عمارت مقبره میر بزرگ -آمل

[✘ 2gнєтєя4єνєя ✘]

عمارت مقبره میر بزرگ -آمل
یکی از مهمترین بناهای تاریخی مازندران و ایران است که در عهد سلطنت شاه عباس صفوی در سال ۱۰۲۰ هجری قمری بر روی مدفن میر‌قوام مرعشی بنیانگذار سلسله مرعشیان مازندران در اواخر قرن هشتم هجری قمری ساخته شده و در مرکز بافت قدیم شهر آمل در سبزه‌میدان و مجاورت مصلای بزرگ قرار دارد. این ساختمان از لحاظ ویژگیهای معماری، گنبد، سردرب‌ها، کاشیکاری و کتیبه‌ها کم‌نظیر است. پلان آن چهار ضلعی، مساحت آن ۷۸۱ متر مربع و مصالح عمده آن آجر می‌باشد.

مشهد میر بزرگ
مشهد میر بزرگ عمارت و مقبره ای است که مربوط به دوره صفوی -قرن ۸ ه‍.ق است و در آمل، سبزه میدان، محوطه مصلی آمل واقع شده و این اثر در تاریخ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شماره ثبت ۵۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. آرامگاه میربزرگ آمل، یکی از بناهای تاریخی مهم و بزرگ مازندران به شمار می‌رود. ساختمان اصلی بقعه میربزرگ متعلق به قرن هشتم هجری قمری است که با طرحی چهار ضلعی ساخته شده ولی ساختمان کنونی آن به قرن یازدهم هجری و دوره صفوی مربوط می‌باشد. این بقعه از نظر ویژگی‌های معماری، تزئینات، کاشی‌کاری نماها و خصوصاً سر در ورودی، اهمیت تاریخی دارد.کتیبه قدیمی در زیر طاق آن وجود دارد و کاشی کاری آن منحصر به فرد در داخل بنا و بیرون آن موجود است.داشتن حوز در بالای بقعه یکی از شاهکار های آن زمان بوده است که بعضی وقت ها طلبه ها در قدیم برای خواندن درس به بالای عمارت میرفتند و درس میخواندند. در زیر گنید و شبستانهای و اتاقهای جنبتین و سر در مقبره روی جرزهای آن قطعات خشت کاشی مربوط به دوران صفوی باقیمانده همچنین مقداری کمربند داخلی گنبد نمایان است.این بقعه را اسکندر شیخی پسر افراسیاب چلابی که حکومتن آمل را از طرف تیمور عهده دار بود به دشمنی اجدادی در سنه ۷۹۶ قمری خراب و ویران کرده ولی پس از فوت امیرتیمور و مراجعت بازماندگان سادات به مازندران در سال ۸۱۴ قمری به همت سید قوام الدین پسر سید رضی الدین وکمک اهالی بقعه بزرگ به شکل اول ساخته شد . سپس در عهد سلاطین صفویه خصوصاً شاه عباس اول از لحاظ قرابت و علاقه دینی بقعه مزبور با بهترین کاشیکاری و تزیینات نفیس تکمیل گردیده ؛ ولی به مرور ایام این بنای عظیم وشاهکار تاریخی براثرعدم مراقبت دولت های وقت خراب شده وتمام آجرهای کاشی و اشیای نفیس موزه آن که در دو دروه سلطنت طولانی سلسه مرعشی و صفویه در این بقعه عالی جمع آوری شده بود و همچنین آثار گرانبهای تجاری صندوق ضریح وغیره به وسیله عده ای از بی خردان سود جود ویهودیان به یغما رفت و جز خرابه ای بیش باقی نمانده و حتی موقوفات بقعه نیز به مرور ایام چپاول گردیده است.ولی در اواخر یک مرمت کوتاهی شده است. درباره ی نسب میر بزرگ گفته اند که او از فرزندان علی المرعش پسر عبدالله بن محمد بن حسن بن حسین الاصغر از فرزندان امام چهارم است. قاضی نورالله شوشتری درباره علی المرعش می نویسد که, کبوتر بلند پرواز مرعش می گوینند و چون به علوشان و رفعت منزلت ومکان انصاف معروف بود ، بنابراین وصف او به مرعش به جهت علو منزلت او بوده است وهمو فرموده سادات مرعشیه به اومنتسبند و سادات عالی درجه مازندران که به تشیع مشهورند از جمله اعقاب اویند به ویژه سلاطین قوامیه مرعشیه مازندران,نسب دقیق او را میر قوام الدین بن سید صادق بن سید عبدالله بن سید ابوهاشم بن سید علی بن سید حسن بن سید علی المرعش بن سید عبدالله بن سید محمد الاکبرین بن سید حسن بن سید حسین الاصغرین امام زین العابدین علیه السلام گفته اند.