تاریخچه بازی های مرد عنکبوتی

[sadeq sm]

مقدمه: تا اوایل دهه 80 میلادی، اسپایدرمن در سه مجموعه انیمیشن و دو مجموعه زنده تلویزیونی حضور یافته بود و حتی زمزمه‌هایی مبنی بر ساخت فیلم سینمایی زنده‌ای براساس این كاراكتر به گوش می‌رسید. مارول در قدم بعدی تصمیم گرفت به دلیل محبوبیت روزافزون بازی‌های ویدئویی اجازه حضور شخصیت شماره یك امپراتوری خود را در این عرصه نیز صادر كند. بدین ترتیب سه بازی ویدئویی از روی ماجراهای او ساخته شد. اما در دهه 90 میلادی بود كه بازی‌های اسپایدرمن یكی پس از دیگری به سیستم‌های مختلف رسیدند و جای‌پا او را در این عرصه سفت كردند. در واقع، فروش بالای مجلات مصور در ابتدای دهه مذكور سازندگان بازی‌های رایانه‌ای را به فكر ساخت بازی‌های متنوعی بر پایه ابرقهرمانان انداخته بود و در نتیجه آثار مختلفی براساس اسپایدرمن به بازار آمد. قسمت نخست "تاریخچه بازی‌های رایانه‌ای- ویدئویی اسپایدرمن" نیز به همین برهه یعنی اوایل دهه 80 تا اواسط دهه 90 میلادی اختصاص دارد.

 

(1982) Spider-Man  

ناشر: Parker Brothers
كنسول: Atari 2600

نخستین بازی ویدئویی اسپایدرمن توسط شركت برادران پاركر و در اوج شهرت آتاری 2600 برای این کنسول عرضه شد. اسپایدرمن از ساختمانی بالا می‌رفت (او تار هم می‌زد البته فقط به سمت بالا!). افراد گرین گابلین (دشمن شماره یک اسپایدرمن در عالم کمیک‌استریپ) هر از گاهی در پنجره‌های ساختمان ظاهر می‌شدند و اگر تار اسپایدرمن به آن‌ها می‌خورد، آن را قطع ‌می‌كردند و در نتیجه او تالاپی به زمین می‌‌افتاد! (البته او می‌توانست با تار زدن مجدد از سقوط جلوگیری كند و یا آدم‌های داخل پنجره را بگیرد). اسپایدرمن پس از رسیدن به بالای ساختمان، باید بمب‌هایی را که گرین گابلین کار گذاشته بود خنثی می‌نمود (یا قبل از منفجر شدن از کنارشان می‌گذشت) و در نهایت باید با عبور از گرین گابلین خود را به اتاقک نوک ساختمان می‌رساند. بعدش هم روز از نو و روزی از نو با این تفاوت كه گرین گابلین‌ دفعات بیشتری آفتابی می‌شد و سرعتش بالاتر می‌رفت و یا اینکه ارتفاع و رنگ ساختمان‌ تغییر می‌كرد و یا بمب‌ها بیشتر می‌شدند و..... این بازی همان عیبی را داشت كه اكثر آثار آتاری از آن رنج می‌بردند: تكراری و بی‌معنی شدن پس از مدتی كوتاه. صدا و گرافیك آن هم الان ماقبل تاریخی (!) محسوب می‌شود ولی زمانی برای خودش بروبیایی داشت و از عناوین بهتر آتاری به حساب می‌آمد.

 

نكته جالب:

برادران پاركر نسخه‌ای از بازی را برای كنسول Odyssey² نیز تولید كرد كه قرار بود تقریباً همزمان با  نسخه آتاری 2600 منتشر شود ولی به دلایلی هرگز این اتفاق روی نداد و موضوع كاملاً به دست فراموشی سپرده شد. تا اینكه پس از 25 سال یك بازیباز هلندی به طور اتفاقی مقداری وسایل مرتبط با Odyssey² را از یك مغازه قدیمی خریداری نمود و در كمال شگفتی همان نسخه فراموش‌ شده را در میان آن‌ها یافت! سپس این هلندی شخصاً آن را تكثیر و در سال 2006 در نمایشگاه Retro Computer Meeting به علاقمندان عرضه كرد.

 

 

(1984) Questprobe 2: Spider-Man

ناشر: Adventure International

 كنسول: Atari 8-bit، Browser، Commodore 64، DOS، ZX Spectrum

در دهه‌های 70 و 80 میلادی، اسكات آدامز را با بازی‌های ماجراجویانه متنی (Text Adventure) می‌شناختند. او زبان خاصی را برای نوشتن این نوع بازی‌ها و برنامه‌ای برای اجرایشان ابداع كرده بود. معروف‌ترین اثر او "ماجرای دزدان دریایی" نام داشت و در آن بازیباز با تایپ فرمان‌های ساده‌ای همچون "به شمال برو" و "به پنجره نگاه كن" به ماجراجویی می‌پرداخت. او سپس با همكاری انتشارات مارول، عناوین مشابه‌ای در ژانر ابر‌قهرمانی پدید آورد و آن‌ها را Questprobe نامید. دومین این عناوین كه به اسپایدرمن اختصاص داشت، در سال 1984 منتشر شد و در آن قهرمان ما ماموریت‌های شخصیتی مرموز موسوم به Chief Examiner را انجام می‌داد و در طول راه با برخی از شناخته‌شده‌ترین دشمنانش روبرو می‌شد. در هر حال، بازیبازهای قدیمی این بازی را كه طبیعتاً با محدودیت‌های فراوانی مواجه بود، یكی از آثار کلاسیک سال‌های اول تاریخ بازی‌های رایانه‌ای قلمداد می‌كنند.

 

(1989)  Spider-Man & Captain America in Doctor Doom's Revenge

ناشر: Empire Software و Medalist International (در انگلیس)، Paragon Software Corporation (در آمریكا)

كنسول: Amiga، Amstrad CPC، Atari ST، Commodore 64، DOS، ZX Spectrum

 در این side-scroller (یعنی بازی كه در آن نمای دوربین از كنار و به صورت دو بعدی است و شخصیت‌ها معمولاً از چپ به راست حركت می‌كنند)، اسپایدرمن به همراه كاپیتان آمریكا (یكی دیگر از ابر‌قهرمانان معروف مارول) به جنگ شخصیت‌های خبیث عمدتاً گمنامی كه توسط Dr. Doom رهبری می‌شدند، می‌رفت. در طول بازی صفحات و پانل‌های کمیک‌استریپی ظاهر می‌شد و سپس اسپایدرمن و كاپیتان آمریکا به ترتیب و به صورت تن به تن (مثل Mortal Kombat) با دشمنان خود مبارزه می‌کردند. مارول کمیک‌استریپی ویژه تهیه نمود که همراه با بازی عرضه می‌شد و داستان را تکمیل می‌کرد. در كل بازی به دلیل گرافیك مطلوبش مورد استقبال قرار گرفت ولی دیر بارگذاری (load) می‌شد و بیش از حد كند و خطی (linear) بود.

 

نكته جالب:

در همین سال (1989)، شركت سگا یکی از خاطره‌انگیز‌ترین آثار خود را تحت عنوان The Revenge of Shinobi برای كنسول مگا درایو/جنسیس ارایه داد و در آن قهرمان بازی (پس از رویارویی با برخی کاراکترهای معروف سینمایی) در یكی از مراحل انتهایی، ابتدا با اسپایدرمن و سپس با بتمن پیكار می‌كرد! در نسخه‌های بعدی سگا مجبور شد به‌ خاطر مشكلات ناشی از كپی‌رایت ظاهر غول‌های مشهور بازی را عوض كند (مثلاً بتمن به موجودی خفاش مانند تغییر یافت) ولی از آنجائیكه سگا با مارول قرارداد داشت، اسپایدرمن بدون تغییر در بازی باقی ماند (البته در نسخه‌ای كه سال 2009 برای Virtual Console عرضه گشت، رنگ لباس اسپایدرمن صورتی شده بود!).

 

 

(1990) The Amazing Spider-Man 

 

ناشر: Paragon Software Corporation

كنسول: Amiga، MS-DOS، Commodore 64، Atari ST

 نخستین بازی اسپایدرمن در دهه 90، یك پلاتفورمر معمایی (puzzle platformer) بود. بازیباز باید به سلامت از محیط‌ها و اتاق‌های مختلف (كه در آن‌ها اشاراتی به فیلم‌های مشهوری مثل "جنگ ستارگان" به چشم می‌خورد) گذر می‌‌كرد تا مری جین (همسر اسپایدرمن) را که توسط میستریو (از دشمنان قدیمی اسپایدرمن كه استاد خلق توهم و جلوه‌های ویژه سینمایی است) ربوده شده بود، نجات دهد. این بازی در حقیقت هزار توی عظیمی بود كه گرافیك قابل قبول و تعداد قابل توجه اسكرین (screen) به كار رفته در آن، ویژگی‌های بارزش محسوب می‌شدند.

 
 

(1990) The Amazing Spider-Man vs. The Kingpin

ناشر: Sega

كنسول: Mega Drive/Genesis، Master System، Game Gear، Sega CD

 سگا با ساخت این بازی side-scroller و پلاتفورمر برای کنسول مگا درایو/جنسیس اثری خلق کرد كه هنوز هم از آن به عنوان یکی از برترین‌های تاریخ بازی‌های کمیک‌استریپی یاد می‌شود زیرا به طور حیرت‌انگیزی به شخصیت اسپایدرمن وفادار بود. به طور مثال، او می‌توانست در طول گیم‌پلی به خانه‌ برود تا نفسی تازه کند (در این صورت زمان سریع‌تر می‌گذشت) یا از شخصیت‌های دیگر عكس بگیرد و به دیلی بیوگل بفروشد و جالب اینكه هر چه عکس گرفته‌شده مهم‌‌تر بود، پول بیشتری هم نصیب او می‌شد! گاهی نیز اسپایدرمن برای غلبه بر برخی از غول‌ها مجبور می‌شد درست همانند ماجراهای کمیک‌استریپی‌اش، عقل خود را به کار بیاندازد (که نمونه بارز آن در مرحله چهارم و در هنگام مبارزه با مرد شنی اتفاق می‌افتاد).

داستان بازی جذاب، گیم‌پلی آن نوآورانه، کنترل‌ها بسیار روان و گرافیک و صدایش هم عالی بود. در ضمن بازیباز‌ها برای اولین بار تقریباً به تمام نیروهای فوق‌بشری اسپایدرمن دسترسی داشتند.  قهرمان ما باید علاوه بر رویارویی با معروف‌ترین دشمنان خود به رهبری کینگ پین (رئیس تنومند و كله طاس سندیكای جنایتكاری نیویورك) که برایش پاپوش دوخته بود، بمبی را طی زمانی محدود خنثی می‌کرد و همسرش را نیز نجات می‌داد!

  نقطه اوج بازی، نبرد نهایی آن بود یعنی جایی که اسپایدرمن باید از یک سو با کینگ پین می‌جنگید و از سویی دیگر جلوی کشته شدن همسرش را (که لحظه به لحظه به مرگ نزدیک‌تر می‌شد) می‌گرفت. این نبرد نفس‌گیر هنوز هم یکی از بیاد‌ماندنی‌ترین مبارزات تاریخ باز‌‌ی‌های ویدئویی به شمار می‌رود. در مجموع The Amazing Spider-Man vs. The Kingpin سازندگانش را به موفقیت تجاری و هنری بی‌نظیری رساند به طوریکه دو سوم صاحبان جنسیس آن را خریدند! این موفقیت سبب شد تا اسپایدرمن بعدها در 4 بازی دیگر از این کنسول ظاهر شود.

سگا شاهكارش را برای سیستم‌های دیگر خود نیز ارایه نمود. طبیعتاً نسخه‌های 8 بیتی سگا مستر و Game Gear (با وجود فرمت و داستان مشابه‌ای که با نسخه جنسیس داشتند) از سطح نازل‌تری برخوردار بودند. در ضمن گفته می‌شود كه بازیباز‌ها حتی در حالت بسیار ساده نیز به سختی از پس آن‌ها بر‌می‌آمدند. البته نسخه سگا سی دی که سال 1993 وارد بازار شد، به دلیل بهره‌مندی از قابلیت‌ حافظه اضافه CD-Rom، تغییرات چشم‌گیری پیدا كرده و صحنه‌های انیمیشن، صدا‌پیشگی، گیم‌پلی غیر‌خطی‌تر، مراحل اضافی، پایان‌های متعدد، غول‌های بیشتر، یك موسیقی اریژینال و هیجان‌انگیز (ساخته گروه موسیقی راك Mr. Big)، سیستم كلمه رمز (password) و ... به آن اضافه شده بود. فقط حیف كه دیگر قابلیت عکس گرفتن در آن وجود نداشت.

 

  

 (1990) The Amazing Spider-Man

ناشر: LJN (یكی از بخشهای كمپانی Acclaim)

 كنسول: Game Boy

 گیم بوی نینتندو میزبان سه بازی اسپایدرمن در اوایل دهه 90 میلادی بود که همگی توسط LJN (یكی از بخش‌های كمپانی Acclaim) منتشر شدند و sidescroller پلاتفورمر بودند و هیچ كدام هم چنگی به دل نزدند. اولین آن‌ها تحت عنوان The Amazing Spider-Man در دسترس بازیبازان قرار گرفت. اسپایدرمن باید با جستجو در سطح شهر نیویورك و رویارویی با برخی از دشمنان مشهور خود همسر ربوده شده‌اش را پیدا می‌کرد (خدا را شكر كه در آن سال‌ها اسپایدرمن متاهل بود و گرنه سازندگان بازی‌هایش چه خاكی توی سرشان می‌ریختند؟!). گیم‌پلی 6 مرحله داشت و در بین مراحل، اسپایدرمن در حال صحبت با یكی از دشمنانش دیده می‌شد تا بفهمد به كجا برود. از معدود نكات جالب در گیم‌پلی، می‌توان به بهره‌گیری آن از حس عنكبوتی یا Spider Sense (یكی از نیروهای فوق‌بشری اسپایدرمن كه را از خطرات قریب‌الوقوع آگاه می‌سازد) در برخی مراحل اشاره كرد.

 

 

(1991) Spider-Man: The Video Game

ناشر: Sega

 كنسول: Arcade

 نخستین بازی آركید اسپایدرمن در ژانر محبوب آن دوران یعنی "بزن بزن" یا Beat’em Up ساخته شد و سبكی مشابه با آثار ماندگاری همچون "شورش در خیابان" (Streets of Rage) و Final Fight داشت. در حالت تک نفره بازیباز‌ها کاراکتر قابل‌بازی (playable) خود را از میان اسپایدرمن، گربه سیاه، شاهزاده نیمور (فرمانروای شهر افسانه‌ای آتلانتیس كه به Sub-Mariner معروف است) و تیز‌بین (Hawkeye) انتخاب می‌كردند. كاراكترها علاوه بر فنون رزمی، ویژ‌گی‌های پرتابی نیز داشتند: اسپایدرمن تار می‌انداخت، گربه سیاه وسیله‌ای پنجه ‌مانند داشت، نیمور گلوله‌های الكتریكی شلیك می‌كرد و البته تیز‌بین هم به تیر و كمان مجهز بود.

