آتش‌سوزی،آخرین میخ بر تابوت رویشگاه‌های زاگرس

[ρσєѕɪ]

درپی وقوع آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع گچساران در استان کهگیلویه و بویر احمد از روز جمعه (۲ خرداد ماه) یک فعال محیط زیست گفت: در شرایط کنونی وقوع آتش‌سوزی در جنگل‌های زاگرس حکم کوبیدن آخرین میخ را بر تابوت رویشگاه‌های زاگرس دارد.

محمد درویش در گفت و گو با ایسنا با بیان اینکه با توجه به نامساعد بودن وضعیت رویشگاه‌های زاگرس، آتش‌سوزی‌های جنگلی می‌تواند فجایع جبران ناپذیری را به دنبال داشته باشد،اظهارکرد: زادآوری رویشگاه‌های زاگرس به‌ دلیل فشار دام، قاچاق چوب و تبدیل بلوط به زغال به‌شدت کم شده است. برخی از این رویشگاه‌ها به عمد تخریب شده و کاربری کشاورزی پیدا کرده‌اند و هیچ نهال جدیدی به‌دلیل وجود و تغذیه دام امکان رشد پیدا نمی‌کند. از این رو وقوع آتش‌سوزی در این شرایط، حکم آخرین میخ بر تابوت زاگرس را دارد بنابراین تحت هیچ شرایطی نباید اجازه دهیم این اندک رویشگاه‌های جنگلی باقی مانده طعمه آتش شوند.

وی ضمن بیان اینکه با توجه به بارندگی‌های خوب سال جاری و رشد پوشش‌های گیاهی یکساله تمام مدیران سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری و کارشناسان نسبت به افزایش احتمال آتش‌سوزی در عرصه‌های طبیعی هشدار داده بودند، اظهار کرد: زمانی‌که بارندگی‌های خوبی در کشور رخ می‌دهد پوشش‌های یکساله انبوه می‌شود اما با آغاز خرداد ماه و نزدیک شدن به فصل گرم سال این پوشش‌های گیاهی شروع به خشک شدن می‌کنند و از این رو جنگل‌ها به انبارهای کاه آماده اشتعال تبدیل می‌شوند که با یک ته سیگار یا تکه شیشه خرد شده در کف جنگل که حالت ذره بینی پیدا کند، می‌تواند شعله‌ور شود.

درویش در ادامه تصریح کرد: انتظار می‌رفت قبل از وقوع حادثه آتش‌سوزی جنگل‌های گچساران مردم از طریق رسانه‌ها آگاه می‌شدند که شرایط انبوه بودن پوشش گیاهی خشک چه اعمالی را نباید انجام دهند تا آتش‌سوزی به وقوع نپیوندد. صدا و سیما با ساخت کلیپ‌های کوتاه و آموزنده می‌تواند مردم را آگاه کند که تحت هیچ شرایطی نباید شیشه در جنگل جا بگذاریم یا درطبیعت آتش روشن کنیم و اگر تحت شرایط استثنایی آتش روشن می‌کنیم حتما از خاموش شدن کامل آن مطمئن شویم و تحت هیچ شرایطی سیگار را از پنجره ماشین به بیرون نیندازیم.

وی اضافه کرد: صدا و سیما نیز باید شماره تلفن‌های یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری (۱۵۰۴) و سازمان حفاظت محیط زیست (۱۵۴۰) را به‌طور مرتب اعلام کند و در اختیار مردم قرار دهد که مردم به محض مشاهده آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع بلافاصله آن را گزارش کنند چراکه در ۹۰ درصد آتش‌سوزی‌ها اگر طی نیم ساعت اول به آن رسیدگی شود، آتش خاموش ‌می‌شود و هیچ خسارتی را به بار نمی‌آورد بنابراین گزارش دادن و مهار شدن آتش در لحظه‌های اول بسیار مهم است.

درویش با اشاره به اینکه گفته می‌شود آتش‌سوزی اخیر جنگل‌ها و مراتع گچساران از کنار دانشگاه آزاد اسلامی شروع شده است و احتمال دارد یکی از دانشجویان، اساتید یا کارمندان دانشگاه به غفلت سیگار خود را در پوشش‌های گیاهی خشک شده پرت کرده باشد که گر گرفته و به سمت جنگل‌ها رفته است، خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه اغلب مناطق طبیعی کشور تا کنار جاده‌ها امتداد دارند و پر از علف هستند، کافی است راننده‌ای طبق عادت ته سیگار خود را از پنجره ماشین به بیرون پرتاب کند تا این بار آتش از کنار جاده به سمت جنگل‌ها سرازیر شود.

این عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور در پاسخ به این پرسش که نهادهای دولتی چه اقداماتی باید جهت اطفای حریق جنگل‌های گچساران و پیشگیری از وقوع رخدادهای مشابه انجام دهند، گفت: سازمان جنگل‌ها از توان نیروی انسانی جهت مهار آتش برخوردار نیست بنابراین باید از نیروهای داوطلب مردمی کمک بگیرد، کمپ‌هایی به صورت آماده باش در مناطق حساس مانند جنگل‌های ارسباران، زاگرس و هیرکانی مستقر شوند، به مردم آموزش داده شود و امکانات اولیه مانند آتش‌بر و پمپ‌های پاششی در اختیار آنان قرار دهند و بخش‌هایی از جنگل را با آتش‌بر جدا کنند تا احتمال سرایت آتش کاهش پیدا کند.
بوروکراسی اداری مانع اعزام به‌موقع بالگردهای اطفای حریق به جنگل‌ها

وی در ادامه ضمن بیان اینکه در شرایط آتش‌سوزی عرصه‌های طبیعی باید برای مهار آتش در مناطق صعب‌العبور از بالگردها و هوانیروز کمک گرفت، تصریح کرد: متاسفانه در چنین شرایطی منابع طبیعی باید روند بوروکراتیک درخواست بالگرد و واریز پول به حساب هوانیروز در روزهای غیر تعطیل و... را طی کند، به‌همین خاطر است که بالگردهای اطفای حریق سه روز پس از آغاز آتش‌سوزی به محل اعزام شدند در حالی که این بالگردها باید روز جمعه اعزام می‌شدند تا عملیات اطفای حریق با سرعت بیشتری انجام شود.

به گفته درویش، ستادهای بحران و استانداران باید این اختیار را داشته باشند تا موانع بوروکراتیک را حذف کنند تا در روزهای تعطیل نیز عملیات اطفای حریق و اعزام بالگردها بلافاصله صورت گیرد و تنها در چنین شرایطی است که می‌توان نسبت به مهار آتش‌سوزی‌ها و کاهش خسارات ناشی از آن در سال جاری امیدوار بود وگرنه فجایع بسیار بدی اتفاق خواهد افتاد و امکان دارد ۴۰ تا ۵۰ هزار هکتار از جنگل‌های ایران طی سال جاری طعمه حریق شود.

وی اضافه کرد: یکی دیگر از اقدامات نهادهای دولتی در مهار و پیشگیری از آتش‌سوزی جنگل‌ها استفاده سازمان فضایی وزارت ارتباطات از سنجنده‌های ماهواره‌ای جهت مشاهده و گزارش رخداد آتش‌سوزی به یگان‌های حفاظت سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری و سازمان حفاظت محیط زیست است.

درویش تاکید کرد: اگر همه این اقدامات به‌موقع از سوی نهادهای دولتی انجام شود علاوه بر آن صدا و سیما در جهت اطلاع‌رسانی و آموزش به مردم درباره اهمیت جنگل‌ها و عوامل موثر بر بروز آتش‌سوزی در این عرصه‌ها به‌خوبی عمل کند می‌توان تا حد زیادی نسبت به کاهش خسارات ناشی از آتش‌سوزی جنگل‌ها امیدوار بود.

تبعات آتش‌سوزی بر تنوع زیستی جنگل‌ها

این عضو کرسی محیط زیست و امنیت ملی در شورای عالی امنیت ملی کشور در پاسخ به این پرسش که آتش سوزی جنگل‌ها و مراتع گچساران چه پیامدهایی برای حیات وحش به‌همراه دارد، تاکید کرد: چنین آتش‌سوزی‌هایی به حیات وحش آسیب بسیار جدی وارد می‌کند بخصوص نوزادان و توله‌های آن‌ها که توان حرکت ندارند همچنین پرنده‌های کوچک، جوجه‌ها و تخم‌های پرندگان بنابراین تنوع زیستی به شدت به مخاطره می‌افتد. آتش‌سوزی عرصه‌های طبیعی حیوانات را دچار ترس و استرس می‌کند و آن‌ها به ناچار مجبور می‌شوند به محیط‌های خطرناک شهری و جاده‌ها وارد شوند که در نتیجه اغلب آن‌ها بر اثر تصادفات جاده‌ای یا شکار از بین می‌روند.

درویش در پایان با تاکید بر اینکه مردم باید به محض مشاهده آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع، آن را گزارش دهند، گفت: مالکیت جنگل‌های کشور تنها با سازمانی به نام جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری نیست بلکه تمام مردم ایران مالک این جنگل‌ها هستند و باید نسبت به آن مسئول باشند.

به گزارش ایسنا آتش‌سوزی جنگل‌ها و مراتع کوه‌های شمالی شهرستان گچساران واقع در استان کهگیلویه و بویر احمد روز جمعه (2 خرداد ماه) آغاز شد و به گفته علی خوانپایه - فرماندار شهرستان گچساران - تا ساعت 23 دوشنبه (5 خرداد ماه) ادامه داشت که با کمک نیروهای مردمی و محلی، سازمان‌ها و دستگاه‌های مختلف و مجموعه هوانیروز ارتش و هوافضای سپاه مهار شد. حسین کلانتری - استاندار کهگیلویه و بویراحمد - نیز گفته است که بیش از ۲۰۰هکتار از مراتع و جنگل‌های گچساران طمعه حریق شده است.