«شیفت شب»؛ تصویری از شکاف در دستیابی به زندگی مدرن

[# αпGεʟ]

سینماپرس: حمید غفاریان/ «شیفت شب» برآمده از زندگی در جامعه ای است که همه چیزش را فدای مدرن شدن می کند و می تواند هشدار جدی باشد برای نمونه های بسیاری که در این اتمسفر جامعه در حال تنفس هستند.«شیفت شب» چهارمین فیلم نیکی کریمی در مقام کارگردان است که تحت تاثیر سینمای اجتماعی این سالهای سینمای ایران ساخته شده است. البته در این کارنامه محدود او در قرار گرفتن پشت دوربین، «شیفت شب» را می توان بهترین فیلم او دانست که در وهله اول به داستان گفتن بیشتر وفادار مانده است هرچند این قصه در جاهایی از فیلم با افت مواجه می شود.فیلم روایت بحران یک رابطه زناشویی را به تصویر می کشد که این بحران در عمقش به یک شکاف بزرگ تبدیل شده است و تنها نکته متمایزش نسبت به فیلم های این سالهای سینمای ایران این است که شکاف ساخته شده از خیانت دو طرف نیست بلکه مشکلات کاری و پیشرفت مالی از نوع غیرصواب فرهاد (محمدرضا فروتن) و سعی بر حل آن و در عین حال حفظ روحیه مبارزش به تنهایی این شکاف را ایجاد می کند و حتی زمانی که با همسرش می خواهد درد دل کند هم این شکاف بیشتر می شود.زیاده خواهی مرد خانواده برای رسیدن به یک زندگی مدرن و بر پایه تفکر سرمایه داری، همانطور که در جایی از فیلم به ناهید می گوید می خواستم کاری کنم که راحت زندگی کنیم، در وهله اول وارد یک باتلاق در محیط کاری اش می شود و بعد این باتلاق به زندگی شخصی اش که قرار بود نجاتش دهد تعمیم می یابد. فرهاد با اینکه یک حسابدار ساده است اما برای حضور در ویترین جامعه مدرن، خانه ای را در یک برج اجاره می کند و در برخوردش با پسری که با دختر همسایه ارتباط دارد نشان می دهد که برای این طبقه نیست اما ناگزیر به حضور در این سطح است، چراکه در مقابلش ناهید به ازدواج خواستگار سرمایه دارش درنیامده و در رقابت باجناقی را دارد که به تازگی ویلایی در بهترین نقطه جنگل خریده است.با وجود آدم هایی محدودی در این فیلم اما تنها دو شخصیت اصلی ناهید(لیلا زارع) و فرهاد در فیلمنامه جای دارند و دیگر آدم ها تنها حضوری کمرنگ دارند، درحالی که با وجود خبردار شدن برادر (امیر حسین آرمان) و مادر (گوهر خیراندیش) هیچ ارتباطی از سوی این آدمها با فرهاد نمی بینیم و نگاه مخاطب نسبت به این مساله باید از سمت ناهید باشد.با وجود آدم هایی محدودی در این فیلم اما تنها دو شخصیت اصلی ناهید(لیلا زارع) و فرهاد در فیلمنامه جای دارند و دیگر آدم ها تنها حضوری کمرنگ دارند، درحالی که با وجود خبردار شدن برادر (امیر حسین آرمان) و مادر (گوهر خیراندیش) هیچ ارتباطی از سوی این آدمها با فرهاد نمی بینیم و نگاه مخاطب نسبت به این مساله باید از سمت ناهید باشد.«شیفت شب» در خلق گره ها از درام کمتری استفاده می کند به عنوان نمونه در اواسط فیلم تنها مخاطب باید ماجرای خودکشی فرهاد را پی گیری کند و ناهید هم تنها نظاره گر این اتفاقات است و توان گفتگو با همسرش را ندارد و اگر دیالوگی که ناهید پشت تلفن به مادرش نمی گفت هم با فرم فیلمساز مخاطب به این باور رسیده است و از این جا به بعد روحیه مبارز طلبی ناهید نقطه عطف فیلم می شود و یا در جایی که ناهید از بالا نظاره گر رابطه خانم همسایه (نیکی کریمی) با همسر دومش است که در  رابطه جدیدش و تعامل با دخترش موفق نیست و به نوعی ناهید آینده خود و دخترش را در این زن می بیند، همین مساله است که او را محکم می کند برای احیای زندگی خود و پیدا کردن فرهاد در زمانی که شیفت شب کار می کند.فیلمبرداری علیرضا برازنده در تجربه هایی که نشان داده است غلو آمیز نیست و حتی در استمرار دوربین روی دستش مزاحمت ایجاد نمی کند، برخلاف تجربه قبلی نیکی کریمی (سوت پایان) که فیلمبرداری خسته کننده ای داشت.حتی در خانه هم که موقعیت کوچک و سختی به لحاظ کار فیلمبردار است اما کمتر میزانسن تکراری دارد. با توجه به مضمون فیلم و اینکه مخاطب پیگیری حال درونی آدمهای اصلی است از کلوزآپ های به موقعی استفاده کرده است.لیلا زارع جزو بازیگرانی است که کمتر کار می کند اما در نقش هایی هم که بازی کرده است جزو نقش های ماندگار می شود، سکوت و بغضش تا جایی که نزد مادرش شکسته می شود از او یک چهره محکم می سازد که در اینجا به برهم خوردن قواعد زندگی اش اقرار می کند. محمدرضا فروتن نمونه های بهتری در سینمای ایران با این شمایل دارد و همان چهره همیشگی را از او می بینیم.«شیفت شب» برآمده از زندگی در جامعه ای است که همه چیزش را فدای مدرن شدن می کند و می تواند هشدار جدی باشد برای نمونه های بسیاری که در این اتمسفر جامعه در حال تنفس هستند. این فیلم یک اتفاق در فیلمسازی نیکی کریمی است که می تواند نقشه راهی برای تجربه های بعدی او باشد که اصل سینما داستان گفتن با زبان خود سینما است.