 در مجموع Spider-Man: The Video Game که می‌توانست شاهکاری برای آرکید باشد در حد یک بازی معمولی باقی ماند و توقعات بالای هواداران را برآورده نساخت. برای مثال، داستان ایرادات زیادی داشت و اصلاً مشخص نبود که سه شخصیت دیگر چرا در بازی حضور دارند (البته گربه سیاه بارها و بارها در ماجراهای مصور اسپایدرمن حضور یافته است و لااقل می‌شد حضور او را موجه دانست!). گیم‌‌پلی (که گاهی به صورت پلاتفورمر در می‌آمد تا شاید کمی تنوع ایجاد كند ولی در عوض دست بازیباز بسته‌تر می‌شد!) درگیركننده نبود و پس از چند دقیقه به تكرار می‌افتاد. به علاوه، کاراکترها اكثر اوقات باید با فنون و ضربات محدود خود با آدم بدهایی كه بدون هیچ توضیحی شبیه نینجاها لباس پوشیده بودند می جنگیدند! ولی از همه بدتر اینکه نحوه حرکت اسپایدرمن به هیچ وجه با کمیک‌استریپ‌هایش همخوانی نداشت و او بسان مشتزنی بلند قامت و تنومند راه می‌رفت! البته حضور برخی از دشمنان كلاسیك او به عنوان غول‌های پایان مراحل، كمی جذابیت می‌آفرید.

 

نكته جالب:

در همین سال (1991) شركت استرالیایی Beam Software، بازی The Punisher: The Ultimate Payback را برای گیم بوی منتشر كرد كه در آن اسپایدرمن حضور افتخاری داشت. این مساله خیلی عجیب بود زیرا اسپایدرمن همیشه با پانیشر و روش‌های خشن او در مبارزه با جنایتكاران، مشکل داشته است. در هر حال او گاهی روی صفحه نمایان می‌گشت و اطلاعاتی به پانیشر می‌داد یا پس از نابودی گروگانگیران، از راه می‌رسید و گروگان‌ها را از مهلكه خارج می‌كرد.

 

 

 

(1992)  The Amazing Spider-Man 2

ناشر: LJN (یكی از بخشهای كمپانی Acclaim)

 كنسول: Game Boy

 Acclaim که ظاهراً بابت شراکت با مارول سود خوبی عایدش شده بود، در سال 1992 دنباله بازی The Amazing Spider-Man را برای گیم بوی منتشر کرد. گروهی از دشمنان اسپایدرمن برایش پاپوش دوخته‌ بودند و او باید خود را تبرئه می‌کرد. گیم‌پلی تا حدودی با قسمت اول تفاوت داشت (مثلاً اسپایدرمن برای تكمیل مراحل باید اشیا مختلفی را نیز در هر مرحله جمع‌آوری می‌كرد). این بازی با گیم‌پلی معیوب، دشوار و آزار‌دهنده، گرافیک سطح پایین و صدای گوش‌خراشش، حسابی منتقدان و بازیبازها را شاکی کرد!

 

    

(1992) Spider-Man: Return of the Sinister Six

  ناشر:  LJN (یكی از بخشهای كمپانی Acclaim)

 كنسول: NES، Master System، Game Gear

 خیلی عجیب است اما این side-scroller پلاتفورمر (که بازهم توسط Acclaim و بخش LJNاش ساخته شد) تنها بازی اسپایدرمن است كه سر از كنسول نینتندو درآورد! داستان بازی اقتباس آزادی از یکی از ماجراهای کمیک‌استریپی اسپایدرمن در اوایل دهه 90 میلادی به شمار می‌رفت، دكتر اختاپوس، با استخدام 5 نفر از دشمنان قدیمی اسپایدرمن بار دیگر گروهی موسوم به "شش خبیث" یا Sinister Six را تشکیل داده و طبق معمول می‌خواست بر جهان فرمانروایی کند. كنترل‌های بد، گرافیك بدتر، موسیقی تكراری و گیم‌پلی ناقص بازی که از فرط دشواری بازیباز را شکنجه‌ ‌می‌داد، هنوز هم زبانزد خاص و عام است. البته ظاهراً نسخه‌های سگا Game Gear و مستر سیستم این عنوان كم اهمیت، قابل تحمل‌تر بودند.

 

 (1992) Spider-Man/X-Men: Arcade's Revenge

 ناشر: LJN (یكی از بخشهای كمپانی Acclaim)

 كنسول: Super NES، Mega Drive/Genesis، Game Gear، Game Boy

 تنها نگاهی به نام پرطمطراق این بازی كافی بود تا نا‌خود‌آگاه به سمتش كشیده شوید اما متاسفانه ایرادات فنی مانع از تبدیل آن به اثری ماندگار گردید (البته از Acclaim غیر از این انتظار نمیرفت!) در مرحله نخست با اتكا به حس عنكبوتی اسپایدرمن ، چند بمب را در ساختمانی متروكه خنثی می‌كردید. سپس متوجه می‌شدید كه آركید - از دشمنان قدیمی مردان‌ ایكس كه صاحب یك شهر بازی با وسایل مرگبار است - چهار تن از میوتانت‌های اصلی این گروه را به نام‌های ولورین، سایكلاپس، استورم و گامبیت به اسارت در آورده. در ادامه باید مراحل مختلفی را تكمیل کرده و در نهایت در هیبت اسپایدرمن، آركید را شكست می‌دادید.

 گیم‌پلی ضعف‌های شدیدی داشت مثلاً اسپایدرمن نمی‌توانست به سطوح افقی بچسبد یا در هوا تار بیافکند که ضد حال بدی بشمار می‌آمد زیرا تار‌افكنی و تاب ‌خوردن آسان همواره از باحال‌ترین ویژ‌گی‌های فوق‌انسانی او بوده‌اند. بازی آنقدر سخت و طاقت‌فرسا بود که برای تكمیل هر مرحله‌اش باید یک گوسفند نذر می‌کردید! در ضمن نمی‌توانستید به صورت دونفره بازی کنید و در نتیجه اسپایدرمن در هیچ مرحله‌ای با مردان ایكس همراه نبود و هیچ نوع همكاری یا تعاملی میان آنان رخ نمی‌داد. در حقیقت هركدام از كاراكتر‌ها مرحله‌های مخصوص به خود را داشتند كه باید به صورت تكنفره و جداگانه طی می‌شد! البته الحق والنصاف موسیقی شنیدنی بازی به خوبی در یاد می‌ماند. Spider-Man/X-Men: Arcade's Revenge برای كنسول‌های مختلفی روانه بازار شد ولی در كل نسخه SNES از نظر صدا و گرافیك، سرتر از بقیه بود.

 

 

(1993)   The Amazing Spider-Man 3: Invasion of the Spider-Slayers

ناشر: LJN (یكی از بخشهای كمپانی Acclaim)

كنسول: Game Boy

 سومین و خوشبختانه آخرین بازی اسپایدرمن برای گیم بوی! داستان به ماجرای دنباله‌داری كه در آن زمان در کمیک‌استریپ‌های اسپایدرمن روایت می‌شد، شباهت داشت: مخترعی به نام آلیستار اسمایس كه اسپایدرمن را مسئول مرگ پدر خود می‌دانست با ساخت روبات‌هایی پیشرفته درصدد انتقام از او برآمده بود. تا دلتان می‌خواست می‌توانستید از بازی ایراد بگیرید. منتقدان هم به دلیل گرافیك بسیار كوچك، دستور زبان اشتباه در صحنه‌های میان مراحل و همچنین گیم‌پلی سخت و اعصاب خرد‌كن حسابی از خجالتش در آمدند!

در این قسمت نیز 11 بازی دیگر که بین سالهای 1994  و 2000 تحت عنوان اسپایدرمن ساخته شدند (و یا اسپایدرمن در آنها یکی از کاراکترهای اصلی بود) خدمتتان معرفی خواهند شد.

 

(1994) Spider-Man & Venom: Maximum Carnage
ناشر: Acclaim
كنسول: SNES، Sega Mega Drive/Genesis
كمپانی بازیسازی Acclaim كه معلوم نبود در آن سال‌ها چه از جان اسپایدرمن می‌خواهد (!) اینبار مستقیماً یکی از داستان‌های معروف او را تحت عنوان Maximum Carnage (كه درسال 1993 و در 14 قسمت به چاپ رسیده بود) دستمایه ساخت یک بازی side-scroller جدید قرار داد. برخلاف اكثر عناوین پیشین اسپایدرمن كه پلاتفورمر بودند، گیم‌پلی این بازی شباهت‌های  فراوانی  به آثار كلاسیك سبک "بزن بزن" (Beat 'em up)  همچون مجموعه  «شورش در خیابان» (Streets of Rage) یا Final Fight داشت (البته قبلاً هم یكبار شركت سگا در سال 1991 بازی Spider-Man: The Video Game   را در سبك بزن بزن برای دستگاه‌های آركید عرضه كرده بود كه در دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
قسمت قبلي به آن پرداخته شد). بنابراین باید در اكثر مراحل با اسپایدرمن و گاهی هم در قالب جناب آقای ونوم (که در اواسط دهه 90 محبوبیتش سر به فلک گذاشته و به نوعی به یك قهرمان تبدیل شده بود) با خلافکاران خیابانی که فوج فوج روی سرتان خراب می‌شدند، مبارزه كرده و بعد از لت و پار کردن‌شان با غول‌هایی كه از دشمنان درجه دو و سه اسپایدرمن به شمار می‌آمدند، روبرو می‌شدید (اسپایدرمن در مبارزه چابك و سریع بود ولی ونوم خشن و فیزیکی‌تر). در طول مراحل بسیاری از قهرمانان دیگر مارول به كمكتان می‌شتافتند (برای احضار آنها باید در طول مراحل آیتم‌های power up پیدا می‌كردید). در مجموع Acclaim با این بازی به نوعی جبران مافات کرد و بازیبازها موقتاً خاطرات كابوس‌وار افتضاحات قبلی این شرکت را به دست فراموشی سپردند.

 از نكات قابل تأمل، استفاده از صفحات و طراحی‌های كمیك‌استریپی در لا‌به‌لای مراحل بود كه باعث می‌شد داستان طبق منبع اصلی خود روایت شود. در ضمن Spider-Man & Venom: Maximum Carnage با هیاهوی فراوانی به بازار آمد و نخستین عنوان اسپایدرمن بود که درجه MA-13  (یعنی مناسب برای مخاطبین بالای 13 سال) نصیبش شد. به علاوه Acclaim با زرنگی كارتریج‌ها را به رنگ قرمز عرضه کرد تا همرنگ شخصیت منفی اصلی بازی باشند! موسیقی متن آن هم توسط گروه راك "گرین جلی" (Green Jelly) ساخته شد. البته نقاط ضعف عمده‌ای نیز در بازی به چشم می‌خورد. به طور مثال، بسیاری از هواداران ونوم به دلیل آن كه نمی‌توانستند در تمام مراحل از كاراكتر محبوب خود استفاده كنند، شاكی بودند. از سوی دیگر، بازی از فرط دشواری جان به لبتان می‌كرد و در مراحل انتهایی بسیار ملال‌آور می‌شد زیرا مجبور بودید چندین و چندین بار با یك سری غول تكراری روبرو شوید تا به غول آخر یعنی كارنیج برسید. البته نبرد نهایی ایده جالبی داشت. یعنی ابتدا و نسبتاً به راحتی كارنیج را شكست می‌دادید و سپس طبق عرف معمول، تیتراژ پایانی روی صفحه نمایان می‌گشت اما وسط تیتراژ ناگهان دوباره سر و كله‌ كارنیج پیدا می‌شد و باید دوباره با او می‌جنگیدید تا پایان اصلی به نمایش درآید!

(Venom/Spider-Man: Separation Anxiety (1995
ناشر: Acclaim
كنسول: SNES، Sega Mega Drive/Genesis، PC

به دنبال موفقیت بازی قبل، Acclaim پس از یك سال دنباله آن را تحت عنوان Venom/Spider-Man: Separation Anxiety منتشر كرد كه در آن از همان ابتدا و در طول تمام مراحل به  كاراكتر ونوم دسترسی داشتید (بنابراین می‌شد بازی را به صورت  دونفره انجام داد). ونوم مجبور شده بود به دوستی و اتحاد با اسپایدرمن تن در دهد تا بر 5 موجود دیگر که توانایی‌ها و منشاء مشابه‌ای با خود او داشتند، غلبه کند. ضمناً باز هم می‌توانستید روی كمك قهرمانان دیگر مارول حساب كنید. این بازی زیاد تحویل گرفته نشد زیرا Acclaim به خودش زحمت نداده بود تا نسبت به قسمت اول تغییر خاصی در گیم‌پلی به وجود بیاورد!

 

 

نکته جالب:

 

در دهه 90 میلادی شرکت Tiger  چند بازی الکترونیکی دستی اسپایدرمن عرضه کرد. لازم به توضیح است که این نوع بازی‌ها را (كه هنوز هم گهگاه تولید می‌شوند) اصطلاحاً LCD می‌نامند (البته در ایران بیشتر  با نام گیم دستی یا آتاری دستی شناخته می‌شوند) و در اصل نسل پیشین و ابتدایی کنسول‌های دستی مثل گیم بوی (Game Boy) هستند که قیمتی ارزان‌تر و سطحی پایین‌تر از آنها دارند. در حقیقت فقط می‌شود یک بازی با آنها انجام داد! در هر حال، به دلیل آنکه هم اکنون تعداد کمی از بازی‌های LCD اسپایدرمن در دهه 90 باقی مانده، خواهان بسیاری پیدا کرده‌اند.

