چرا نمی‌شود نقشم را در «نهنگ آبی» به تلویزیون برد؟!

[♱ ᴠɪᴄᴛᴏʀ ♱]

حمیدرضا آذرنگ که این روزها شاهد ایفای نقش او در سریال «نهنگ آبی» هستیم، معتقد است که به رسانه نمایش خانگی اجازه داده شده که رنگارنگی شخصیت‌ها بیشتر نمایش داده شود و سلایق کمتر حاکم باشد؛ البته این نوع رسانه هم کاملاً از مساله سلیقه فارغ نیست.

بازیگر سریال‌های «شاهگوش» و «دندون طلا» در گفت‌وگو با ایسنا درباره رسانه نمایش خانگی بیان کرد: ما در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که بر اغلب رسانه‌ها نظام نظارتی ثابت و مشخصی حاکم نیست. در جامعه‌ای که حاکمیت یک مدل است، می‌بینیم که صدا و سیما تعریف خود را از ممیزی، سانسور و رنگارنگی قصه‌ها دارد و با سلایق خاص خود حکومت می‌کند. مهمترین دلیل به وجود آمدن رسانه نمایش خانگی این است که در انتخاب آن جبری نیست و مردم مجبور نیستند یک شبکه معین را ببینند؛ در واقع به مخاطبان این فرصت داده شده که انتخاب کنند و مقداری رهاتر باشند البته به معنای رهایی خارج از قواعد نیست.
او ادامه داد: به لحاظ اینکه همه جای دنیا درام ملزوماتی دارد، باید در شخصیت‌پردازی و رنگ آمیزی شخصیت‌های یک درام، بازی اندیشه با توجه به قواعد جامعه وجود داشته باشد اما در جامعه ما این مساله حکم نمی‌کند؛ در واقع افرادی با جایگاه‌های متفاوت حاکم سلایق هستند. به رسانه نمایش خانگی اجازه داده شده که رنگارنگی شخصیت‌ها بیشتر نمایش داده شود و سلایق کمتر حاکم باشد؛ البته این نوع رسانه هم کاملاً از مساله سلیقه فارغ نیست.
آذرنگ درباره سانسور در سریال «نهنگ آبی» گفت: در حال حاضر «نهنگ آبی» دچار سانسور ویرانگری شده که باعث شده است بسیاری از شخصیت‌ها دلیل بودن و عملکردشان که باعث بهم پیوستن یک درام می‌شود، از بین برود و مخاطب دچار گم‌گشتگی می‌شود. البته با تمام این موارد رسانه نمایش خانگی مبنای اتفاق تصویری به لحاظ ادبیات دراماتیک در حوزه سینما و تلویزیون است.
بازیگر «نهنگ آبی» و «شهرزاد ۱» با اشاره به اینکه نقش یک فرد معتاد به الکل را در «نهنگ آبی» بازی می‌کند، تصریح کرد: دوست دارم روزی به این نتیجه برسیم که چرا نمی‌شود این نوع نقش را در تلویزیون نمایش داد؛ آیا به دلیل که وجود ندارد یا اگر نشان دهیم ممکن است به وجود بیاید یا تا حدی فراوان است که مقایسه می‌شود؟
او درباره سانسور قسمتی از نقش خود در سریال «نهنگ آبی» خاطرنشان کرد: ۹ دقیقه از نقش من در قسمت اول این سریال حذف شده که این زمان از یک شخصیت در ژانر درام بخش زیادی از شخصیت‌شناسی نقش را از بین می‌برد که در این صورت شما فکر می‌کنید مخاطب ما با چه چیزی مواجه می‌شود؟ سانسور این چند دقیقه از نقش من در سریال، به شکل بی‌رحمانه‌ای باعث شده که ادامه قصه با توجه به سانسور پیش برود. نقص در یک شخصیت فیلم و سریال باعث ایجاد نقص ارتباطی یک اثر هنری با مخاطب می‌شود و در اقبال عمومی تأثیر می‌گذارد.
آذرنگ با اشاره به تجربه‌گرایی در ایفای یک نقشِ فیلم و سریال اضافه کرد: برای اینکه نقش قاتل را بازی کنی، لازم نیست که قتل انجام دهی، بازیگری ذائقه، شعور و استعداد است که در هر فردی باشد به تجربه واقعی آن نقش، نیاز نیست. بلکه کافی است، فرد هوشمند باشد تا فهم نزدیکی به نقش داشته باشد. من برای اینکه نقشی بازی کنم، نیاز نیست که به همان شخصیت تبدیل شوم. شاید در گذشته، برای اینکه بازیگر بتواند نقشی را ایفا کند، تجربه‌گرایی را پیشنهاد می‌کردند اما به نظرم وقتی بازیگر توانایی داشته و روی تجربه خود کار کرده باشد، به درجه‌ای می‌رسد که نیاز به تجربه‌گرایی نیست.
بازیگر سریال نوروزی «ن. خ» درباره آینده رسانه نمایش خانگی بیان کرد: معتقدم اگر به محصولات فرهنگی و هنری اجازه داده شود که با توجه به بضاعت خود منتشر شوند، جای نگرانی نیست. البته زمانی به مشکل برمی‌خوریم که یک اثر فرهنگی و هنری به دلیل ذائقه و سلیقه دچار تناقض شود یا انتظار داشته باشیم که نتیجه خوبی برای بازگشت مالی آن به وجود بیاید.
