نگهداری حيوانات عجيب و غريب در منزل از دایناسور تا فَشِن‌ترين موش!

[ERF@N]

 جوجه رنگي‌هاي کوچولوي خوشگل را يادتان مي‌آيد؟ همان‌ها که امکان ندارد محض کنجکاوي و شيطنت بچه‌گانه هم که شده، هر کدام‌مان حداقل يک‌بار نگرفته باشيم و بزرگ نکرده باشيم. بعد از آن هم در کتاب دوم ابتدايي‌مان درس «حسنک کجايي» همين حس خوب را براي‌مان زنده کرد؛ حسنک پسر مهرباني بود که حيوانات او را دوست داشتند و اگر دير مي‌کرد، صدايش مي‌زدند. 

هر چند وقتي بزرگ‌تر شديم ديگر مثل قبل دنبال جوجه خريدن نبوديم و دنياي مدرن ما و آپارتمان‌هاي کوچک‌مان انگار اجازه نمي‌داد به مهرباني حسنک کودکي‌هايمان باشيم ...
اما اين قانون، مثل هميشه استثناهايي هم دارد؛ شايد براي شما هم عجيب باشد که چطور يک نفر در خانه‌اش يک مار نگهداري مي‌کند! يک کلينيک دامپزشکي، مي‌توانست اولين و شايد تنها سر نخ ما براي رسيدن به آدم‌هايي باشد که داخل خانه‌هايشان اين حيوانات عجيب و غريب را نگه مي‌داشتند!
دکتر مهدوي و اجرتي دانش‌آموختگان رشته دامپزشکي و متولي يکي از کلينيک‌هاي حيوانات خانگي هستند؛ کلينيکي که از شست‌وشو و آرايش مو و سوهان زدن ناخن حيوانات داخل آن انجام مي‌شود تا واکسيناسيون دوره‌اي و عمل جراحي و سونوگرافي و راديولوژي از حيوانات مجروح و مصدوم. در ادامه گزارش روزنامه خراسان در مورد این موضوع را می خوانید.

«ايگوانا»؛ دايناسور تنها!

اولين سوژه ما ايگواناي خانم م. بود؛ جواني که دانش‌آموخته حسابداري است و هنوز افسوس روزي را مي‌خورد که دام‌پزشکي را به عنوان رشته تحصيلي‌اش انتخاب نکرده است. 

«ايگوانا» حيوان کميابي است و هرکسي به عنوان حيوان خانگي دنبال آن نمي‌رود؛ از آخرين بازمانده‌هاي دايناسورهاست اما خيلي مودب‌تر و بامعرفت‌تر! در تمام طول صحبت‌مان با آن جثه 40سانتيمتري‌اش، روي دست و شانه صاحبش مدام بالا و پايين مي‌رفت و زبان مار مانندش را بيرون مي‌آورد! اين ايگوانا 4 ساله است و خانم م. آن را از تهران به قيمت 200هزار تومان خريده است. 

از او درباره شرايط نگهداري اين حيوان مي‌پرسم که مي‌گويد:« شرايط نگهداري خزندگان، از خيلي حيوانات متداول خانگي سخت‌تر است. ايگوانا بومي کشورهاي جنوب شرق آسياست و بايد شرايطي مثل آن‌جا برايش فراهم باشد، يعني دما و رطوبت بالا. اين حيوان بايد حداقل روزي 7 ساعت آفتاب بگيرد تا مريض نشود. براي همين از لامپ‌هاي «يو وي» در محل نگهداري‌اش استفاده مي‌کنم. به علاوه بايد يک ظرف آب هميشه در محل نگهداري‌اش که مي‌تواند يک آکواريوم باشد قرار گيرد تا رطوبت محيط بالا باشد. اين حيوان برخلاف ظاهرش، گياه‌‌خوار است؛ غذاي مورد علاقه‌اش هويج و کدو و خربزه و سبزيجات و پروتئين‌هاي گياهي مثل سويا است و در مقابل تخم‌مرغ، گوشت، ريواس و شلغم برايش مثل سم است، ايگوانا دندان‌هاي تيزي دارد که بيشتر براي بريدن غذا استفاده مي‌کند که البته اگر احساس خطر هم کند، از آن‌ها استفاده مي‌کند، همين‌طور يک دم قوي دارد که با آن سيلي مي‌زند! برخلاف قيافه آرامش، خيلي هم سريع مي‌دود و اگر قصد فرار داشته باشد، حتي از گربه هم سريع تر مي‌دود.
ذاتا حيوان آرامي است مگر اين‌که از چيزي ناراحت شود، در کل بايد اخلاقش دست‌تان بيايد. محل آب و غذا را به خوبي ياد مي‌گيرد و مي‌تواند عادت کند که از داخل ظرف يا از دست فرد خاصي غذا بخورد. توانايي شناي فوق العاده‌اي دارد اما بايد عادتش بدهيد اگر نه فراموش مي‌کند! حتي نوع غذاي مورد علاقه‌اش هم بر اثر عادتي است که شما به او مي‌دهيد. 

