کشورهای بدون ارتش به رنگ ← سبز
کشورهای بدون خدمت سربازی اجباری به رنگ ← ابی
کشورهای در حال برچیدن خدمت سربازی اجباری به رنگ← نارنجی
کشورهای با خدمت سربازی اجباری به رنگ← قزمز
بدون اطلاعات به رنگ← بنفش
سربازی در لغت به معنای باختن سر، جانفشانی کردن، تا پای جان در رزم ایستادن و جان باختن است.اما در اصطلاح امروزی خدمت دائمی یا موقت در نیروهای مسلح کشورها، سربازی نامیده میشود.کشورهای بدون خدمت سربازی اجباری به رنگ ← ابی
کشورهای در حال برچیدن خدمت سربازی اجباری به رنگ← نارنجی
کشورهای با خدمت سربازی اجباری به رنگ← قزمز
بدون اطلاعات به رنگ← بنفش
برخی از کشورها مردانی را که به سن خاصی (مثلاً ۱۸ سال) میرسند به خدمت وظیفه سربازی اعزام میکنند، در برخی دیگر از کشورها (مانند کوبا) این اجبار برای زنان نیز وجود دارد. با اینحال برخی از افرادی که از نظر سنی مشمول این خدمت میشوند به دلایل گوناگون (همچون نارساییهای فیزیکی یا روانی و یا اعتقادات مذهبی) از خدمت معاف میشوند.
در برخی دیگر از کشورها خدمت سربازی اجباری نیست و جوانان میتوانند به صورت داوطلبانه به استخدام ارتش حرفهای کشورشان در آیند. فراخوان خدمت وظیفه عمومی در شرایط عادی غالباً در این کشورها وجود ندارد ولی حاکمان این کشورها احتمال این فراخوان در شرایط اضطراری را به هیچ وجه رد نمیکنند.
کشورهایی با خدمت اجباری در شرایط خاص
- اروگوئه - در زمان صلح خدمت به صورت داوطلبانه است اما دولت اجازه برقراری خدمت اجباری را دارد.
- بلیز - خدمت وظیفه زمانی اجرا میشود که تعداد داوطلبان کم باشد؛ تا به حال هیچ فراخوانی در این کشور اعلام نشده است.
- بولیوی - هنگامی که تعداد داوطلبان در سال کمتر از مقدار معینی شود، خدمت اجباری در این کشور برقرار میشود.
- جاماییکا - سربازان جوانتر با موافقت پدر و مادر به خدمت وظیفه اعزام میشوند.
- ازبکستان (۱۲ ماه)
- استونی (۱۱ - ۸ ماه)
- اکوادور (خدمت انتخابی)
- السالوادور (خدمت انتخابی)
- اوکراین (۱۲ ماه)
- بولیوی (۱۲ ماه)
- پاراگوئه (۱۲ ماه نیروی زمینی؛ ۲۴ ماه نیروی دریایی)
- تایوان (خدمت انتخابی)
- تونس (۱۲ ماه)
- صربستان (۶ ماه)
- گواتمالا (۲۴ - ۱۲ ماه)
- لاتویا
- مغولستان (۱۲ ماه)
- مکزیک (خدمت انتخابی)
- مولداوی (۱۲ ماه)
- یونان (۱۲ ماه)
- آذربایجان
- اریتره
- ترکیه (۱۵-۶ ماه)
- روسیه (۱۸-۱۲ ماه)
- ساحل عاج
- کلمبیا
- کامبوج
- گرجستان
- لائوس
- ماداگاسکار
- آنگولا
- استونی
- الجزایر
- بلاروس
- صربستان (۹ ماه غیرنظامی)
- قبرس
- لاتویا
- آفریقای مرکزی (جمهوری)
- اکوادور
- السالوادور
- اندونزی
- بنین
- تایوان
- توگو
- چاد
- چین
- سنگال
- کیپ ورد
- گینه بیسائو
- مالزی
- مکزیک
- نیجر
- اوگاندا
- برمودا
- بروندی
- سنگاپور
- فیلیپین
- کویت
- گابون
- مالی
- موریتانی
- ونزوئلا
- ارمنستان
- اسرائیل
- ایران
- بورکینافاسو
- تاجیکستان
- تایلند
- ترکمنستان
- سائوتوم و پرنسیپ
- سنگاپور (به جز نیروی دفاع میهنی که بخشی از وزارت کشور است)
- سودان
- سوریه
- سومالی
- قرقیزستان
- قزاقستان
- کره جنوبی
- کره شمالی
- کنگو (جمهوری دموکراتیک)
- کوبا
- گینه
- گینه استوایی
- لیبی
- مصر
- موزامبیک
- ویتنام
- اوکراین
- صربستان
- آرژانتین
این وضع حاصل بدگمانیهای سیاسی و اجتماعی نسبت به ارتش و بودجههای سالانهٔ رو به کاهش بود. همین موضوع باعث شد تا ارتش هر ساله سربازان وظیفهٔ کمتری را فراخوان کند. همچنین تجربه جنگ فالکلند در سال ۱۹۸۲، برتری نیروهای حرفهای را نسبت به نیروهای وظیفه نشان داد. از دیگر مسائل تأثیرگذار، شایعاتی پیرامون خشونت نسبت به نیروهای وظیفه بود که نمونهٔ آن قتل سرباز عمر کاراسکو در یک پایگاه نظامی در سال ۱۹۹۴ پس از یک اقدام تنبیهی خشن بود.