 

 

 

(1995) Spider-Man Animated Series

ناشر: Acclaim
كنسول: SNES، Sega Mega Drive/Genesis
یكی از پربیننده‌ترین مجموعه‌های كارتونی اسپایدرمن در دهه 90 میلادی  و تحت عنوان Spider-Man: The Animated Series  روی آنتن رفت. بنابراین Acclaim  فرصت را مناسب دید تا یك بازی side-scroller پلاتفورمر دیگر براساس مجموعه مذکور عرضه كند تا شاید به موفقیت عظیمی دست یابد ولی در عوض یكی از بدترین عناوینش را ساخت (بی‌خود نبود که Acclaim در آن سال‌ها مدام ضرر می‌داد!). اسپایدرمن باید برخی از دشمنان معروف خود را كه از زندان فرار کرده بودند دستگیر می‌کرد. كنترل‌ها آنقدر افتضاح بودند كه انگار اسپایدرمن در تار خودش گیر افتاده و نمی‌تواند به‌ راحتی راه برود! گرافیک را می‌شد تحمل کرد ولی نحوه طراحی مراحل (Level Design)  و موسیقی بدجوری توی مخ می‌رفتند. از همه بدتر اینكه اگر در حین بازی دكمه pause را فشار می‌دادید آنوقت منویی ظاهر می‌شد كه  در آن می‌توانستید اشیائی شبیه به نارنجك را انتخاب و به سمت دشمنان پرتاب كنید!!! قابلیت مذكور داد هواداران را درآورد زیرا كاملاً با شخصیت اسپایدرمن مغایرت داشت.  شاید تنها نقطه قوت بازی حضور تمام دشمنان اصلی و مشهور اسپایدرمن در آن بود (در واقع باید با بیش از 20 غول مواجه می‌شدید!). ناگفته نماند که اعضای گروه «چهار شگفت‌انگیز» (Fantastic Four) نیز گاهی به اسپایدرمن یاری می‌رساندند.

 

(1995) The Amazing Spider-Man: Lethal Foes
ناشر: Epoch
كنسول: SNES
The Amazing Spider-Man: Lethal Foes

 یكی از قابل قبول‌ترین عناوینی بود که در دهه 90 میلادی براساس اسپایدرمن تولید شد ولی متأسفانه خیلی از بازیبازها با آن آشنایی ندارند زیرا شركت ژاپنی Epoch  آن را فقط برای کنسول SNES  و  كشور ژاپن عرضه كرد (روی هم‌رفته اسپایدرمن همواره در بین مردم ژاپن از محبوبیت خاصی برخوردار بوده است) .  همانطوری كه از اسم این بازی side-scroller پیداست، اسپایدرمن باید در انتهای هر مرحله با برخی از خطرناک‌ترین دشمنان خود مبارزه می‌کرد. جالب اینکه قبل و بعد از هر مبارزه، دیالوگی به سبك مجلات مصور بین کاراکترها صورت می‌گرفت. متأسفانه به دلیل ژاپنی بودن تمام کلمات و دیالوگ‌ها، فهمیدن کامل داستان امکان‌پذیر نبود ولی به نظر می‌رسید دشمنان اسپایدرمن تحت رهبری دکتر اختاپوس قصد داشتند سلاح یا بمبی مرگبار بسازند و آن را در پارک مركزی نیویورک منفجر کنند. احتمالاً سیستم کنترل نخستین چیزی بود که جلب نظر می‌کرد زیرا دكمه‌های شانهButtons)  (Shoulder راست و چپ به  web-swinging اختصاص داشت، یعنی فشردن آن‌ها موجب می‌شد تا اسپایدرمن به ترتیب به سمت جلو و عقب در هوا تاب بخورد. این موضوع تاب خوردن را بسیار آسان و لذت‌بخش می‌کرد. ضمناً، گیم‌پلی (که ویژگی های پلاتفورمر به خوبی در آن رعایت شده بود) به طور موثری نیروهای اسپایدرمن را به كار می‌گرفت. با این همه، ستاره اصلی گرافیک مطبوعی بود که در آن کاراکترهای ماهرانه انیمیت شده بازی به زیبایی حرکت می‌کردند. از دیگر نکات جالب می‌شد به یاری رساندن ونوم به اسپایدرمن در هنگام مبارزه با غول آخر یعنی کارنیج اشاره كرد. البته بازی یك ضعف عمده داشت و آن هم تایم محدود هر مرحله بود كه اجازه نمی‌داد بازیباز به راحتی و با فراغ بال به گوشه و كنار محیط سر بزند. از نکات جالب می‌شد به یاری رساندن ونوم (Venom) به اسپایدرمن در هنگام مبارزه با غول آخر یعنی كارنج (Carnage) یا حضور افتخاری و ناگهانی ابرقهرمانان دیگر مارول همچون مشعل انسانی یا Human Torch (عضو آتشین گروه "چهار شگفت‌انگیز" و رفیق فابریك اسپایدرمن!) در طول داستان اشاره كرد.   

  

 

(1995) Marvel Super Heroes
ناشر: کپکام
كنسول: Arcade، Sega Saturn، PS1
در سال 1995، شركت معروف بازی‌سازی كپكام (Capcom) كه پیش‌تر با ساخت Street Fighter II انقلابی در ژانر مبارزه‌ای (fighting) به وجود آورده بود، به فكر ساخت عنوانی مشابه با حضور كاراكترهای مشهور انتشارات مارول افتاد، كه بدیهی است یكی از آن كاراكترها اسپایدرمن نام داشت. داستان بازی اقتباس آزادانه‌ای از یكی از ماجراهای كمیك‌استریپی معروف مارول در دهه 90 میلادی محسوب می‌‌شد و در آن شخصیت‌های مثبت و منفی برای به دست آوردن جواهراتی جادویی موسوم به «ابدیت» (Infinity Gems) با یكدیگر جدال می‌كردند. غول آخر بازی «تانوس» (Thanos) بود که تمام جواهرات جمع آوری شده توسط بازیباز را از او گرفته و علیه خودش استفاده می‌كرد. گیم‌پلی شباهت زیادی  به بازی مبارزه‌ای قبلی كپكام و مارول یعنی X-Men: Children of the Atom كه در سال 1994 عرضه شده بود، داشت با این تفاوت كه بازیباز می‌توانست هنگام نبرد با بدست آوردن و فعال كردن هر كدام از جواهرات ابدیت برای مدت محدود و كوتاهی به نیروی منحصر به فردی دست یافته و بر علیه حریف مقابل استفاده كند.

قدرت‌های اسپایدرمن در بازی به خوبی توانایی‌هایش در تارافكنی و جست و چابكی را به رخ می‌كشید. مرحله‌‌ای هم كه در آن با او روبرو می‌شدید در اصل یك داربست بود كه از ساختمان روزنامه «دیلی بیوگل» (محل كار پیتر پاركر) بالا می‌رفت. پایان(ending) اسپایدرمن هم جذابیت خاصی برای هوادارانش داشت (او به خانه و نزد همسرش «مری جین» برمی‌گشت. سپس مری جین به او خبر می‌داد که قرار است صاحب فرزندی شوند!).  Marvel Super Heroes ابتدا فقط روی دستگاه آركید مدل CPS-2 بازی می‌شد ولی پس از دوسال برای كنسول‌های خانگی PS1 و سگا ساترن نیز به بازار آمد. برخی از منتقدان آن را تقلیدی از عناوین مبارزه‌ای قبلی كپكام برشمردند ولی بازیباز‌ها و به ویژه هواداران مارول به گرمی از آن استقبال كردند. در واقع، در همین بازی بود كه كپكام برای اولین بار اسپرایت و شکل ظاهری، نحوه مبارزه و حرکت کردن، فنون، قدرت، توانایی و برخی ضربات ویژه (Hyper Combo) اسپایدرمن و تعدادی دیگر از شخصیت‌های دیگر مارول را خلق كرد و از آن به بعد آنها را در آثار مبارزه‌ای بعدی خود كه با مشاركت مارول ساخت، مورد استفاده قرار داد.

 

 

(1995) Marvel Super Heroes: War of the Gems
ناشر: کپکام
كنسول: SNES

 در كمال تعجب كپكام این بار تصمیم گرفت یك بازی side-scroller  (که المان‌های پلاتفورمر هم در آن یافت می‌شد) با حضور محبوب‌ترین شخصیت‌های مارول یعنی اسپایدرمن، «ولورین»، «كاپیتان آمریكا»،  «هالك» و «مرد آهنی» بسازد. داستان بازی بار دیگر حول حوش جستجو و تلاش كاراكترها برای یافتن جواهرات ابدیت می‌چرخید. در حقیقت، بازیباز در قالب یكی از 5 قهرمان مذكور به لوكیشن‌های مختلفی می‌رفت و اگر این جواهرات را پیدا می‌كرد قدرت‌هایش افزایش می‌یافت. شاید بتوان Marvel Super Heroes: War of the Gems را ضعیف‌ترین عنوانی كه كپكام براساس شخصیت‌های مارول عرضه داشته است، قلمداد كرد زیرا بسیار كند و كسالت‌آور بود و گرافیك چشمگیری نداشت.

 

 

(1996) Spider-Man: Sinister Six
ناشر: BPM
كنسول: PC

 

در سال 1996، شركت BPM  در حركتی عجیب از اسپایدرمن در ژانر ماجراجویی (Adventure) استفاده کرد. بازیباز اجازه داشت تا مسیر روایی داستان را انتخاب كرده و با شخصیت‌ها تعامل برقرار کند. گیم‌پلی شامل معماهای متعدد و نبرد با غول‌ها در قالب مینی گیم می‌شد. Spider-Man: Sinister Six بسیار ساده و برای كودكان مناسب بود و از اهمیت كمی در تاریخ بازی‌های اسپایدرمن برخوردار است.

  

 

(1996) Spider-Man: Web of Fire 

 ناشر: سگا

كنسول: Sega 32X
 Spider-Man: Web of Fire از آخرین عناوینی بود که برای سیستم گمنام Sega 32X عرضه شد و از نظر گیم‌پلی تا حدودی به شاهكاری كه شركت سگا در سال 1991 برای كنسول مگا درایو/جنسیس خود عرضه كرد یعنی Spider-Man vs. The Kingpin The Amazing شبیه بود، البته با غول‌های متفاوت و گرافیك بهبود‌یافته اما جذابیت كمتر. اسپایدرمن وظیفه داشت به جنگ نیروهای یک گروه تروریستی موسوم به «هایدرا» (Hydra) برود. در ضمن در این راه یكی دیگر از ابرقهرمانان مارول به نام «بی باك» (Daredevil)  نیز به او یاری می‌رساند (البته اسپایدرمن ابتدا باید در مرحله اول بی‌باك را كه در قفس زندانی شده بود، نجات می‌داد). تیم سازنده روش جالبی را برای روایت داستان بكار گرفته بود: در ابتدای هر مرحله صفحه اول روزنامه دیلی بیوگل به همراه تیترهای اصلی‌اش به نمایش در می‌آمد و به خوبی بازیباز را در جریان داستان قرار می‌داد. در مجموع، این بازی به موفقیت خاصی دست پیدا نكرد اما به دلیل كمیاب بودن آن در بازار، هم اكنون بسیاری از بازیبازهای قدیمی در به در دنبالش میگردند، طوریکه گاهی اوقات قیمت آن در وب‌سایت eBay به بیش از 100 دلار می‌رسد!

         
(1997)  Marvel Super Heroes vs. Street Fighter

ناشر: کپکام
كنسول: Arcade، Sega Saturn، PS1
Marvel Super Heroes vs. Street Fighter (كه به MSHvSF معروف است) رویای به حقیقت پیوسته دوستداران كمیك‌استریپ و مجموعه Street Fighter  بود و واقعاً دیدن شخصیت‌های نامدار مارول در كنار مبارزان خیابانی مثل Ken و Ryu لذت غیر قابل وصفی داشت. کپکام با کوله‌باری از تجربه در ساخت آثار مبارزه‌ای، گیم پلی و همچنین شیوه استفاده از یك یار كمكی و مبارزه دو به دو (2 on 2 tag) را که پیشتر برای اولین بار در بازی X-Men vs. Street Fighter تجربه کرده بود، بهبود بخشید (مثلاً می‌توانستید در هنگام مبارزه یار خود را برای چند لحظه فرابخوانید تا به حریف ضربه بزند). در پایان هم ابتدا با «آپوكالیپس» و سپس با «سایبر آكوما» دست و پنجه نرم می‌كردید. پایبندی کپکام به كمیك‌استریپ‌های مارول و تاریخچه غنی‌شان کاملاً مشهود بود. همچنین، ظاهر چشم‌گیر و رنگارنگ، سرعت سرسام‌آور و ماهیت اغراق‌آمیز گیم‌پلی و یا فنون محیرالعقول کاراکتر‌ها کاملاً فضای پرشور ماجراجویی‌های ابر‌قهرمانانه یا انیمه‌های ژاپنی را در ذهن تداعی می‌كردند.

اسپایدرمن از کاراکترهای سریع و قدرتمند بازی به حساب می‌آمد و قادر به اجرای دو ضربه ویژه  فراموش‌نشدنی و معركه تحت عنوان Maximum Spider و Crawler Assault بود که حریف مقابل را  له و لورده می‌کردند!  (برای اجرای ضربات ویژه، نوار انرژی یا Energy Bar كاراكترها باید پر می‌شد). کپکام نکات ظریفی را در MSHvSF گنجانده بود که طرفداران سینه چاک مارول و اسپایدرمن را از فرط خوشحالی به عرش می‌برد! مثلاً، در یکی از پس‌زمینه‌ها (که شبیه به یک استودیوی فیلمبرداری بود)، می‌شد «جیمز جونا جیمسون» (صاحب روزنامه دیلی بیوگل که به شدت از اسپایدرمن تنفر دارد) را دید که مثل همیشه با دیدن اسپایدرمن از کوره در رفته بود!  در ضمن، یکی از کاراکترهای مخفی تحت عنوان «اسپایدرمن زره پوش» (Armored Spider-Man)، از شماره 100 مجموعه كمیك استریپی Web of Spider-Man  به عاریت گرفته شده بود (جالب اینکه اسپایدرمن زره پوش در برابر حملات حریفان آسیب کمتری می‌دید ولی به خاطر سنگینی زره کمی کوتاه‌تر می‌پرید!). پایان اسپایدرمن به پایان او در بازی Marvel Super Heroes شباهت داشت:  او به منزل می‌رفت و از مری جین بابت دیر آمدن به منزل معذرت‌خواهی می‌کرد!  طبق معمول كپكام MSHvSF را ابتدا برای دستگاه‌های آرکید عرضه كرد و سپس در سال 1998 و فقط در کشور ژاپن یک نسخه از آن را برای کنسول‌ سگا ساترن به بازار فرستاد که با نسخه آركید برابر بود. اما نسخه PS1 که سال 1999 منتشر شد به دلیل حافظه (RAM) محدود این كنسول قابلیت‌های پایین‌تری داشت.

نکته جالب:
در سال 1997 بازی آموزشی Marvel Creativity Center توسط شرکت Cloud 9 Interactive برای سیستم‌های PC و Apple Mac عرضه شد و به كاربر یاد می‌داد که چطور کمیک‌استریپ خلق کند. در واقع فرد خبیث و مرموزی با نفوذ به مارول قرارداد تمام طراحان و نویسندگان این شرکت را لغو کرده بود! بنابراین کاربر ماموریت داشت پس از فراگیری درس‌های مختلف جور هنرمندان مارول را بکشد و رفته رفته به هویت مخفی فرد خبیث مذکور نیز پی ببرد. اسپایدرمن به عنوان یکی از راهنماها در بازی حضور داشت.

