تقسیم­ بندی بازار

[L²evi]

تقسیم­بندی بازار، (به انگلیسی: Market segmentation) عبارت است از :
فرایند تقسیم بازارها به زیرمجموعه­ های مشخص، که در آنها، مشتریان دارای رفتارها و نیازهای یکسانی هستند و هر یک از این زیرمجموعه­ها را می­توان به‌عنوان یک بازار هدف قلمداد کرد و با استراتژی­های مشخص به آنها دسترسی پیدا کرد.

تقسیم­بندی بازار، به‌معنای فرایند ارزیابی جذابیت­های هر بخش از بازار و گزینش یک یا چند بخش از این بازار (بازار هدف) با بالاترین درآمد بالقوه، به‌عنوان مشتری یا مشتریان، نیز آمده است.

در حقیقت، تقسیم ­بندی یا بخش ­بندی بازار، فرآیندی جهت تشخیص و مجزا کردن ویژگی‌های خریداران، به‌منظور انتخاب بازارهایی که سازمان می‌خواهد یا می­تواند محصولاتش را به آنها عرضه کند؛ همچنین طراحی محصولات و برنامه‌های بازاریابی برای پاسخ‌گویی به احتیاجات خریداران مورد نظر است. برای مثال، در بازاریابی جدید، شرکت­ها تمایل دارند پوشاک بچه ­گانه، زنانه، مردانه و حتی پوشاک ویژه مدارس تولید کنند.

بازار از خریداران تشکیل می­شود و خریداران، تفاوت­های فراوانی با یکدیگر دارند. خریداران اغلب از نظر خواسته (نوع و طریقه برآورده کردن یک نیاز)، دسترسی به منابع، محل جغرافیایی، نوع نگرش، و شیوه خرید، با هم تفاوت دارند. از این‌رو سازمان­ها از طریق تقسیم­بندی بازار، بازارهای بزرگ، ناهمگون و یا نامتجانس را به بخش­های کوچک‌تر (خرده­بازارها) تقسیم می­کنند؛ تا بتوانند کالاها و خدماتی را که نیازهای منحصر به‌فرد مشتریان را تأمین می­نماید، به این بازارها برسانند.

تقسیم بازار از جمله مباحثی است که در متون جدید بازار­یابی مورد تأکید قرار گرفته است. در عصر ما با توجه به وسعت بازار، تنوع فراوان در نوع کالاها، تفاوت در سبک زندگی و سلیقه مصرف‌کنندگان و به‌طور کلی وجود تفاوت­های اقتصادی و فرهنگی در گروه‌های مختلف جامعه برای مؤسسات بازرگانی مشکل خواهد بود، با به‌کار­گیری روش­های یکسان در بازاریابی، بدون توجه به تفاوت‌های موجود در بازار، رضایت همه خریداران را جلب نمایند. همچنین محدود بودن منابع مالی و فنی بسیاری از مؤسسات تولیدی اجازه نمی­دهد، که آنها انواع خطوط تولیدی داشته باشند و انواع گوناگون کالاها و خدمات را برای گروه‌های مختلف مصرف‌کننده، عرضه کنند.

در مواردی مانند بعضی خدمات بهداشتی و فرهنگی و کالاهایی که مورد استفاده آن برای همگان یکسان است (مثل دارو) که تنوع چندانی در آن نمی­تواند، وجود داشته باشد، موضوع تقسیم‌بندی بازار اهمیتی ندارد و یک کالا یا خدمت را برای گروه‌های مختلف مصرف‌کننده، می­توان عرضه کرد.