T-50 و J-20، تغییر دهندگان بازی برتری هوایی

[Son of anarchy]

ایالات متحده در حدود سی سال پیش موفق شد نخستین هواپیمای پنهانکار یعنی اف-117 را طراحی و تولید کند، در آن زمان شوروی از هم پاشید و چین نیز در حال گسترش دادن صنایع نظامی خود بود، با این حال ورود جنگنده‌های پنهانکار غیرآمریکایی به عرصه امری اجتناب ناپذیر است و دارای اهمیت استراتژیک فوق‌العاده بالایی است. در انحصار نگه داشتن این تکنولوژی برای ایالات متحده هرچند بسیار جذاب است اما هرگز امکان‌پذیر نیست.
دست کم گرفتن پیشرفت این تکنولوژی در کشورهای دیگر و ناچیز خواندن تلاش‌های کشورهای دیگر مانند ناچیز انگاشتن T-50 روسی و ناقص خواندن J-20 چینی توسط وزارت دفاع ایالات متحده در دوران وزارت رابرت گیت ممکن است در آینده به اشتباهی تاریخی مبدل شده و در کنار اشتباهاتی چون مستحکم خواندن خط ماژینو یا شکست ناپذیر انگاشتن رزم‌ناوها در جنگ جهانی دوم، از آن یاد شود.
شکست این دکترین امری بدیهی و قطعی است. این در حالی است که ایالات متحده به سرمایه‌گذاری بر روی پروژه‌ی رپتور پایان داده است. ایالات متحده و متحدینش تنها 130 فروند جنگنده اف-22 در اختیار دارند در حالی که روسیه بنا دارد بیش از 1000 فروند سوخو پاک‌فا تولید کند، این تعداد جنگنده در نیروی هوایی این کشور یا کشورهای دیگر بکار گرفته خواهند شد از سوی دیگر ارتش خلق چین نیز تعداد نامعلومی جی‌-20 در اختیار خواهد گرفت و این امر توازن فوا را بیش از پیش برهم خواهد زد.
هرچند اف-22 از هر دو جنگنده تی‌-50 و جی‌-20 پنهانکارتر است لکن ظواهر امر حاکی از برتری آیرودینامیکی سازه هر دو رقیب شرقی نسبت به رپتور است. این امر ممکن است در نبردهای احتمالی آینده جنگنده آمریکایی را با چالش‌هایی روبرو سازد.
اف-22 جهت درگیری‌های با سرعت فراصوتی طراحی شده است. موتور سوپرکروز اف-22 پایداری فراصوتی تحسین‌برانگیزی را برای این جنگنده فراهم می‌آورند و ویژگی‌های پنهان‌کاری بی‌بدیل آن سبب به حداقل رساندن توان پیش‌اخطاری دشمن و نیز امکان رهگیری و مورد هدف قرار دادن جنگنده می‌شود. تاکتیک اصلی اف-22 نزدیک شدن بی‌سروصدا به هدف، قرار گیری در موقعیت حمله و شلیک موشک‌های فراتر از افق دید تصویری به سمت آن است، در صورت عدم موفقیت این تاکتیک اف-22 به هدف نزدیک شده و با توجه به برتری در قدرت مانور نسبت به هر جنگنده‌ی تولید شده‌ی دیگر در زمان جنگ سرد موفق به هدف قرار دادن دشمن خواهد شد. در دنیایی که جنگنده‌های غیر‌آمریکایی سوپرکروز و پنهان کار حضور ندارند اف-22 به خوبی از عهده‌ی این کار بر خواهد آمد.


امّا ظهور پاک‌فا و جی‌-20 این دکترین را دچار چالش‌های بنیادین خواهد کرد؛ چرا که هر دو جنگنده یاد شده دارای ویژگی‌های پنهان‌کاری مناسب به ویژه در برابر رادارهای موج سانتیمتری باند ایکس مورد استفاده در جنگنده‌ها خواهند بود، اف-22 موفق به هدف قرار این جنگنده‌ها در خارج از افق دید تصویری نخواهد شد؛ ویژگی‌های رادار، برد حسگرها و نیز برد سینماتیک موشک‌ها در برابر این تهدید محدود خواهد شد لذا اف-22 جهت شلیک موشک‌های خود مجبور به نزدیک شدن هرچه بیشتر به دو جنگنده یادشده خواهد شد.
بدون امکان شلیک فراتر از افق موشک‌ها اف-22 در معرض اکتساب و رهگیری حسگرهای مادون قرمز بکار رفته در پاک‌فا و جی‌-20 قرار خواهد گرفت؛ این بدان معنی است که حریف نیز قادر به هدف قرار دادن اف-22 خواهد بود و این موقعیتی که است که رپتور انتظار روبرو شدن با آنرا نخواهد داشت لذا قابلیت‌های این جنگنده بیش از پیش محدود خواهد شد.