 

(1998)  Marvel vs. Capcom: Clash of Super Heroes

ناشر: کپکام
كنسول: Arcade، Dreamcast، PS1
Marvel vs. Capcom: Clash of Super Heroes هم درست مثل MSHvSF یك عنوان مبارزه‌ای موفق و محبوب بود كه برای دستگاه های آرکید ساخته شد و در آن بار دیگر در قالب گروه‌های دو نفره نبرد می‌كردید.  منتهی ایندفعه علاوه بر مبارزان خیابانی، شخصیت‌های دیگر شرکت کپکام مثل «مگامن» یا «استرایدر» هم در بازی حضور داشتند. قهرمانان ما در پایان با موجودی پلید و نیرومند به نام Onslaught (که از ترکیب ذهن خبیث «ماگنتو» با پروفسور «اگزاویر» پدید آمده بود) می‌جنگیدند. گیم‌پلی دو تفاوت عمده با MSHvSF داشت: یكی اینكه قبل از هر مبارزه و پس از انتخاب هر دو كاراكتر خود، یك كاراكتر كمكی دیگر هم به صورت تصادفی انتخاب می‌شد كه می‌توانستید در هنگام نبرد او را به تعداد دفعات محدودی فرابخوانید تا به حریف مقابل ضربه بزند. دوم اینكه می‌توانستید برای مدت كوتاهی از هر دو كاراكتر خود به طور همزمان استفاده و به طور نامحدودی ضربات ویژه اجرا كنید! (این قابلیتDuo Team Attack  نام داشت).

فنون، ضربات و شکل ظاهری اسپایدرمن درست مثل بازی قبلی بود (البته او ضربه ویژه جدیدی تحت عنوان Ultimate Web Throw را نیز به اجرا درمی‌آورد). اسپایدرمن در پایان و پس از شكست دادن Onslaught در کنار یار خود عکس می‌گرفت و می گفت: "البته می‌دانم که جیمز جونا  جیمسون طبق معمول طوری از این عکس استفاده خواهد کرد تا چهره بدی از من نشان دهد ولی چاره‌ای نیست چون به پولی که بابت عکس می‌دهد نیاز دارم تا خرج زندگی‌ام در بیاید!". ونوم هم در بازی حاضر و به فنون و ضربات نیرومندی مجهز بود ولی به مراتب از اسپایدرمن کند‌تر حرکت می‌کرد. بازی، در سال 1999 برای كنسول‌هایDreamcast  و PS1  هم پورت شد كه ناگفته پیداست نسخه Dreamcast  كیفیت بالاتری داشت و با نسخه آرکید مو نمیزد.

 

 

(2000) Marvel vs. Capcom 2: New Age of Heroes
سال انتشار: 2000
ناشر: کپکام
كنسول: Arcade، Dreamcast، VMU، PS2، Xbox،PS3 (PlayStation Network)، Xbox360 (Xbox Live Arcade)
كپكام در اقدامی هوشمندانه و به دلیل افول محبوبیت دستگاه‌های آركید، موتور این بازی را (كه به MVC2 معروف است) ساده كرد تا بازیبازهای بیشتری جذبش شوند بدین ترتیب سیستم اجرای فنون هوایی (air combo) تغییر كرد و كنترل‌ها نیز آسان‌تر شدند. درضمن در هنگام مبارزه می‌شد حریف را از طریق قابلیتی موسوم به snapback مجبور کرد تا جای خود را به یارش بدهد. نحوه استفاده از یار كمكی نیز ارتقاء یافت اما قطعاً بزرگترین تغییر ایجاد شده در گیم‌پلی در مقایسه با عناوین مبارزه‌ای قبلی مارول و کپکام این بود که این‌بار به صورت سه به سه (3 on 3 tag) مبارزه می‌کردید! در پایان هم باید موجودی به نام Abyss را شكست می‌دادید. در ضمن به كاراكترهای بسیار بیشتر و متنوع‌تری دسترسی داشتید و مجموعاً 56 کاراکتر (!) در بازی یافت می‌شد که البته بسیاری از آنان را باید پس از گرفتن امتیازات لازم، آزاد (unlock)  می‌کردید.

تغییری در اسپایدرمن یا ونوم به چشم نمیخورد و آنها همچنان از شخصیت‌های پرتوان بودند. MVC2 پس از انتشار به موفقیت زیادی دست یافت و از سوی بازیبازان و منتقدین به خاطر اکشن سریع، گیم‌پلی اعتیاد‌آور و تعداد باور‌نکردنی کاراکترهایش مورد ستایش قرار گرفت و لقب یکی از بهترین آثار مبارزه‌ای تاریخ را به خود اختصاص داد. البته ایراداتی هم در آن به مشاهده می‌شد. به طور مثال تمام كاراكتر‌ها یک پایان یکسان و مشترک داشتند. داستان هم چنگی به دل نمی‌زد. به علاوه، پس زمینه‌ها (که حالتی سه بعدی داشتند) غیرجذاب و بی ربط بودند! MVC2 در همان سال 2000 برای Dreamcast پورت شد و سپس در سالهای 2002 و 2003 به ترتیب برای PS2 و   Xbox به بازار آمد. محبوبیت غیر قابل وصف این بازی موجب گردید تا دو سال پیش نسخه‌ HD و قابل دانلود آن در PlayStation Network  و  Xbox Live Arcade عرضه شود که در آن تمام کاراکترها از همان ابتدا قابل دسترس بودند.

 

مقدمه:
در قسمت سوم از "تاریخچه بازی های رایانه ای /ویدئویی اسپایدرمن"، 9 بازی دیگر که بین سالهای 2000  و 2006 تحت عنوان اسپایدرمن ساخته شدند (و یا اسپایدرمن در آنها یکی از کاراکترهای اصلی بود) خدمتتان معرفی خواهند شد. كارشناسان متفق‌القول سال‌های مذكور را دوران طلایی بازی‌های اسپایدرمن می‌دانند زیرا با ظهور موتور (engine)‌های بازیسازی جدید و سه‌بعدی و در نتیجه امكان قرار گرفتن اسپایدرمن در محیط‌های گردش آزاد (free-roaming) ، او دیگر مجبور نبود فقط در بازی‌های side-scroller و پلاتفورمر حضور یابد و مثل «سوپر ماریو» حركت كند! این مساله شرکت بازیسازیActivision  را قادر ساخت تا نحوه حركت و نیرو‌های فوق‌بشری منحصر به فرد اسپایدرمن را به طرز قانع‌كننده‌ای در دنیای بازی‌های رایانه‌ای خلق كند و شماری از  بهترین و بیادماندنی‌ترین عناوین تاریخ ژانر سوپرقهرمانی را به دست بازیبازان برساند.  

 

(2000)  Spider-Man
ناشر: Activision
كنسول: PS1، Nintendo 64، Dreamcast، PC، Macintosh، Game Boy Color
در سال 2000، تبلیغات برای این بازی به اوج خود رسیده بود و اكثر مجلات معتبر بازی‌های رایانه‌ای به آن می‌پرداختند. پس از انتشار بازی، غوغایی در میان بازیبازها و به ویژه هواداران اسپایدرمن به پا شد. در حقیقت، این بازی اکشن و سوم شخص کنسول PS1 را احیا نمود و چارچوب كلی عناوین بعدی اسپایدرمن را بنا نهاد. منتقدان هم همگی یک صدا لب به تحسینش گشوده و آن را سرآمد ژانر ابر‌قهرمانی و همچنین یكی از برترین آثار تاریخ PS1 نامیدند.
در بازی، «دکتر اختاپوس» ‌بار دیگر می‌خواست با پاپوش دوختن برای اسپایدرمن و اجیر کردن برخی از دشمنان قسم‌خورده او به اهداف شوم و خطرناکی دست یابد. بکارگیری موتور ستایش‌شده بازی Tony Hawk's Pro Skater، موجب گشت تا توانایی‌های اسپایدرمن در محیطی سه بعدی و تقریباً گردش آزاد  جلوه خاصی بیابد و بازیبازها برای نخستین بار حس بی‌همتای تاب خوردن در میان آسمان‌خراش‌های نیویورک را تجربه کنند.

با این حال، این خوانندگان پر و پا قرص کمیک‌استریپ‌های اسپایدرمن بودند که بالاترین میزان لذت را از بازی بردند. عواملی همچون استفاده از تم خاطره‌انگیز تیتراژ نخستین سریال انیمیشن اسپایدرمن در منوی اصلی، ‌دیالوگ‌های شنیدنی که لحن كنایه‌آمیز و زبان بذله‌گویانه مشهور اسپایدرمن به خوبی در آن‌ها حفظ شده بود، حضور افتخاری ابرقهرمانان دیگر مارول و همچنین حضور اكثر دشمنان درجه یك اسپایدرمن، تعقیب و گریز‌های پرهیجان، استفاده از استن لی به عنوان راوی داستان، فنون و ضربات متنوع، صحنه‌های سینمایی (cutscenes) که پس از گذشت 12 سال هنوز سرگرم‌كننده هستند، مبارزات فراموش‌نشدنی با غول‌ها (مثل نبرد با «عقرب» و «کرگدن»)، داستانی جذاب که با پیچ‌وخم‌های غیرمنتظره‌ حوش و حواس را درگیر می‌کرد، bonusهای سخاوت‌مندانه (مثل قابلیت انتخاب لباس‌های گوناگون اسپایدرمن و یا امکان جمع‌آوری کمیک‌استریپ‌های معروف و کلاسیک او) كه باعث می‌شد پس از اتمام بازی بارها و بارها پایش بنشینید، یک مرحله پایانی بی‌نهایت مهیج که طی آن دکتر اختاپوس هیولا به طور خفنی(!) دنبالتان می‌آمد، معماهای هوشمندانه...،  همه و همه هواداران را از خود بیخود کرده و باعث می‌شد تا برای اولین بار حس كنند در یکی از ماجراجویی‌های جانانه و تمام‌عیار کاراکتر محبوب خود سهیم هستند.
عملکرد صداپیشه‌ها نظیر نداشت. در حقیقت اکثر آنها یا قبلاً در سریال‌های كارتونی اسپایدرمن حرف زده بودند یا بعداً  دعوت شدند تا جای کاراکترهایشان حرف بزنند! طراحی مراحل (level design) نیز به شكلی ماهرانه و متنوع انجام شده بود تا تمام نیروهای فوق بشری اسپایدرمن را به كار گیرد. شاید تنها ایراد عمده بازی دوربین (camera) آن بود كه گاهی اوقات گیج‌تان می‌کرد. در ضمن با وجود آنكه طراحی كاراكتر‌ها  (Character Design)خیلی خوب انجام شده بود اما ظاهر دو تن از شخصیت‌های داستان یعنی مری جین و «گربه سیاه» (Black Cat) چندان با ظاهرشان در كمیك‌استریپ‌های اسپایدرمن مطابق نداشت و كمی عجیب به نظر می‌رسید!
در هر حال موفقیت غیرقابل‌وصف بازی باعث شد تا به کنسول‌های Dreamcast، Nintendo 64 و PC نیز پورت شود که از میان آنها تنها نسخه Dreamcast به پای نسخه PS1 می‌رسید.  (نسخه Nintendo 64 به جای صحنه‌های سینمایی از تصاویر ثابت استفاده می‌كرد. نسخه PC  هم از ایرادات فراوانی رنج می‌برد). همچنین نسخه‌ای كاملاً متفاوت از بازی برای Game Boy Color عرضه شد كه درست مثل اكثر عناوینی كه برای كنسول‌های دستی ساخته می شوند، side-scroller و پلاتفورمر بود.

نکته جالب:

اسپایدرمن در بازی فوق‌العاده موفق و محبوب Tony Hawk's Pro Skater 2 كه در سال 2000 توسط Activision منتشر شد، یكی از كاراكتر‌های مخفی بود كه پس از آزاد (Unlock) شدن می‌توانستید او را انتخاب و با او اسكیت‌بازی كنید!

(2001)  Spider-Man 2: Enter Electro
ناشر: Activision
كنسول: PS1

همان گرافیك، همان گیم‌پلی و همان حس و حال بازی قبلی منتهی با داستان، مراحل و غول‌های جدید. البته از این بازی استقبال کمتری شد زیرا از نظر فنی تغییر چندانی در آن مشاهده ‌نمی‌شد و حتی برخی موارد مثل سیستم كنترل و یا نحوه حركت دوربین افت كرده بودند.

غول‌های بازی نیز اكثراً از دشمنان درجه 2 اسپایدرمن محسوب ‌می‌شدند. این دفعه اسپایدرمن در نهایت باید با «الكترو» كه مصمم بود با دستیابی به دستگاهی موسوم به Bio-Nexus به قدرت نامحدودی دست یابد، پیكار می‌کرد. از نكات جالب بازی می‌توان به تغییرات ایجاد شده در آن اشاره کرد. در حقیقت در نسخه اولیه كه روز 26 آگوست سال 2001 وارد بازار شد، نبرد نهایی بین اسپایدرمن و الكترو در بالای برج‌های دوقلوی مركز تجارت جهانی رخ می‌داد. اما اندكی بعد و به دلیل حوادث یازده سپتامبر در آمریكا، Activision مجبور شد نسخه‌های بازی را از بازار جمع كند. سپس نسخه‌ جدیدی منتشر شد كه در آن لوكیشن نبرد پایانی تا حدی عوض شده بود تا دیگر اثری از برج‌های دوقلو در آن نباشد.

(2001)  Spider-Man 2: The Sinister Six

ناشر: Activision
كنسول: Game Boy Color

Spider-Man 2: The Sinister Six  دنباله  همان بازی بود كه یك‌سال قبل Activision برای كنسول دستی GBC منتشر كرده بود. بار دیگر تمام نقشه‌های پلید از گور دكتر اختاپوس متصاعد می‌شد! در واقع، او با ربودن زن عموی سالخورده پیتر پاركر و تشكیل دوباره گروه «شش خبیث»، می‌خواست اسپایدرمن را به زانو درآورد.

بازی درست مثل قسمت اول یك side-scroller پلاتفورمر بود و بازیباز را بیاد عناوین اسپایدرمن در دهه 90 میلادی می‌انداخت. گیم‌پلی شش مرحله داشت و در هر مرحله ابتدا با تعدادی اراذل و اوباش مواجه می‌شدید تا به یك غول برسید. Spider-Man 2: The Sinister Six بازی قابل قبولی بود و از محیط رنگارنگ و زیبایی بهره می‌برد. از نكات جالب می‌توان به استفاده تیم سازنده از اصوات مرسوم كمیك‌استریپی مثل Whap و Blam در هنگام مبارزه اشاره كرد. در ضمن یك مینی‌گیم مخفی در بازی وجود داشت كه می‌شد آن را درScreen  Title (یعنی زمانی که نام بازی روی صفحه ظاهر می‌شد)، آزاد كرد. در این مینی‌گیم ساختمانی آتش گرفته بود و اسپایدرمن و دكتر اختاپوس باید برانكاردی را حمل كرده  و زیر خرس‌های عروسكی كه مدام از پنجره به بیرون پرت می‌شدند، می‌بردند تا به زمین برخورد نکنند!