باید خاطر نشان ساخت که خدمت وظیفه عمومی هنوز به طور رسمی در آرژانتین به پایان نرسیده است؛ قانون خدمت نظامی اجباری هنوز هم در کتابها موجود است و امکان استفاده از آن در زمان جنگ، بحران یا حالتهای اضطراری وجود دارد.
خدمت وظیفه را در آرژانتین به نام la colimba میشناسند. واژه colimba ترکیبی از سیلابهای ابتدایی فعلهای correr (دویدن)، limpiar (پاک کردن) و barrer (جارو کشیدن) است. برداشت مردم از این خدمت این چنین است که تمام کاری یک سرباز در طول خدمت خود انجام میدهد، عبارت است از دویدن، پاککردن و جارو کشیدن. سربازان وظیفه را نیز به نام colimbas میشناسند.
- آفریقای جنوبی
- آلبانی
- اسپانیا
خدمت سربازی در اسپانیا (۱۹۴۵)
اسپانیا در سال ۲۰۰۱ خدمت نظامی اجباری را لغو کرد. خدمت وظیفه عمومی در این کشور را با نام موهن «la mili» میشناختند. این واژه معمولاً با یک صفت توهینآمیز دیگر مانند نام یک مکمل ترکیب میشد برای مثال (Puta Mili) که به مجله عامهپسند و فکاهی «El Jueves» مربوط میشد. خدمت وظیفه و خدمت جایگزین ۹ ماه طول میکشید و در سالهای آخر، بیشینهٔ مشمولین خدمت جایگزین را به خدمت نظامی ترجیح میدادند.
- استرالیا
- اسلواکی
- اسلونی
- آلمان
- ایالات متحده آمریکا
- ایتالیا
مجلس ایتالیا فرمان تعلیق خدمت اجباری وظیفه را در سال ۲۰۰۴ تصویب کرد. اجرای این طرح از ابتدای سال ۲۰۰۵ بود و پس از آن ارتش دارای نیروهای داوطلب حرفهای متشکل از مرد و زن میباشد
- ایرلند (جمهوری)
- بریتانیا
ایرلند در آغاز جنگ جهانی اول از خدمت وظیفه معاف بود اما در ۹ آوریل ۱۹۱۸ این قانون مشمول این سرزمین نیز شد. این موضع باعث ایجاد بحرانی شدید در ایرلند شد و بعدها فاکتور مهمی در تصمیم مردم آن به استقلال به حساب آمد. ییتس شاعر مشهور ایرلندی در نامهای به لرد هالدن به نشانه اعتراض مینویسد: «... این برای من امری عجیب است که انگلیس به خاطر ۵۰۰۰۰ سرباز ایرلندی آماده ایجاد گودالی جدید بین دو کشور است و میخواهد آن را از خون پر کند.» همچنین بانو گریگوری در اعتراض به این قانون اعلام کرد: «زنان و کودکان در برابر مردانشان میایستند و حاضرند تیر بخورند اما اجازه ندهند تا آنها را به خط مقدم ببرند.»
خدمت نظامی بار دیگر در سال۱۹۳۹ و با آغاز جنگ جهانی دوم برقرار شد. نه تنها سربازان وظیفه را در هر سه نیروی ارتش به کار میگرفتند بلکه از آنها در استخراج معادن زغال سنگ نیز استفاده میشد. بعدها در طول جنگ از سربازان زن وظیفهای که به نیروی جدید ارتش زمینی زنان اعزام شده بودند برای کار در مزارع کشاورزی استفاده شد. فرمانشکنان وجدانی نیز بیشتر مورد تحمل دولت قرار میگرفتند اما در صورتی که از کارهای مرتبط با جنگ شانه خالی میکردند به زندان انداخته میشدند. در طول جنگ جهانی دوم مردم ایرلند شمالی از خدمت وظیفه معاف بودند. آنها پس از جنگ نیز از خدمت وظیفه معاف شدند.
دولت بریتانیا پس از جنگ جهانی دوم خدمت ملی را معرفی کرد. این خدمت در سال ۱۹۶۳ لغو شد.
- بلژیک
- بلغارستان
پیش از این خدمت وظیفه در این کشور برای مردانی که در سنین هجده تا بیست و هفت سالگی قرار داشتند اجباری بود. طول خدمت بستگی به میزان تحصیلات داشت. شهروندانی که مدرک کارشناسی یا بالاتر داشتند ۶ ماه خدمت میکردند. شهروندانی که تحصیلات عالی نداشتند باید ۹ ماه خدمت میکردند. در سال ۱۹۹۴ طول خدمت دو سال بود که در طول زمان از مدت آن کاسته میشد تا اینکه به کلی الغا شد.
- بلیز
- بوسنی و هرزگوین
- پاکستان
- پاناما
- پرتغال
- پرو
- تانزانیا
- جاماییکا
- چک
- رومانی
- زلاند نو
- ژاپن
- عراق
پس از دومین جنگ خلیج فارس که منجر به سقوط صدام شد، ارتش قبلی منحل گشته و ارتش جدید عراق توسط نیروهای داوطلب تشکیل شد. آموزش این نیروها در ابتدا توسط حکومت ائتلافی موقت و سپس نیروهای آمریکایی انجام شد.
