07-02-2014، 19:28
چقدر مراقب چشم های تان هستید؟ برای بهداشت پلک ها و مراقبت از آن ها چقدر زمان می گذارید؟ به عینک آفتابی به عنوان یک وسیله زیبایی نگاه می کنید یا راهی برای مراقبت از آسیب های چشمی... اگر شما هم نگران سلامت چشم تان هستید و دنبال راهی برای مراقبت از این عضو های حیاتی، پیشنهاد می کنیم در این گزارش همراه ما باشید. دکتر سید محمدمیر آفتاب، فوق تخصص قرنیه و سگمان قدامی در این گزارش همه ریزه کاری های مربوط به مراقبت از چشم ها را به شما گوشزد می کند؛ از دقت در انتخاب لوازم آرایشی گرفته تا حتی ضرورت معاینه های چشمی و تغذیه مناسب.
● به خاطر چشم های تان
«هوا گرم است، مراقب پوست و موی خود باشید...» احتمالا این جمله را بارها از پزشکان خود و حتی دوستان و اعضای خانواده شنیده اید، اما یادتان باشد که شاید به همان اندازه پوست و مو باید مراقب چشم های تان هم باشید. همه ما می دانیم چشمان مان چه اهمیتی در زندگی روزمره ما دارند و بدون آن ها در بسیاری از کارها و فعالیت های مان دچار مشکل می شویم اما قدر این ۲ چشم بسیار مهم را نمی دانیم و با خیلی از عادت ها و رفتارهای مان به چشم های مان آسیب می رسانیم.
مصاحبه این شماره بخش زنان، به سلامت چشم در بانوان اختصاص دارد. دکتر سیدمحمود میرآفتاب، فوق تخصص قرنیه در این مورد تمام توضیحات لازم در مورد مراقبت از چشم ها را داده است؛ توصیه هایی در مورد ویژگی های یک عینک آفتابی مناسب، چگونگی برطرف کردن قرمزی چشم ها پس از شنا مراقبت از چشم ها در قبال لوازم آرایش و انجام معاینه های چشمی، این مصاحبه را پر از نکات خواندنی کرده است پس این مطلب را از دست ندهید و آن را با دقت بخوانید.
اما در سایر مطالب این بخش هم می توانید مطالب جالبی را پیدا کنید. یک مطلب پر از نکته در مورد چگونگی تاثیر رژیم غذایی روی قدرت باروری زنان یکی از پیشنهادات دیگر من به شماست که توصیه می کنم آن را با دقت مطالعه کنید اما پیشنهاد ویژه ام برای این شماره مطلبی است در مورد ۳ بیماری در زنان که ممکن است حتی پزشکان هم متوجه آن ها نشوند. درواقع در این مطلب شما با ۳ بیماری روبه رو می شوید که علائم آن ها در زنان مبهم و دوپهلو هستند و برای همین تشخیص آن ها برای پزشکان مشکل است.
شما باید علامت های این بیماری ها را بشناسید و بدانید هرکدام از این بیماری ها چه علامت ها و نشانه هایی دارند تا با دیدن علائم مشکوک به آن ها، زنگ هشدار ذهنی تان به صدا دربیاید. در آخر هم یک توصیه عمومی برای تمامی خانواده ها: فصل تابستان، فصل تعطیلی دانش آموزان، فصل تفریح و سفر است، در چنین اوقاتی استفاده از مواد غذایی آماده، تنقلات، میان وعده های مختلف و خوراکی های خوشمزه بیرون پز رواج بیشتری می گیرد و برای همین لازم است دقت خود را برای پرهیز از بیمار شدن بیشتر کنید. سعی کنید تا نسبت به سلامت مواد غذایی و بهداشت کارمندان مغازه ها مطمئن نشده اید به خرید این گونه مواد غذایی اقدام نکنید.
● چطور یک عینک آفتابی انتخاب کنیم؟
با شروع فصل تابستان، بحث عینک های آفتابی هم داغ تر می شود و درمیان بازار گسترده این عینک ها، همیشه یک سوال مهم مطرح است و آن این که چطور باید عینک مناسب را انتخاب کنیم. نکته مهم اینجاست که عینک های آفتابی غیر از راحتی بیشتر در مقابل نور شدید تامین کننده سلامت چشم های ما در برابر تشعشعات نور آفتاب هم هستند، چون تماس مستقیم با نور آفتاب در ساعات طولانی و بدون محافظت کافی احتمال ابتلا به بیماری های چشمی را افزایش می دهد.