 

 
(2001) Spider-Man: Mysterio's Menace

ناشر: Activision
كنسول: Game Boy Advance

Mysterio's Menace اولین بازی اسپایدرمن برای كنسول دستی GBA بود و در آن او با برخی از دشمنان کلاسیک خود که توسط «میستریو» رهبری می‌شدند، دست و پنجه نرم می‌كرد. با وجود آنکه این بازی یک side-scroller  دو بعدی و پلاتفورمر بود اما به هیچ وجه اجازه نداد محدودیت‌های فنی و گرافیکی GBA دست و پایش را ببندد. به عبارتی دیگر، نحوه حرکت و دیزاین کاراکترها و همچنین افکت‌های صوتی و تصویری آن به بازی اسپایدرمنی که كمپانی Activision در سال 2000  ابتدا برای PS1  منتشر کرد، شباهت داشتند.

تیم سازنده که كاملاً می‌دانست اسپایدرمن شخصیتی پرتحرک و پرجنب و جوش است، ساختار مراحل را طوری طراحی کرده بود که بتوانید  به راحتی و آزادانه بدوید، تاب بخورید، روی سطوح عمودی و افقی بخزید و یا از میان تونل‌ها و جاهای تنگ و باریک عبور نمایید.

 بازی 7 مرحله داشت که ساختاری غیرخطی داشتند به گونه‌ای که در شروع بازی می‌توانستید از بین  سه مرحله مختلف یکی را برگزینید یا حتی پس از تکمیل مراحل، دوباره تکرارشان کنید.  در کل، سازندگان بازی ذوق و سلیقه به خرج داده بودند و کاری کردند تا منتقدان از گرافیك، موسیقی و وفاداری‌اش به جوهره اسپایدرمن تعریف کنند.

نکته جالب:

اسپایدرمن در X-Men: Mutant Academy 2  كه سال 2001 برای كنسول PS1 عرضه شد، حضور داشت! البته او جزو كاراكترهای اولیه این بازی مبارزه‌ای نبود ولی می‌شد او را به شیوه خاصی آزاد و به جمع مبارزان اضافه كرد. اسپایدرمن فنون و ضربات جالبی داشت ولی جالب‌تر این بود كه هنگام اجرای برخی از فنون جملات بامزه‌ای بر زبان می‌آورد كه بازیباز را یاد بذله‌گویی‌های او در حین نبرد‌های كمیك‌استریپی‌اش می‌انداخت.

(2002)  Spider-Man: The Movie
ناشر: Activision
كنسول: Nintendo GameCube،  Xbox، PC، PS2، Game Boy Advance GBA
بالاخره پس از سال‌ها انتظار و كش و قوس‌های فراوان، فیلم زنده «اسپایدرمن» به کارگردانی سام ریمی در سال 2002 روی پرده سینماهای جهان قرار گرفت و رکورد‌های فروش را شکست. Spider-Man: The Movie  بر اساس همین فیلم و برای كنسول‌های مختلفی عرضه شد و در آن «توبی مگوآیر» و «ویلم دفو» مسئولیت تامین صدای كاراكتر‌های خود را بر عهده گرفتند.

گیم‌پلی و نوع بازی شباهت‌های زیادی به دو عنوان قبلی اسپایدرمن كه Activision پیشتر برای كنسول‌های خانگی منتشر كرده بود داشتند.  ولی دوربین و کنترل‌ها تا حدودی بهبود یافته، فنون و ضربات متنوع‌تر شده و المان‌های مخفی‌كاری  (stealth)  هم در گیم‌پلی یافت می‌شد. گرافیك بازی هم حرف نداشت. اما بی‌تردید اوج نبوغ تیم سازنده را باید در ایجاد سیستم مبارزات هوایی (aerial combat system) جستجو می‌کردید. سیستم مذکور جذابیت و هیجان خاصی به مراحل بیرونی می‌داد و باعث شد تا هواداران اسپایدرمن سرانجام قادر شوند به نبرد هوایی با حریفان بپردازند.

تیم سازنده با وجود پیروی از خط اصلی داستان فیلم، آن را گسترش دادند. بنابراین در بازی علاوه بر گرین گابلین، غول‌های دیگری نیز حضور داشتند که همگی از کمیک‌استریپ‌های اسپایدرمن به عاریت گرفته شده بودند (این مسئله در سلسله بازی‌های بعدی که از روی فیلم های زنده اسپایدرمن ساخته شدند نیز رعایت شد). bonusهای فراوانی در بازی یافت می‌شد که جالب‌ترین‌شان این بود که می‌توانستید گرین گابلین را آزاد و با او بازی کنید!

در مجموع نقدهایی كه بر بازی نوشته شد، مثبت بود و سبب شد تا در میان پرفروش‌ترین عناوین سال قرار گیرد. البته انتقادهایی نیز از آن به عمل آمد كه بیشتر درخصوص صداپیشگی بی حس و حال توبی مگوآیر، کسالت‌آور بودن مراحل داخل محیط‌های بسته، مدت زمان کوتاه و یا دوربین دردسرساز بازی بود. Activision نسخه‌ای از بازی را برای کنسول دستی GBA هم عرضه کرد که خیلی از سوی بازیبازها تحویل گرفته شد. همانطور که می‌توان حدس زد، نسخه GBA یک پلاتفورمر side-scroller بود ولی گاهی اوقات سعی می‌کرد در محیطی نیمه سه بعدی و به شکلی نوآورانه تاب خوردن اسپایدرمن را در میان ساختمان های شهر تداعی کند. جالب اینکه اسپایدرمن در طول بازی می‌توانست عکس هم بگیرد!

نکته جالب:

Sony Pictures Mobile در سال 2003 نخستین بازی اسپایدرمن را برای گوشی‌های موبایل عرضه کرد که به لطف گیم‌پلی ساده اما گیرا و مؤثرش به موفقیت دست یافت.

در ضمن در اين سال اسپایدرمن در یكی از صحنه‌های سینمایی بازی X2: Wolverine's Revenge كه برای کنسول‌های مختلفی منتشر شد، حاضر بود. البته این صحنه سینمایی در داستان اصلی وجود نداشت و باید به عنوان یک bonus آزاد می‌شد. در صحنه مذکور «ولورین» در یک شهر متروکه با اسپایدرمن ملاقات می‌کرد.

(2004)  Spider-Man 2: The Game
ناشر: Activision
كنسول: Nintendo GameCube، Xbox، PC، Mac OS X، PS2، PSP، GBA، Nintendo DS، N-Gage
«قدرت زیاد، مسئولیت به همراه دارد». این شعار تاریخی اسپایدرمن است که طرفداران او کاملاً با آن آشنایی دارند، اما شاید سازندگان فیلم «اسپایدرمن 2» بیش از دیگران به آن واقف بودند زیرا با تعهد حیرت‌انگیز خود اثری خلق كردند که تمام توقعات را درنوردید. مارول كه از خوشحالی در پوست خود نمی‌گنجید به Activision سفارش داد تا عناوین بیشتری از روی فیلم مذکور بسازد. گل سرسبد این عناوین، برای كنسول‌های خانگی PS2، Xbox و GameCube عرضه شد و لقب نخستین بازی محیط باز  (open world)اسپایدرمن را به خود اختصاص داد. دیگر می‌توانستید اسپایدرمن را به طور همزمان در هوا و روی زمین هدایت كنید و وجب به وجب منهتن را از سنترال پارك گرفته تا مید تاون و پل بروكلین بگردید و یا از پیاده‌رو به بالای ساختمان امپایر استیت بروید و از آنجا سقوط آزاد انجام دهید و در لحظه آخر تار بزنید (از این رو، خیلی‌ها به بازی لقب Grand Theft Spider-Man دادند!). اما بارزترین خصیصه، حسی بود كه از تار زدن و تاب خوردن (web-swinging) در میان آسمان خراش‌های نیویورک بهتان دست می‌داد؛ حسی بی‌اندازه وجدآور و وصف ناشدنی. به همین دلیل حتماً پس از تكمیل بخش داستانی (story mode)، ساعت‌ها در شهر چرخ می‌زدید و حال می‌كردید! کلاً Activision سیستم  web-swinging را در Spider-Man 2: The Game متحول کرده بود. به عبارتی دیگر و برخلاف عناوین قبلی، باید تارهای اسپایدرمن حتماً به ساختمان ها اصابت می‌کرد تا قادر به web-swinging شوید. این سیستم باعث می‌شد تا در نحوه تاب خوردن و رها کردن تار دقت کنید و آنقدر بی عیب و نقص بود که Activision آن را با کمترین تغییر در عناوین بعدی اسپایدرمن نیز به کار برد. خطوط داستانی از فیلم تبعیت می‌کردند و طبیعتاً باید چند بار با دکتر اختاپوس گلاویز می‌شدید. با این حال شخصیت‌های منفی یا فرعی دیگری مثل گربه سیاه  (Black Cat) هم در داستان حاضر بودند و جذابیت بیشتری به آن بخشیدند.

در مجموع، سازندگان بازی از آثار قبلی خود درس گرفته و تلاش کرده بودند تا نقاط قوت را برجسته و مشكلات را برطرف سازند. بنابراین، تغییرات مثبتی در گیم‌پلی به چشم می‌آمد سیستم مبارزه نیز ارتقا یافته و به نحو مؤثری حس عنكبوتی اسپایدرمن را به کار می‌گرفت (به ویژه در نبرد با دکتر اختاپوس). بهره‌گیری از مأموریت‌های فرعی، نوآوری دیگر گیم‌پلی به شمار می‌آمد. گرافیک و انیمیشن بازی خارق‌العاده نبود ولی دیزاین پرجزئیات کاراکترهای اصلی به وضوح چالاكی اسپایدرمن، حركت مارگونه بازوان فلزی دكتر اختاپوس و اغواگری‌های گربه سیاه را به تصویر می‌كشید. با این حال مواردی همچون همچون یكنواخت بودن ماموریت های فرعی، صداپیشه‌گی‌های بی‌رمق و خطی بودن داستان (كه كاملاً در تضاد با محیط باز بازی بود) مورد انتقاد قرار گرفتند. ولی در مجموع Spider-Man 2: The Game به موفقیت‌های عظیمی دست یافت به طوریکه در کتاب معروف «1001 بازی ویدئویی که باید قبل از مردن بازی کنید» و یا در فهرست «10 بازی برتر اقتباس شده از روی فیلم‌های سینمایی» اكثر سایت‌های اینترنتی قرار گرفت و حتی نشریه رسمی PlayStation 2  آن را در رتبه پنجاهم لیست 100 بازی برتر تاریخ این کنسول قرار داد! لازم به ذكر است كه متاسفانه و به دلایلی نامعلوم نسخه متفاوتی برای PC و Mac منتشر شد که  از هر جهت نسبت به نسخه‌ كنسول‌های خانگی پایین‌تر و بیشتر برای کودکان مناسب بود. البته نسخه‌هایی که برای کنسول‌های دستی Nintendo DS، GBA و N-Gage عرضه شد به مراتب وضعیت بهتری داشتند. سال 2005 هم نسخه جدیدی از بازی برای PSP به بازار آمد که از  نخستین عناوین اکشن درست و حسابی این کنسول بود.

نکته جالب:

موفقیت نخستین بازی موبایل اسپایدرمن باعث شد تا سال 2004 چند عنوان مشابه مثل Spider-Man 2 3D: NY Rooftops، Spider-Man vs. Doc Ock و .... به مناسبت اكران فیلم اسپایدرمن 2 برای گوشی‌های همراه ساخته شوند (البته برخی از آنها با تاخیر به بازار آمدند). در همين سال Activision  بازی Spider-Man 2 Activity  Centerرا برای PC عرضه کرد که معما و مینی گیم‌های مختص کودکان داشت.

سپس  شرکت Micro Games of America  یک گیم دستی یا LCD تحت عنوان Spider-Man 2 منتشر کرد. سونی پیکچرز هم گیم دستی خودش یعنی Spider-Man 2 Hand Held Game و همچنین یک هِد سِت واقعیت مجازی به نام Spider-Man 2 VR 3D را عرضه داشت.

(2005)  Ultimate Spider-Man
ناشر: Activision
كنسول: Nintendo GameCube، PS2، PC، Xbox، GBA، Nintendo DS، Mobile Phone
در سال 2000 میلادی انتشارات مارول تصمیم گرفت با چاپ كمیك‌استریپ ماهانه جدیدی به نام Ultimate Spider-Man، سرگذشت معروف‌ترین كاراكتر خود را از نو و به شکلی مدرن و مناسب‌تر با قرن بیست و یکم روایت کند. موفقیت چشمگیر کمیک‌استریپ مذكور باعث شد تا در سال 2005، Activision تصمیم بگیرد بازی جدیدی بر پایه آن عرضه كند كه از نظر گیم‌پلی یا نوع و سبک تفاوت چندانی با Spider-Man 2: The Game   نداشت، اما از نظر ظاهری و سبك هنری ـ بصری، زمین تا آسمان با آن فرق می‌كرد زیرا سازندگانش از  فن‌آوری نوینی تحت عنوان 3D comic-inking (نوعی تكنیك گرافیكی كه طراحی كمیك‌استریپی را با انیمیشن تركیب می‌كند) به همراه پانل‌های متحرک برای خلق محیط پرانرژی بازی و روایت داستان بهره گرفته بودند. به علاوه آن‌ها در حرکتی نبوغ‌آسا خالقان کمیک‌استریپ‌های Ultimate Spider-Man را نیز استخدام کرده بودند تا مسئول نوشتن داستان و طراحی کاراکترهای بازی باشند.

تمام این عوامل دست به دست هم داد تا بازی همچون یك كمیك‌استریپ زنده به نظر برسد! داستان هم حول و حوش جدال و رابطه پرتنش اسپایدرمن و ونوم و تلاششان برای رهایی از دست افرادی كه قصد سوءاستفاده از نیروهای آن‌ها را داشتند، می‌چرخید و بسیار سرراست و با مهارت نوشته شده بود. سیستم کنترل و کامبوها ساده و محدود‌تر شده ولی در عوض نحوه مبارزه اسپایدرمن به کمیک‌استریپ‌هایش شباهت پیدا كرده بود تا به خوبی نمایانگر شور و اشتیاق نوجوانی و همچنین بی‌تجربگی او باشد. به عبارتی دیگر، اسپایدرمن در حین مبارزه مدام تحرك داشت و ورجه وورجه می‌کرد تا مورد هدف قرار نگیرد و گهگاه‌ با وراجی‌ها و شوخی‌های بامزه‌اش فضای مفرح مبارزات كمیك‌استریپ‌هایش را تداعی می‌كرد. نبرد با غول‌ها در یک کلام خارق‌العاده بود و اغلب با یک تعقیب هوایی شروع می‌شد. این بار تعقیب و گریز لذت بیشتری داشت زیرا معمولاً نزدیک سطح زمین اتفاق می‌افتاد. در نتیجه باید به سرعت و تار زنان از میان اماکن معروف و کوچه پس کوچه‌های نیویورک گذر می‌کردید، از موانع گوناگون می‌گذشتید و از حملات دشمن جا خالی می‌دادید.