او اضافه کرد: یک فیلم خوب پیش از اینکه تبلیغات پیش از اکران به آن کمک کند، ماهیت وجودی خودش باید مبلغ آن باشد؛ بنابراین برای آینده رسانه نمایش خانگی جای نگرانی نیست اما به شرطی که دست و پای سازندگان بسته نباشد.
آذرنگ با اشاره به عواملی که باعث ایفای نقش بازیگران معروف در این رسانه می‌شود، گفت: پیش از اینکه به جایگاه یک رسانه در موقعیتی که قرار دارد، مثل رسانه خانگی، تلویزیون و… توجه کنیم، باید فیلمنامه، نمایشنامه و قصه‌ای که به من می‌دهند، سلیقه و ذائقه من را متقاعد کند که بتوانم در آن مجموعه ایفای نقش کنم. در مسیر ایفای نقش ممکن است اتفاقات دیگری هم پیش بیاید تا شاید باعث شود در موقعیتی که هستیم به آن حد ایده‌آلیسیتی خودمان نزدیک نشویم. در واقع بیش از آنکه به رسانه فکر کنیم باید به نقش خود در یک فیلمنامه، آن شخصیت و تأثیر آن در خودمان و روند پیشرفتمان بیندیشیم.
این بازیگر سینما و تلویزیون ادامه داد: بسیاری از مسائل ممکن است به اینکه اتفاقات هنری به اوج درجه مطلوبیت یا به نهایت تنزل برسند، دامن بزند؛ افرادی که قرار است در یک اثر کنار هم قرار بگیرند یا تدوین و سانسور باعث می‌شود اثری را از عرش به فرش برساند. همچنین سلایق، ذائقه، میزان توانایی تولیدکنندگان اثر هنری و حتی پروسه پیش تولید و تولید می‌تواند در این مسیر تأثیرگذار باشد. سخت است که بازیگری بگوید من به این پروژه می‌روم و می‌توانم صد درصد خود را هزینه کنم. تقابل سلایق شخصی باعث می‌شود که من به عنوان بازیگر حتی به ۲۰ درصد توانایی خود در یک نقش هم دست پیدا نکنم.
آذرنگ درباره معیار تولید سریال‌های طنز در تلویزیون بیان کرد: در اغلب کشورهای صاحب تمدن، فرهنگ و هنر، پایه تمدن است و این نوع کشورها هستند که تمدن و تعریف مدنیت را با خود حمل می‌کنند. آن‌ها خود را در قبال تعریف ذائقه عمومی مسؤول می‌دانند اما در ایران برعکس شده است و به دلیل تنزل ذائقه عمومی و قالب ذائقه‌هایی که وجود دارد، سریال می‌سازند. این مساله نه تنها باعث ارتقای سطح سلیقه مردم نمی‌شود بلکه تنزل بی‌نهایت سطح آثار هنری را به همراه دارد. سازندگان مردم خود را به بسیاری از آثار به اسم طنز عادت داده‌اند در حالی که واژه طنز در هنر پیچیده است و به همین راحتی نیست که به هر اتفاقی واژه طنز و کمدی اطلاق کنیم. همچنین زمانی که یکسری سلایق که فرهنگ و هنر با آن‌ها در تقابل است، می‌خواهند تصمیم بگیرند همه چیز را به این راحتی دچار ویرانی می‌کنند. سپس باید سوال کنیم چرا به اینجا رسیدیم اما در این زمینه فکر هم نمی‌شود؟
او ادامه داد: کاش تلویزیون که بانی ساخت این نوع سریال‌هاست و همچنین سینما در عرصه خود، جلسات کارشناسی هفتگی و ماهیانه در رسانه‌شان برگزار کنند. چه اشکالی دارد رسانه توسط خودش نقد شود و بگوید ما این کارها را انجام دادیم و اشتباه کردیم و در نهایت راهکار درست را ارائه بدهند. همچنین این رسانه‌ها باید نظرسنجی برگزار کنند و تاریخ سریال‌سازی وسینماسازی بعد از انقلاب را به مشورت بگذارند تا بفهمند کدام سریال توانسته باعث ارتقای سطح کیفی شود و دغدغه بیشتری در سازندگان ایجاد کند. چند سریال مانند «هزاردستان» مرحوم علی حاتمی داریم که نشان دهد سریال‌سازی کار دشواری است و سریال را تا این حد به تنزل نرسانیم که هرکس بتواند کارگردان و نویسنده شود و به هر اثر سخیفی کمدی و طنز بگوید. این درد بزرگی است که به جان هنر افتاده و هنر نتوانسته به اندازه شعور هنرمندان و مردم ارتقا پیدا کند به دلیل اینکه موانع و سلایق اجازه نمی‌دهند.
آذرنگ گفت: اگر سلایق حاکم شوند، افرادی که قد هنر ارتفاع ندارند، باید حذف شوند و متأسفانه آنقدر زیاد هستند که تلاش می‌کنند هنر را هم قد خود کنند به جای اینکه خود را به قد فرهنگ و هنر برسانند. مطمئناً زمان می‌برد که بتوان این افراد را حذف کرد و بعد باید دید که چگونه گذشته را جبران کنیم تا بتوانیم زمان حال خود را بهتر کنیم.