بنابراین توصیه تاکید ما چشم پزشکان این است که اگر قرار است مدت طولانی در معرض آفتاب قرار بگیرید حتما از عینک های جاذب اشعه ماورای بنفش استفاده کنید. اما سوال اصلی اینجاست، یک عینک مناسب را چطور انتخاب کنیم. بهترین عینک های آفتابی آنهایی هستند که ۱۰۰درصد شعاع UV را جذب می کنند، بهترین کیفیت اپتیکی و کمترین احتمال شکسته شدن را دارند.
● پلاریزه بودن کافی نیست!
یکی از انواع عینک هایی که شما هم راجع به آن شنیدید عینک های پلاریزه هستند. ویژگی این عینک ها این است که خیرگی نور خورشید را از سطوح صافی مثل سطح خیابان ها از بین می برند، بنابراین این عینک ها در رانندگی انتخاب های مناسبی هستند. ولی باید دقت کرد پلاریزاسیون بودن عدسی عینک هیچ تاثیری در جذب اشعه UV ندارد.
بنابراین در خرید عینک باید حواس تان باشد، عدسی عینک انتخابی شما این ۲ ویژگی را همزمان داشته باشد. بد نیست برای محافظت بیشتر از چشم در برابر اشعه UV از عینک هایی با قاب بزرگ استفاده کنید. چون مطالعات نشان داده اند، آنقدر شعاع UV از اطراف قاب عینک های معمولی وارد چشم می شوند که می توانند اثر سودبخش عدسی های حفاظت کننده را هم کاهش بدهند.
از این نظر عینک های آفتابی که قاب بزرگی دارند و چشم را از تمامی زاویه ها حفاظت می کنند انتخاب های مناسب تری هستند.
● با قرمزی چشم ها بعد از شنا چه کنیم؟
برای درمان این عارضه نکته مهم استفاده از اشک های مصنوعی است و برخلاف تصوری که بین همه جا افتاده، استفاده از قطره هایی که قرمزی چشم را کم می کنند راه مناسبی برای درمان نیست. این درحالی است که اشک مصنوعی لایه ای روی قرنیه ایجاد می کند و به قرنیه فرصت می دهد که التیام پیدا کند. در حقیقت مکانیسم اثر ترکیباتی که قرمزی چشم را کم می کنند، منقبض کردن عروق خونی است و ایراد وارد بر این داروها این است که با قطع شان این مشکل شدیدتر می شود. به طور کلی، رعایت یک سری نکات تا حدود زیادی مانع از مشکلات چشمی که به دنبال شنا در استخر برای شما به وجود می آید، می شود. اول این که بلافاصله بعد از بیرون آمدن از آب دوش بگیرد. دوش گرفتن باعث می شود کلرامین از پوست، مو و چشم شما شسته شود. بعد از شنا از قطره های اشک مصنوعی استفاده کنید و بالاخره این که عینک شنا را فراموش نکنید.
● چرا بعد از استخر چشم مان قرمز می شود؟
یکی از بهترین سرگرمی های روزهای گرم تابستان استخر و شنا کردن است. لذت شنا کردن و مفرح بودن این ورزش به جای خود اما قرمزی و سوزش چشم بعد از شنا کردن به خصوص در استخر یکی از مسائلی است که به هر حال همه آن را به نوعی تجربه کردند، ولی سوال اینجاست که این حالت در درازمدت آسیب به چشم وارد می کند یا نه و به عبارت دیگر چقدر نگران کننده است.
جریان از این قرار است، کلری که برای ضد عفونی کردن و از بین بردن باکتری ها به آب استخر اضافه می شود به تنهایی مشکل ساز نیست. مشکل اصلی زمانی ایجاد می شود که کلر در مجاورت نیتروژن یا آمونیاکی که در آب وجود دارد قرار می گیرد و ترکیب این ۲ منجر به تشکیل کلرآمین می شود و در حقیقت علت اصلی قرمزی چشم هم همین کلرآمین است. عروق سطحی روی سفیدی چشم در اثر تماس با کلرآمین ملتهب شده و در نتیجه چشم قرمز می شود. کلرآمین علاوه بر این، لایه موقتی روی قرنیه ایجاد می کند که منجربه التهاب، حساسیت، خشکی و قرمزی چشم یا وضعیتی که در چشم پزشکی به آن وضعیت کراتیت می گویند می شود.
