پناهگاه حيات وحش ميانكاله، بهشهر

[✘ 2gнєтєя4єνєя ✘]

اين پناه‌گاه مشتمل بر خليج گرگان، جزيرهٔ آشوراده و شبه‌جزيرهٔ ميانکاله است که حدود هفت هزار هکتار وسعت دارد و به عنوان يکى از ذخاير زيست محيطى کرهٔ ‌زمين از سوى يونسکو به ثبت رسيده است.

پناه‌گاه ميانکاله، تنها بازمانده از مناطق نيمه مشجر سواحل درياى خزر است و بهشت آبزيان و پرندگان مهاجرى است که همه ساله در فصل زمستان از کشورهاى سردسير شمالى به سوى آن پرواز مى‌کنند و به زمستان گذرانى مى‌پردازند. از انواع اين پرندگان مى‌توان اردک ماهى‌هاى وحشى، ‌ غاز، قو، فلامينگو (مرغ آتشين) و پليکان (مرغ سقا) را نام برد. پرندگان بومى مثل قرقاول، دراج و زنگوله بال هم در پيرامون آن زندگى مى‌کنند. از اين پناه‌گاه حيات‌وحش، مى‌توان ضمن استفاده‌هاى علمى - آموزشى، ‌ بهره‌بردارى‌هاى سياحتى وسيعى به عمل آورد که در حال حاضر نيز به طور محدود صورت مى‌گيرد.


پناهگاه حيات وحش ميانكاله طبق مصوبه شماره 12 مورخ 12/8/1348 شوراي عالي سازمان شكارباني و نظارت بر صيد وقت به عنوان منطقه حفاظت شده اعلام گرديد. متعاقب آن و به دليل اهميت اكولوژيك منطقه براساس مصوبه 78 مورخ 21/5/54 شوراي عالي حفاظت محيط زيست مندرج در روزنامه رسمي شماره 8921 مورخ 28/5/54 به عنوان پناهگاه حيات وحش ميانكاله ارتقا يافت.
پناهگاه حیات وحش میانکاله با مساحتی بالغ بر 63317 هکتار طی مصوبه شماره 78 مورخ 21/5/1354 شورایعالی محیط زیست به مجموعه مناطق تحت مدیریت سازمان پیوست.


موقعیت جغرافیایی
پناهگاه حيات وحش ميانكاله در موقعیت جغرافیایی N3653 E5330 در استان مازندران واقع است.


ویژگیهای منطقه
این منطقه که جزو رامسر سایتها و ذخایر زیستکره میباشد منطقه ای است تالابی و جلگه ای و منبع آب تامین کننده آن رودخانه قره سو می باشد. 179 گونه گیاهی و 204 گونه پرنده مهاجر و بومی در منطقه شناسایی شده است که این نشان دهنده تنوع زیستی بالای آن می باشد. از گونه های مهم گیاهی میتوان از انار وحشی؛ ازگیل؛ تنگرس ؛ ولیک؛ گز ؛ جگن؛ نی و داغداغان و از گونه های مهم جانوری میتوان از گرگ؛ گربه وحشی؛ فک؛ خوتکا؛ گیلانشاه ؛ باکلان؛ قلامینگو؛ کشیم؛ حواصیل؛ قرقاول و انواع ماهیان چون کپور؛ سفید وکولی نام برد.

اين پناه‌گاه مشتمل بر خليج گرگان، ‌ جزيرهٔ آشوراده و شبه جزيرهٔ ميانکاله است که حدود هفت هزار هکتار وسعت دارد و به عنوان يکى از ذخاير زيست محيطى کرهٔ‌ زمين از سوى يونسکو به ثبت رسيده است.

پناهگاه از دو اکوسيستم بارز تالابی و شبه جزيره تشکيل شده و يکی از زيستگاه های مهم و با ارزش پرندگان آبزی و خشکزی می باشد.