- فرانسه
فرانسه از سال ۱۹۹۶ خدمت وظیفه عمومی در زمان صلح را لغو کرد اما کسانی که پیش از سال ۱۹۷۹ متولد شده بودند باید خدمت خود را به پایان میبردند
از زمان جنگ استقلال الجزایر (۶۲-۱۹۵۴) به این سو، سربازان وظیفه به مناطق خارجی یا جنگی اعزام نشده بودند مگر اینکه خود داوطلب میشدند.
- فیلیپین
شهروندان فیلیپینی که حاضر به گذراندن این دوره (به نام دوره آموزشی پیشبرد شهروندان یا CAT) در سال آخر دبیرستان نباشند واجد شرایط فارغالتحصیلی نخواهند شد. تا پیش از سال ۲۰۰۳ هدف اصلی این برنامه تنها آموزش مهارتهای نظامی بود اما امروزه جنبههای غیرنظامی نیز به آن اضافه شده است.
آموزش نظامی در دانشگاهها با عنوان سپاه آموزشی افسران ذخیره (ROTC) شناخته میشود و هماکنون یکی از انتخابهای موجود برای برنامه آموزشی خدمت ملی اجباری (NSTP) است. دو انتخاب دیگر عبارتند از خدمت آموزش رفاه شهروندی (CWTS) و خدمت سوادآموزی (LTS). شرکت در سپاه آموزشی افسران ذخیره تا سال ۲۰۰۱ اجباری بود تا اینکه شایعاتی پیرامون سوءرفتار افسران باعث شد تا دولت به فکر تغییر آن بیفتد. هماکنون دانشجویان ملزم به تکمیل ۶ واحد از برنامه آموزشی خدمت ملی اجباری هستند تا بتوانند شرایط لازم برای فارغالتحصیلی را به دست آورند. تا پیش از آن لازم بود دانشجویان ۱۲ واحد (هر سال ۶ واحد) از سپاه آموزشی افسران ذخیره را به اتمام برسانند.
آموزش نظامی بسته به نوع مدرسهای که دانشآموزان در آن درس میخوانند میتواند به یکی از نیروهای زمینی، هوایی یا دریایی اختصاص یابد.
بیگانگان از شرکت در برنامههای خدمت ملی معاف هستند اما کسانی که تابعیت دوگانه دارند از این قاعده مستثنا هستند.
- کاستاریکا
- کانادا
- کرواسی
- لاتویا
- لبنان
- لوکزامبورگ
- لهستان
- مجارستان
- مراکش
- مقدونیه (جمهوری)
- مونتنگرو
- هلند
این نظام تا پایان جنگ سرد وجود داشت. بین سالهای ۱۹۹۱ و ۱۹۹۶ ارتش هلند نیروهای وظیفه خود را به تدریج کم کرد و تبدیل به ارتشی کاملاً داوطلب شد. آخرین نیروهای وظیفه در سال ۱۹۹۵ به خدمت اعزام شدند و در سال ۱۹۹۶ ترخیص شدند. هلند تا به حال به شکل رسمی خدمت وظیفه عمومی را لغو نکرده است؛ این به آن معنا است که قانون و سیستمی که سربازان را به خدمت اعزام میکرد همچنان برقرار است و شهروندان هلندی که خدمت نظامی خود را تا پیش از سال ۱۹۹۶ کامل کردهاند را میتوان (از نظر قانونی) در مواقع بحرانی به خدمت فراخواند.
- هند
کشورهایی که خدمت وظیفه عمومی دارند
- اتریش
زنان نیز از تایخ ۱ ژانویه ۱۹۹۸ اجازه یافتند به شکل داوطلبانه به خدمت نظامی ملحق شوند.
- ارمنستان
- اسرائیل
- هاردیمها میتوانند در طول تحصیلات مذهبی از خدمت معاف باشند.
- اعراب اسرائیلی از خدمت معاف هستند اما با این حال میتوانند داوطلب شوند. مردم دیگری که جزو جوامع غیر یهودی این کشور هستند مانند دروزیها، بادیهنشینان و چرکسیها باید به خدمت بروند. با این حال زنان آنها نمیتوانند داوطلب شوند.
- زنان مؤمن یهودی میتوانند برای معافیت از خدمت متقاضی شوند. هر چند برخی از آنها خواستار اعزام به خدمت میشوند، بسیاری میخواهند به شکل داوطلبانه و غیرنظامی در طرح خدمت ملی «شروت لئومی» شرکت کنند.
- زنانی که ازدواج کنند یا باردار شده باشند به خدمت اعزام نمیشوند.
- افرادی که از لحاظ روانی یا جسمی صلاحیت لازم را نداشته باشند نیز به خدمت اعزام نمیشوند.
فرمانشکنان وجدانی بسیار کمی در اسرائیل وجود دارند. امر شایعتری که بین سربازان ذخیره وجود دارد، عدم قبول خدمت در کرانه باختری رود اردن و غزه است. ممکن است برخی از این فرمانشکنان وجدانی را به جاهای دیگر بفرستند یا آنها را به مدت چند ماه تا یک سال به زندان محکوم کنند و پس از آن به عنوان فرد ناشایست ترخیص کنند.