● چه بخوریم؟
اهمیت تغذیه در سلامت چشم بسیار زیاد است شاید عجیب به نظر بیاید اما تغذیه مناسب می تواند چشم های شما را از بسیاری مشکلات و بیماری های شایع چشمی دور نگه دارد. ویتامین A یکی از آنتی اکسیدان هایی است که در سلامت چشم نقش بسیاری دارد، اما قرار نیست تمام ویتامین A مورد نیازتان را با خوردن هویج تامین کنید. به طور کلی آنتی اکسیدان ها مولکول هایی هستند که با خنثی کردن «رادیکال های آزاد» مانع اثر مخرب آن ها بر سلول های بدن می شوند.
رادیکال های آزاد ترکیباتی هستند که بر اثر واکنش های شیمیایی در داخل بدن تولید می شوند. تحقیقات نشان داده است، بعضی از این آنتی اکسیدان ها خطر ابتلا به بسیاری از بیماری های چشم را نیز کاهش می دهند. ویتامین A یکی از همین آنتی اکسیدان هاست که در مواد غذایی حیوانی مثل جگر یا کره و مواد غذایی گیاهی دارای کاروتنوئیدها وجود دارد.
کاروتنوئیدها رنگدانه های قرمز و زردی هستند که در گیاهان و حیوانات وجود دارند. این مواد به عنوان آنتی اکسیدان عمل می کنند و همچنین انواع خاصی از آن ها (که شایع ترین شان بتاکاروتن است) به ویتامین A تبدیل می شود. ویتامین A در حقیقت مانع شب کوری می شود. کمبود این ویتامین در شرایط حاد، غیراز شب کوری، خشکی چشم، زخم های قرنیه و تورم پلک ها را هم به دنبال دارد.
حتی خود خشکی چشم هم درصورت درمان نشدن می تواند به نابینایی منجر شود. طبق تحقیقات اخیر، متاسفانه کمبود ویتامین A یکی از علل اصلی نا بینایی در کشورهای در حال توسعه است. بالاخره این که یادتان باشد، اگر شما سیگاری هستید باید ویتامین A بیشتری دریافت کنید چون توتون مانع جذب این ویتامین می شود.
نکته : اگر پلک شما پوسته پوسته می شود هرازگاهی یک دستمال استریل را در آب گرم فرو ببرید، آب اضافی آن را بگیرید و برای ۵ تا ۱۰ دقیقه روی پلک ها قرار دهید و تا پوست پلک تان نرم شده و پوسته پوسته های چسبیده به پلک آزاد شوند
● آنچه باید از معاینه چشم بدانید
۲ تصور غلط در مورد معاینه چشم وجود دارد؛ یکی اینکه اگر خوب می بینید نیازی به معاینه چشم ندارید و دیگری این که «تست بینایی» که شدت بینایی را با استفاده از تابلو های مخصوص اندازه گیری می کند، همان معاینه چشمی است. اما باید توجه داشت، مشکلات چشمی تنها به دامنه دید و قدرت بینایی مختص نمی شوند.
در معاینه های چشم، پزشک در واقع علاوه بر تست بینایی، چشم شما را از نظر بیماری های دیگری که ممکن است علائم زودرس نداشته باشند ولی نیاز به درمان زودرس دارند، معاینه کند. بنابراین اهمیت معاینه کامل چشمی بسیار بیشتر از یک تست بینایی است. به دلیل همین، صرف نظر از سن و سلامت جسمانی، هر شخصی باید به صورت دوره ای و منظم مورد معاینه چشمی قرار بگیرد. در بزرگسالان معاینه چشمی از نظر درست بودن شماره عینک و تشخیص زوردس بیماری ها اهمیت دارد. اما در کودکان، معاینه چشمی نقش بسیار مهمی در تکامل بینایی کودک دارد.
