاس Triomphant
3- روسیه / زیردریایی تایفون و دلتا
4- انگلستان / زیردریایی کلاس ونگارد
5- ایالات متحده آمریکا / زیردریایی کلاس اوهایو
6- هند / زیردریایی کلاس Arihant(در دست طراحی)
 
 
 
 






  
  
  
  
کشورهای قبلی استفاده کننده :

آلبانی – بازنشسته در سال 1998
اتریش و مجارستان
کوبا – همگی بازنشسته شدند پس از جنگ سرد
دانمارک – بازنشسته بعد از 2003
استونی (کالو و  لمبیت)
فلاند
لیتوانی – همگی بازنسشته
لیبی – بازنشسته
رومانی (زیردریایی دلفینول-تحت تعمیر)
صربستان و منتنگرو
شوروی سابق
تایلند – کلاس ماچانو
 
 
 





لیست کاربران زیر دریایی ها:
 
 

1 الجزایر 
2 آرژانتین 
3 استرالیا 
4 برزیل 
5 بلغارستان 
6 کانادا 
7 شیلی 
8 جمهوری خلق چین از 
9 کلمبیا 
10 کرواسی 
11 دانمارک 
12 اکوادور 
13 استونی 
14 مصر 
15 فنلاند 
16 فرانسه 
17 آلمان 
18 یونان 
19 هند 
20 اندونزی 
21 ایران 
22 اسرائیل 
23 ایتالیا 
24 ژاپن 
24.1 نیروی دریایی سلطنتی ژاپن 
24.2 نیروی دفاع از خود دریایی ژاپن
25 جمهوری کره 
26 کره شمالی 
27 لیبی 
28 مالزی 
29 هلند 
30 نروژ 
31 پاکستان 
32 پرو 
33 لهستان 
34 پرتغال 
35 رومانی 
36 روسیه (و شوروی) 
37 سنگاپور 
38 آفریقای جنوبی 
39 اسپانیا 
40 سوئد 
41 تایوان 
42 تایلند 
43 ترکیه 
44 پادشاهی متحده 
45 ایالات متحده آمریکا 
46 اوکراین 
47 ونزوئلا 
48 یوگسلاوی
 
 


[color=#003300]لیست کاربران روی نقشه