03-07-2018، 12:16
قرآن کریم میفرماید: «إِنْ كُلُّ مَنْ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ إِلاَّ آتِي الرَّحْمنِ عَبْداً[مریم/93] تمام كسانى كه در آسمانها و زمين هستند، بنده اويند!» از عبارت "مَن فی السماوات" فهمیده میشود که موجوداتی همانند انسان(هوشمند) در آسمانها وجود دارد؛ زیرا "مَن" در مورد انسانها به کار میرود.[1]
جابر میگويد: از امام باقر(علیه السلام) شنيدم كه مي فرمودند: «همانا بيرون از اين خورشيد شما، چهل چشمهي خورشيد است؛ كه از هر خورشيدي تا خورشيد ديگر چهل روز فاصله است. در آن، مخلوقات فراواني هستند؛ كه نميدانند آيا خدا آدمي خلق كرده يا نه! و بيرون اين ماه شما، چهل ماه است؛ كه بين ماهي تا ماه ديگر، مسير چهل روز است. در آن مخلوقات فراواني هستند كه نميدانند آيا خدا آدمي خلق كرده يا نه.»[2][3] از جمعبندی آیات و روایات قرآن، وجود چنین موجوداتی دور از ذهن نیست.
پینوشت
[1]. راغب اصفهانى حسين بن محمد؛ المفردات في غريب القرآن، ناشر: دارالعلم الدار الشامية، دمشق بیروت، سال چاپ: 1412، ج1، ص778.
[2] إِنَّ مِنْ وَرَاءِ شَمْسِكُمْ هَذِهِ أَرْبَعِينَ عَيْنَ شَمْسٍ مَا بَيْنَ شَمْسٍ إِلَى شَمْسٍ أَرْبَعُونَ عَاماً فِيهَا خَلْقٌ كَثِيرٌ مَا يَعْلَمُونَ أَنَّ اللَّهَ خَلَقَ آدَمَ أَوْ لَمْ يَخْلُقْهُ وَ إِنَّ مِنْ وَرَاءِ قَمَرِكُمْ هَذَا أَرْبَعِينَ قَمَراً مَا بَيْنَ قَمَرٍ إِلَى قَمَرٍ مَسِيرَةُ أَرْبَعِينَ يَوْماً فِيهَا خَلْقٌ كَثِيرٌ مَا يَعْلَمُونَ أَنَّ اللَّهَ خَلَقَ آدَمَ أَوْ لَمْ يَخْلُقْ.
[3] مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، بحار الأنوار، ناشر: دار إحياء التراث العربي، بيروت، سال چاپ: 1403 ق، ج27، ص45.
برخی دیگر از آیات مربوطه:
آیه 42 سوره نور، وَ لِله ملکالسموات والارض و الیاللهالمصیر
و (بدانید که) ملک و پادشاهى آسمانها و زمین خاص خداست و بازگشت (همه خلایق) به سوى خداست.
آیه 44 سوره الاسراء، تسبح لهالسمواتالسبع والارض و من فیهن و ان من شیءالایسبح بحمده و لکن لاتفقهون تسبیحهم انه کان حلیماً غفورا.
آسمانهاى هفتگانه و زمين و هر كس كه در آنهاست او را تسبيح میگويند و هيچ چيز نيست مگر اينكه در حال ستايش تسبيح او میگويد ولى شما تسبيح آنها را درنمییابيد به راستى كه او همواره بردبار [و] آمرزنده است.
آیه 24 سوره الشعراء، قال ربُّالسمواتوالارض و ما بینهما ان کتم موقنین.
موسی جواب داد: خدای آسمانها و زمین است و آنچه ما بین آنهاست، اگر به یقین باور دارید.
در آیات نام برده ملاحظه کردید که شباهت این موجودات زنده از شکل آیات کاملاً مشهود است، آیاتی هم دلالت بر این دارند که انسانهای بر روی زمین و کرات دیگر هم زمان دچار حوادث هولناک روز قیامت خواهند شد.