اما در کل اين حيوان، يک حيوان وحشي است و رام نمي‌‌شود و فقط به شما عادت مي‌کند. اين حيوان هنگام بلوغ، طولش به 2 متر مي‌رسد که نگهداري‌اش سخت مي‌شود، ايگوانا استخوان‌هاي حساسي هم دارد و با کوچکترين بي‌احتياطي و يا کمبود نور، مي‌شکند، پس مصرف کلسيم و قطره ويتامين آ، برايش لازم است.»

فَشِن‌ترين موش دنيا!

انگار يک تکه موي به دقت سشوار شده و منظم است که مدام اين طرف و آن طرف مي‌رود و يک لحظه آرام و قرار ندارد! با دقت که نگاه کني، آن وسط 2 تا چشم درشت مشکي مي‌بيني و پاهاي کوچکي که سرعت بالايي هم دارند؛ همه اين‌ها مشخصات حيواني به نام «خوکچه هندي» است. 

عليرضا از سال گذشته اين حيوان را دارد و به قول خودش، حسابي دست‌آموز شده است: «خوکچه رو اگر از بچگي بزرگ کني، خيلي حيوان حرف‌گوش‌کني مي‌‌شود؛ نه چنگ مي‌اندازد و نه فرار مي‌کند.» البته او از اول قصد نگهداري اين حيوان را نداشته و بعد از قبول کردن حضانتش، مجبور شده کلي اينترنت را بالا و پايين کند تا اصول اين کار را ياد بگيرد. 

خوکچه تا 8 يا حتي 10 سال عمر مي‌کند و به گفته عليرضا، از مکان‌هاي ساکت و آرام بدش مي‌آيد: «وقتي داخل قفس مي‌گذاري‌اش، بايد حتما قفس را جايي قرار داد که رفت و آمد و سر و صدا باشد.» اين حيوان براي تغذيه هم عادات عجيب خودش را دارد، عليرضا مي‌گويد: «خوکچه يک جونده است و دندان‌هايش مدام در حال رشدند و فقط از طريق جويدن غذا، رشدشان متوقف مي‌‌شود. براي همين دائما بايد به ميوه و سبزيجات و کاه دسترسي داشته باشد.»

يک تخمه مغزکن حرفه‌اي!

شايد نگهداري از طوطي‌هاي جيغ جيغو در رده نگهداري حيوانات عجيب و غريب قرار نگيرد اما وقتي طوطي شما، يک «ماکائو» 60 سانتي‌متري تربيت شده و بالغ باشد، داستان به کلي فرق مي‌کند! طوطي به دليل تقليد از رفتار انسان، حيوان خانگي بامزه‌اي است؛ طوطي ماکائو داستان ما هم، با لوس کردن خودش هنگام عکاسي و ژست‌هاي آتليه‌اي که مي‌گرفت، کلي براي ما نمک ريخت! دکتر مهدوي در حالي که يک ظرف تخمه و ذرت براي پرنده مي‌گذارد، مي‌گويد اين نمونه، نمونه خاص و کميابي است: « طوطي‌ها حيوانات باهوشي هستند. اين حيوانات حتي تا 50 سال هم عمر مي‌کنند و از ميوه‌ها و دانه‌هاي خوراکي تغذيه مي‌کنند»

حيوان خانگي با 2 متر طول!

