سیارک سرس اسرار نمکبن خود را آشکار کرد

[Interstellar]

هنگامی که Guiseppe Piazzi مشاهدات خود را در خصوص سیاره ای کوچک در سال ۱۸۰۱ گزارش داد، در اصل فکر می کرد که شاید یک ستاره ی دنباله دار است. اما مشاهدات بعدی توسط سایر اخترشناسان اشاره بر این داشتند که سرس در واقع یک اخترواره است. بنابراین تا حدی کنایه آمیز است که آخرین نتایج ماموریت فضاپیمای Dawn ناسا اشاره بر این دارد که این اخترواره به طور گیج کننده ای مشابه یک ستاره دنباله دار است.
فضاپیمای Dawn تا کنون چندین ویژگی اسرارآمیز را بر روی سرس پیدا کرده است، شامل لکه های سپید درخشان روی سطح آن. آخرین نتایج این فضاپیما نشان می دهند که این لکه ها نمک های باقیمانده از تبخیر یخ از سطح توسط فرآیند تصعید هستند (فرآیندی که اغلب در ستاره های دنباله دار مشاهده می شود). این مشاهدات همچنین اشاره بر این دارند که ممکن است سرس دور از موقعیت کنونی خود در مدار بین مریخ و مشتری شکل گرفته باشد. این موضوع شگفت انگیز است به طوری که بسیاری از اخترشناسان باور دارند که تفاوت کلیدی بین ستاره های دنباله دار و اخترواره ها این است که اخترواره ها در موقعیتی نزدیکتر به خورشید شکل می گیرند.
لکه های اسرارآمیز
سرس بزرگترین اخترواره ای است که تا کنون میشناسیم (به طوری که به عنوان یک سیاره ی کوتوله نیز طبقه بندی شده است). لکه های درخشان موجود بر روی سرس نخستین بار هنگامی که Dawn در سال ۲۰۱۴ شروع به چرخیدن به دور آن کرد کشف شدند، که بزرگ ترین آن ها در عرض جغرافیایی N° ۲۵ قرار دارد. بررسی های عمیقی در خصوص مشخصه های این لکه ها انجام شده و تصور بر این است که دارای مشخصه هایی از یخ هستند. رصدخانه ی فضایی Herschel بعدها مشخص کرد که بخار آب در نواحی خاصی بر روی سرس به وجود می آید.
بنابراین به نظر می رسد که سرس مانند ستاره ای دنباله دار رفتار می کند، دارای نواحی ای غنی از یخ آزاد کننده ی گرد و غبار و بخار طی ساعات روز. اگر این مورد صحت داشته باشد، پس یخ ممکن است جز اصلی اخترواره، مدفون شده در زیر سطح گرد و غبار و خرده سنگ ها باشد.
اما دو مطالعه ی جدید، با استفاده از یافته های حاصل از دستگاه های مختلف بر روی فضاپیمای Dawn، وجود هیچ یخی را بر روی این سطح ثبت نکرده اند. اگرچه مطالعه ی دیگری بیان می دارد که ممکن است یخ هنوز در زیر سطح مدفون باشد در حالیکه سایر آن ها اشاره بر این دارند که پیوند آب در مواد معدنی فراوان است.
محققان همچنین بررسی کرده اند که ناحیه ی روشنی در پایین Occator Crater (روشن ترین لکه ی سپید) وجود دارد و نتیجه گرفتند که این لکهه ممکن است نمک های آبدار منیزیم باشد. این نمک ها رسوبات باقیمانده از تصعید اخیر یخ آبی هستند که توسط خاک پوشیده نشده اند. سایر لکه های درخشان نیز اگرچه برجسته نیستند می توانند رسوباتی نمکین باشند، اما به گونه ای که ماده ی تشکیل دهنده ی آن ها به احتمال زیاد قدیمی تر است.
یک شی از کمربند Kuiper ؟
پژوهشگران همچنین مخلوطی از مواد معدنی را بر روی سطح سرس شناسایی کرده اند، که تصور می کنند آمونیاک به همراه مواد معدنی خاک رس و منیزیم کربنات هستند. مواد معدنی رس می توانند توسط سیلیکات های واکنش دهنده با یخ آمونیاکی تولید شوند. اگرچه، اگر سرس جایی که اکنون قرار دارد شکل گرفته باشد، قادر به برداشتن یخ آمونیاکی برای رسیدن به چنین واکنشی نمی باشد، زیرا این یخ نمی تواند پایدار باشد.
این یعنی سرس می تواند در اصل در کمربند Kuiper در حوالی سیستم خورشیدی شکل یافته باشد و سپس با مهاجرت سیارات غول پیکر به بیرون به داخل کشیده شده باشد.
به طور متناوب، سرس می تواند کم و بیش در جایی که هست تشکیل شده باشد، و مولکول های حاوی نیتروژن که مانند یخ آبی هستند از آنسوی نپتون بر روی آن منتقل شده و در این فرآیند مشارکت داشته باشند.
در حالیکه به نظر نمی رسد تمام این موارد اهمیت داشته باشند، مطالب عمیقی برای درک چگونگی مخلوط شدن ماده جهت تشکیل سیاره ها، سیارک ها، ستاره های دنباله دار و اشیای کمربند Kuiper ارایه می دهند.
امسال سال جالبی برای اجرام سماوی یخی کوچک بوده است. تصاویر حاصل از ماموریت New Horizon به پلوتو انواعی از مناظری را که می توانند بر روی یک سطح یخی حجاری شوند نشان می دهند. به طور مشابه، تصاویر سطح comet 67P Churyumov Gerasimenko ثبت شده توسط Rosetta گودال ها و دره های عمیقی را که به احتمال زیاد ناشی از شکستگی و تصعید یخ هستند نشان می دهند.
اکنون می توان سومین جرم سماوی کوچک را که ترکیبی از یخ، آب و نمک های باقیمانده از محیطی که پتانسیل شیمی زیرسطح و فعال را دارد و می تواند در نهایت منجر به تشکیل مولکول های پیچیده شود به یافته ها اضافه کرد. همچنین آشکارتر شده است که اختلافات محض بین ستاره های دنباله دار و اخترواره ها بیش از این واقعی نیستند و این که آن ها طیفی از اشیا با فعالیت و مدار متفاوت را نشان می دهند.
فقط یک عبارت پایانی در خصوص سطح سرس، من کشاورز نیستم اما به خوبی یقین دارم که نمک های منیزیم به همراه مواد معدنی رس مواد تشکیل دهنده ی مهمی برای خاک خوب و غنی جهت رشد محصولات هستند. بنابراین نامیدن سرس به عنوان خدای محصول بسیار مناسب تر از آن چیزی است که Piazzi می توانست تصور کند.
مترجم : مهرک فرجی
منبع : iflescience.com