نگاهی اجمالی بر برنامه ی موشکی بالستیک پاکستان

[L²evi]

برنامه ی موشکی پاکستان در جواب به توسعه هایی که در هند، رقیب تاریخی این کشور روی داد در سال 1987 شکل گرفت. البته پیشنهاد یک برنامه ی فضایی قبل تر در سال 1970 نیز مورد بررسی قرار گرفته بود اما تنها زمانی که سرویس اطلاعاتی پاکستان خبر از موفقیت های برنامه ی هندی داد، مقامات پاکستانی راضی به پیگیری چنین برنامه ای شدند. دو تصمیم در مورد این برنامه گرفته شد: اول این که پاکستان به دنبال توسعه سلاح های شیمیایی نرود و دوم این که این کشور موشک هایی با برد کوتاه و متوسط را با سامانه های هدایت مناسب تولید کند. با همکاری وزارت های دفاع و علوم پاکستان اولین موشک این کشور به نام هاتف 1 در سال 1989 آزمایش شد.

هاتف 1

پروژه ی هاتف 1 به قبل از شروع برنامه ی منظم موشکی پاکستان بر می گردد. این موشک در سال 1980 به عنوان یک راکت تاکتیکی با قابلیت تحرک بالا طراحی شد و در سال 1989 اولین آزمایش های خود را پشت سر گذاشت. گفته شده موتور این موشک از مرحله ی دوم راکت تحقیقاتی اریدان یا راکت تحقیقاتی دوفین که هر دو ساخت فرانسه هستند الگو برداری شده. هاتف 1 راکتی یک مرحله ای و غیرهدایت شونده با سوخت جامد بود که به علت قیمت پایینش می توانست به تعداد زیاد مورد استفاده قرار بگیرد. برد این موشک 70 کیلومتر بود و می توانست 500 کیلوگرم ماده ی منفجره را با خود حمل کند.

یک مدل دیگر از این موشک به نام هاتف 1A نیز ساخته شده که موتوری قوی تر و بدنه ای سبک تر دارد که برد را به 100 کیلومتر می رساند. این مدل که در سال 1995 به خدمت گرفته شد از نظر ابعاد و وزن کلاهک تفاوتی با مدل قبلی ندارد.

آخرین مدل این موشک هاتف 1B نام دارد که دارای یک سامانه ی هدایت ابتدایی می باشد. این سامانه دقت موشک را به شدت افزایش می دهد و به آن توانایی حمله به استحکامات دشمن را می دهد. تا سال 2001 تمام موشک های هاتف 1 پاکستانی به این استاندارد ارتقا پیدا کرده اند.

نام:هاتف 1


طول:6 متر



قطر:0.56 متر



وزن:1500 کیلوگرم



وزن کلاهک 500 کیلوگرم



برد: 70-100 کیلومتر بسته به مدل

هاتف 2

هاتف 2 نسل بعدی موشک های پاکستانی است. ابتدا قرار بود تحت پروژه ای به نام شادوز، یک هاتف 1 دو مرحله ای ساخته شود. به نظر می رسد که این پروژه از هر دو مرحله ی موشک اریدان استفاده می کرده. اما در سال 1994 این پروژه متوقف شد چرا که پاکستان می خواست از چین موشک ام-11 خریداری کند. اما سال بعد کمیته ی تحقیقاتی فضا و جو بالایی (سوپارکو) با طرحی جدید و بومی توانست ارتش پاکستان را راضی به توسعه ی هاتف 2 کند.
هاتف 2 که به نام ابدالی 1 نیز شناخته می شود 180 کیلومتر برد دارد و دقتش حدود 25 متر است. این موشک در دو فاز میانی و نهایی هدایت می شود و قابلیت حمل کلاهکی 500 کیلوگرمی را داراست. ابدالی 1 از سوخت جامد استفاده می کند و هنوز هم تولید می شود.

نام:هاتف 2 (ابدالی 1)

طول:9.75 متر



قطر:0.56 متر



وزن:1750 کیلوگرم



وزن کلاهک:500 کیلوگرم



برد:180 کیلومتر


هاتف 3

هاتف 3 یا غزنوی، موشکی با سوخت جامد است که توسط پاکستان و بر مبنای موشک ام-11 چینی ساخته شده است. موشک ام-11 قطر و طولی مشابه موشک های اسکاد دارد و کشنده ی آن نیز با آن موشک یکیست. نمونه ی پاکستانی بردی معادل 290 کیلومتر دارد و در چند جا ارتقاهایی نیز دیده است. تست های اولیه در سال 2004 انجام شد و سال بعد هاتف 3 به خدمت گرفته شد. سیستم هدایتی این موشک نیز با نمونه ی پاکستانی تعویض شد که به آن دقتی حدود 50 متر بخشید.