مردان پس از پایان مدت خدمت وظیفه عادی باید ۴۵ روز در سال را به خدمت احتیاط (میلوم) بپردازند تا اینکه به سن ۴۰ سالگی برسند. زنان نیز در برخی از مشاغل خاص مجبور به انجام خدمت احتیاط به میزان کمی هستند تا اینکه به سن بیست و چهار سالگی برسند یا ازدواج کنند و یا باردار شوند.
- اوکراین
- ایران
سربازانِ وظیفهٔ ناجا در شمالِ شهرِ نیشابور، در حال آموزش و آزاد-باشی
ایران دارای خدمت وظیفه عمومی برای مردان است. لایحه خدمت اجباری نظام وظیفه در سال ۱۳۰۳ توسط رضا شاه به مجلس شورای ملی چهارم تقدیم شد و در آن جا به رغم مخالفت ملاکان بزرگ و روحانیون به تصویب آن مجلس رسید.
ماده چهارم قانون خدمت وظیفه عمومی مصوب سال ۱۳۶۳ بیان میکند که خدمت وظیفه عمومی در ایران ۳۰ سال است که به چهار دوره تقسیم میشود. خدمت دوره ضرورت (۲ سال)، دوره احتیاط (۸ سال)، دوره ذخیره اول (۱۰ سال) و دوره ذخیره دوم (۱۰ سال). همچنین این قانون به شورای عالی دفاع اجازه میدهد در شرایطی که تعداد مشمولان مازاد بر نیاز باشد، طول دوره ضرورت به ۱۸ ماه کاهش یابد.
هماکنون طول خدمت وظیفه در ایران ۲۱ ماه است. اما خدمت در مناطق محروم ۱۹ ماه و در مناطق مرزی ۱۸ ماه است. قانون به حکومت اجازه میدهد تا طبقاتی از کارکنان وظیفهای که خدمت دوره ضرورت را به پایان بردهاند برای تجدید یا تکمیل آموزش نظامی فراخوان کند. این فراخواندهشدگان، حقوقی معادل حقوق نفرات پایور همدرجهٔ خود دریافت خواهند کرد.
افرادی که دارای مصدومیت یا نارساییهای بدنی و یا برخی شرایط اجتماعی هستند از خدمت معاف میشوند. دانشآموزان و دانشجویان تا زمانی که تحصیل میکنند از خدمت معاف هستند.
هر چه که میزان تحصیلات فرد بالاتر باشد، درجهٔ وی نیز بالاتر خواهد بود. بنابر قانون خدمت وظیفه عمومی نفراتی که دارای مدرک کارشناسی ارشد به بالا باشند به درجه ستوان دومی، نفراتی که دارای مدرک کارشناسی باشند به درجه ستوان سوم، استوار یکم، استوار دوم و نفراتی که دارای مدرک کاردانی (فوق دیپلم) باشند به درجه گروهبان یکمی نائل میشوند. سربازان صفر نیز از بین دارندگان مدارک دیپلم به پایین انتخاب میشوند. در صورتی که در ارتش دارندگان مدرک دیپلم دوره کد (تخصصی) را سپری کنند، به درجه گروهبان دومی و گروهبان سومی نائل میشوند.
حقوق این افراد نیز در طول خدمت وظیفه عمومی با توجه به درجه آنها تعیین میشود. بدین صورت که بنابر مصوبه سال ۱۳۸۸، از ۴۱٬۵۰۰ تومان برای سرباز سوم تا ۶۹٬۶۰۰ تومان برای ستوان یکم دارای کارشناسی رشته فنی و ۷۶٬۹۰۰ تومان برای ستوان یکم دارای کارشناسی رشته پزشکی، متفاوت است.
در اسفند ماه سال ۱۳۹۰ سازمان نظام وظیفه ایران بخش نامه جدیدی را برای افزایش سن مشمولیت برای خدمت سربازی را از ۱۷ سال تمام و یا همان ۱۸ سالگی، تنظیم کرد و به ۱۸ سال تمام و یا همان ۱۹ سالگی تغییر داد.
قانون جدید وظیفه عمومی پس از کش و قوس فراوان در ۲۲ آبان سال ۹۰ تصویب شد و در دوم آذرماه همین سال به تایید شورای نگهبان رسید. این قانون در ۲۲ آذرماه سال ۹۰ از سوی رئیس جمهور به نیروهای مسلح ابلاغ شد و در نهایت پس از بررسی لازم ستاد کل این قانون را در تاریخ ۱۰ بهمن ۹۰ بهمنظور اجرا به نیروهای مسلح ابلاغ کرد. براساس ماده ۵۳ قانون خدمت وظیفه عمومی این قانون از تاریخ تصویب لازمالاجرا اعلام شده است
کمپین نه به سربازی اجباری در ایران از شهریور ۱۳۹۲ با هدف آگاه رسانی و تحقق سربازی اختیاری در ایران آغاز به کار کرده است. این کمپین با ترجمه متون اقتصادی و حقوق بشری در حصوص سربازی ضرورت سربازی اختیاری فعالیت میکند.
