تغذیه مادران شیرده

[Ɲ e D a]

  مواد غذايي غير مجاز براي مادران شيرده

مواد غذايي که مادر مي‌خورد و مي‌نوشد روي شيردهي تأثير مي‌گذارند، بنابراين نظارت بر غذاي مادر در واقع نظارت بر غذاي کودک است، به طوري که اگر مادر غذاي نامناسب مصرف کند، نوزاد در واقع با رفتارش مادر را متوجه مي‌سازد، مانند گريه کردن، خواب کم، بي‌قراري و...

گاهي دم کرده‌هاي گياهي مثل چاي نعناع و گل گاو زبان موجب بروز اثرات جانبي مثل تهوع و استفراغ در مادر مي‌شود و ترکيبات اين نوشيدني‌ها وارد شير شده و امکان دارد همين اثرات در نوزاد هم بروز کند. مصرف نوشابه‌هاي کافئين‌دار اعم از چاي غليظ، قهوه، کوکاکولا و ... بايد کاهش يابد زيرا مصرف اين مواد ممکن است سبب تحريک پذيري، بي‌اشتهايي و کم خوابي شيرخوار شود. بنابراين توصيه مي‌شود مادر شيرده کمتر از 2 ليوان در روز قهوه، کوکا مصرف کند، شکلات و کاکائو هم داراي تئوبرومين است که مانند کافئين محرک است و بهتر است مصرفش محدود شود. اثر قندهاي بدون کالري و محصولات شيرين و بدون قند بر نوزاد نامشخص است. پس بهتر است مصرف اين مواد در شيردهي محدود شود. مصرف شلغم، کرفس، شاهي، لوبياسبز، ريواس، زرد آلو، تره فرنگي، گل کلم، سير و پياز توسط مادر باعث تغيير مزه‌ي شير و ايجاد نفخ در شيرخوار مي‌شود. مصرفبعضي از غذاها مانند کلم و شير گاو توسط مادر باعث قولنج معمولي در نوزاد مي‌شود. مصرف زياد هندوانه و خربزه و هلو توسط مادر نيزباعث اسهال شيرخوار مي‌شود.

همچنين مادر بايد در مورد مصرف غذاهاي آلرژي‌زا مانند تخم‌مرغ، سويا، شيرگاو و بادام زميني دقت کافي داشته باشد چون نوزاد ممکن است با واکنش به اين مواد، دچار علائم پوستي شود. از مصرف سيگار و الکل خودداري شود. اگر اجتناب از مصرف نيکوتين مقدور نباشد حداقل يک ساعت بين مصرف آن و شيردهي فاصله رعايت شود. الکل ظرف يک ساعت پس از مصرف وارد شير مي‌شود و اگر مصرف آن زياد باشد باعث توقف رشد شيرخوار شد. بدون مشاوره‌ي پزشک خود هرگز دارو مصرف ننماييد. بعضي از آنتي‌بيوتيک‌ها مانند داروهاي سولفا، مسهل‌هاي شيميايي و همه‌ي داروهايي که ترکيب يد دارند مصرف آنها در دوران شيردهي ممنوع است.

  مواد غذايي توصيه شده براي مادران شيرده

بسياري از بررسي‌ها مصرف اسيد فوليک در زمان حاملگي را ضروري دانسته‌اند اما بسياري از غذاهاي موجود مانند مارچوبه، کلم، ذرت، نخود واسفناج حاوي مقاديري اسيد فوليک هستند و در ضمن غذاهاي ديگر مانند گندم و آب پرتقال نيز ممکن است با آن غني شوند. مکمل‌هاي روي توصيه شده است، مثلاً در انگلستان مصرف روزانه 15 تا 20 ميلي گرم ترکيب روي پيشنهاد شده است. روي در غلات، تخم مرغ، گوشت و آرد کامل وجود دارد. البته توسط کارشناسان ايراني اضافه نمودن مکمل روي به آرد در کشور نيز توصيه شده است. غذاهاي حاوي هويج، سبزي‌، کره، ماهي و گوشت سرشار از ويتامين ‌A هستند و نيازي به مصرف جداگانه‌ي دارويي نيست. مصرف برخي غذاها مانند سير، انواع کلم، پياز، مارچوبه و تربچه و يا غذاهاي پر ادويه و پرچاشني ممکن است روي طعم شير اثر بگذارد و تغييرناگهاني طعم شير سبب تمايل نداشتن شيرخوار به شيرخوردن شود. با توجه به تأثير برخيمواد غذايي بر طعم شير، در صورتي که شيرخوار از شير خوردن امتناع مي‌کند بهتر است مادران از مصرف اين مواد خودداري کرده يا مصرف آن را محدود کنند. مکمل‌هاي غذايي زيادي وجود دارند که توليد کنندگان آن مدعي‌اند که باعث افزايش شير مادر مي‌شوند در واقع تأثير هيچکدام از آنها به اثبات نرسيده است و بيشتر اثر رواني دارد تا حقيقي. دقت شود که بعضي از اين مکمل‌ها مقادير زيادي مواد قندي دارند.

 مواد غذايي افزايش دهنده شير مادر

دم کرده‌ي رازيانه، بادام، کنجد، شاهدانه، ماهي، غلات پرک شده (خصوصاً جو)، کاهو، لبنيات و آبجو، ماش، خرما و گردو باعث افزايش شير مي‌شود. بعضي از افراد توصيه مي‌نمايند که رازيانه و آبجو باعث افزايش شير و جعفري باعث کاهش آن مي‌شود که از نظر علمي به اثبات نرسيده است.

 مواد غذايي کاهش دهنده شيرمادر

شکلات، جعفري، کاکائو، سير، پياز، چاي زياد، قرص جلوگيري، گوجه فرنگي و گندم از مواد غذايي است که باعث کاهش شيرمادر مي‌شود. دقت شود که استرس و خستگي نيز باعث کاهش شير مي‌شود.

  نتيجه‌گيري

شيرمادر بهترين و کامل‌ترين غذا براي کودکان است و لذا حفظ کيفيت آن به لحاظ حجم، طعم و محتواي آن، براي مادران از اهميت قابل توجهي برخوردار است. رعايت نيازهاي تغذيه‌يي يک مادر شيرده و برخورداري درست از مکمل‌هاي غذايي و ويتامينه، ضامن سلامت مادر و کودک شيرخوار مي‌باشد. ورزش‌هاي متناسب و منظم و رعايت نکات لازم که برخي از آنها در اين مقاله اشاره شد، براي مادران شيرده توصيه مي‌شود. پرهيز از مواد غذايي کاهنده‌ي شير و بد طعم کننده‌ي آن به مادران در حفظ کيفيت شير کمک شايان توجهي مي‌نمايد