اما یقیناً برگ برنده بازی این بود که تقریباً در نیمی از آن باید در قالب شخصیت خبیث داستان یعنی ونوم فرو رفته و با او بازی می‌کردید! البته ونوم کاملاً با اسپایدرمن فرق داشت، هم از نظر شخصیتی و هم از نظر توانایی، نحوه حرکت و سبک مبارزه. در اصل او فقط یک هدف را دنبال می‌کرد: نابودی و کشتن(!) در ضمن از آنجائیکه ونوم باید برای زنده ماندن به طور دائمی از دیگران تغدیه می‌کرد، گیم‌پلی هم با تب و تاب بیشتری همراه می‌شد. در مجموع، Ultimate  Spider-Man به دلیل ارایه‌ای بی‌نقص از دنیای كمیك‌استریپ، صحنه‌های سینمایی بی‌نهایت خلاقانه و هم‌چنین گیم‌پلی اعتیادآور و صداپیشه‌گی‌های قابل‌قبول با استقبال كم‌نظیری روبرو گشت. البته انتقاداتی هم از آن شد. مثلا علی‌رغم آنکه اسپایدرمن در طول داستان مدام به خانه یا محل کارش یعنی روزنامه دیلی بیوگل می‌رفت اما هیچ وقت کاراکترهای مهمی همچون زن عمو مِی یا «جیمز جونا جیمسون» رویت نمی‌شدند. مأموریت‌های فرعی نیز باز هم از کمبود تنوع رنج می‌بردند. بااین حال شاید تنها نقطه ضعف عمده بازی، زمان کوتاهش بود.

لازم به ذکر است که نسخه‌های side-scroller بازی برای کنسول‌های دستی Nintendo DS و GBA و همچنین گوشی های موبایل به بازار آمد که در آنها نیز می‌توانستید گاهی اوقات با ونوم بازی کنید.

نکته جالب:

تا به حال چندین بازی تلویزیونی اسپایدرمن به بازار آمده است. این بازی ها که به Plug & Play شهرت دارند (و اکثراً ساده و کودکانه هستند) در اصل از یک دسته (controller)  تشکیل می‌شوند  که می‌توان به سهولت و با سیم به تلویزیون وصلشان کرد.

(2005) Marvel Nemesis: Rise of the Imperfects

ناشر: EA
كنسول: Nintendo GameCube، Xbox، PS2، PSP، Nintendo DS
شركت EA در سال 2005 وسوسه شد Marvel Nemesis: Rise of the Imperfects را با حضور برخی از محبوب‌ترین شخصیت‌های مارول مثل اسپایدرمن، «ولورین»، ونوم، «مرد آهنی» و .... برای انواع کنسول‌ها به بازار بفرستد. اما این بازی غالباً مبارزه‌ای به هیچ  موفقیتی دست نیافت. در واقع گیم‌پلی كلیشه‌ای بدجوری به بازی ضربه زد. ضمناً کاراکترهای جدید موسوم به Imperfects (كه توسط برخی از هنرمندان مارول خلق شده بودند)  جذابیت خاصی نداشتند و خیلی زود فراموش شدند. البته برخی از صحنه‌های سینمایی یا فنون و ضربات کاراکترها خیلی تماشایی از آب درآمدند. طبق شنیده‌ها قرار بود EA ادامه این بازی را برای كنسول‌های نسل بعدی بسازد اما به پایان رسیدن شراکت مارول و EA، مانع از این كار شد.

نکته جالب:
در سال 2005، یكی از شركت های داخلی Activision، یك بازی آموزشی كودكانه تحت عنوان Spider-Man & Friends  برای PC ساخت كه از گیم‌پلی اكشن و معما و یك ابزار یادگیری تشكیل شده بود.

(2006)  Marvel Ultimate Alliance   
ناشر: Activision  
كنسول: PS2 & 3، Xbox(360)، PC، PSP، Wii، GBA
Marvel Ultimate Alliance (كه به اختصار MUA نامیده می‌شود) یک بازی اكشن نقش‌آفرینی (Action/RPG) مشابه با سری تحسین‌شده‌ای همچون  X-men Legends بود كه سال 2006 برای انواع کنسول‌ها عرضه شد و در آن باید با تشکیل گروهی چهار نفره از میان بیش از 20 ابرقهرمان پرآوازه مارول به جنگ «دكتر دوم» (Dr. Doom) و لشگری از شخصیت‌های خبیث و خطرناکی که او را در اجرای نقشه پلیدش همراهی می‌کردند، می‌رفتید. MUA از نکات مثبت بی‌شماری بهره می‌برد اما بی‌شک بزرگترین نقطه قوتش در گیم‌پلی معتاد‌کننده‌ای خلاصه می‌شد که به خوبی از جانب پیچش‌های داستانی پر فراز و نشیب و غافلگیرکننده مورد حمایت قرار می‌گرفت. این موضوع ارزش تکرار (Replay Value) را به طور غیر‌قابل باوری بالا می‌برد و قطعاً بازیبازان بارها و بارها پای بازی می‌نشستند تا بر میزان مهارت و جنگندگی کاراکترها اضافه کنند. به همین دلیل تمام نسخه‌های بازی (به جز نسخه GBA که کاملاً با نسخه‌های دیگر تفاوت داشت) مورد ستایش قرار گرفتند. MUA جوایزی را نیز از آن خود کرد که از میان آنها می‌توان به جایزه «بهترین داستان در میان عناوین  PS3» از سوی سایت معتبر IGN و یا عنوان «بهترین بازی سال» از سوی نشریه Wizard اشاره کرد.

اسپایدرمن از کاراکترهای اصلی و اولیه بازی بود و توانایی تارافکنی‌اش (webbing) خیلی به کار می‌آمد و کامبوهای گوناگون و جالبی با آن اجرا می‌شد. از سوی دیگر، حس شوخ‌ طبعی، دیالوگ‌ و ژست‌های اسپایدرمن در صحنه‌های سینمایی، علاقمندانش را ذوق زده می‌کرد و همراهی‌ او با دیگر شخصیت‌های نامدار مارول و بده و بستان‌های خلاقانه میان آنان بر جذابیت‌های بصری بازی می‌افزود.  در ضمن، می‌توانستید پس از جمع‌آوری امتیازات لازم برخی از لباس‌(costume)های خاطره‌انگیز کمیک‌استریپ‌های اسپایدرمن را آزاد و بر تن نمایید.
لازم به ذکر است که دارندگان کنسول Xbox 360، می‌توانستند ونوم را هم به عنوان کاراکتری قابل‌بازی (playable)، دانلود کنند (البته تا پایان سال 2009!).

 مقدمه:

در قسمت چهارم از سلسله مقالات "تاریخچه بازی های رایانه ای /ویدئویی اسپایدرمن"، 12 بازی دیگر که بین سالهای 2006  و 2011 تحت عنوان اسپایدرمن ساخته شدند (و یا اسپایدرمن در آنها یکی از کاراکترهای اصلی بود) خدمتتان معرفی ميشوند. متاسفانه اكثر این بازیها به مراتب از عناوینی که در شماره گذشته مورد بررسی قرار گرفتند، پایین‌تر بودند و به نظر می‌رسید Activision دیگر به كیفیت بازی‌های اسپایدرمن اهمیت نمی‌دهد و فقط می‌خواهد جیبش را پر كند. البته در این میان فیلم ضعیف "اسپایدرمن 3" هم بی‌تقصیر نبود. در واقع  سام ریمی در این فیلم بنا بر اصرار سونی و علیرغم میل باطنی‌اش از كاراكتر «ونوم» استفاده كرد (ریمی ابتدا می‌خواست «مردشنی» و «كركس» آدم بدهای فیلم باشند و حتی با آقای «بِن كینگزلی» برای ایفای نقش كركس به توافق رسیده بود) و به همین دلیل فیلمنامه اولیه به هم ریخت و در نهایت به آش شلم شوربایی تبدیل شد كه مخاطبانش را ناامید كرد (كلاً هر جا سر و كله ونوم پیدا شود باید منتظر یك افتضاح حسابی بود!). اسپایدرمن 3 روی بازی‌های اسپایدرمن هم تاثیر بدی گذاشت و باعث شد تا ایده استفاده از لباس سیاه رنگ اسپایدرمن (كه در حقیقت یك Symbiote فضایی است كه برای زنده ماندن به یك میزبان انسانی نیاز دارد ولی میزبان خود را تندخو و شخصیتش را منفی می‌کند) مثل خوره به جان Activision بیافتد و این شركت آن را در چندین بازی به كار گیرد (در حالیكه به اذعان کارشناسان کمیک‌استریپ، تمركز بیش از حد روی لباس سیاه رنگ و تبعات منفی آن، اسپایدرمن را از ذات اخلاق‌گرا و مسئولیت‌پذیرش دور می‌كند). در نتیجه عناوینی همچون  Spider-Man: Web of Shadows تولید شد كه به شخصیت اسپایدرمن توهین می‌كردند.   

(2006) Spider-Man: Battle for New York
ناشر: Activision
كنسول: Game Boy Advance (GBA)، Nintendo DS
Spider-Man: Battle for New York به نوعی ادامه بازی Ultimate Spider-Man (که در شماره گذشته به آن پرداخته شد) بود و فقط برای کنسول‌های دستی Nintendo DS و GBA به بازار آمد. «گرین گابلین» قصد داشت فرمول شیمیایی مخصوصش را روی دیگران امتحان کند تا آنها هم مثل خودش به غول‌های سبزرنگ و هالک ـ مانند تبدیل شوند! (در اینجا لازم به توضیح است که این گرین گابلین از دنیای به روزشده Ultimate Spider-Man اقتباس شده بود و نباید با گرین گابلین کلاسیک کمیک استریپ های The Amazing Spider-Man اشتباه گرفته شود!) بازیباز می‌توانست گاهی با اسپایدرمن و گاهی هم با گرین گابلین بازی كند. در كل این بازی side-scroller و پلاتفورمر سابقه خوبی برای كمپانی  Activision به حساب نمی‌آید زیرا همه چیز آن پایین‌تر از حد متوسط بود و به همین خیلی زود فراموش شد (البته انصافاً نسخه Nintendo DS، یك سر و گردن بالاتر از نسخه GBA قرار می‌گرفت).

(2007)  Spider-Man 3: The Game
كنسول: PC، PS3، PS2، PSP، Xbox 360، Wii، GBA، Nintendo DS
بدیهی است كه Spider-Man 3: The Game توسط Activision و همزمان با اكران فیلم "اسپایدرمن 3" یعنی در دورانی که تب اسپایدرمن عالم‌گیر شده بود، منتشر شد. قهرمان ما در این بازی علاوه بر لباس كلاسیك (آبی و قرمز)، لباس مشكی رنگ معروف را نیز بر تن می‌كرد. گیم‌پلی درست مثل Spider-Man 2: The Game (بازی تحسین‌شده‌ای كه سال 2004 به بازار آمد و در قسمت قبل به آن  پرداخته شد)، محیط باز یا  Open world بود. البته این‌بار گیم‌پلی گاهی اوقات از سکانس‌های cineractive استفاده ‌می‌كرد (یعنی در برخی لحظات آیکون دکمه خاصی روی صفحه ظاهر می‌شد و بازیباز باید آن دکمه را سریعاً فشار می‌داد). این سکانس‌ها (که بیشتر در مبارزه با غول‌ها به چشم می‌آمدند) بازیباز را به یاد مینی گیم‌های God of War می‌انداختند.

سیستم مبارزه نیز تغییر یافته و فنون و ضربات و همچنین ماموریت‌های فرعی متنوع‌تر شده بودند. صداپیشگی‌ها هم دیگر تو ذوق نمی‌زدند. به علاوه، تیم سازنده نیو‌یورك را بزرگ‌تر و پرجزییات‌تر از قبل كرده بود اما یقیناً نقطه قوت اصلی بازی همچنان در شیوه لذت‌بخش و منحصر به فرد تار زدن و تاب خوردن (web-swinging) در میان آسمان‌خراش‌های شهر خلاصه می‌شد. دشمنان اصلی اسپایدرمن همانند فیلم، «ونوم»، «گابلین جدید» (هری آزبورن، که میخواست انتقام مرگ پدرش را از پیتر بگیرد) و «مرد شنی» بودند اما غول‌های دیگری هم در بازی حضور داشتند.  نکته جالب این بود که همه بازیگران اصلی فیلم (به جز  خانم «کرستن دانست») به جای خودشان در بازی حرف زدند.

Spider-Man 3: The Game دو نسخه اصلی داشت كه یكی برای كنسول‌های PS3، Xbox 360 و PC و دیگری برای Wii، PS2 و PSP  منتشر شد. این دو نسخه با هم تفاوت داشتند. مثلاً  نحوه استفاده بازیباز از لباس سیاه رنگ اسپایدرمن در آنها  فرق می‌كرد. در ضمن نسخه‌های مذكور غول‌های فرعی خاص خودشان را داشتند. گابلین جدید نیز بعداً به عنوان یک کاراکتر قابل‌بازی (Playable)  به نسخه ویژه‌ Xbox 360 و PS3 اضافه شد.

اما روی هم رفته بازیبازان چندان از Spider-Man 3: The Game استقبال نكردند و منتقدین  امتیازاتی در حد متوسط به  آن دادند زیرا از glitchهای متعدد، مبارزات ناامید‌کننده با غول‌ها و دوربین گیج‌کننده‌‌ای رنج می‌برد. ولی شاید عمده‌ترین ایراد بازی این بود که تفاوت چندانی با Spider-Man 2: The Game نداشت و از قابلیت‌های کنسول‌های نسل جدید بهره نمی‌گرفت. ضمناً، نسخه‌ PS2،  Wii و PSP وضعیت بدتری داشت و به خاطر داستان کوتاه و گرافیک ناامید‌کننده خود نیز مورد نكوهش قرار گرفت (حتی برخی بازیبازان اعتقاد داشتند که نسخه مذكور از نظر فنی از Spider-Man 2: The Game پایین‌تر است!)
لازم به ذكر است كه نسخه‌ای side-scroller و دو بعدی از بازی نیز ساخته و برای كنسول دستی GBA و Nintendo DS منتشر شد.

