محور گفت‌وگوی هیأت طالبان در تهران؟

[Mαяѕє]

  هفته گذشته خبرگزاری «تسنیم» خبر داد هیأت سیاسی طالبان افغانستان برای دیدار با مقامات امنیتی جمهوری اسلامی ایران به تهران سفر کرده‌اند. وزارت‌خارجه ایران از این دیدارها اظهار بی‌اطلاعی کرد، ولی منابع خبری افغان، این سفر را تأیید کردند.

«محمد‌اسماعیل قاسم‌یار»، عضو کمیته روابط بین‌الملل شورای‌عالی صلح افغانستان، همان زمان این خبر را تأیید کرد و به «شرق» گفت: «از دفتر سیاسی طالبان، یک گروه هفت تا هشت‌نفره، که مقیم دوحه قطر هستند، به تهران سفر کرده‌اند ».اگرچه از خود دیدارهای این هیأت در تهران خبری منتشر نشد، اما وحید مژده، عضو وزارت ‌خارجه افغانستان در دوران طالبان، در گفت‌وگو با «شرق»، درباره سفر این هیأت و دیدارهای‌شان در تهران، توضیحاتی داد.

‌گفته می‌شود هیأتی از طالبان به تهران سفر کرده‌اند. شما از جزئیات این سفر چقدر اطلاع دارید؟
خبرگزاری تسنیم در ایران خبر از سفر یک هیأت از دفتر سیاسی طالبان در قطر به تهران داده است.

 ریاست این هیأت را «طیب آغا»، رئیس کمیسیون سیاسی طالبان، به‌عهده داشت. گفته می‌شود قاری دین‌محمد حنیف و شیرمحمد عباس استانکزی و احتمالا عبدالسلام حنفی نیز از اعضای این هیأت بودند.

‌از موضوعات گفت‌وگوی آنها با مقامات تهران اطلاعی در دست دارید؟ آنچه تاکنون مطرح شده این است که آنها درباره صلح افغانستان و مهاجران، با مقامات امنیتی ایران گفت‌وگو کرده‌اند.
هرچند در مورد موضوعات به‎ بحث گذاشته‌شده میان هیأت و مقامات ایرانی، گزارش‌هایی اندک در دست است، اما یک منبع نزدیک به دفتر قطر می‌گوید این سفر به‌دنبال نشست «پگواش» در قطر صورت گرفت که در آن طالبان و نمایندگانی از دولت افغانستان به‌صورت غیررسمی باهم ملاقات داشتند.

 

بعد از این نشست، طالبان به دعوت مقامات ایرانی به تهران رفتند و روی مسائل مورد علاقه، باهم به تبادلِ نظر پرداختند. طالبان درباره آغاز عملیات امسال‌شان، که به‌نام «عزم» آغاز شده است، و از موفقیت‌های‌شان در جنگ با نیروهای دولتی و نیز پیشروی‌شان در شمال افغانستان سخن گفتند. آنها درعین‌حال، دیدگاه‌شان درباره صلح را هم واضح کردند و گفتند تاکنون هیچ ملاقاتی درباره صلح میان آنها و نمایندگان دولت افغانستان صورت نگرفته است، زیرا دولت افغانستان می‌خواهد صلح را از طریق پاکستان در افغانستان برقرار کند. در ضمن هیأت طالبان نظرشان درباره موانع پیش‌ِروی صلح در افغانستان را نیز بیان کردند که حضور نیروهای خارجی در کشور، در صدر این موانع قرار دارد.

‌علاوه‌براین، گفته می‌شود موضوع مهاجران هم در مذاکرات طالبان در تهران مطرح شده ‌است. این موضوع در حوزه اختیار دولت‌ها قرار دارد. به چه دلیلی طالبان دراین‌باره وارد گفت‌وگو شده‌اند؟
 یکی از این مسائل، اخباری است مبنی‌بر اینکه تاکنون تعدادی از مردم افغان به سوریه اعزام شده‌اند تا در کنار نیروهای بشار اسد، علیه داعش بجنگند. تاکنون تعدادی از این افراد دستگیر و تعدادی هم کشته شده‌اند. شایعاتی هم درباره فرستاده‌شدن تعدادی از این افراد به یمن به‌گوش می‌رسد. نگرانی طالبان از این است که این‌گونه اقدامات موجب تحریک احساسات مذهبی در افغانستان شود و درنتیجه برای داعش فرصت مناسبی به‌منظور سربازگیری فراهم آورد.