- برزیل
- برمودا
- بلاروس
- تایوان
اتباع چینی که در سرزمینهای ماورای بحار چین ساکن هستند از خدمت معاف میباشند.
مشمولین خدمت میتوانند تقاضای خدمت جایگزین کنند. این خدمات معمولاً جزو خدمات اجتماعی است و طول خدمت کسانی که در این سیستم پذیرفته میشوند بیش از کارکنان وظیفه بخشهای نظامی است. کارکنان وظیفه متخصصی که فارغالتحصیل رشتههای علوم یا مهندسی هستند به شرطی که بتوانند در آزمونهای انتخاب افسری پذیرفته شوند میتوانند در نظام خدمت دفاع ملی که در ابتدا با یک دوره آموزشی نظامی سهماهه آغاز میشود و سپس مأموریت افسری در نیروهای احتیاط و چهار سال کار فنی در صنایع دفاعی یا مؤسسات پژوهشی دولت را در پی دارد خدمت کنند.
وزارت کشور مأمور اداره آژانس خدمت وظیفه ملی است.
وزارت دفاع چین در یکم اوت ۲۰۰۸ اعلام کرد که از سال ۲۰۱۴ به بعد تایوان دارای نیروی نظامی حرفهای کاملاً داوطلب خواهد بود. با این حال مردانی که داوطلب نمیشوند باید سه تا چهار ماه آموزش نظامی ببینند. کسانی که در هنگام مشمولیت، تحصیلات عالی ندارند باید به دوره آموزشی سهماهه بروند. در حالی که افرادی که در حال گذراندن تحصیلات عالی هستند باید در سه ماه تعطیلی تابستان آموزش نظامی خود را تکمیل کنند.
در صورتی که این سیاست ثابت بماند تایوان دارای یک نیروی نظامی کاملاً حرفهای خواهد بود و در عین حال هر مرد تایوانی باید دوره آموزشی نظامی سه یا چهارماهه را بگذراند. به این صورت حتی بعد از سال ۲۰۱۴ خدمت وظیفه همچنان به نحوی در این کشور برقرار خواهد ماند.
- ترکیه
شهروندان ترک که دست کم سه سال خارج از ترکیه زندگی کردهاند به شرطی که حاضر به پرداخت مبلغی معین باشند میتوانند به یک دوره آموزشی بیست و یک روزه (که قبلاً بیست و هشت روز بود) بروند و به این صورت خدمت سربازی خود را به پایان ببرند. همچنین هنگامی که ستاد مشترک ارتش تشخیص دهد که نیروی احتیاط ارتش بیشتر از نیاز است، نظامی برقرار میشود که طبق آن هر مشمول میتواند با دادن مقداری پول و گذراندن دوره آموزشی یکماهه خدمت خود را طبق قانون به پایان ببرد. با این حال تاکنون این قانون عملی نشده است.
هرچند زنان مجبور به خدمت در نظام نیستند اما میتوانند افسر بشوند.
فرمانشکنی وجدانی (اعتراض اخلاقی) نسبت به خدمت سربازی در ترکیه بر خلاف قانون است و متخلفین را میتوان طبق قانون به زندان محکوم کرد. بسیاری از این معترضین به عنوان پناهنده یا کارگر خارجی به کشورهای همسایه یا اتحادیه اروپا فرار میکنند.
- چین
خدمت وظیفه در ماده ۵۵ قانون اساسی چین این طور تقدیس شده است: «وظیفهٔ مقدس هر شهروند جمهوری خلق چین است که از میهن مادری خود در برابر حملات دشمنان دفاع کند. وظیفهٔ افتخارآمیز هر شهروند جمهوری خلق چین انجام خدمت نظامی و عضویت در نیروهای مقاومت است.»
مبنای حقوقی فعلی خدمت وظیفه، قانون نظامی مصوب سال ۱۹۸۴ است که این طور بیان میکند که خدمت نظامی، وظیفهٔ «تمام شهروندان بدون تمایز نژادی (...) و گرایش مذهبی» است. این قانون از زمانی که تصحیح شده به حالت اجرا در نیامده است.
خدمت نظامی معمولاً در نیروهای مسلح عادی انجام میشود، اما قانون سال ۱۹۸۴ اجازهٔ اجرای خدمت وظیفه تحت عنوان نیروهای احتیاط را نیز داده است.
ساکنان هنگ کنگ و ماکائو از سال ۱۹۹۷ و ۱۹۹۹ از عضویت در ارتش منع شدهاند.
- دانمارک
معمولاً هنگامی که پسران دانمارکی به سالروز ۱۸ سالگی خود میرسند نامهای دریافت میکنند که در آن از آنها پرسیده میشود که چه زمانی تحصیلات خود را به پایان خواهند برد. کمی بعد نامهای به دست آنها میرسد که طی آن تاریخ مراجعه به سازمان نظام وظیفه برای انجام معاینات جسمی و روانی تعیین شده است. با این حال ممکن است برخی از افراد، شایستهٔ حضور در خدمت محسوب نشوند. حتی اگر شخصی شرایط لازم برای خدمت را داشته باشد ممکن است با نوشتن یک عدد تصادفی از رفتن به خدمت اجتناب کند. افرادی که از نظر روانی و جسمی از آمادگی کمتری برخوردارند پایینتر از افراد آمادهتر قرار میگیرند و به این ترتیب احتمال اعزامشان بسیار کمتر خواهد بود. در صورت بروز بحران، دولت میتواند مردان سالم را تا مرز ۵۰ سالگی به خدمت فرا بخواند. این فراخوان بدون در نظر گرفتن اتمام یا عدم اتمام خدمت وظیفه آنها است. این حق بسیار به ندرت توسط دولتمردان دانمارکی استفاده شده است.
