یادی از بازیگرانی که نقش زنان را بازی کرده اند !

[First Star]

 اواسط دهه شصت، درست زماني که فيلم «دستفروش» در سينما ها به نمايش در آمده بود، کمتر کسي تصور مي کرد بازيگر نقش پيرزن فيلم را محمود بصيري بازي کرده باشد. بازيگري که به قدري خوب توانست از پس اين نقش بر بيايد که رفتارش با پسرش که نقش آن را مرتضي ضرابي بازي کرده بود و غر زدن ها و ساير حرکاتش براي مخاطب باورپذير شده بود. از اين رو بصيري نخستين مردي است که در سينماي ايران نقش يک پيرزن را بازي کرده است. البته پيش از انقلاب هم کاظم افرند نيا در يک سريال با چهره و لباس زنانه ظاهر شده بود، اما در سينماي پس از انقلاب، نام محمود بصيري  براي نخستين بار رقم خورده است. گرچه اين اتفاق در سينماي جهان بارها رخ داده و بازيگران بزرگي نقش زن را بازي کرده و به کمک گريمورهاي توانا به زيبايي توانسته اند از پس اين نقش بربيايند و مخاطب هم تا پايان فيلم به هيچ عنوان متوجه اين اتفاق نشده است.  اما در سينماي ايران، بصيري از اين نظر جزو نخستين هاست. از بازيگران غير وطني که لباس زن به تن کرده و نقش يک خانم را بسيار با ظرافت در فيلم ها بازي کرده اند مي توان به ادي مورفي، مارتين لورنس، شان پن، داستين هافمن، جان تراولتا، چارلي چاپلين، جاني دپ، جک لمون، ديويد داو چوني، تام هنکس، پاتريک سوآيزي و ساير بازيگران اشاره کرد. البته عکس اين هم اتفاق افتاده و برخي زنان در سينماي جهان نقش مرد ها را بازي کرده اند، اما نتوانسته جذابيت چنداني براي مخاطب داشته باشد. چون ديدن يک مرد با لباس و چهره و گريم زنانه براي مخاطب در سينما جذاب تر است.

از راست سپند امیرسلیمانی، مهران رجبی و امیرحسین رستمی

درسينما و تاتر و تلويزيون ما هم اين اتفاق بارها رخ داده است. گرچه در تلويزيون به دليل يک سري محدوديت ها کمتر شاهد آن بوديم و برخلاف آن در تاتر اغلب بازيگران توانسته اند قابليت هايشان در بازيگري را با ايفاي چنين نقشي نشان بدهند. در تلويزيون براي نخستين بار در برنامه« خنده بازار» مخاطبان شاهد حضور يک مرد با لباس و چهره زنانه بودند. يکي از بازيگران اين برنامه در يکي از آيتم ها که مربوط به يکي از شبکه هاي ماهواره اي بود، با هيبت زنانه ظاهر شد که البته به دلايلي اين اتفاق تکرار نشد و برخي آيتم هاي آن حذف شد. اما سينما  از اين قاعده مستثني نبوده و بارها بازيگران بسياري را در اين نقش ديده ايم. البته اکبر عبدي در اين زمينه گوي سبقت را از بقيه ربوده و رکورد بازي در اين نقش را در سينماي ايران کسب کرده است. عبدي در چهار فيلم «آدم برفي»، «افراطي ها»، «خوابم مياد» و «خواب زده ها» با ظاهر کاملا زنانه در اين فيلم ها حضور پيدا کرده و بازي و گريمش مورد توجه تماشاگران هم قرار گرفته است. به خصوص اين اواخر در فيلم «خواب زده ها» به کارگرداني فريدون جيراني دو نقش را بازي کرده که بسيار مورد استقبال قرار گرفته است. چنانچه در مصاحبه تلويزيوني هم عنوان کرد وقتي رضا عطاران اين پيشنهاد را به وي داد، با چهره زنانه گريم شده و با چندين نفر برخورد داشته تا عکس العمل مردم را ببيند و چون موفق بوده و کسي هم متوجه اين اتفاق نشده، در فيلم «خوابم مياد» با عطاران همکاري کرده است و زماني که ميهمان برنامه «هفت» بود، در خصوص اينکه چرا نقش زن ها به وي پيشنهاد مي شود،گفت: «يکي از دلايل اين اتفاق مي تواند کمبود بازيگر زن در مقطع سني مادران باشد. اما من نمونه زن هايي را که در فيلم هاي خود بازي کرده ام نيز در جامعه خود ديده ام و آنها در واقعيت حضور دارند».