‌از سوی دیگر فعالیت داعش در افغانستان هم مطرح است. با توجه به حساسیت تهران نسبت‌به افغانستان، ممکن است جزء موضوعات مذاکره باشد؟
مقامات ایرانی نسبت‌به این گزارش‌ها نگرانی دارند و گفته می‌شود گروه داعش در بعضی از مناطق افغانستان فعالیت خود را آغاز کرده‌اند و حتی دست به عملیات نظامی زده‌اند. ایران که سرحد طولانی‌ای با افغانستان دارد، نگران است مبادا در مرزهای شرقی‌اش با همان مسائلی مواجه شود که در مرزهای غربی، به‌ویژه با عراق، با آن مواجه است. مقامات ایرانی می‌خواستند از طالبان بشنوند که این گزارش‌ها به‌ویژه در شرق افغانستان و برخورد نظامی میان طالبان و داعش در این مناطق تا چه حد درست و این خطر چقدر جدی است. از طرف دیگر طالبان نگران انگیزه‌هایی هستند که ممکن است موجب قدرت‌گرفتن داعش در افغانستان شود.

‌در گزارش‌ها آمده است پیش‌از‌این هیأت سیاسی طالبان، مستقر در دفتر قطر، به کشورهای دیگر هم سفر کرده‌اند و با آنها هم مذاکراتی داشته‌اند؛ درباره همکاری‌های احتمالی‌ِ  حاصل‌شده، با تهران صحبت کرده‌اند؟
در این سفر، درباره نقش کشورهای همسایه و منطقه در پروسه صلح نیز صحبت شد و نقش مثبت چین در این پروسه نیز به بحث گذاشته شد. در این‌ ارتباط «قاری دین‌محمد حنیف» درباره ملاقات خود با مقامات چینی سخن گفت و در مقابل مقامات ایرانی هم برای کمک به پروسه صلح در افغانستان اظهار آمادگی کردند. لازم به ذکر است که طالبان قبلا هم سفرهایی به ایران داشته‌اند و حتی برای شرکت در کنفرانس‌های بین‌المللی، مانند کنفرانس بیداری اسلامی نیز از آنها دعوت به‌عمل آمده است. ذبیح الله مجاهد، سخنگوی طالبان، در اعلامیه‌ای که ٣٠ اردیبهشت به رسانه‌ها فرستاد، سفر هیأت طالبان به تهران را تأیید کرد و آن را بخشی از سفرهای معمولی به کشورهای دیگر، به‌منظور تبادلِ نظر با مقامات آن کشورها خواند.

‌موضوع دیگری در این دیدارها مطرح شده ‌است؟
موضوع دیگر مطرح‌شده در این دیدارها، مسئله جنگ در شمال افغانستان بود. این مسئله نیز نگرانی‌هایی در سطح منطقه، به‌‌ویژه میان همسایه‌های افغانستان، به‌میان آورده است. وزیر داخله روسیه نیز در همین هفته به کابل سفر داشت و درباره جنگ‌های شمال، به‌‌ویژه قندوز، با مقامات افغان، ازجمله رئیس‌جمهور تبادلِ نظر کرد.

‌آیا غیر از این هیأت، اخیرا افراد دیگری هم از افغانستان به تهران سفر کرده‌اند؟
در کابل شایعاتی به‌گوش می‌رسد که گویا گلبدین حکمتیار هم اخیرا به تهران رفته است، اما منابع قابلِ اعتماد فقط سفر دامادش «غیرت بهیر» به تهران را تأیید کردند و گفتند هیچ فردی از مقامات بالا در ایران با او ملاقات نکرده است.
 ز