نكته جالب:

همزمان با اكران فیلم اسپایدرمن 3، شركت Javaground USA یك بازی دو‌ بعدی برای گوشی‌های موبایل  عرضه كرد. چند گیم دستی (LCD) و یك بازی تلویزیونی  Plug & Play نیز تحت عنوان Spider-Man 3 به بازار آمدند.

 

 

 

(2007) Spider-Man: Friend or Foe
كنسول: PC، PS2، PSP، Xbox 360، Wii، Nintendo DS
قرار بود این بازی اکشن و کم اهمیت با عناوینی که قبلاً براساس اسپایدرمن منتشر شده بودند، تفاوت داشته باشد و در عین حال از شخصیت‌های منفی فیلم‌‌های سینمایی اسپایدرمن در آن استفاده شود. در عمل هم چنین شد و داستان بازی کاملاً غیرمنتظره و متفاوت از آب درآمد به طوریكه انگار تیم سازنده می‌خواست عمداً با فیلم‌های آقای ریمی شوخی كند! البته ایده اولیه بازی جذاب به نظر می‌رسید: اسپایدرمن به کمک برخی از قهرمانان دیگر با دشمنانش می‌جنگید و پس از شکست دادنشان از آنها به عنوان نوچه (Sidekick) خود استفاده می‌كرد! اما این ایده جذاب در نهایت به اثری کلیشه‌ای، مضحك و پرایراد در ژانر بزن بزن (Beat'em Up) تبدیل شد. مثلاً علیرغم اینكه بازی از  co-op multiplayer mode سود می‌برد (یعنی بازیباز دیگری نیز می‌توانست به بازی ملحق و در نقش نوچه شما ظاهر شود) اما هیچ تعاملی بین كاراكترها رخ نمی‌داد!  به علاوه، با وجود آنكه داستان در سرتاسر دنیا رخ می‌داد و اسپایدرمن به لوکیشن‌های مختلفی مثل توکیو، مصر و نپال سفر می‌کرد اما مراحل بازی شبیه یكدیگر بودند و تنوعی در آنها به چشم نمی‌آمد! Spider-Man: Friend or Foe در اصل چیزی نبود مگر تلاش مذبوحانه Activision برای کسب پول و درآمد بیشتر از نام اسپایدرمن. به همین دلیل این کودکان و نوجوانان بودند که تا حدی از آن خوششان آمد نه هواداران قدیمی اسپایدرمن!

 
(2008)  Spider-Man: Web of Shadows
كنسول: PC، PS3، PS2، PSP، Xbox 360، Wii، Nintendo DS
Spider-Man: Web of Shadows   یک بازی محیط باز مشابه با Spider-Man 3: The Game بود که توسط Activision و برای کنسول‌های360  Xbox، PS3، PC و Wii منتشر شد و در آن اسپایدرمن باید با تهاجم گسترده Symbioteها (که در نتیجه جدا شدن از ونوم و لباس سیاه فضایی‌اش به وجود آمده و تمام شهر را احاطه کرده بودند) مقابله می‌کرد. البته او در این راه از کمک قهرمانان دیگر مارول و حتی برخی از دشمنان خود نیز بهره‌مند می‌شد. بازیباز مجبور بود در برخی از لحظات بین مسیر خوب و بد یکی را انتخاب كند (بنابراین پایان‌های مختلفی در بازی وجود داشت). در ضمن بازیباز می‌توانست هر وقت که دلش می‌خواهد لباس کلاسیک قرمز و آبی اسپایدرمن را با لباس سیاه رنگ عوض کند (در کل تیم سازنده سعی کرده بود  این دو لباس را کاملاً از یکدیگر متمایز سازد).

Spider-Man: Web of Shadows پتانسیل بالایی برای تبدیل شدن به اثری شایسته و ماندگار را داشت ولی  افسوس که این پتانسیل به راحتی به هدر رفت. در واقع با وجود آنکه اکثر منتقدین اذعان داشتند که لحظات نابی در بازی وجود دارد (مثل مبارزه با غول‌ها) و سبک جدید مبارزه هم ارتقا‌یافته و هیجان‌انگیز‌تر شده است ولی آنها حسابی از دوربین بد، داستان سرهم‌بندی‌شده، صدا‌پیشگی‌های فاجعه‌آمیز، گیم‌پلی و ماموریت‌های تكراری و ... انتقاد کردند. با این حال بیشترین انتقادات از جانب هواداران اسپایدرمن بود. در اصل آنها با این مساله كه اسپایدرمن باید بین مسیر خوب و بد، یكی را انتخاب می‌كرد مشكل داشتند زیرا به نظر آنها اسپایدرمن هرگز مسیر بد را انتخاب نمی‌كند. آن‌ها در ضمن اعتقاد داشتند كه رفتار برخی از شخصیت‌های اصلی بازی اصلاً با ذات و خصوصیات آنها در عالم كمیك‌استریپ همخوانی ندارد. به طور مثال در ابتدای بازی مری جین در روز روشن اسپایدرمن را به اسم "پیتر" صدا می‌زد و بعد در مقابل دو نفر دیگر به او کادوی تولد می‌داد!!! بدتر اینکه، وقتی اسپایدرمن در اولین مواجه خود با آدم‌هایی که به خاطر تماس با symbiote آلوده شده بودند، آنها را از پشت‌بام یك آسمان‌خراش به پایین پرت می‌کرد و به خودش زحمت نمی‌داد تا نجاتشان بدهد!!! (اسپایدرمن این ‌موقع هنوز تحت‌تاثیر لباس سیاه رنگ قرار نداشت). موارد فوق‌الذكر به همراه بسیاری موارد دیگر ثابت می‌كرد كه تیم سازنده هیچ شناختی از خصوصیات شخصیتی اسپایدرمن ندارد.

لازم به ذکر است که نسخه‌ای متفاوت (ولی قابل‌تحمل‌تر) از بازی تحت عنوان  Amazing Allies Edition برای کنسول‌های PS2 و PSP  منتشر شد که 2.5 بعدی و side-scrolling  بود! یک side-scroller  پلاتفورمر خوش‌ساخت هم برای Nintendo DS به بازار آمد.

 

(2009) Marvel Ultimate Alliance 2
كنسول: PS3، PS2، PSP، Xbox 360، Wii، Nintendo DS
در پی موفقیت بازی Marvel Ultimate Alliance در سال 2006، Activision تصمیم گرفت پس از وقفه‌ای نسبتاً طولانی دنباله آن را برای انواع کنسول‌های موجود منتشر کند. Marvel Ultimate Alliance 2 (که به اختصار MUA2 نامیده می‌شود) شباهت‌های فراوانی با قسمت اول داشت و یک بازی اکشن و RPG بود که در آن بار دیگر باید گروهی چهار نفره از کاراکترهای معروف مارول تشکیل داده و  به جنگ دشمنان خود می‌رفتید. این‌دفعه كاراكتر‌های بازی قادر بودند با ترکیب نیرو‌های خود، ضرباتی نیرومند و تماشایی تحت عنوان Fusion اجرا نمایند. تفاوت دیگر این بود که می‌شد هنگام صحبت با شخصیت‌های دیگر، لحن خود را تغییر داد و مثلاً خشن‌تر یا دیپلماتیک‌تر حرف زد.

اما یقیناً عمده‌ترین تغییر به وجود آمده را  باید در داستان بازی (که تلفیقی از دو ماجرای کمیک‌استریپی معروف مارول در سالهای اخیر یعنی Secret War و Civil War  به شمار می‌رفت) جستجو می‌كردید. در واقع بروز یك حادثه غم‌انگیز باعث شده بود تا دولت آمریکا کسانی را که نیروهای فوق بشری دارند را نوعی سلاح کشتار جمعی محسوب کند و با تصویب قانون جدیدی موسوم به Superhuman Registration Act، از تمام ابرقهرمانان بخواهد تا هویت مخفی خود را افشا و تحت نظارت دولت فدرال فعالیت کنند. این موضوع ابرقهرمانان مارول را به دو گروه مخالف تقسیم می‌کرد و رودروی هم قرار می‌داد: گروه Pro-registration  که رهبری آن را «مرد آهنی» بر عهده داشت و با Superhuman Registration Act موافق بود و گروه Anti-registration که «کاپیتان آمریکا» رهبری‌اش می‌کرد و از ابرقهرمانانی تشکیل شده بود که به هیچ وجه زیربار این قانون نمی‌رفتند. بنابراین در مقطعی از بازی باید به انتخاب خود به یکی از گروه‌ها‌ی مذكور ملحق می‌شدید. این پیچش جالب بر ارزش تکرار (Replay Value) می‌افزود و بازی را از قسمت اول متمایز می‌ساخت.

این بار هم اسپایدرمن از کاراکترهای همه‌فن‌حریف محسوب می‌شد. در ضمن اگر گروه Pro- registration  را برمی‌گزیدید آنوقت می‌شد یك لباس(Costume) اضافی برای او به نام Iron Spider را آزاد (unlock) و بر تن کنید (این لباس اولین بار در كمیك‌استریپ Civil War و توسط «تونی استارك» به اسپایدرمن داده شده بود!). ولی بدون شك بیشترین جذابیت MUA2 برای هواداران این بود که در آن دو تن از مشهورترین دشمنان اسپایدرمن یعنی ونوم و گرین گابلین به عنوان كاراكترهای قابل‌بازی حضور داشتند (البته برای آزاد کردن‌ آنها ابتدا باید شکست‌شان می‌دادید). جالب اینكه به زودی «کارنیج» (یكی دیگر دشمنان معروف اسپایدرمن) نیز به عنوان یک کاراکتر قابل‌دانلود (DLC) عرضه شد. اما در مجموع بازیبازان و منتقدین MUA2 را در مقایسه با قسمت اول، کمتر تحویل گرفتند و از برخی جنبه‌هایش مثل صداپیشگی‌های ضعیف و صحنه‌های سینمایی سطح‌پایین انتقاد کردند (البته آنها نسخه‌های PS3 و Xbox 360 را بیشتر پسندیدند

 

 نکته جالب:

Spider-Man: Toxic City یک side-scroller سنتی در ژانر بزن بزن  بود كه سال 2009 بر اساس کمیک‌استریپ‌های Ultimate Spider-Man و برای گوشی‌های موبایل عرضه شد.  اسپایدرمن باید در نهایت جلوی گرین گابلین را که در صدد بود مردم شهر را به هیولاهای زشتی مثل خودش بدل کند، می‌گرفت. Spider-Man: Toxic City بازی قابل‌قبولی بود و از ظاهری جذاب و رنگارنگ و اسپرایت‌های پرجزئیات بهره می‌برد ولی سیستم کنترل مطلوبی نداشت. جالب اینکه برخی مراحل را باید در هیبت پیتر پارکر طی می‌کردید. مری جین هم در بازی حاضر بود و به طرز جالبی به نبرد پایانی با گرین گابلین مرتبط می‌شد!

 

 

(2009) Marvel Super Hero Squad
 
كنسول: PS2، PSP، Wii، Nintendo DS
Marvel Super Hero Squad توسط کمپانی THQ و از روی مجموعه انیمیشنی با همین نام كه كاراكترهای مارول را عمداً به صورت مسخره و بچه‌گانه (یا اصطلاحاً super-deformed) به تصویر می‌كشد، ساخته شد و متاسفانه اسپایدرمن یكی از كاراكتر‌هایش بود!

گیم‌پلی ساده این بازی اکشن به دو بخش Adventure mode  و  Battle mode تقسیم می‌شد و خیلی سعی می‌كرد شبیه بازی‌های LEGO باشد ولی هیچ چیز چشمگیری نداشت. توصیه می‌شود اگر روزی گذرتان به بازی افتاد همان اول کار، آن را به برادر یا خواهر کوچکتر بسپارید تا اگر مادر و پدرتان وارد اتاق شدند، آبرویتان نرود!

 

 

نکته جالب:

در سال 2009، Ultimate Spider-Man: Total Mayhem برای گوشی‌های iPhone به بازار آمد. این بازی اعجاب‌انگیز با گیم‌پلی لذت‌بخش،  سیستم  مبارزه پرهیجان و بی عیب و نقص، کنترل‌های روان، کامبوهای با حال و متنوع، محیط‌های خوش آب و رنگ، bonusهای چشم‌گیر، گرافیک چشم‌نواز و غول‌های جذابش باعث شد تا همگان آن را بهترین بازی ابرقهرمانی تاریخ iPhone   خطاب كنند.

 

 

(2010) Spider-Man: Shattered Dimensions
 كنسول: PC، PS3، Xbox 360، Wii، Nintendo DS
Activision و كله‌گنده‌هایش كه به هیچ وجه از چند عنوان قبلی اسپایدرمن برای كنسول‌های خانگی منتشر شده بودند، رضایت نداشتند (و حتی در مصاحبه‌های خود آن‌ها را افتضاح نامیده بودند!) این‌بار مسئولیت ساخت عنوان جدید اسپایدرمن را به  Beenox سپردند. در نتیجه این شركت Spider-Man: Shattered Dimensions را ساخت و باعث شد تا اسپایدرمن پس از مدت‌ها در دنیای بازی‌های رایانه‌ای خودی نشان دهد. ویژگی منحصر به فرد Spider-Man: Shattered Dimensions این بود که در آن چهار اسپایدرمن متفاوت از دنیاها و دوره‌های زمانی مختلف حضور داشتند: اسپایدرمن شگفت‌انگیز، اسپایدرمن نوآر (Noir)،  اسپایدرمن سال 2099 و اسپایدرمن Ultimate. بازیباز باید در قالب این چهار اسپایدرمن تكه‌هایی از یك لوح مرموز را بدست می‌آورد و در نهایت «میستریو» را شکست می‌داد.  داستان بازی توسط «دان اسلات» (از نویسندگان کمیک‌استریپ‌های اسپایدرمن) نوشته شده و سرشار از بذله‌گویی‌های بامزه‌ای بود که از زبان اسپایدرمن(ها) به گوش می‌رسید. نبرد نهایی نیز به طور جالبی تمام قهرمانان داستان را به كار می‌گرفت.

اسپایدرمن شگفت‌انگیز (كه نقش محوری را در داستان ایفا می‌كرد) بیشتر از تارهای عنكبوتی برای حمله به حریفان بهره می‌گرفت اما اسپایدرمن نوآر باید در مراحلی که در دهه 30 آمریكا می‌گذشت و مملو از كلیشه‌های رایج در فیلم‌های گانگستری بود، به مخفی‌كاری (stealth) می‌پرداخت و به سایه‌های موجود در محیط پناه می‌برد. با این حال، اسپایدرمن سال 2099 دنیایی كاملاً آینده‌نگرانه داشت و بیشتر روی حركات آكروباتیك و قابلیت‌های لباسش تکیه می‌کرد. اسپایدرمن Ultimate نیز اكثر اوقات با استفاده از سرعت و قدرت لباس سیاه رنگ اسپایدرمن، به جنگ لشگری از حریفاني می‌رفت كه مثل مور و ملخ روي سرش ميريختند. 

