شیعه در محک آزمون و امتحان الهی

[|мιѕѕ мєняαѕα|]

سنت ابتلا و امتحان و آزمايش، يکي از سنن و قوانين الهي است که براي محک زند ايمان مومنين و تميز راستگويان از مدعيان ايمان، قرار داده شده است. خداي متعالي در قرآن کريم در چندين مورد بر اين سنت تأکيد کرده و اين قانون عمومي و فراگير را، گوش زد نموده است.

حميري از حضرت رضا عليه‏السلام روايت مي‏کند که آن حضرت فرمود، امام صادق عليه‏السلام مي‏فرمايد:

و الله لا يکون الذي تمدون اليه اعينکم حتي تميزون و تمحصون ثم يذهب و لا يبقي من کل عشرة منکم و الا الاندر ثم تلا: ام حسبتم ان تدخلوا الجنة و لما يعلم الله الذين جاهدوا منکم و يعلم الصابرين. (آل عمران: 142) .

بخدا سوگند آنچه انتظارش را مي‏کشيد، و براي وقوع آن، چشم دوخته‏ايد (دولت حق) بوجود نخواهد آمد تا اين که آزمايش و گرفتار شويد و از هر ده نفر شما اندکي باقي بماند. خداوند مي‏فرمايد: آيا چنين پنداشته‏ايد که (تنها با ادعاي ايمان) وارد بهشت خواهيد شد در حالي که خداوند هنوز مجاهدان از شما و صابران و را مشخص نساخته است؟

در نقل ديگر، اين حديث چنين آمده است:

عن الرضا عليه‏السلام قال: لا يکون ما تمدون اعينکم اليه حتي تميزوا و تمحصوا فلا يبقي منکم الا القليل ثم قرأ: الم - احسب الناس ان يترکوا ان يقولوا آمنا و هم لا يفتنون (عنکبوت: 2).

ابن ابي‏نصر مي‏گويد: امام رضا عليه‏السلام مي‏فرمايد: آنچه چشمهايتان را براي وقوع آن کشيده‏ايد به وجود نخواهد آمد تا اين که گرفتار و آزمايش شويد و عده کمي از شما باقي و پايدار بماند. سپس اين آيه را قرائت فرمود: الم: آيا مردم گمان کردند همين که بگويند ايمان آورديم و به حال خود رها شوند و آزمايش نخواهند شد؟

امام رضا عليه‏السلام مي‏فرمايد: عباس بن عبدالمطلب پيش اميرالمؤمنين آمد و گفت: اجازه بده تا برايت از مردم بيعت بگيرم. اميرالمؤمنين فرمود: فکر مي‏کني اين کار را بکنند؟ عباس گفت: آري، اميرالمؤمنين فرمود: پس سخن خدا چه مي‏شود:

«الم - احسب الناس ان يترکوا ان يقولوا آمنا و هم لا يفتنون - و و لقد فتنا الذين من قبلهم فليعلمن الله الذين صدقوا و ليعلمن الکذبين - ام حسب الذين يعلمون السيئات ان يسبقونا ساء ما يحکمون - من کان يرجوا لقاء الله فان اجل الله لآت و هو السميع العليم. (عنکبوت: 1 - 5)

«الم - آيا مردم گمان کردند همين که بگويند: «ايمان آورديم». به حال خود رها مي‏شوند و آزمايش نخواهند شد

ما کساني را که پيش از آنان بودند آزموديم (و اين‏ها را نيز امتحان مي‏کنيم) بايد علم خدا درباره کساني که راست مي‏گويند و کساني که دروغ مي‏گويند تحقق يابد؟ آيا کساني که اعمال بد انجام مي‏دهند گمان کردند بر قدرت ما چيره خواهند شد؟ چه بد داوري مي‏کنند! - کسي که اميد به ديدار خدا و رستاخيز) دارد (بايد در اطاعت فرمان او بکوشيد) زيرا سرآمدي را که خدا تعيين کرده فرا مي‏رسد و او شنوا و داناست.»

حضرت سپس فرمود: کسي که لقاي خدا را دوست دارد، اجلش فرا مي‏رسد و (و به آرزويش خواهد رسيد.) و کسي که با نفس سرکش و شهوات و گناهان مبارزه کند، و توشه براي خودش اندوخته است و خداوند بي‏نياز از جهانيان است .

احمد بن عمر و حسين بن يزيد مي‏گويند: خدمت حضرت رضا عليه‏السلام رسيده عرض کرديم: ما از گشايش روزي و طراوت زندگي برخوردار بوديم اينک و ضعمان اندکي فرق کرده است، دعا کنيد. خداوند نعمت سابقمان را بازگرداند، امام رضا عليه‏السلام در پاسخ آنها فرمود: شما چه مي‏خواهيد؟ مي‏خواهيد پادشاه باشيد؟ دوست داريد مثل طاهر (ذواليمينن فرمانده لشکر مامون) و هرثمه (سردار معروف قشون) بوده باشيد ولي برخلاف مسلکي که داريد (مذهب تشيع) مسلک ديگري داشته باشيد؟ گفتيم نه، به خدا سوگند دوست نداريم و دنيا و هم ثروت و زر و سمي آن از ما باشد و مذهبي غير از اين، داشته باشيم، فرمود:

خداوند مي‏فرمايد:

اي آل‏ داوود سپاس بگذاريد و اندکي از بندگان من شاکرند (سبا: 13)

به خدا خوش گمان باشيد، هر که به خدا خوش گمان باشد، مطابق گمانش با او رفتار مي‏کند، و هر که روزي اندک را بپذيرد خدا عمل اندکش را قبول فرمايد، و هر که به حلال کم، راضي شود و هزينه‏اش سبک گردد و عائله‏اش رفاه يابند و خداوند درد و درمان دنيا را به او بنماياند، و او را سالم از دنيا به بهشت منتقل سازد [1]

حسن بن شاذان مي‏گويد: نامه‏اي به امام رضا نوشتم و در آن از جفا و ستم مردم واسط نسبت به خودم و اين که گروهي از عثمانيان مرا اذيت مي کنند، شکايت کردم.

امام رضا عليه‏السلام در جواب نامه به خط خود نوشتند. بدرستي که خداوند بزرگ از دوستان و شيعيان ما در دولت باطل ميثاق نامه صبر گرفته است، و پس بر حکم خداوند صابر باش. آن گاه که قائم قيام کند آنان خواهند گفت: واي بر ما چه کسي ما را از گورمان برانگيخت (يس: 52) [2] .

پی نوشت ها:

1-تحف العقول

2-مسند1

منبع:چكيده اي از مقاله قرآن و توحيد