تقريبا براي همه مردم، نگهداري يک مار پيتون يک متري به عنوان يک حيوان خانگي، نه تنها توجيه شده نيست، بلکه جسارتا کمي کله شقي به حساب مي‌آيد! اما محمد امين اين‌طور فکر نمي‌کند! صاحب اين پيتون که دانشجوي سال سوم دانشگاه علمي، کاربردي است، درباره حيوان به قول خودش ملوس(!) خانگي‌ مي‌گويد: «اين پيتون از نوع «بال پيتون» است که کوچکترين و بي‌خطرترين نوع پيتون به حساب مي‌آيد. نيش ندارد و صاحب‌شان را معمولا گاز نمي‌گيرد.
اين مار 6 ساله است و مي‌گويند تا 30 سال هم عمر مي‌کند. وقتي از طريق يک واسطه اين حيوان را از شمال کشور خريدم، فقط 30 سانتي‌متر طول داشت» محمد امين، حيوان خانگي عجيبش را داخل آکواريوم شيشه‌اي نگه مي‌دارد و تذکر مي‌دهد که وجود يک لامپ يا گرم‌کن داخل آکواريوم، ضروري است. درباره تغذيه‌اش مي‌گويد: «کلا موجود بدغذايي است؛ يکي از دردسرهاي نگهداري اين مار اين است که معمولا گوشت يخ زده و مرده نمي‌خورد و بايد به تدريج به خوردن اين چيزها عادتش بدهيد چون هميشه که جانور کوچک زنده مثل موش در دسترس نداريد بدهيد بخورد!» مي‌پرسم احساس بقيه اعضاي خانواده از اين‌که پسرشان ماري يک متري و گوشت‌خوار را به عنوان حيوان خانگي نگه مي‌دارد چيست، مي‌گويد: «پدرم از همان اول کاري به اين قضيه نداشت اما مادرم خيلي مخالف بود و مي‌ترسيد. هنوز هم مي‌ترسد. من اين حيوان را يکي، دو ماهي با اصرار نگه داشتم اما وقتي ديدم مادرم راضي نمي‌شود، قرار شد آن را به اتاقک داخل باغ‌مان ببرم»

اين حيوان کيلويي چند؟!

اما اگر به سرتان زده است که شما هم يکي از اين حيوانات جنگلي – خانگي را بخريد و نگهداري کنيد بهتر است قبل از عزيمت به بازار کمي درنگ کنيد، چون بسياري از اين حيوانات به صورت قاچاق وارد کشور مي‌شوند و شما بهتر از ما مي‌دانيد که خريد و فروش و نگهداري قاچاق برابر قانون جرم است و هر جرمي هم مجازاتي دارد. اما قبل از خريد حيوانات مجاز(!) نيز بهتر است دستي به جيب‌هايتان بکشيد چون قيمت برخي از آنان واقعا باور نکردني است! قيمت‌هايي که در ادامه مي‌آوريم حاصل پرسش‌هاي نامحسوس ما از دارندگان اين حيوانات است، چون بازار خريد و فروش اين حيوانات کاملا غير رسمي و در برخي موارد کاملا غيرقانوني است و بنابراين قيمت‌ها هم پايه و اساس مشخصي ندارند.

والبته شما بايد به هزينه اوليه براي خريد، هزينه نگهداري اين حيوانات را هم اضافه کنيد، به طور مثال هر چند ايگوانا به دليل گوشت‌خوار نبودنش نسبت به بقيه خزنده‌ها، حيوان کم خرج‌تري است و واکسيناسيون ماهانه و قرص و دوا و داروي زيادي ندارد اما لوازم ضروري براي نگهداري آن کمي هزينه بردار است: دماسنج و رطوبت‌سنج: 50 هزار تومان/ لامپ UV: 40هزار تومان/ کلسيم و مکمل‌هاي غذايي: ماهانه حدود 30 هزار تومان! 

