نبرد سدان؛ قتلگاه امپراتوری ناپلئون سوم

[B I N A M]

در سال ۱۸۷۰ میلادی اختلافات دیرین آلمان و فرانسه در عرصه دیپلماتیک، سبب بروز جنگ میان دو کشور شد. این جنگ سرانجام با شکست فرانسه و سقوط سلطنت ناپلئون سوم خاتمه یافت. نبرد سدان که تیر خلاصی بر پیکره امپراتوری دوم فرانسه قلمداد می شد، در شهر مرزی سدان -بر کرانه‌ی رود موز (Meuse) – رخ داد؛ در حالیکه ۱۲۰ هزار سرباز فرانسوی تحت فرماندهی مارشال مک ماهون ، در برابر ۲۰۰ هزار آلمانی، از شهر مزبور دفاع می کردند. فرماندهی نیروهای آلمانی را ژنرال برجسته هلموت فون مولتکه  بر عهده داشت.

**********************

امپراتور ناپلئون سوم در حالی بر نیروهای ارتش سدان نظارت می کرد که امیدی به ادامه‌ی سلطنت خود نداشت. حتی اگر تهدید آلمان مرتفع می شد، نارضایتی داخلی به هیچ وجه، بستر مناسبی برای ادامه حکومت او فراهم نیاورده بود. مک ماهون درصدد بود تا نیروهای تحت فرمان خود را به سوی شهر متز (در جبهه شمال شرقی) هدایت کند تا این شهر را از محاصره‌ی آلمانی‌ها برهاند.

ژنرال آلمانی مولتکه از اخبار روزنامه‌ها به خوبی دریافت که مسیر حرکت مک ماهون به کدام سوی خواهد بود؛ لذا، نیروهای ارتش آلمان در رودخانه‌ی موز را به سوی شهر سدان فرماندهی کرد تا مسیر حرکت مک ماهون را سد نماید. پس از چند درگیری کوچک در کرانه‌های رود موز (۲۹ تا ۳۱ اوت) آلمانی‌ها بر نیروهای فرانسوی فشار آوردند تا به داخل شهر سدان عقب نشینی کنند. مک ماهون درصدد بود تا پس از شکستن محاصره‌ی دشمن، نیروهایش را به سوی متز پیش ببرد یا آنکه به سوی پاریس عقب بنشیند اما مولتکه با فراخواندن لشکر سوم پروس – تحت فرماندهی ولیعهد فردریک ویلهلم– خطوط محاصره را تکمیل کرد.

مارشال مک ماهون

شکست قطعی فرانسویان

در یکم سپتامبر مک ماهون بر اثر اصابت گلوله، زخمی شد و همین اتفاق باعث ایجاد سردرگمی در میان نیروهای فرانسوی شد؛ واقعه‌ای به آلمانی‌‎ها کمک کرد خطوط محاصره را تنگ‌تر کنند. تلاش‌های فرانسوی‌ها برای شکستن محاصره نتیجه بخش نبود (مانند استفاده از سواره‌نظام سنگین) و تنها باعث افزایش تلفات آنها گردید.

آلمانی‌ها که در طول صبح با بمباران سراسری خطوط ارتش فرانسه، راه را برای تهاجمی وسیع باز کرده بودند، در عصر همان روز به یک حمله‌ی همه‌جانبه اقدام کردند. امپراتور ناپلئون سوم به خوبی دریافته بود که شکست نزدیک است؛ به همین سبب تسلیم شد. صبح روز دوم سپتامبر ۱۸۷۰ امپراتور ناپلئون سوم و ۸۳ هزار سرباز فرانسوی اسیر آلمانی‌ها شدند. در نبرد سدان، ۳۸ هزار فرانسوی کشته یا مجروح شدند؛ در حالی که مجموع تلفات آلمانی‌ها، ۹ هزار نفر بود. 

با تسلیم ناپلئون سوم، امپراتوری دوم فرانسه عملاً از میان رفت. زوال رسمی سلطنت خاندان بناپارت در ۴ سپتامبر به عمل آمد؛ هنگامی که طی قیامی سراسری در پاریس، بقایای حکومت پیشین برچیده شد و کمون پاریس روی کار آمد. 

**********************

آلمانی‌های پیروز به سوی پاریس پیشروی کردند. پس از چهار ماه نبرد بی وقفه در حوالی پاریس، این شهر در اوایل سال ۱۸۷۱ به تصرف آلمانی‌ها درآمد. ویلهلم اول -پادشاه پروس- سرمست از این پیروزی، با پیشنهاد اوتو فون بیسمارک، مراسم تاجگذاری خود به عنوان امپراتور آلمان را در کاخ ورسای برگزار کرد و بدین سان، رایش دوم (امپراتوری آلمان) موجودیت یافت. 

موج کینه و نفرت میان دو ملت با جنگ سال ۱۸۷۰ به پایان نرسید بلکه همچون آتش زیر خاکستر در بطن این دو جامعه شعله ور شد و در سال ۱۹۱۴ به وقوع جنگ جهانی اول انجامید.