بعد از بازي عبدي در فيلم «آدم برفي» و بازتابي که داشت، بسياري از بازيگران جسارت حضور در اين نقش را پيدا کرده و با چهره کاملا زنانه مقابل تصوير ظاهر شدند. ولي هيچ کدام نتوانستند موفقيت عبدي را در اين زمينه کسب کنند.

بازيگراني چون مهران رجبي در تله فيلم «آخر خلاف»، سپند امير سليماني در تله فيلم«کلاه گيس»، نادر سليماني در فيلم«پسر تهروني»، امير حسين رستمي در تله فيلم «مرد خاکستري»، مهران غفوريان در آيتم مجموعه «شوخي کردم»، فرهاد آئيش در فيلم «مکس»، جواد رضويان در فيلم «کلاهي براي باران»، امين حيايي در فيلم «مزاحم»، حسين ياري در فيلم «معادله»، مجيد صالحي در فيلم «شاخه گلي براي عروس»، سعيد پور صميمي در فيلم «قاعده بازي»، رامين ناصر نصير در تاتر«کرگدن» و بازيگران ديگري که مثل بقيه نقش يک خانم را بازي کردند، از جمله ارژنگ امير فضلي، سياوش قاسمي و رضا شفيعي جم. اين اواخر هم محسن تنابنده در مجموعه «ابله» که قرار است وارد شبکه نمايش خانگي شود به پيشنهاد کمال تبريزي پاسخ داده و با هيبت يک پيرزن ظاهر شده است.

 

کاوه سماک باشي: به توانايي خودم اعتماد دارم

شايد پرداختن به اين موضوع کار تازه اي نباشد. بنابراين خواستيم در اين گزارش نگاه متفاوتي داشته باشيم. از اين رو با برخي بازيگران در اين باره صحبت کرديم که هنوز فرصت بازي در چنين نقشي برايشان پيش نيامده است. از جمله کاوه سماک باشي که به تازگي به سريال «ميکائيل» پيوسته و قرار است با سيروس مقدم همکاري کند. وي در گفتگو با باني فيلم گفت: «متاسفانه تا به حال چنين نقشي به من پيشنهاد نشده است. اما اگر فرصت اين کار براي من فراهم شود، صد در صد مي پذيرم و به شدت از اين پيشنهاد استقبال مي کنم. چون فکر مي کنم اگر بازيگر علم اين کار را داشته باشد، قطعا اين تجربه برايش سکوي پرتاب است. به نظر من بازي در چنين نقش هايي مثل راه رفتن روي لبه تيغ است».

وي همچنين در ادامه در تکميل صحبت هايش گفت: «من به توانايي هاي خودم اعتماد دارم و مطمئنم از پس چنين نقشي حتما بر مي آيم. البته راهنمايي کارگردان کار خيلي مهم است. کارگردان بايد دانش و بينش اين کار را داشته باشد. در کنار آن نويسنده هم خيلي مهم و تاثير گذار است، چون نويسنده است که شخصيت را خلق مي کند و بعد از آن گريم نقش خيلي مهمي را بازي مي کند. من اخيرا عکسي از آقاي تنابنده ديدم که گريم چنين نقشي را دارند و آقاي اسکندري هنرمندانه ايشان را گريم کرده اند. بنابراين گريم براي باورپذيري نقش به بازيگر خيلي کمک مي کند و از همه مهمتر توانايي بازيگر است که تا چه حد باشد. اگر با دانش و بينش و توانايي آن را داشته باشد هم براي خودش و هم براي مخاطب باورپذير مي شود».

وي در پايان درباره بازيگراني که تا به حال اين نقش را بازي کرده اند گفت: «با احترام به همه هنرمنداني که تا امروز اين نقش را بازي کرده اند بايد عرض کنم که به عقيده من وقتي يک بازيگر يکي- دو بار اين نقش را بازي کرد، نوبت بازيگران ديگر است که خود را محک بزنند و کارگردان ها بايد اين فرصت را در اختيار ديگران قرار بدهند و به بازيگر اعتماد کنند».