آیه 25 سوره نمل، الا سیجدواللهالذی یخرجالخب، فیالسمواتوالارض و یعلم ما تخفون و ما تعلنون
چرا برای خداوندی سجده نمی کنند که آنچه را در آسمانها و زمین پنهان است خارج ( و آشکار ) می سازد ، و آنچه را پنهان می دارید یا آشکار می کنید می داند؟!
آیه 63 سوره الزمر، لهمقالیدالسمواتوالارض والذین کفرو ابایات الله او لئک همانحا سرون.
کلیدهای آسمانها و زمین از آن اوست و کسانی که به آیات خداوند کافر شدند زیانکارانند.
این گزارش حاکی از آن است که چون روز قیامت به انسانها و عقاب و ثواب آنها تعلق دارد لذا حوادث هولناک آن از قبیل ترس و خوف و بیهوش شدن انسانها را شامل میشود و فرشتگان از این قاعده مستثنی هستند.
به علاوه اگر منظور از ساکن آسمانها فرشتگان باشند لازم میآید که منظور از سماوات، کرات، آسمانی نباشند بلکه همان هفت آسمانی باشند که دارای مراتب معنوی و رتبی هستند، در حالی که با توجه به قرائن فراوان در قرآن مجید هر جا «سماوات» با «ارض» کنار هم آمدهاند، منظور آسمانهای سیارات دیگر هستند.
آیه 2 سوره رعد، اللهالذی رفعاسموت بغیر عمدترونها ثم استوی علیالعرض و سخرالشمس والقمر کل یجری لاجل مسمی یدبرالامریفصلالایاتالعلکم بلقاء ربکم توقنون.
خداوند همان کسی است که آسمان ها را بدون ستون هایی که برای شما دیدنی باشد برافراشت ، سپس به عرش استیلا یافت : خورشید و ماه را مسخر اراده خود ساخت، که هر کدام در وقت خاص به گردش در آیند ، امر عالم را با نظامی محکم و آیات قدرت را با دلایلی مفصل منظم ساخت ، باشد که شما به ملاقات پروردگار خود یقین کنید.
در این آیه منظور از ستونها، نیروی جاذبه بین کرات است. به چند حدیث که موارد مذکور را تایید میکنند توجه نمایید:
در کتاب توحید و حصال روایتی است از جابر بن یزید که از امام باقر (ع) در مورد آیه 15 سوره «ق» پرسید، حضرت فرمودند: ای جابر آیا گمان میکنی که خدا فقط این عالم واحد، کره زمین را خلق کرده و آیا فکر میکنی که او به جز شما بشری نیافرید به خدا قسم که خداوند هزار هزار عالم و هزار هزار آدم بیافرید که تو آخرین ایشان هستی و اینان نیز آدماند.
آیه 15 سوره ق، افعیینا بالخلقالاول بل هم فیلبس من خلق جدید.
مگر ما از آفريدن بار نخست عالم خسته شديم ؟ نه همه اين حرفها را مى دانند ولى نسبت به خلقت جديد در قيامت شك دارند.
امام صادق (ع) فرمودند: به غیر از این زمین شما، زمینی نورانی وجود دارد که نورش از آن است و در آن مردمی هستند که خدا را بندگی میکنند و چیزی را با او شریک نمیشوند. پشت سر این خورشید شما 40 خورشید دیگر (کنایه از کرات زیاد دیگر) نیز وجود دارد که مخلوقات زیادی در آن زندگی میکنند و غیر از این ماه شما 40 ماه دیگر نیز هستند که مخلوقاتی در میان آنان زندگی میکنند که اساساً اطلاع ندارند که آیا مخلوقاتی به نام آدم در زمین وجود دارد یا نه.
منابع:
تفسیرالمیزان، علامه طباطبایی، تفسیر سوره ق
شگفتیهای قرآن، وجهالله سیفالهی، صفحه 111
تفسیرالمیزان، علامه طباطبایی، تفسیر سوره طلاق
ساکنان، آسمان از نظر قرآن، عباسعلی محمودی