نام:هاتف 3



طول:9.64 متر



قطر:0.88 متر



وزن:5256 کیلوگرم



وزن کلاهک:500 کیلوگرم



برد:290 کیلومتر

هاتف 4
هاتف 4 که به عنوان شاهین 1 نیز شناخته می شود، موشکی سوخت جامد با برد 750 کیلومتر است که توسط پاکستان و بر مبنای موشک DF-15 یا M-9 چینی ساخته شده است. توسعه ی این موشک همزمان با موشک های هاتف 2 و 3 شروع شد اما به خاطر برد زیادی که داشت، بیشتر مورد توجه قرار گرفت و زودتر از هاتف 3 به بهره برداری رسید. این موشک در ابعاد و قابلیت ها تفاوت هایی با سلف چینی خود دارد که بیانگر ارتقاهای پاکستان بر روی آن است. این موشک که در سال 1999 وارد خدمت شد دارای دقتی معادل 200 متر است. شاهین 1 چند نمونه ی دیگر به تفاوت های جزئی نیز دارد که از آن ها اطلاعات اندکی در دست می باشد.
در سال 2012 نمونه ی جدیدی از این موشک به نام شاهین 1A آزمایش شد که به گفته ی مقامات پاکستانی دارای برد دو برابر یعنی حدود 1500 کیلومتر است. هندی ها در حقیقت این موضوع تردید دارند و این پرتاب را صرفا جواب تبلیغاتی پاکستان به پرتاب موشک آگنی 5 توسط این کشور می دانند. حقیقت این است که از نظر ظاهری شاهین 1A تفاوت چندانی با سلف خود ندارد و برای دو برابر شدن برد نیاز به سوختی به شدت قدرتمند تر دارد که تا به حال تنها چند کشور پیشرفته توانایی تولید آن را داشته اند. به خاطر همین نمی شود در این مورد نظری قطعی داد.

نام:هاتف 4 (شاهین 1)

طول:12 متر



قطر:1 متر



وزن:9500 کیلوگرم (10000 کیلوگرم برای شاهین 1A)



وزن کلاهک 1000 کیلوگرم



برد: 750 کیلومتر (1500 کیلومتر برای شاهین 1A)

هاتف 5

هاتف 5 یا غوری 1، موشکی سوخت مایع است که توسط پاکستان و تحت لیسانس کره ی شمالی از روی موشک نودونگ 1 ساخته شده است. این موشک با برد 1300 کیلومتر برد بیشتری را به پاکستان برای مقابله به هند می داد. اولین تست آن در سال 1998 روی داد و غوری 1 در سال 2003 وارد خدمت شد.

نسل بعدی این موشک به نام غوری 2، نمونه ی بزرگ شده ی غوری 1 است که برد آن به 2000 کیلومتر رسیده. سیستم هدایت این موشک پاکستانیست و دقت خوبی را به آن می دهد.

نام:هاتف 5/هاتف 5A (غوری 1/غوری 2)



طول:15.9 متر/18 متر



قطر:1.25 متر/1.35 متر



وزن:15850 کیلوگرم/17800 کیلوگرم



وزن کلاهک:1000 کیلوگرم/1200 کیلوگرم



برد:1300 کیلومتر/2000 کیلومتر

هاتف 6

هاتف 6 (شاهین 2) موشکی دو مرحله ای، سوخت جامد و نسل بعدی موشک شاهین 1 است که در سال 2004 وارد خدمت شد. درباره ی مبنای این موشک اختلاف نظرهایی وجود دارد. افراد زیادی عقیده دارند که این موشک کپی موشک ام-18 چینیست. اما اطلاعات زیادی در مورد ام-18 وجود ندارد نمی توان با قطعیت در این مورد نظر داد. موتور سوخت جامد چینی L-SpaB-140B تقریبا هم اندازه ی هر دو مرحله ی شاهین 2 است اما پاکستان نشان داده که توانایی تولید موتور های سوخت جامد بزرگ را داراست. برد شاهین 2، 2500 کیلومتر عنوان شده که بیشترین برد برای موشک های پاکستانی است. به غیر از این سیستم هدایت این موشک پیشرفته ترین سامانه ایست که توسط پاکستان توسعه یافته.

نام:هاتف 6 (شاهین 2)



طول:17.5 متر



قطر: 1.4 متر



وزن:25000 کیلوگرم



وزن کلاهک:1000 کیلوگرم



برد:2500 کیلومتر

هاتف 9

هاتف 9 یک موشک سوخت جامد پاکستانیست که در سال 2011 آزمایش شد. این موشک کوچک توانایی حمل کلاهک های کوچک هسته ای را دارد و علیه نیرو های زرهی و مکانیزه استفاده می شود. برد آن 60 کیلومتر است و پرتابگر آن قادر به حمل 4 موشک در آن واحد است.

نام هاتف 9 (نصر)



قطر:0.3 متر



برد: 60 کیلومتر