فرمانشکنان وجدانی میتوانند به جای خدمت نظامی، به مدت ۶ ماه در مشاغل غیرنظامی مانند طرح Redningsberedskabet (که شامل حوادث غیرنظامی مانند آتشسوزی، سیل، آلودگی و غیره) یا کار در یک کشور جهان سوم بپردازند.
- روسیه
- تحصیل در دانشگاه یا یک مرکز مشابه دیگر. تمام دانشجویان تمام-وقت از خدمت سربازی معاف هستند اما ممکن است پس از فارغالتحصیلی (یا اخراج) به خدمت فراخوانده شوند. دانشجویان پس از فارغالتحصیلی به عنوان سرباز صرف به خدمت گرفته میشوند ولی اگر دارای آموزشهای نظامی باشند میتوانند تقاضای خدمت ۲ ساله با درجه افسری بدهند. کسانی که تحصیلات عالی خود را به صورت تمام-وقت ادامه دهند یا درجه آکادمیک داشته باشند (مانند پی اچ دی، دکترای علوم) به خدمت فراخوانده نمیشوند.
- دریافت گواهی پزشکی مبنی بر عدم تناسب جسمی برای خدمت.
- داشتن بیش از دو فرزند.
امرای ارتش روسیه غالباً از این مسئله شکایت داشتهاند که توده بزرگی از بدنه ارتش را سربازان معتاد به مواد مخدر، کندذهن و سابقهدار تشکیل دادهاند. در نتیجه روحیه و کارکرد نیروهای مسلح این کشور به شدت افت کرده است. پرسنل وظیفه در ابتدای ورود به ارتش مجبور به انجام کارهای سخت و تحمل خشونت هستند که در زبان روسی به آن «ددو واشینا» (dedovshchina) میگویند. چندین تن از سربازان نیز به دلیل این خشونتها مردهاند.
- سنگاپور
بیشینهٔ سربازان وظیفه در ارتش سنگاپور خدمت میکنند زیرا این نیرو به نیروی انسانی زیادی نیاز دارد. تقریباً تمام سربازان وظیفه پیش از اعزام به یکی از نیروهای پلیس یا پدافند ملی، آموزشهای نظامی ابتدایی میبینند. مشمولین، اجازه انتخاب محل خدمت خود را ندارند. سربازان وظیفه که به آنها خادمین ملی نیز گفته میشود، میتوانند در صورت داشتن تخصص مشاغل رهبری را به عنوان متخصص و افسر جزء اشغال کنند.
سنگاپور تا پیش از سال ۲۰۰۵ با داشتن ۳۰ ماه خدمت سربازی، دارای یکی از طولانیترین دورههای خدمت در دنیا بود. اما این کشور پس از آن که کره جنوبی در سال ۲۰۱۲ خدمت سربازی را ۱۸ ماه کاهش دهد، رکورد قبلی را دوباره به دست خواهد آورد.
- سوئد
مردان میتوانند به جای خدمت نظامی، به یکی از خدمات غیرنظامی مانند آتشنشانی بپردازند. طول خدمت غیرنظامی کوتاهتر از دوره نظامی است
زنان از سال ۱۹۸۰ میتوانستند به خدمت در نیروهای مسلح بپردازند. در سال ۲۰۰۲ دولت سوئد از ارتش خواست تا امکان خدمت نظامی اجباری زنان را بررسی کند
- سوئیس
- صربستان
- فنلاند
زنان از سال ۱۹۹۵ اجازه داوطلب شدن در خدمت نظامی را پیدا کردند. آنها در ۴۵ روز اولیه میتوانند خدمت را ترک کنند. اما پس از ۴۵ روز تمامی الزامهایی که در مورد طول خدمت برای مردان وجود دارد شامل آنها نیز خواهد شد مگر این که دلایل پزشکی مانع از آن شود. بارداری هنگام خدمت باعث توقف خدمت میشود اما موجب اخراج خودکار نخواهد شد.
خدمت غیرنظامی نیز برای مردانی که اخلاقیات (وجدان) آنها در تعارض با خدمت نظامی است به مدت ۱۲ ماه وجود دارد. مردانی که کلاً از رفتن به سربازی خودداری کنند به مدت ۶ ماه به زندان میافتند. اما اگر در حال خدمت باشند، مدت حبس به میزان نصف روزهای باقیمانده از خدمتشان محاسبه خواهد شد. مردانی که در منظقه غیرنظامی آلند زندگی میکنند باید در دفاتر گمرک یا فانوسهای دریایی خدمت کنند اما از آن جا که این خدمت هنوز ساختار نیافته است ساکنین این منطقه عملاً از خدمت معاف هستند. خدمت پیروان گواهان یهوه هر دو سال به تعویق میافتد تا اینکه فرد به ۲۸ سالگی برسد. در آن سن وی از خدمت معاف میشود. خدمت نظامی از زمان استقلال فنلاند برای تمام مردان اجباری بوده است.
