عوامل تقویت اعتقادات شیعی چیست؟

[_ʀᴇᴠᴇʀsᴇ sᴇɴsᴇ_]

عوامل تقویت اعتقادات شیعی چیست؟
پاسخ اجمالی
برای تقویت باورهای دینی شیعی، باید از جهت علمی این باورها را مستدل کرده و ساحت اعتقادات را از مسائل خرافاتی مبرا ساخته و برای کلیه شبهات عقیدتی احتمالی پاسخ مناسب تهیه کرد. در عرصه عملی نیز باید انجام عبادات شرعی و تهذیب نفس از اهمیت خاص برخوردار باشند؛ زیرا کردار پاک ایمان را تقویت می کند همانطور که کردار بد و ناپاک انسان را سست ایمان می کند، همچنین از بعد عاطفی نیز، باید عواطف و محبت بر پایه شناخت را در خود تقویت کرد؛ زیرا از نظر آموزه های دینی، دین مساوی محبت قرار داده شده است. این عرصه های سه گانه باید هماهنگ و متوازن جلو بروند تا به تقویت پایه های ایمانی صحیح منجر شوند.

پاسخ تفصیلی
انسان به طور فطری طالب کمال است و پیوسته می کوشد از نقص به کمال حرکت کند و در همه جهت به کمال برسد. هر چند که ممکن است در تشخیص کمالات دچار اشتباه شود و به بیراهه رود. ولی اصل کمال جویی از امور فطری انسان است که خدا در درون همه انسان ها قرار داده است.

ایمان یکی از شاخص های کمال انسان و نیز مهم ترین کمالی است که دارای مراتب بوده و سزاوار است هر انسان مؤمنی کوشش کند تا هر روز بر ایمان خود افزوده و آن را تقویت نماید.

برای تقویت ایمان صحیح باید در سه عرصه علمی، عملی و عاطفی کوشید.

1- از جهت علمی:

همه فقهاء شیعه فرموده اند تقلید در اصول دین جایز نیست و انسان باید با فکر و تحقیق و دلیل این اصول را بپذیرد و به آنها یقین پیدا کند. بنا براین هر فرد شیعه ای باید باورها و اعتقادات خود را مستدلٌ سازد و مطالعه و تحقیق در مسائل دین بویژه مسائل اعتقادی را جزء برنامه های روزانه خود قرار داده و روز به روز بر عمق و گستره اطلاعات دینی و شیعی خود بیفزاید تا بتواند ساحت اعتقادات را از خرافاتی که توسط افراد مغرض و ناآگاه ساخته و به اسم دین و مقدسات عرضه می شود پاک ساخته اسلام ناب محمدی را که همان مذهب حقه شیعه اثنا عشری (دوازده امامی)است را به دیگران نیز عرضه نمایند. اگر انسان با دلیل و استدلال مطلبی را باور کند در این صورت با کوچک ترین شبهه ای ایمانش سست نخواهد شد. همه سفارشاتی که اسلام و قرآن به دانش و تفکر کرده اند، در همین راستا ارزیابی می گردد.

هر فرد شیعه ای با مطالعه اعتقادات شیعه از برتری این اعتقادات بر اعتقادات سایر مذاهب مطلع گشته و با درک این برتری ها ایمانش تقویت می شود.

یک فرد شیعی باید توجه داشته باشد که دین خود را از چه کسانی گرفته است و چه کسانی را الگوی خود قرار داده است. شیعه مفتخر است کسانی را امام خود قرار داده است که خدا آنها را از آلودگی ها پاک ساخته است و آنها را معدن دانش و صاحبان علم معرفی کرده است. [2]

همچنین باید نسبت به شبهاتی که احتمالا در اذهان ایجاد می شود، کاملا حساس بوده و با تحقیق و مطالعه دقیق جواب صحیح و قانع کننده ای برای آن تهیه شودچرا که شبهه به سان بیماری واگیر دار است که اگر درست و سریع درمان نشود ممکن است هم فرد مبتلا را گرفتار می کند و هم به دیگران سرایت کرده و آنان را نیز بیمار می سازد. شبهات دینی نیز اگر به طور صحیح و منطقی بر طرف نشود ، به تدریج پایه ایمان و ا عتقادات فرد و جامعه را ویران می سازد.

2- از جهت عملی:

تهذیب نفس که در منابع دینی ما از آن به «جهاد اکبر» یاد شده است، مهمترین عامل تکامل و تقویت ایمان است.

همچنین انجام صحیح عبادات با مراعات شرایط و آداب آن در باورهای انسان اثر مثبت گذاشته و این باورها را محکم تر می سازد. از دید قرآن و روایات عمل انسان در تحکیم یا تضعیف باورهای دینی او بسیار مؤثر است. قرآن کریم می فرماید: «پروردگارت را عبادت کن تا یقین به سوی تو بیاید» [3] .

از طرف دیگر عمل ناشایست و معصیت به تدریج ایمان انسان را سست کرده و حتی او را به کفر می کشاند. قرآن کریم در این باره می فرماید: «سرانجام کار آنان که به اعمال زشت و کردار بد پرداختند، این شد که کافر شده و آیات خدا را تکذیب و تمسخر کردند». [4]

3- از جهت عاطفی:

یکی از ابعاد مهم انسان ، بعد عاطفه است که نقش آن در اعتقادات انسان بسیار مؤثر است تا جایی که در برخی از احادیث، دین به محبت تفسیر شده است. امام صادق (ع) فرمود: «دین غیر از محبت نیست» [5] محبت واقعی انسان را به اطاعت از محبوب وادار می کند و هر آن چه محبوب از او بخواهد به بهترین صورت فرمانبر داری می کند؛ از این رو امام صادق (ع) در ادامه حدیث یاد شده این آیه را تلاوت می کند: «ای پیامبر بگو اگر خدا را دوست دارید، از من پیروی کنید تا خداوند شما را دوست بدارد» [6]

براین اساس؛ تقویت عواطف بر پایه شناخت و معرفت صحیح یکی دیگر از عوامل تقویت باورهای شیعی است.



[2] . حضرت امام خمینی (ره) در وصیت نامه خود می نویسد:

« ما مفتخریم ائمه معصومین از علی بن ابی طالب گرفته تا منجی بشر حضرت مهدی صاحب الزمان – علیهم الاف التحیات و السلام – که به قدرت خداوند قادر، زنده و ناظر امور است ائمه ما هستند.

ما مفتخریم که باقرالعلوم بالاترین شخصیت تاریخ است و کسی جز خدای تعالی و رسول (ص) و ائمه معصومین (ع) مقام او را درک نکرده و نتوانند درک کرد، از ما است.» امام خمینی، نگرشی موضوعی بر وصیت نامه سیاسی الهی امام خمینی(س)، ص6، چاپ هشتم، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، تهران، 1383ش.

[3] . حجر،99.

[4] . روم،10.

[5] . شیخ صدوق، الخصال، ص21، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة، قم، 1362ش.

[6] . آل عمران،31.