آئین کهن نخل گردانی تاسوعا و عاشورا در ابیانه نطنز

[† βlαcκ$†αƦ †]

دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.

همزمان با فرا رسیدن ایام محرم الحرام در شهرستان نطنز، مردم عاشورائی این شهرستان با سیاه پوش نمودن حسینیه‌ها و تکایا به عزاداری می‌پردازند که برخی از این عزاداری‌ها ویژه و مختص این دیار است.
کی از نقاطی که دارای آداب و رسوم خاصی است، روستای تاریخی ابیانه نطنز است که در ایام محرم، مراسم جغجغه زنی، نخل گردانی، پرسه زنی و غیره می‌باشد.

 

در این روستا در شب تاسوعا در مسجدی به نام  مسجد یسمان مراسمی برگزار می‌گردد که " ذاکری " نام دارد و بدین صورت است که مردم این محله در مسجد جمع شده و نوحه‌هائی را با آهنگ‌های خاص خود زمزمه می‌کنند.

 

دو نفر از مردم محل، شعرها را می‌خوانند و دیگر مردم در جواب آن‌ها تکرار می‌کنند که اشعار آن " ما ذاکر اولاد رسول ثقلینیم ای وای مصیبت، ما جمله سیه پوش و عزادار حسینیم ای وای مصیبت" است.

 

مراسم جغجغه زنی، یکی از زیباترین مراسم در طول محرم در ابیانه است که یک مراسم قدیمی و به جای مانده از ایران باستان است که جز در ابیانه در هیچ نقطه‌ای از ایران مانند آن را نمی‌توان دید.

 

مراسم سنتی سوگواری اباعبدالله‌الحسین (ع) در روز تاسوعای حسینی با عنوان جغجغه زنی در روستای تاریخی ابیانه با حضور اهالی این روستا، گردشگران، اهالی رسانه و غیره برگزار می‌شود.
بعد از آغاز نوحه‌خوانی، صدای چِک‌ چک به هم خوردن جغجه‌های چوبی آغاز می‌شود که فضای خاصی را ایجاد می‌کند.

 

قبل از آغاز مراسم جغجه زنی، برخی اهالی روستا دسته دسته در کوچه‌ها قدم می‌زنند و در مقابل خانه‌هایی که خیرات و نذری دارند، می‌ایستند و پس از احوال‌پرسی با صدای بلند فاتحه‌ای می‌خوانند و سراغ خانه بعدی می‌روند.

 

نام این مراسم پرسه‌زنی است و اهالی روستا در صبح تاسوعا و عاشورا، با حضور در مقابل خانه‌هایی که از تاسوعا و عاشورای سال گذشته تا امسال عزیزی را از دست داده‌اند، فاتحه‌ای نثار روح مرحوم می‌کنند و به تدریج به سمت محل برگزاری مراسم جغجغه زنی می‌روند.

 

دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.

 

جغجغه به اشیا کوچک چوبی گفته می‌شود که در ابتدای مراسم در اختیار حاضران قرار می‌گیرد و سوگواران حسینی با به هم کوبیدن دو جغجغه به هم، در رثای شهیدان کربلا عزادارای می‌کنند.

 

هر یک از حاضران به توصیه نوحه‌خوان از روی پله‌های مسجد 2 جغجغه بر می‌دارد و بعد از تشکیل صف‌ها مراسم آغاز می‌شود و صدای چِک‌چک به هم خوردن جغجغه‌های چوبی پس از ترکیب با صدای طبل و سنج و نوحه مداح، صدای ارکسترگونه زیبایی را پدید می‌آورد.

بعد از پایان مراسم جغجغه زنی و پرسه زنی، آئین نخل گردانی شروع می‌شود که دارای شکوه و عظمت خاصی است که در این مراسم، نخل به حرکت در می‌آید و حرکت این نخل از همان ابتدای مسیر بسیار سخت است و هنگامی که مردم نخل را بر دوش می‌گیرند باید آن را از کوهی با شیب تند بالا ببرند.

 

عده‌ای زیر پایه‌های نخل هستند و عده‌ای طنابی را که به نخل بسته شده به طرف بالا می‌کشند  و همزمان در این هنگام، بخشی دیگر از مردم ابیانه آماده به حرکت در آوردن نخل محله بالا می‌شوند.

 

پرشور ترین بخش مراسم‌های سنتی در ابیانه نطنز، هنگامی است که صبح عاشورا نخل محله بالا به حرکت در می‌آید و همه مردم چه ابیانه‌ای و چه مهمان‌ها در محله پرزله جمع می‌شوند و منتظر به حرکت در آمدن نخل هستند و دراین فاصله  چای تازه دمی  که به دست خود اهالی در مسجد پرزله به صورت نذری داده می‌شود می‌نوشند.

 

نخل به حرکت در می‌آید و امروز روزی است که نخل را باید در مکان‌های خاصی زمین بگذارند و در همین هنگام نیز، دسته‌های زنجیر زن به دنبال نخل به عزاداری می‌پردازند و نخل محله بالا از محله پرزله به طرف میان ده حرکت می‌کند.

 

همزمان با حرکت نخل محله بالا به طرف محله میان ده،  نخل محله پایین هم به طرف این محل حرکت می‌کند و تنها جایی که هر دو نخل ابیانه در کنار هم دیده می‌شوند در همین مکان است.

 

دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.

 

پس از دقایقی هر 2 نخل به حرکت در می‌آیند و نخل محله پایین تقریبا همان مسیر روز تاسوعا را به طرف چشمه طی می‌کند با این تفاوت که در جاهایی که کنار خانه‌های عزادار قالیچه‌ای را گسترده‌اند و به پخش نذورات مشغول هستند، نخل به زمین گذاشته می‌شود.

 

همزمان با گردش نخل محله بالا در کوچه‌ها مراسم پرشور بالا کشیدن نخل محله پایین از کوه پشمه آغاز می‌شود و عده‌ای پایه های نخل را می گیرند و بر روی دامنه کوه شروع به حرکت می‌کنند و مردم دیگر نیز بر بالای کوه برای تماشا می‌ایستند و بالاخره این نخل با مشکلات فراوان بالا آورده می‌شود و با حرکت از مسیر خاصی به حسینیه پایین ده برده می‌شود تا جهت استفاده از آن در سال‌های بعد از گزند باران و صدمات دیگر مصون بماند.

 

نخل محله بالا هنوز در گردش است  و پس از حرکت از کوچه‌های خاصی این نخل هم به طرف حسینیه محله پرزله برده می‌شود و در اینجا حرکت نخل در تاسوعا و عاشورا تمام می‌شود.