از آنجا که بینایی نقش مهمی در فرآیند یادگیری کودکان دارد، اهمیت معاینات دوره ای در کودکان بسیار زیاد است، چون در بسیاری از موارد مشکل بینایی کودک خود را به صورت افت تحصیلی و مشکل در انجام تکالیف مدرسه نشان می دهد. در بسیاری موارد، کودکان به این دلیل که نمی دانند «دید طبیعی» باید چگونه باشد شکایتی از بینایی خود ندارند. بنابراین اگر کودک شما از نظر درسی در مدرسه مشکل دارد یا در خواندن و یادگیری دچار مشکل است حتما باید برای اطمینان از نبود مشکلات چشمی مورد معاینه قرار بگیرد.
● چند وقت یک بار؟
به طور کلی هر فردی بسته به داشتن ریسک فاکتور و سلامت جسمانی هر یک تا ۳ سال یک بار باید مورد معاینه کامل چشمی قرار بگیرد، البته به طور طبیعی این زمان در کودکان متفاوت است. کودکانی که علائم چشمی حادی ندارند و ریسک پایینی دارند باید در ۶ ماهگی، ۳ سالگی و قبل از ورود به مدرسه معاینه کامل چشمی شوند و بعد از آن باید هر ۲ سال یک بار مورد معاینه قرار بگیرند. اما کودکانی که مشکلات بینایی داشته، نیاز به معاینات بیشتری دارند.
بعضی از این ریسک فاکتورها عبارتند از، تولد زوردرس قبل از ۴۰ هفتگی، انحراف چشم و سابقه خانوادگی بیماری های چشمی. کودکانی هم که از عینک یا لنز استفاده می کنند اغلب نیاز به معاینات سالانه دارند تا درصورت تغییر در شماره چشم، عینک آن ها اصلاح شود. اما این شرایط در مورد بزرگسالان متفاوت است. به طور کلی، بسته به میزان تغییرات بینایی و سلامت جسمانی، بزرگسالان باید تا ۴۰ سالگی هر ۲ تا ۳ سال یک بار تحت معاینه کامل چشمی قرار بگیرند. در بیمارانی که به بیماری هایی مانند دیابت و فشار خون مبتلا هستند، معاینات بیشتری توصیه می شود چون این بیماری ها معمولا تاثیر سویی بر بینایی دارند. در افراد بالای ۴۰ سال بهتر است معاینه چشمی هر یک تا ۲ سال انجام بگیرد زیرا بیماری هایی مثل پیر چشمی، معمولا با افزایش سن اتفاق می افتند.
نکته : اهمیت معاینات دوره ای چشم در کودکان زیاد است، چون در بسیاری از موارد مشکل بینایی کودک خود را به صورت افت تحصیلی و مشکل در انجام تکالیف مدرسه نشان می دهد
● چشمی که مروارید دار می شود
آب مروارید عبارت است از، کدر شدن عدسی چشم که به صورت طبیعی شفاف است. مانند پنجره ای که بخار آب آن را تار کرده باشد، آب مروارید نیز باعث تاری دید می شود. عقاید غلطی درباره آب مروارید وجود دارد اما باید گفت که آب مروارید، پرده ای به روی چشم نیست، بر اثر استفاده بیش ازحد از چشم به وجود نمی آید، از یک چشم به چشم دیگر سرایت نمی کند و سبب کوری قابل برگشت نمی شود.
ولی اگر بدون هیچ احساس دردی دید چشم شما تار شد، به نور حساسیت پیدا کردید یا نمره عینک تان به صورت مکرر تغییر کرد ۲بینی در یک چشم پیدا کردید، دیدتان در شب کاهش پیدا کرد، برای مطالعه به نور بیشتری احتیاج داشتید و بالاخره اینکه رنگ ها را محو یا زرد دیدید حتما باید به چشم پزشک مراجعه کنید چون این نشانه ها همه از علائم ابتلا به آب مروارید هستند.
آب مروارید ممکن است موجب تاری یا وضوح دید نداشتن در شما شود اما به طور کلی مقدار و شکل کدر شدن عدسی متفاوت است. اگر کدر شدن عدسی نزدیک مرکز عدسی نباشد ممکن است شما از وجود آب مروارید آگاه نباشید. به طور کلی شایع ترین دلیل ابتلا به این بیماری چشمی، افزایش سن است اما علت های دیگری مثل سابقه خانوادگی، بیماری قند، ضربه به چشم و قرار گرفتن طولانی مدت و بدون محافظت در برابر نور آفتاب هم می تواند دلیلی این عارضه باشد.