سربازان و خدمه غیرنظامی ارتش حقوقی به میزان ۳٬۸۰ یورو (از روز اول تا روز ۱۸۰)، ۶٬۵۰ یورو (از روز ۱۸۱ تا ۲۷۰) و ۹ یورو (از روز ۲۷۱ تا پایان خدمت) دریافت میکنند.
تقریباً ۲۰٪ از افراد، آموزش درجهداری (سرجوخگی و گروهبانی) و ۱۰٪ از آنها به عنوان افسر احتیاط (با درجه ستوان دوم) آموزش میبینند. در زمان جنگ از افسران احتیاط انتظار میرود بیشتر وظایف فرمانده یک گروهان را انجام دهند. تمام نفرات در آغاز خدمت به دورهٔ آموزشی یکسان ۸ هفتهای اعزام میشوند. پس از این ۸ هفته، فرماندهان تصمیم میگیرند که کدام یک از نفرات باید آموزشهای درجهداری یا افسری را ببینند.
پس از اینکه یک سرباز خدمت وظیفه خود را به پایان برد به حالت احتیاط میرود. ممکن است که سربازان احتیاط (ذخیره) به تمرینهای مجدد اجباری فراخوانده شوند. مدت این دوره برای سربازان صرف ۴۰ روز، سربازان ویژه ۷۵ روز و افسران و درجهداران ۱۰۰ روز است. هر سرباز احتیاطی به ازای هر روزی که در آموزش مجدد به سر میبرد مبلغی در حدود ۵۰ یورو دریافت میکند. حقوق مذکور تقریباً بستگی به درجه نظامی دارد: افسران احتیاط ۵۶ یورو، درجهداران ۵۳ یورو و سربازان صرف ۵۱ یورو در روز دریافت میکنند. خدمت، اجباری است؛ نمیتوان دستور حضور در تمرین مجدد را لغو کرد، تنها میتوان آن را به تعویق انداخت. به تازگی امکان ارسال تقاضا برای اعزام به خدمت غیرنظامی به وجود آمده است از آن رو که نیروهای دفاعی فنلاند با کسریهای بودجه متوالی مواجه میشوند و میتوان این را در تعداد تمرینهای مجدد نیروهای احتیاط مشاهده کرد.
معافیت کلی برای مشمولین وجود ندارد. تحصیل، کار یا فعالیتهای اجتماعی دلیلی برای معافیت یا به تعویق انداختن خودکار تلقی نمیشوند. قانون، کارفرمایان، مالکان و غیره را ملزم به ادامه قراردادهای پیش از خدمت با مشمولین میکند. اجازه معافیت پزشکی یا عقب انداختن اعزام، تنها توسط پزشک نظامی صادر میشود. اگر پزشک احتمال بدهد که نارسایی بدنی یا روانی در آینده درمان خواهد شد، خدمت مشمول تنها به تعویق خواهد افتاد و از معافیت خبری نخواهد بود. دکترین اساسی این است که بیشینهٔ بزرگ هر گروه سنی با هم خدمت میکنند و اندازه ارتش فعال را میتوان با تغییر حداکثر سن نفرات احتیاط کنترل کرد. این به جای استفاده از خدمت انتخابی خواهد بود.
جایگزین غیرنظامی خدمت وظیفه آن است که مشمول بتواند در یکی از مؤسسات عمومی کار پیدا کند (امریه بگیرد) و به مدت ۱۲ ماه (طولانیترین زمان خدمت برای سربازان (رانندهها)) در آن مشغول باشد. تا پیش از سال ۲۰۰۸ قانون خواستار ۱۳ ماه خدمت بود که این مدت توسط مخالفین به عنوان دورهای تنبیهی مورد انتقاد قرار میگرفت.
بیش از ۸۰٪ مردان فنلاندی خدمت خود را در ارتش به پایان خواهند برد. غالباً فشار زیادی از سوی اعضای خانواده وجود دارد تا جوانان حتماً در ارتش خدمت کنند و سراغ گزینههای غیرنظامی نروند؛ کهنهسربازان جنگ جهانی دوم از احترام زیادی در فنلاند برخورداند. نرفتن به خدمت وظیفه، توهین نسبت به کهنهسربازان خانواده تلقی میشود. فرض اجتماعی متداولی بین فنلاندیها وجود دارد مبنی بر اینکه مردانگی تنها با رفتن به سربازی قابل اثبات است و نرفتن به خدمت سربازی میتواند انگ «نامردی» یا «مرد واقعی» نبودن به فرد بزند. این موضوع به تازگی در حال افول است زیرا مردم آن را ایدهای کهنه میپندارند اما در برخی مشاغل سنتی مانند تدریس این عقیده همچنان پابرجاست. همچنین جوانان از این ترس دارند که کارفرمایان از استخدام افرادی که به جای خدمت نظامی به خدمت غیرنظامی پرداختهاند اجتناب کنند.
