_ جـآنورآن _

[_Lσѕт_]

جانوران یکی از گروه های اصلی جانداران پر سلولی یوکاریوتی هستند. فرمانروی animalia یا همان metazoa.. با رشد و بزرگتر شدن جانور، شکل بدن ثابت می ماند البته برخی از جانوران در یکی از دوره های زنگی خود فرآیندی به نام دگر دیسی را پشت سر می گذارند. بیشتر جانوران متحرک هستند به این معنی که هر گاه اراده کنند می توانند بدون وابستگی به هیچ جاندار دیگر، حرکت کنند. همچنین بیشتر جانوران هتروتروف هستند به این معنی که آن ها باید برای تغذیه، سایر جانداران یا محصولات جانبی آن ها را بخورند.
واژه شناسی

واژه ی "جانور" به لاتین animal از واژه ی لاتین animalis به معنی تنفس کننده می آید. در کاربر عامیانه، جانور به تمام اعضای فرمانروی جانوران به غیر از انسان گفته می شود. در زیست شناسی، این واژه ی به معنای تمام جانداران این فرمانرو از جمله انسان ها به کار م ی رود.
ویژگی ها

جانوران برخی از ویژگی های خاصو منحصر به فردی دارند که آن ها را از سایر موجودات زنده جدا می کند. جانوران یوکرایوتیک بوده و بیشتر آن ها پر سلولی هستند. که ان ها را از آغازیان و باکتری ها جدا می کند. آن ها هتروتروف هستند - ویژگی ای که آن ها را از گیاهان و جلبک ها جدا می کند. همچنین فقدان دیواره ی سلولی سفت و سخت، آن ها را از قارچ ها و گیاهان و جلبک ها جدا می کند. تمام جانوران متحرک هستند (به استثنای موارد خاص در برخی دوره های زندگی بعضی از جانوران) . در تمام جانوران، جنین یک مرحله به عنوان بلاستولا را طی می کند که مختص جنین جانوران است.
ساختار

با صرف نظر از چند مورد خاص (از جمله اسفنج ها) بدن جانوران تشکیل شده از سلول های تمایز یافته ای است که بافت ها را تشکیل می دهند. این بافت ها شامل: عضله (قدرت انقباض و حرکت بخشیدن به جاندار) بافت عصبی (مسئول انتقال پیغام ها در قابل سیگنال الکتریکی) و ... همچنین جانوران دارای یک حفره ی داخلی برای تجزیه ی مواد غذایی هستند که یک یا دو خروجی می تواند داشته باشد. جانورانی که این ویژگی ها را دارند متازوئن ها نامیده می شوند.

تمام جانوران از سلول های یوکاریوتی تشکیل شده اند که توسط یک ماتریکس خارج سلولی احاطه شده است. این ماتریکس خارج سلولی متشکل از فیبر های کلاژن و گلیکوپروتئین های الاستیک (کشسان) می باشد. ماتریکس خارج سلول ممکن است کلسیفیه شود (در آن کلسیم رسوب کند) و باعث تبدیل شدن بافت به صدف، استخوان یا اسپیکول شود. در طی تکوین، جانوران دوره های مختلفی را پشت سر می گذارند و سلول هایشان برای ایجاد ساختار های پیچیده، به محل های مورد نیاز، مهاجرت می کنند. این مورد با سایر جانداران پر سلولی مثل گیاهان در تضاد است چون می دانیم در آن ها سلول ها با دیواره های سلولی به هم چسبیده اند و بعد از رشد و تقسیم هم کنار هم باقی می مانند. همچنین اتصالات بین سلولی نیز در جانوران منحصر به فرد هستند. این اتصالات باعث متصل شدن سلول های جانبی به همدیگر در بافت های تخصص یافته می شوند: اتصال محکم - اتصال شکافدار - دسموزوم (اتصال لنگری)
تولید مثل و تکوین



سلول جانوری در حال تقسیم - مرحله ی آنافاز تقسیم میتوز

تقریبا همه ی جانوران به نوعی تولید مثل جنسی دارند. جانوران دارای سلول های زایای خاصی هستند که با نوع خاصی از تقسیم به نام میوز، باعث به وجود آمدن سلول های تولید مثلی ای به نام گامت ها می شوند. غالبا گامت نر کوچک تر و متحرک می باشد که با نام اسپرم شناخته می شود. گامت ماده بزرگ و بی تحرک است و تخمک نام دارد.