در ادامه به برخي ديگر از هزينه‌هاي جانبي نگهداري حيوانات اشاره مي‌کنيم:

نظر یک روانشناس؛

تامين احساس مالکيت، فرار از تنهايي و تجمل‌گرايي؛ دلايلي براي نگهداري از حيوانات

در فقه اسلامي براي رسيدگي به آب، غذا، دارو و درمان حيوانات، ستم نکردن به آن‌ها و البته نگهداري حيوانات در منزل طوري که حقوق آن‌ها پايمال نشود احکام به خصوصي وجود دارد اما در اين مطلب بيشتر از بعد روانشناختي به موضوع نگهداري از حيوانات پرداخته‌ايم.

«مليحه نامجو» کارشناس ارشد روان‌شناس باليني بر اين باور است که انگيزه نگهداري از حيوانات در منزل از دو ديدگاه قابل بررسي است، اول از منظر عاطفه و علاقه ذاتي فرد به حيوانات و دوم از منظر حس تجمل‌گرايي و برتري جويي.

او مي‌گويد: بسياري از افراد که در آپارتمان‌هاي خود با يک حيوان انس گرفته‌اند در حقيقت براي سرپوش گذاشتن به تنهايي خود به اين حيوانات پناه آورده‌اند. اين «تنهايي» مي‌تواند به دليل طرد شدن فرد توسط اطرافيان و يا به دليل موفق نبودن وي در برقراري ارتباط با آدم‌هاي دور و برش باشد.

به عقيده اين مدرس دانشگاه دليل به وجود آمدن احساس «دلبستگي ناايمن» را بايد در تربيت خانوادگي افراد جست‌وجو کرد. او ادامه مي‌دهد: بسياري از نوجواناني که به برخي اشياء، حيوانات يا گل‌ها علاقه افراطي دارند، کمتر مورد حمايت عاطفي خانواده قرار گرفته‌اند و اصطلاحاً در حالت «ناهمگني شناختي» قرار دارند. اين بچه‌ها معمولا در ارتباط‌گيري با گروه همسالان و دوستان نيز ضعيف هستند و دوستان کمتري دارند، حس مالکيت در افراد دلبسته ناايمن پر رنگ‌تر است و از اين رو دوستي با حيوانات به آن‌ها آرامش مي‌دهد، چرا که در اين رابطه برخلاف روابط با دوستان يا خواهر و برادر، يک طرف رابطه – يعني حيوان- هميشه فرمانبر و مطيع است.

نامجو دليل روي آوردن به نگهداري از حيوانات عجيب و غريب و بعضا وحشي را در برخي از افراد، ارضاء حس برتري جويي و تجمل‌گرايي مي‌داند و مي‌گويد: اين که کسي يک بچه خرس يا يک آهو را با قيمت گزاف و به صورت قاچاق خريداري و در منزل نگهداري کند احتمالا براي نشان دادن قدرت اقتصادي و مخفي کردن کاستي‌هايش است.

او ضمن اشاره به برخي فوايدي که ارتباط با حيوانات مي‌تواند داشته باشد مي‌گويد: بهره‌برداري از حيوان و مفيد بودنش براي انسان، با نگهداري حيوان در منزل کاملا متفاوت است و براي رعايت اصول بهداشتي بايد محل زندگي، استراحت، غذا خوردن، دستشويي و استحمام انسان با حيوان کاملا جدا باشد، همچنين نگهداري از حيوانات نياز به مهارت و آموزش دارد که اگر اين مهارت‌ها را بلد نباشيم يا انسان از اين هم‌زيستي آسيب مي‌بيند، يا حيوان! 

به طور مثال دو هفته پيش در يکي از روزنامه‌ها خواندم که دختر بچه‌اي به دليل نگهداري گربه در منزل و سرايت موي گربه به داخل چشمش بينايي خود را از دست داده، البته اين حادثه‌ها زماني بيشتر مورد توجه قرار مي‌گيرند که طرف آسيب ديده انسان باشد، دوست دامپزشکي داشتم که مي‌گفت بسياري از حيوانات به دليل آشنا نبودن صاحبانشان به تغذيه و طبيعت آنان، مصدوم و يا حتي کشته مي‌شوند!

[ρѕуcнσραтн]

زیاد بود حوصله خوندن نداشتم