نوشته اند آن بزرگوار مدتی در خراسان به سلوک مشغول بوده بعد از آن به مازندران وطن خود بازگشت. این بقعه که آرامگاه میر قوام‌الدین مرعشی سرسلسله شاخه‌ای از سادات مرعشی به نام مرعشیان تبرستان است، صندوق چوبی نفیسی داشت که دراثر آتش سوزی نابود شد و تنها چهار چوب آن باقی مانده‌است. بر روی این چهارچوب تاریخ ???? هجری قمری حک شده‌است. بنای فعلی بقعه در دو طبقه احداث گردیده که با توجه به کثرت اتاق‌ها و شیوه? معماری، به احتمال قریب به یقین به عنوان مدرسه، خانقاه، مسجد وعمارت و غیره مورد استفاده قرار می‌گرفته
پیرامون بنای میر بزرگ
میرقوامالدین مرعشی معروف به میربزرگ، سرسلسله سادات مرعشیان در مازندران ، در محرم سال ۷۸۱ هـ.ق درگذشت . مقبره او در شهر آمل ابتدا توسط فرزندش سید رضی الدین در اواخر قرن هشتم هـ.ق احداث شد ولی بعدها این بنا توسط دستنشاندگان امیر تیمور به کلی ویران گردید. نوادگان میرقوام الدین در سال ۸۱۴ هجری عمارتی جدید بر مزار نیای خود بنیان نهادند. بنای فعلی توسط شاه عباس اول صفوی که از نوادگان دختری میربزرگ بود، در همان محل و در ابعادی بزرگتر احداث شد.صحن اصلی بقعه به ابعاد۴۶/۹*۴۶/۹و چهارگوش است. چهار کنج آن را با چهار گوشوار، به هشت ضلعی تبدیل نموده و گنبدی بلند و مدور روی آن زده اند.کتیبه هایی نیز در زیر گوشوار با خط سفید ثلث بر زمینه کاشی آبی دیده میشود که مشتمل بر آیاتی از کلام الله مجید و حدیثی از امیرالمؤمنین علی علیه السلام است.دیوارهای داخلی صحن تا ارتفاع ۱۳/۲ متر دارای کاشیکاری با زمینه زرد و نقوش گیاهی رنگ آبی بود و هم اکنون قسمتهایی از آن باقی مانده است. در وسط صحن، چهارچوب صندوق قدیمی با کتیبه هایی مشتمل بر آیاتی از کلام الله مجید و احادیث نبوی دیده میشود. تاریخ صندوق سال ۱۰۳۳ هجری و کاتب آن محمدالحسینی لاهجی است. هم اکنون بر روی این چهارچوب ضریح مشبک چوبی قرار دارد. این صحن که هسته مرکزی بقعه را تشکیل میدهد، از سوی جنوب حیاط باز میشود و از سمت شرق به مسجد و از دو جهت دیگر به شبستانها مرتبط است. ورودی اصلی مقبره در سمت جنوب قرار دارد و بالای سر آن کتیبه کوفی بنایی با خط سیاه بر زمینه زرد کاشی نوشته شده است: [سبحان الله] و الحمدالله و لااله الاالله و الله اکبر و لا حول و لاقوة الا بالله]. در بالای این کتیبه نیز دو بار کلمه محمد به خط کوفی با کاشی معرق مشکی بر زمینه سفید نوشته شده است. نمای بیرونی روزگاری مزین به کاشی بوده و اکنون بقایایی از آن در ضلع شمالی مشهود است. هر یک از اضلاع بیرونی دارای۵ طاقنماست. گنبد بیرونی بنا هشت ضلعی و نوساز است و پایه های گنبد با ۳۲ قاب کاشیکاری (در هر ضلع ۴ قاب) و با کتیبه کوفی بنایی به شرح الله، محمد، علی، لااله الاالله مزین شده است. این بنا در سالهای اخیر توسط میراث فرهنگی مازندران مرمت و بازپیرایی گردیده است.
دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.

دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.

دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.