Spider-Man: Shattered Dimensions به جای یک نیویورك وسیع و باز، از مراحل بسته‌تر و linear اما خوب طراحی شده، استفاده می‌كرد و موفق شد تا حدود زیادی خاطرات خوش عناوین دلپذیر اسپایدرمن را در سال‌های نخست قرن جدید زنده كند زیرا چهار محیط، گیم‌پلی و حال و هوای متنوع را ارائه می‌داد و به ذات اسپایدرمن وفادار بود. به علاوه، اصلاحات مبتکرانه‌ای در سیستم مبارزه به چشم می‌خورد (مثل مبارزات تن به تن اول شخص) و فنون و کامبو‌های جالب و متنوعی در اختیار داشتید. سيستم ارتقا كامبوها و قابليت ها نيز عالي بود. در ضمن در هر مرحله چالش هايي اختياري در قالب  web of destiny  پيش روي بازيباز قرار داده ميشد كه با تكميل آنها نه تنها توانايي اسپايدرمن (ها)  ارتقا ميافت و لباس هاي جديدي برايشان آزاد (unlock) ميشد بلكه بر غناي گيم پلي نيز افزوده ميشد. ولی بدون تردید بازی هنگام مبارزه با غول‌ها به اوج می‌رسید و ایده‌های ناب خود را رو می‌کرد. در ضمن Activision در اقدامی بسیار جالب از افرادی كه قبلاً در انیمیشن‌های تلویزیونی به جای اسپایدرمن حرف زده‌ بودند به عنوان صداپیشه‌های اصلی بهره گرفت و نتیجه كار بسیار رضایت بخش شد (ضمناً اكثر كسانی كه به جای غول‌های بازی حرف زدند، قبلاً در سریال‌های كارتونی اسپایدرمن به هنرنمایی پرداخته بودند). البته بازي بي عيب و ايراد نبود. مثلاً طبق معمول مواردی همچون دوربین بدقلق، Glitchها، Bugها و مدت زمان کوتاه بازی مورد انتقاد قرار گرفتند. در ضمن داستان بازي با وجود آنكه خيلي مفرح و fun بود اما عمق نداشت و حتي تا حدي كليشه اي به نظر ميرسيد.

ناگفته نماند که نسخه دو‌بعدی بازی هم که برای کنسول Nintendo DS به بازار آمد، با استقبال نسبتاً خوبی مواجه شد، هر چند كه تغییرات عمده‌ای در آن ایجاد شده بود (مثلاً كاراكتر اسپایدرمن Ultimate در آن حضور نداشت).

 

(2010) Marvel Super Heroes 3D: Grandmaster's Challenge
كنسول: Wii
این بازی گمنام که BigBen Interactive آن را فقط برای کنسول Wii منتشر کرد، در اغلب لحظات سبکی شبیه به Shooterهای اکشن  اول شخص پیدا می‌كرد و در آن شناخته‌شده‌ترین ابرقهرمانان مارول یعنی اسپایدرمن، کاپیتان آمریکا، «ولورین»، «تور» و مرد آهنی توسط شخصیت خبیثی به نام Grandmaster ربوده و به فضا برده شده بودند تا در بازی مرگباری شرکت كنند.  در نگاه اول سبك بازی خیلی جذاب به نظر می‌آمد ولی گیم‌پلی بی‌خاصیتش باعث می‌شد تا  زود ملال‌آور شود به طوریکه پس از 20 دقیقه آرزو می‌کردید بازی هر چه زودتر به پایان برسد! به علاوه، معلوم نبود آدم بدهای معروفی مثل «دکتر دوم» (Dr. Doom)، «جمجمه قرمز» (Red Skull) و «لیزارد» در بازی چه غلطی می‌كنند؟!
 شاید تنها نقطه قوت Marvel Super Heroes 3D: Grandmaster's Challenge این بود که می‌توانستید آن را به صورت سه بعدی بازی کنید به همین دلیل عینک‌های سه‌بعدی جالبی همراه آن عرضه می‌شد که به شکل ماسک ابرقهرمانان بازی بودند.

 

(2010) Marvel Super Hero Squad: The Infinity Gauntlet

ناشر: THQ
كنسول: PS3، Xbox 360، Wii، Nintendo DS، Nintendo 3DS

ادامه بازی Marvel Super Hero Squad و حتی افتضاح‌تر از آن طوری که احتمالاً برادر و خواهر کوچکتان هم دیگر با آن حال نمی‌كردند!

گیم‌پلی اسفناك بازی این‌بار به سه بخش Story mode ، ‍Challenge mode و Freeplay mode تقسیم می‌شد.

 

 

(2011) Marvel Super Hero Squad Online

كنسول: PC، Apple Macintosh
یك بازی نقش‌آفرینی آنلاین چند‌ نفره  (MMORPG) مشابه با بازی قبلی که توسط Gazillion Entertainment منتشر شد. این‌بار باید به مناطق (zones) مختلفی رفته (یكی از این مناطق روزنامه «دیلی بیوگل» بود) و ماموریت‌هایی را در سبك بزن بزن تكمیل می‌كردید.

اسپایدرمن یكی از كاراكتر‌های فراوان بازی بود و می‌توانست چند لباس متفاوت داشته باشد. گاهی هم برخی از دشمنان معروف او سد راهتان می‌شدند. Marvel Super Hero Squad Online اصلاً خودش را جدی نمی‌گرفت و به خوبی می‌دانست كه  مخاطبانش فقط بچه‌های زیر هفت سال هستند. انصافاً هم بازی فقط به درد همان رده سنی می‌خورد

 

 

(2011) Marvel vs. Capcom 3: Fate of Two Worlds

كنسول: PS3، Xbox 360
بالاخره در ماه فوریه  سال 2011 انتظارها به سر رسید و Marvel vs. Capcom 3: Fate of Two Worlds منتشر و با استقبال حیرت‌انگیزی مواجه شد. این بازی از گرافیکی سه‌بعدی در محیطی دو‌بعدی بهره می‌گرفت و بار دیگر با گیم‌پلی سریع و اغراق‌آمیز خود علاقمندان به آثار مبارزه‌ای را به وجد آورد. تغییرات مثبت و موثری در بازی ایجاد شده بود. مثلاً سیستم کنترل و یا مبارزات هوایی ساده‌تر شده بودند تا علاقمندانی که  قبلاً با سری محبوب و موفق Marvel vs. Capcom  آشنایی نداشتند، جذبش شوند.  تکنیک جدیدی نیز تحت عنوان X Factor در بازی به کار رفته بود که می‌شد برای یک بار در طول مبارزه آن را فعال کرد. در ضمن کپکام این‌بار از اسپرایت‌های سه بعدی برای  کاراکترها استفاده کرده بود. داستان بازی هم جذابیت بیشتری داشت و در آن دکتر دوم با گردآوری برخی از خبیث‌ترین شخصیت‌های عالم تخیلی مارول و اتحاد با «آلبرت وِسکر»، می‌خواست بر جهان فرمانروایی کند ولی اقدامات او در نهایت باعث می‌شد تا تهدید به مراتب بزرگتر و خطرناک‌تری سراغ‌شان بیاید.

درست مثل Marvel vs. Capcom 2 ، باید با دو یار كمكی و به صورت سه به سه (3 on 3 tag) با حریفان مبارزه می‌کردید. مجموعاً 38 کاراکتر معروف مارول و کپکام در بازی حضور داشتند (که دو تای آنها قابل دانلود بودند). البته قبل از انتشار بازی، كپكام سعی می‌كرد تا تعداد و لیست نهایی كاراكتر‌ها را فاش نكند و به همین دلیل نام آن‌ها را به تدریج اعلام كرد. جالب اینکه نام اسپایدرمن در بین کاراکترهایی که در مرحله اول اعلام شدند، به چشم نمی‌خورد. این مساله هوادارانش را نگران و متعجب کرد زیرا اسپایدرمن همواره  پای ثابت سری  Marvel vs. Capcom   بوده است. ولی به زودی معلوم شد که کپکام عمداً این کار را کرده است زیرا قصد داشت با توجه به محبوبیت غیرقابل‌وصف اسپایدرمن در کشور ژاپن، او را با كمی تاخیر و به عنوان یک سورپرایز بزرگ در نمایشگاه Tokyo Game Show  رونمایی کند!  در هر حال اسپایدرمن كمافی‌السابق از مبارزان  بسیار چابک و نیرومند بازی به شمار می‌آمد. البته تغییرات کوچک و موثری در کامبوهایش ایجاد شده بود (مثلاً او می‌توانست بلافاصله ضربه Web Swing خود را در با کامبوی دیگری همراه کند).

ولی یقیناً هنوز هم چشم‌گیرترین ضربه او، Maximum Spider  نام داشت که به شیوه سابق ولی به شکلی باحال‌تر اجرا می‌شد و همگان را انگشت به دهان می‌کرد! جملاتی که او بر زبان می‌آورد نیز در نوع خود بسیار جالب و بامزه بود (برای مثال، او هنگام رویارویی با Ryu می‌گفت: "اگر خیال می‌کنی که میتونی منو شکست بدی، پس اون کمربند مشکی‌ات رو تو رشته حماقت گرفته‌ای!"). پایان اسپایدرمن هم جالب بود: پیتر پارکر عکس‌های مبارزه اسپایدرمن با غول آخر بازی یعنی «گالاکتوس» (Galactus)  را برای فروش به روزنامه دیلی بیوگل می‌برد اما طبق معمول «جیمز جونا جیمسون» او را همدست گالاکتوس خطاب می‌کرد!  از این گذشته هواداران می‌توانستند لباس‌های مختلفی  را  بر تن اسپایدرمن ببینند (بعضی از این لباس‌ها برای اولین بار و از داستان‌های کمیک‌استریپی اخیر اسپایدرمن مثل Big Time و یا Future Foundation  به عاریت گرفته شده بودند). ضمناً، در پس‌زمینه یكی از مراحل بازی (كه به مرحله دیلی بیوگل شهرت داشت و در حقیقت سكویی بود كه در میان آسمان‌خراش‌های نیویورك بالا می‌رفت) می‌شد ارجاعات ظریف و هوشمندانه‌ای به تاریخچه غنی كمیك‌استریپ‌های مارول و اسپایدرمن پیدا كرد!  در هر حال اين بازي  به خاطر گیم‌پلی لذت‌بخش، کاراکترهای متنوع و سبک بصری جذابش مورد ستایش قرار گرفت و جوایز متعددی همچون Game Critic Awards را از آن خود كرد و  بسیاری از سایت‌هایی اینترنتی همچون IGN، 1UP و G4 آن را به عنوان برترین بازی مبارزه‌ای سال انتخاب کردند.  البته بازی دچار كمبود bonus و online mode بود. از سویی دیگر، خیلی‌ها انتظار داشتند که کپکام پایان‌های بازی را به صورت CG بسازد ولی متاسفانه پایان‌ها همچون گذشته از تصاویر ثابت و نقاشی شده تشکیل شده بودند.
ناگفته نماند که پس از چند ماه کپکام نسخه بهبود یافته بازی را تحت عنوان Ultimate Marvel vs. Capcom به بازار فرستاد که 12 کاراکتر جدید به آن اضافه شده بودند. این نسخه علاوه بر PS3 و Xbox 360  برای PlayStation Vita هم ارائه شد.

 

(2011) Spider-Man: Edge of Time
كنسول: PS3، Xbox 360، Wii، Nintendo DS، Nintendo 3DS
در سال 2011، Activision و Beenox بازی دیگری تحت عنوان Spider-Man: Edge of Time را روانه بازار كردند كه گیم‌پلی آن بسیار به Spider-Man: Shattered Dimensions شبیه بود با این تفاوت كه  فقط اسپایدرمن شگفت‌انگیز و اسپایدرمن سال 2099 در آن حضور داشتند.  آنها مدام با یكدیگر در تماس بودند و جای خود را با هم عوض می‌كردند (یعنی یكی به زمان آینده می‌رفت و دیگری به زمان حال!). آن‌ها از نظر توانایی و سبك مبارزه نیز با هم فرق داشتند (مثلاً اسپایدرمن شگفت‌انگیز قادر بود با استفاده از hyper-sense  به صورت فوق سریع حركت كند و یا اسپایدرمن سال 2099 می‌توانست با ایجاد بدلی شبیه‌سازی شده از خودش، دشمن را فریب دهد!). در ضمن سیستمی موسوم به علت و معلول (cause-and-effect)  در بازی به كار رفته بود كه در آن اعمال و تصمیمات هر كدام از اسپایدرمن‌ها مستقیماً روی دیگری و محیط اطرافش اثر می‌گذاشت!

داستان Spider-Man: Edge of Time حول و حوش تلاش‌های اسپایدرمن سال 2099 به منظور جلوگیری از مرگ اسپایدرمن شگفت‌انگیز به دست Anti-Venom و تبعات ناگوار آن می‌چرخید. در حقیقت داستان بازی كه توسط یكی از برترین و باسابقه‌ترین نویسندگان كمیك‌استریپ‌های اسپایدرمن به نام «پیتر دیوید» نوشته شده بود، نقطه قوت اصلی آن به شمار می‌آمد و در انتها دچار پیچش غیرمنتظره و جالبی می‌شد. دیالوگ‌های رد و بدل شده میان اسپایدرمن‌ها نیز بسیار شنیدنی از آب درآمده بودند. به علاوه «جاش كیتون» و «كریستوفر دانیل بارنز» (دو صداپیشه‌ای كه پیشتر در سریال‌های انیمیشن به جای اسپایدرمن حرف زده بودند)، بار دیگر صدای ماندگار خود را به قهرمانان داستان قرض دادند و عملكرد درخشان خود را تكرار كردند. با این حال این بازی نتوانست موفقیت مالی و هنری Shattered Dimensions را تكرار كند و از هر نظر نسبت به آن پایین‌تر بود. به طور مثال، گیم‌پلی خیلی زود یكنواخت می‌شد زیرا مجبور بودید بارها و بارها یك سری ماموریت‌های كلیشه‌ای را تكرار كرده و با دشمنانی كه به شدت از كمبود تنوع رنج می‌بردند، مواجه می‌شدید. مبارزه با غول‌ها هم جذابیت چندانی نداشت و تعداد غول‌هایی كه با آنها می‌جنگیدید خیلی كم بود.  از سوی دیگر مراحل بازی به جای لوكیشن‌های متنوع و جذاب زمان حال و آینده، همگی در ساختمان بلند و عظیمی (كه معلوم نبود بالاخره چند طبقه دارد؟!) جریان داشتند. البته انصافاً صحنه‌های سینمایی (cutscenes) بازی تماشایی و نفس‌گیر بودند.

در پایان باید گفت كه نسخه‌ای از بازی برای كنسول Nintendo DS و Nintendo 3DS عرضه شد كه آنهم چنگی به دل نزد هر چند كه غول‌های بیشتری داشت.