بازي، گريم، لباس

مهدي اميني خواه که اين روزها سرگرم بازي در تله فيلم« اليما» است، در اين باره به «باني فيلم» گفت: «اين حقيقت را نمي توان انکار کرد که ما بازيگر هاي خوب و تواناي خانم کم نداريم. اما در يک سري مواقع نمي توان از وجود خانم هاي بازيگر در يک کاري استفاده کرد و يا شرايط فيلمنامه و فضاي کار به گونه اي است که بايد يک مرد ايفاگر نقش يک زن باشد. بنابر اين کارگردان ترجيح مي دهد از بازيگر مرد براي آن نقش استفاده کند. به عنوان مثال در فيلم «شاخه گلي براي عروس» که من هم در آن بازي کردم، در سکانسي از فيلم مجيد صالحي با گريم و لباس زنانه بازي داشت که خوب هم بازي کرد. بنابراين برخي سکانس هاي يک فيلم و يا در برخي فيلمنامه ها اين اتفاق افتاده که اصلا هم اتفاق بدي نيست و بازيگر مي تواند در چنين شرايطي توانايي اش را در بازيگري به تصوير بکشد. البته در ساير کشورر ها اين اتفاق بيشتر مي افتد و در تاتر و سينما و تلويزيون مخاطبان شاهد چنين بازي از بازيگران مورد علاقه شان بوده و هستند. اما در کشور ما به دليل يک سري شرايط اين اتفاق کمتر رخ داده است». اميني خواه همچنين در ادامه در مورد بازيگر هايي که تا به حال اين نقش را ايفا کردند، گفت:« از بين کار هايي که من در اين زمينه ديدم، اکبر عبدي بيشتر از بقيه اين نقش را بازي کرده و موفق هم بوده است. چون ايشان توانايي ايفاي چنين نقشي را داشتند. برخي دوستان هم بودند که با چنين نقشي ظاهر شده اند که بد نبوده، اما اکبر عبدي از همه بهتر بازي کرده است». وي در پايان درباره حضور خودش در چنين نقشي توضيح داد: «براي من هنوز اين فرصت پيش نيامده تا چنين نقشي را تجربه کنم. اما اگر پيشنهاد شود، قطعا مي پذيرم. چون بسيار نقش متفاوتي است و تجربه جالب براي هر بازيگري است. البته بازي در چنين نقش هايي به سه فاکتور نياز دارد. بازي، گريم و لباس. يعني در کنار توانايي يک بازيگر، چهره پردازي  و طراحي لباس به بازيگر کمک مي کند تا با ايجاد اين فضا بتواند از پس نقشي که به وي سپرده شده، به خوبي بر بيايد و اگر يکي از اين سه فاکتور نباشد، آن اتفاق خوبي که بايد براي بازيگر بيفتد و براي مخاطب هم باور پذير باشد، نمي افتد».

سعيد عالم زاده: عبدي، انيشتين هنر است!

سعيد عالم زاده يکي از کارگردان هايي است که در يکي از ساخته هايش از بازيگرش خواست که با ظاهر زنانه در بخشي از فيلم ظاهر شود. وي در اين باره به باني فيلم گفت:«من در بخشي از  تله فيلم (کلاه گيس) به دليل اينکه قرار بود سپند امير سليماني چهره اش را عوض کند تا شناخته نشود، اين بازيگر را با ظاهر زنانه نشان دادم. اما فقط در بخشي از کار اين اتفاق افتاد و من با اينکه برخي کارگردان ها در طول فيلم از يک بازيگر مرد براي ايفاي نقش يک زن استفاده مي کنند، مخالفم. به نظر من در سينما و تاتر ما در هر سن و سالي بازيگر حرفه اي خانم وجود دارد و لزومي ندارد که بازيگر مرد را با گريم زنانه مقابل دوربين ببريم. به عقيده من کساني هم که اين کار را انجام ميدهند، قصد دارند استفاده تبليغاتي کنند تا در فروش فيلم تاثير گذار باشد». عالم زاده که اين روزها مشغول مونتاژ تله فيلم «اسم رمز، خيانت» با موضوع جاسوسي است، ادامه داد:« از بين بازيگراني که در اين نقش حضور  داشتند من اکبر عبدي را به ياد دارم. عبدي مرا ناخودآگاه به ياد انيشتين مي اندازد. چون بعد از مرگ انيشتين متوجه شدند که او فقط از بخشي از مغزش استفاده مي کرده است. به نظر من عبدي هم فقط بخشي از استعدادش را در هنر نمايان کرده و هنوز بخش هاي مهم ديگري هست که هنوز کشف نشده است. من از زمان (محله برو بيا) او را به ياد دارم و بعد هم که وارد سينما شد، تا امروز توانسته ثابت کند که بازيگر فوق العاده با استعدادي است و نقش ها را چنان بازي مي کند که در ذهن تماشاگر مي ماند». وي درپايان گفت:«با وجود اينکه اکبر عبدي توانسته نقش زنان را به خوبي ايفا کند، اما باز هم تاکيد مي کنم که کارگردان ها نبايد اين کار را بکنند. بهتر است به جاي اين کار از بازيگران خانم دعوت به همکاري کنند. البته گاهي پيش مي آيد که استفاده دراماتيک مي کنند. مثل کاري که من در فيلم (کلاه گيس) انجام دادم».

------------