شاهان با اهمیت ماد

[ᵖᵃʳᶰᶤᵃᶰ]

هرودوت تاریخ نویس یونانی می گوید: دیااکو پسر فرارت چنان آوازه ای در حسن دادخواهی داشت که ابتدا اهالی روستایی که در آن زندگی می کرد و سپس همه افراد قبیله اش برای رفع دعواهایشان به او مراجعه می کردند. وی چون قدرت خویش را دریافت شایعه در افکند که بخاطر بازماندن از کارهای خصوصی خود نمی تواند تمام اوقاتش را به داوری میان افراد صرف کند. از این رو از کار داوری کناره گرفت.

به دنبال این اقدام دزدی و بی نظمی آغاز گردید. روئسای قبایل و طایفه ماد دور هم گرد آمدند که چه کنیم که دیگر داوری چون دیوکس(دیااکو) بر ما داوری نخواهد کرد و هر روز دزدان و غارتگران بر ما هجوم می آورند و از مجازات عمل نمی ترسند؛ پس از شوری که کردند به این نتیجه رسیدند که از وی بخواهند تا به عنوان شاه به آنها حکومت کند و جلو این دزدان و غارتگران را بگیرد پس به منزل او رفته و تقاضایشان را با او در میان گذاردند.

در سال ۷۰۱ پیش از میلاد از سوی ۷ طایفه ماد به عنوان رهبر برگزیده شد و توانست این ۷ طایفه قوم ماد را با هم متحد کند. او پس از ۷ سال رهبری در میان این ۷ طایفه، از سوی مادها به عنوان پادشاه برگزیده شد و تا سال ۶۵۶ پیش از میلاد مسیح بر همه طایفه‌های ماد فرمانروایی کرد.

اولین اقدام شاه جدید فراهم آوردن نگهبانانی برای خود و سپس ساختن پایتخت بود. وی برای این منظور همدان را که یونانی ها اکباتانه میگویند جهت پایتخت برگزید. البته دیوکس ( دیااکو‌ ) از قرار معلوم این شهر را بنا نکرد زیرا این شهر در کتیبه تیگلات پلسر اول تخت عنوان امدانه ذکر شده است . اما پادشاه ماد بر جمعیت آن افزود؛ نام هگمتانه به معنی جای اجتماع می باشد و ظاهرا بدان اشاره دارد که طوایف مادی که در گذشته پراکنده بودند ؛ به گونه ای متراکم در آنجا جمع شدند . شهر جدید احتمالا از روی نمونه شهرهای جلگه ای بنا گردید.

این شهر بر روی تپه ای ساخته شده و هفت دیوار تو در تو داشت که دیوارهای درونی به ترتیب مشرف بر دیوارهای بیرونی بودند ؛ بطوری که درونی ترین دیوار از بقیه دیوارها بلند تر بود . قصر پادشاه که خزاین او در آنجا نگهداری می شد؛ درون هفتمین دیوار واقع شده بود . این دیوار که درونی ترین دیوار هفتگانه به شمار می رفت؛ کنگره های زرگون داشت و حال آنکه دیوارهای دیگر مانند برج بیروس نمرود رنگهای روشن داشتند. این کنگره ها و بویژه رنگ های آن در نزد بابلیان نمادهای خورشید و ماه و سیارات بودند اما در نزد مادها این گونه رنگ آمیزی صرفا وام گیری هنری بوده است.

دیااکو در این کاخ مراسمی برای بار نیز مقرر می داشت که احتمالا به تقلید از دستگاههای آشور بوده است. در این کاخ کسی نمی توانست با شاه روبرو شود و دادخواست ها را پیامگذاران به شاه می دادند . بدین منظور این آیین تشریفات وضع شده بود تا با دشوار کردن دسترسی به پادشاه ترس و اخترام در دل مردم القا کنند.

دیوکس ( دیااکو ) در مدت پنجاه و سه سال پادشاهی ( ۶۵۵ - ۷۰۸ ق . م ) فرصت آن را داشت که قبایل ماد را که تا آن زمان پراکنده بودند متحد سازد و به ملیت واحدی مبدل کند.

یکی از کتیبه‌های آشوری از شخصی به نام دیاکو، بیست سال قبل از تاریخ انتخابش به عنوان شاه مادها، نام می‌برد. این شخص آغاز کننده چند شورش برعلیه دولت آشور است که برای خواباندن آنها، حضور شخص امپراتور آشور سارگن دوم لازم است. دیاکو و تمام اعضای خانواده اش به تبعید محکوم می‌شوند و نام او در کتیبه‌ها دیگر نمی‌آید. بیست سال بعد، دیاکو به عنوان شاه ماد انتخاب می‌شود و با پایه گذاری دولت ماد به صحنه تاریخ وارد می شود.

اگر او همان دیااکویی نباشد که در کتیبه های آشوری از آن نام رفته لااقل این خوش اقبالی را داشته که آشوریان به وی نپرداختند(نجنگیدند) زیرا سناخریب در جنگ بابل و عیلام (سوزیانا)‌ آن قدر گرفتار بودند که دیگر مجال اندیشیدن به کوههای بلند و صعب العبور کردستان را نداشتند و تنها خطری که از جانب آشور مادها را تهدید می کرد، اعزام نیروی آشوری یه اللیپی یعنی کرمانشاه کنونی بوده است.

پس از دیاکو پسرش فرورتیش جانشین او شد.