● وقتی اشک تان نمی آید
سطح چشم مهم ترین قسمت بدن در تماس با جهان خارج است آن هم از این رو که عملکرد و ساختار طبیعی چشم باعث تنظیم کل بدن در محافظت از محیط خارج می شود. پلک و مژه ها جلوی ذرات خارجی کوچک را می گیرند و مانع ورود آن ها به چشم می شوند.
در حقیقت مژه ها مانند یک صافی یا یک توری عمل می کنند و تا حدی جلوی ذرات خارجی را می گیرند و باعث پلک زدن رفلکسی می شوند. از طرف دیگر خود پلک زدن باعث تقویت پمپ اشکی می شود تا اشک با شست وشوی اجسام خارجی آن ها را از چشم خارج کند. لبه پلک در قسمت جلو شامل مژه ها و در قسمت عقب شامل غدد روغنی خاصی است که ترشحات این غدد در ساختار اشک بسیار مهم است.
عملکرد نکردن درست این غدد و غدد دیگر عرق و چربی کنار مژه ها باعث علائمی مثل خشکی چشم، خارش، سوزش و احساس جسم خارجی می شود. در واقع آنچه تحت عنوان بهداشت پلک مطرح است و ما باید نسبت به آن حساس باشیم در واقع کمک به عملکرد صحیح همین غدد پلکی است.
● این نکات را جدی بگیرید
برای حفظ چشم و رعایت بهداشت آن باید یک سری مراقبت های ویژه را در برنامه خود قرار بدهید. به عنوان مثال، اگر پلک شما پوسته پوسته می شود باید به این شکل از آن مراقبت کنید: هرازگاهی یک دستمال استریل را در آب گرم فرو ببرید، آب اضافی آن را بگیرید و برای ۵ تا ۱۰ دقیقه روی پلک ها قرار دهید و به آهستگی فشار دهید تا پوست پلک تان نرم شده و پوسته پوسته های چسبیده به پلک آزاد شوند.
هرازگاهی پلک های تان را ماساژ بدهید. برای ماساژ پلک ها کافی است به آرامی و با حرکت چرخشی، انگشت کوچک دست تان را روی پلک ها حرکت دهید تا ترشحات اضافی از غدد پلکی تان خارج شود .
پلک های تان را با گوش پاک کن، پاک کنید. بهتر است گوش پاک کن را با شامپو بچه رقیق شده، حدود ۳ تا ۴ قطره شامپو بچه در نصف فنجان آب گرم خیس کرده، آب اضافی آن را گرفته و بعد پلک های تان را بشویید. اگر روی لبه پلک تان شوره و پوسته دارد یا مرتبا احساس سوزش و خارش چشم دارید باید این کار را روزی ۴ بار به مدت ۵ دقیقه انجام بدهید تا این مشکلات از بین برود.
● نه امانت بگیرید نه امانت بدهید!
یکی از نکات ضروری برای مراقبت از چشم، دقت در شیوه استفاده از لوازم آرایش است. یادتان باشد، امانت گرفتن لوازم آرایش از دیگران یا حتی امانت دادن آن ها به دیگران اصلا قابل توصیه نیست، چون ممکن است موجب عفونت های چشمی در شما شود. به طور کلی ردوبدل کردن لوازم آرایش چشمی احتمال عفونت های پلک و چشم را بالا می برد، بنابراین بهتر است برای جلوگیری از این عوارض، لوازم آرایشی را کاملا شخصی استفاده کنید به عبارت دیگر آن ها را نه قرض بدهید نه قرض بگیرید. نکته دیگر در مورد لوازم آرایش چشمی، دور ماندن آن ها از گرماست. یادتان باشد لوازم آرایش چشمی نباید در معرض گرما یا حتی داخل محفظه های بسته قرار بگیرند. نکته مهم دیگر این که خط چشم نباید تا گوشه های چشم یعنی نواحی که پلک بالا و پایین به هم بر می خورد ادامه پیدا کند، چون به این شکل به راحتی می تواند با رطوبت این ناحیه وارد چشم شوند. به همین دلیل بهتر است که خط چشم در پلک، بین مژه ها و کره چشم به کار نرود و بالاخره این که حتما بعد از استفاده از وسایل آرایش چشمی در آن را ببندید تا در معرض آلودگی های محیط قرار نگیرد.