برخی از جانوران نیز می توانند تولید مثل غیر جنسی داشته باشند. در این نوع تولید مثل، جاندار تازه متولد شده، دقیقا مثل مادر خود خواهد بود که اصطلاحا گفته می شود کلون شده ای از والد خود است.

در تولید مثل جنسی، حاصل به هم رسیدن گامت نر و ماده سلولی است به نام تخم (زیگوت) . سلول تخم بعد از رشد و تقسیم در ابتدا به یک توپ سلولی به نام بلاستولا تبدیل می شود. بلاستولا نیز با تغییر شکل و آرایش مجدد سایر مراحل را طی می کند و بخش های مختلف بدن جانور را به وجود می آورد. در اسفنج ها، بلاستولا از مادر جدا شده و با لانه گزنی در جایی جدید، یک جاندار جدید را به وجود می آورد.

بلاستو لا در سایر جانوران در مرحله ی اول اینواژینه می شود ( بخشی از آن به داخل فرو می رود) . به این حالت گاسترولا گویند که دارای یک حفره ی گوارشی و دو لایه ی اصلی سلولی به نام های اندودرم و اکتودرم است. در بیشتر موارد یک لایه به نام مزودرم هم بین این دو لایه به وجود می آید. این لایه های اصلی، بعدا، رشد می کنند و اندام ها و دستگاه های مختلف را می سازند.
تغذیه

همه ی جانوران هتروتروف هستند به این معنی که برای تغذیه به طور مستقیم یا غیر مستقیم وابسته ی سایر موجودات زنده هستند. جانوران معمولا به گرو ه های گیاه خوار، گوشت خوار، همه چیز خوار و انگل تقسیم می شوند.

شکار: شکار یک فرآیند زیست شناختی است که در آن یک جاندار هترتروف که شکار چی است به یک موجود زنده ی دیگر حمله کرده و با کشتن طعمه، آن را می خورد. در مرحله ای اول شاید شکار چی شکار خود را نکشد ولی در هر صورت فرآیند شکار نهایتا منجر به مرگ طعمه خواهد شد. یکی از راه های دیگر کسب مواد غذایی در جانوران مرده خواری است. در این شیوه جانوران مواد تشکیل دهنده ی بدن موجودی را می خورند که قبلا مرده بوده است.

به این ترتیب بیشتر جانوران به طور غیر مستقیم از انرژی خورشید برای تا مین انرژی بدن خود استفاده می کنند (با واسطه ی سایر جانداران) . البته بر خی از جانوران هم که از باکتری هایی تغذیه می کنند که شیمیو سنتز می کنند، به نور خورشید هیچگونه وابستگی ای ندارند.


منشا تکاملی - فسیل ها





ماهی ماقبل تاریخ

به نظر می رسد جاوران از یک سلول یوکاریوتی تاژک دار تکامل یافته باشند. یکی از گونه های جانوری زنده که به سلول های تاژک دار شباهت دارد کوانوفلاژلات ها هستند که به گونه ای از آغازیان به نام کوانوسیت ها شباهت بسیاری دارند.

اولین فسیل یافت شده مربوط به جانوران در استرالیا ثبت شده است که مربوط به نوعی اسفنج است که در سنگی به قدمت 665 میلیون سال فسیل شده است.

فسیل بعدی به اواخر دوران پرکامبرین مربوط به 610 میلیون سال پیش بر می گردد. ارتباط دادن این دو فسیل به جانوران امروزی کار دشواری است چرا که تفاوت های زیادی به جانوران امروزی دارند ولی در هر صورت شباهت های آن ها با جانوران و تعریف علمی جانور، قابل چشم پوشی نیست.

بری از دیرینه شناسان معتقدند جانوران بسیار قبل تر از این ها و شاید نزدیک به یک میلیارد سال پیش به وجود امده اند.


گروه های جانوران