جان ویلیام برگن john william burgon

[Actinium]

جان ویلیام برگن

جان ویلیام برگن (4 آگوست 1888 – 21 آگوست 1814) از روحانیون کلیسای انگلیس بود که در سال 1876 به مقام کشیش اعظم (Dean) کلیسای جامع چیچستر منصوب گردید. او را با دفاع جانانه و پرشورش از حیثیت تاریخی و موسوی (منسوب به حضرت موسی (ع)) تصنیف «سِفر آفرینش» (از اسفار پنچگانه تورات) و اصالت «کتاب مقدّس» در کلیت آن، به خاطر می‌آورند.

زندگینامه

برگن در اسمیرنا (Smyrna) متولد شد. پدرش بازرگانی انگلیسی در ترکیه بود که در سکّه‌شناسی نیز مهارت داشت و بعدها به دستیاری دپارتمان عتیقه‌جات بریتیش موزیوم منصوب گردید. مادرش که اغلب یونانی معرفی می‌شود، در حقیقت دختر سفیر اتریش و همسر انگلیسی‌اش در اسمیرنا بود.

در اولین سال زندگی‌اش، همراه با خانواده به لندن نقل مکان کرد. در همان جا به مدرسه رفت و پس از چند سالی فعالیت تجاری در دفترخانه پدرش، در سال 1841 به کالج وستر (Worcester) در آکسفورد رفت و مدرک خود را در سال 1841 دریافت نمود. در همان سال برنده جایزه «نودیگیت» برای شعر «پترا» گردید. برگن در آن شعر به شهر باستانی پترا که در آن زمان غیر قابل دسترس می‌نمود و تنها توصیفاتی درباره آن شنیده بود، پرداخت. بخشی از این شعر هست که معمولا بازنشر می‌شود و برگن در آن بناهای پترا را توصیف کرده است:

هیچ به حاصل ِ دست آفرینشگر انسان نمی‌ماند،

طرحی تفننی و نااستوار، ساخته‌شده به دست کارگران.

بلکه گویی برآمده از جادو و از سنگ است

آرام و خوشتراش، جاودان، تنها!

نه سپید باکره‌ای، مانند آن زیارتگاه باستان دوریک،

جایی که آتنای درگذشته شعایر قُدسی خود را به جای می‌آورد؛

نه  هم کبود ِ مقدس، مانند بسیاری کلیسا و صومعه،

که تپه را مشرّف و دشت را موقوفه کرده است.

بلکه سرخ ِ آتشین، گویی که گلگونی فلق،

که پیش از همه آنها را، آن زمان که متروک نبودند نظاره کرد.

سایه‌هایِ جوانی بر یک جبین غم،

کآدمی آن را دو هزار سال کهنه فرض کرده است.

مرا همنشین رهایی‌ای اینچنین شگفت در اقلیم شرق کن،

یک شهر سرخ آتشین، به قدمت نیمی از زمان.

این سروده بیش از همه به خاطر بیت پایانی‌اش مشهور است که برگن عبارت "half as old as time" را در آن، از ساموئل راجرز نقل قول کرده است. این چهارده سطر معمولا به عنوان یک غزل (معادل sonnet که در ادبیات انگلیسی، سروده‌های چهارده سطری را می‌گویند) شناخته می‌شود، اما در اصل سروده‌ای 370 سطری است که به شکل مثنوی (سطرهای مزدوج مقفّی) سروده شده است. از قرار معلوم، برگن این مجموعه را در قالب جزوه‌ای کم‌حجم در حدود سال 1845 منتشر کرده است. چاپ دوم آن «که به آن هم‌اکنون سروده‌هایی اضافه گشته» بود، در سال 1846 منتشر گردید. در همین چاپ بود که در سرودۀ مذکور اصلاحاتی اِعمال شد؛ از جمله اینکه در آن عبارت "sanctifies" به "consecrates"، "call'd" به "deemed"، "But rosy-red as if the blush of dawn" به "But rose-red as if the blush of dawn" تغییر یافته بود. در سال 1885 هم اثری منتشر شد که سروده پترا در آن آمده بود.

هیو کنر (Hugh Kenner) درباره صراحت زبان برگن چنین اظهار نظر می‌کند:

برگن در عین رومانتیک بودن، دقیق و حساب‌شده عمل می‌کرده است. با توجه به دوران او، کلمه «زمان» به طوری کاملا جدی و حقیقی به کار گرفته شده است؛ چرا که حضرت آدم در 23 اکتبر سال 4004 پیش از میلاد آفریده شده است و سالی که برگن شعر خود را نوشت، دقیقا 5849 سال از آن تاریخ گذشته بود. حال اگر نیمی از این مقدار را به عقب بازگردیم، به تاریخ بنیانگزاری پترا، یعنی 1080 پیش از میلاد خواهیم رسید.