سیاست امنیت ملی فنلاند مبتنی بر دفاع کاملاً مستقل از تمامی خاک این کشور است. بیشینهٔ تعداد کارکنان نظامی خارج از کشور محدود به ۲۰۰۰ نفر (از بین ۹۰۰۰۰۰ نیروی احتیاط) است. همکاری با نیروهای سازمان ملل تنها توسط سربازان حرفهای و سربازان احتیاطی آموزشدیده و حقوقبگیری که خود تقاضای چنین کاری کرده باشند صورت میگیرد؛ بنابراین هیچگونه بحثی پیرامون «جنگهای برونمرزی» در رابطه با خدمت وظیفه عمومی وجود ندارد.
فرار از خدمت تقریباً وجود ندارد زیرا عدم حضور مشمول سریعاً به صدور قرار توقیف خواهد انجامید و وی پس از ۵ روز به عنوان غایب بدون ترک خدمت یا فراری تحت پیگرد قانونی قرار خواهد گرفت. ارائه کارت پایان خدمت برای صدور گذرنامه اجباری است.
مخالفت سیاسی با خدمت وظیفه بد تلقی شده و معمولاً آن را به گروههای کمونیست یا آنارشیست ربط میدهند. به ویژه آنکه گروه «مدافعان صلح» (Rauhanpuolustajat) که با آمادگی نظامی مخالف بودند در زمان جنگ سرد توسط شوروی حمایت میشدند. بنابر این مخالفت با نظام وظیفه به شدت عملی ضد میهنی و کمونیستی تلقی میشود.
- قبرس
- کره جنوبی
- کره شمالی
- کلمبیا
- مصر
- مکزیک
در برخی از شهرها مانند مکزیکوسیتی یا وراکوز انتخاب سومی نیز وجود دارد: به کسانی که در مکزیکوسیتی توپ سرخ برسد باید به مدت یک سال در گردان چترباز خدمت کنند و کسانی که در وراکوز توپ آبی به دست آورند باید در نیروی دریایی شهر وراکوز خدمت کنند. در شهرهایی که در آنها نیروی دریایی وجود دارد، مشمولان خدمت وظیفه توسط همین نیرو انتخاب میشوند.
خدمت وظیفه برای زنان به شکل داوطلبانه وجود دارد.
فرار از خدمت تا سال ۲۰۰۲ امری غیرمعمول بود زیرا افراد برای به دست آوردن گذرنامه نیاز به کارت «رهایی از خدمت» داشتند اما از زمانی که این الزام برداشته شده است غیبت از خدمت نظامی عمومیت بیشتری یافته است.
- نروژ
مدت واقعی خدمت شش ماه برای نگهبانان داخلی و ۱۲ ماه برای نیروهای زمینی، هوایی و دریایی است. باقیمانده خدمت هم باید در طول تمرینهای سالیانه انجام شود اما تعداد کمی از نیروهای وظیفه به این شکل برای تجدید آموزش فراخوانده میشوند. دلیل آن نیز کمبود بودجه ارتش است. هماکنون ارتش به دلیل نداشتن بودجه کافی و تکیه بیشتر به فناوریهای پیشرفته به سمتی میرود که سالانه تنها ۱۰۰۰۰ نیروی وظیفه جذب کند. در حال حاضر تنها ۲۷٪ از جوانان خدمت وظیفه را به طور کامل به اتمام میرسانند.بسیاری از دیگر افراد نیز رسماً پس از انجام آزمایشهای پزشکی معاف میشوند یا به دلیل تحصیلات یا اقامت در خارج از کشور خدمتشان به تعویق میافتد.
برخی دیگر مانند آنهایی که هنگام تحصیل در دبیرستان به سراغ آموزشهای فنی و حرفهای (مانند نجاری یا برقکاری) رفتهاند میتوانند دورههای کارآموزی مشابه را در ارتش دنبال کنند.
بسیاری از نروژیها معافیت برخی مشمولین از خدمت را ناعادلانه میدانند، اما کسانی هم هستند که ورود به خدمت سربازی را نوعی امتیاز تلقی کرده و بر این باورند که به طور معمول رقابت زیادی برای ورود به برخی از شاخههای ارتش وجود دارد. کارفرمایان غالباً رغبت بیشتری دارند تا کسانی را که به خدمت وظیفه رفتهاند استخدام کنند.
ارتش نروژ معمولاً کسانی را که به سن ۲۸ سالگی رسیده باشند به خدمت اعزام نمیکند. در نروژ برنامهها و دورههای آموزش تخصصی داوطلبانه به مدت یک تا هشت ماه مضاف بر خدمت دوره ضرورت نیز وجود دارد. صلحگرایان نیز میتوانند برای خدمت غیر رزمی متقاضی شوند که طول آن ۱۲ ماه است.
- یونان
فرمانشکنی وجدانی نسبت به خدمت نظام وظیفه (یونان)
طول خدمت برای فرمانشکنان وجدانی در یونان همچنان به طور تنبیهی ۴۲ ماه است. سازمان عفو بینالملل نگران وضع فرمانشکنان وجدانی که تحت محاکمه وزارت دفاع قرار میگیرند است. از دیدگاه این سازمان این وضع نقض استانداردهای بینالمللی است که تصریح میکنند که شکل کلی خدمات جایگزین باید غیرنظامی باشد.