منابع فيزيکی

آب : عرصه پناهگاه بصورت کرانه ساحلی و حد فاصل بخش جلگه ای و دريای مازندران و با توجه به اين وضعيت جريان آبی سطحی و زير سطحی جنوبی از يک سو و همچنين دريای مازندران قرار گرفته به نحوی که در وضع شيميايی سفره آبهای شيرين زيرزميني منطقه تاثير بسزايی دارد و حسب بررسی سفره آب شيرين بر روی آب شور قرار گرفته و از طريق حفر چاه قابل بهره برداری است.

خاک : اراضی پست ساحلی با خاکهای ماسه ای ريز و يکنواخت و نرم و عميق و با توجه به منشأ دريايی و دوران زمين شناسی تحول نايافته و تنها در ناحيه سطحی ازتجربه بقايای گياهی کمی تيره تر هستند.

اقليم : آب و هوای پناهگاه متأثر از اقليم بخش های جلگه ای جنوبی و بر اساس اطلاعات ميزان و متوسط بارندگی و دمای ساليانه و براساس طبقه بندی اقليمی نيمه مرطوب معتدل می باشد.



منابع بيولوژيکی

گياهان

اراضی ساحلی و ماسه ای شبه جزيره ميانکاله با توجه به دوره زمين شناسی مربوطه و منشأ تشکيل بعنوان اراضی بر جای مانده از پسروی دريای تتيس ، رويشگاه تيپ های مختلفی از جوامع گياهی در مراحل توالی بوده که در محدوده از سوی دريا به سمت خليج و بر اساس اولويت نقش شامل تيپ های مختلف به شرح زير می باشد :

1 - تيپ سازيل Juncus

2- رويش تپه های شنی Sand dune

3- تيپ انار تنگرس Punica

4- تيپ انار تمشک Punica - Rubus

5- تيپ انار Punica

6- تيپ سازيل Juncus

7- تيپ هالوفيت Halophytes

همچنين در بخش تالابی نيز گونه های مختلفی از گيهان آبزی و از نمونه گياهان شناور ، غوطه ور و حاشيه ای چون انواع زير مشاهده می گردند.

- Chara

- Potamogeton

- Lemna

- Polygonum

- Typha

- Phragmites



جانوران

جانوران به عنوان موجودات مصرف کننده و حلقه های ثانويه شبکه درهم تنيده حيات محسوب می گردند و تالابها زيستگاه گونه های مختلفی از آنها و بويژه آبزيان و پرندگان.

ماهيها

تالاب ميانکاله بعنوان محل زدآوری و پرورش بچه ماهيان ( nercery ) گونه های مختلفی از انواع ماهيان دريای مازندران حائز اهميت است و بر اساس بررسی ليمنولوژيکی گونه هايی جون کپور ، انواع کفال ، کلمه ، سفيد ، سوف ، ماش ، کاراس بعنوان گونه های شاخص منطقه مورد شناسايی قرار گرفتند.

پستانداران

بر اساس گزارشات مستند تاريخی اين منطقه در گذشته ای نه چندان دور زيستگاه گونه های شاخص چون مرال ، يوزپلنگ و گرگ بون ، ليکن در حال حاضر پستانداران منطقه محدود به گربه جنگلی ،شغال ، گراز ، روباه ، خرگوش ، تی ، جوجه تيغی و انواع خفاش و جوندگان کوچک می باشد.

پرندگان

از ويژگی های بارز منطقه اهميت زيستگاهی جهت زمستان گذارانی گونه های مختلفی از پرندگان مهاجر آبزی و همچنين پرندگان بومی می باشد. همه ساله بيش از پانصد هزار قطعه پرنده شامل انواع مرغابی ، غاز ، قو ، فلامينگو ، پليکان و ... به اين پناهگاه مهاجرت می کنند،


عوامل تهدید کننده
از مهمترین عوامل تهدید میتوان ازچرای دام؛ تعارضات به منابع ملی و وجود مستثنیات و تغییر کاربری اراضی؛ توسعه بندر امیر آباد و احداث جاده ؛ تفکر ایجاد طرح های گردشگری و به دنبال آن ایجاد تاسیسات مرتبط وهمچنین شکارو صید غیر مجاز نام برد.