برگن در سال 1846 به عضویت انجمن اُریل (Oriel) در آمد. او شدیدا تحت تاثیر باجناق ادیب و الهیدانش جان هنری رُز (1873-1800) بود که از اعضای محافظه‌کار کلیسای انگلیس به شمار می‌آمد و برگن پیش از آن، مدت‌های مدیدی را با او در تعطیلات به سر برده بود. برگن مرکز اصلی فعالیتش را در آکسفورد قرار داد؛ هر چند در مسافتی دورتر از آنجا زندگی می‌کرد. در سال 1863 به مقام ویکار (Vicar) در دانشگاه کلیسایی مریم مقدس (St Marry the Virgin)  منصوب شده بود که با خطابه‌های پرشور خود بر «مقاله‌ها و نقدها»، که شامل مجموعه دیدگاه‌های او درباره وحیانی بودن کتاب مقدس و دفاعیاتی در برابر انتقادات متنی و مفهومی و حیثیت تاریخی و موسوی سِفر آفرینش و اصالت کتاب مقدس می‌گردید، توجهات زیادی را به سمت خویش جلب کرد: «یا باید با بهترین و خردمدانه‌ترین اقدام اعصار، به تمام کتاب مقدس ایمان بیاورید، یا با کافرکیشی‌ای تنگ‌نظرانه، باید به تمام آن کافر شوید. هیچ طریق میانه‌ای بر شما گشوده نیست».

در سال 1876 به مقام Gresham Professor در الهیات منصوب گردید. در سال 1871 دفاعیه‌ای بر اصالت دروازده بند پایانی انجیل مرقس منتشر کرد. سپس تمرکزش را بر طرحی گذاشت که در پی تدوین یک کتاب نماز جدید برای کلیسای انگلستان بود. این طرح بیشتر بر اساس ایراداتی قرار داشت که او بر قواعد مرجعیت بخشیدن به قرائت‌های نسخه خطی و یونانی «عهد جدید» که از سوی بروک فاس وسکات (Brooke Foss Westcott) و فنتون جان آنتونی هورت (Fenton John Antony Hort) اتّخاذ شده بود، وارد می‌دانست. وسکات و هورت رهبری گروهی را بر عهده داشتند که «نسخه اصلاح شده» (Revised Version) کتاب مقدس را فراهم آورد. برگن در مقاله به‌یاد‌ماندنی ِ سال 1881 خود در «نقد فصلی»، به وسکات و هورت تاخت و مقالات و جزوه‌های انتقادی فصلی خود را در کتاب‌هایی همچون «تجدید نظر در نسخه اصلاح‌شده» جمع‌آوری نمود و در آنها وسکات و هورت را به دلیل ترفیع بخشیدن به «یک نسخه خاص، یعنی «دستنویس واتیکان»، که به دلایلی نامشخص تنها نسخه متداول به شمار می‌آمد که حرمتی موهوم نسبت به آن ابراز می‌گردید»، مورد محکومیت قرار داد. او فهمیده بود که نسخه خطی اصلی آنها، می‌توانسته غیر قابل اعتماد و ناموثق باشد. 

نوشته‌های او درباره زندگینامه هنری لانگویل مانسل (Henry Longueville Mansel) و چند تن دیگر، در کتابی تحت عنوان «دوازده مرد خوب» (1888) گرده‌آوری و منتشر گردید. متواترا اعتراضاتی را نیز علیه حضور دکتر وانس در بین اصلاح‌کنندگان، علیه نامزدی «دین استنلی» برای انتخاب واعظ دانشگاه آکسفورد و علیه سخنرانی در حمایت از اباحه‌گری نسبت به شعایر دینی از خود نشان داد. برگن در سال 1876 به مقام کشیش اعظم (Dean) در چیچستر منصوب گردید.

زندگینامه او توسط ادوارد میریک گولبرن به رشته تحریر در آمده است. (1892)

برگن با تمام تعصب و حرارتی که در عقاید جزمی خویش داشت، صاحب قلبی رئوف و مهربان بود. او می‌تواند به عنوان کشیشی عالی‌رتبه از همان نوع که تا پیش از ظهور مکتب تراکتاریان (Tractarian) معمول بود، شناخته شود. او مجموعه گسترده‌ای از دستنویس‌های آبای یونانی کلیسا را گردآوری نمود که به متن «عهد جدید» روشنی و وضوح بیشتری بخشید و هم‌اکنون نیز در موزه ملی انگلستان نگهداری می‌شود.

برگن در دوران معاصر

نام برگن امروزه تنها با «جامعه دین برگن» و «جنبش فقط کینگ جیمز» عجین شده است. هر چند برگن در قبال نسخه اصلاح‌شده کتاب مقدس مواضع صریحی اتخاذ نموده بود و بر عقیده خود مبنی براینکه کتاب مقدس کلام وحیانی خداوند است استوار ماند، اما هیچگاه جایگاهش به رفعت جایگاه «جنبش فقط کینگ جیمز» نرسید.

«جامعه برگن» نیز از دیگر تشکلاتی است که از نام برگن استفاده کرده است. این تشکّل به منظور استفاده و مواظبت بر لباس آکادمیک بنیانگزاری شده است و از آنجایی که برگن از جامه‌ای رداگونه می کرد که با نام خود او شناخته می‌شود، از نام او سود جسته است.   

آثار

علاوه بر شعر پترا، مهمترین آثار برگن که امروزه از آنها یاد می‌شود، یکی «تجدید نظر در نسخه اصلاح‌شده»(Revision Revised)   است که در آن زمان، نقدی بر «نسخه اصلاح‌شده» کتاب مقدس به شمار می‌رفت. از دیگر آثار او می‌توان به «دوازده بند پایانی انجیل مرقس»، «نصّ سنتی» و «دلایل اضمحلال نصّ سنتی اناجیل مقدسه» اشاره کرد.