در جنگنده شرقی نیز همانند رپتور برای نبردهای سوپرسونیک طراحی شده‌اند ضمن اینکه در نبردهای نزدیک دارای چابکی بالایی هستند لذا اف-22 در یک نایف فایت برتری خاصی نسبت به رقیبان خود نخواهد داشت. طراحی برتر پنهان‌کاری مادون قرمز و رادارای اف-22 عملکرد موشک‌های کشنده حمل‌شونده توسط پاک‌فا و جی-20 را تحت الشعاع قرار خواهد داد امّا سکّه روی دیگری نیز دارد. موشک AIM-120 در برابر اهداف دارای شتاب G بالا با چالش روبرو خواهد شد و موشک AIM-9X با توجه به موتور راکتی خود به لحاظ میزان انرژی با چالش‌هایی روبرو خواهد شد. هر سه جنگنده یادشده سوپرکروز هستند و در صورت بروز درگیری نزدیک به راحتی قادر به گریز از چنگال دشمن خود نخواهند بود. برزورسانی‌‌های آینده خصیصه پنهان‌کاری، حسگر‌ها و موشک‌های اف-22 برخی مزایا را برای اف-22 در برابر سایر رقیبان فراهم خواهد کرد اما هرگز برتری پیشین در برابر جنگنده‌های غیرسوپزرکروز و غیرپنهانکار همچون فالکروم، رافائل، تایفون و فلانکر قابل وصول نخواهد بود.


حتی اگر اف-22 با جدیدترین‌ بروز‌رسانی‌های ممکن در برابر رقیبان شرقی خود ایستادگی کند جهت ایجاد توازن قوا تساوی کمی جنگنده‌های دو طرف الزامی است. این امر تنها استراتژی در دسترس ایالات متحده و متحدین آن محسوب می‌شود. از سوی دیگر جهت اکتساب این نوع جنگنده‌ها مستقر کردن حسگرهای ضدپنهان‌کار جهت پوشش نقاط مختلف ضروری است این در حالی است که ایالات متحده هیچ برنامه‌ای جهت بکارگیری حسگرهای فعال ضدپنهانکاری در برنامه دفاعی خود ندارد.
بر اساس استراتژی رابرت گیت اف-35 قادر به درگیری یک به یک با پاک‌فا و یا جی‌-20 خواهد بود و قرار است این جنگنده در تعدادی برابر با تعداد جنگنده‌های پاک‌فا و نیز صدها جی‌-20 چینی تولید شود.
پاک‌فا و جی‌-20 در خصیصه‌ی آیرودینامیکی نسبت به تمامی مدل‌های اف-35 برتری دارند، به لحاظ عملکرد پنها‌نکاری و حسگرها قادرند با اف-35 رقابت کنند ضمن اینکه سوخت و تسلیحات بیشتری حمل می‌کنند. این موارد سبب می‌شود نظریه برتری اف-35 بر پاک‌فا و جی-20 با چالش روبرو شود.
آنچه مسلم است این است که در بهترین حالت استراتژی فعلی یک اشتباه محاسباتی خطرناک است که به علّت عدم شناخت کافی از پیشرفت صنایع نظامی روسیه و چین حاصل شده است و در بدترین حالت این استراتژی غرب با شکست روبرو خواهد شد.

توسعه برنامه سوخو تی50 پاک‌فا
آزمایشات پروازی پاک‌فا با توجه به اخباری که در رسانه‌های عمومی اعلام می‌شود با سرعتی قابل توجه در حال انجام است. فرمانده نیروی هوایی روسیه ژنرال کلنل الکسنادر زلین در فوریه 2012 و در محاسبه با ریانوستی اعلام کرده "سه فروند جنگده در حال انجام تست هستند و سه فروند دیگر به زودی به آنها خواهند پیوست و در مجموع چهارده فروند پاک‌فا جهت تست‌های پروازی تا سال 2015 به کار گرفته خواهند شد." بر اساس پیش‌بینی‌ها قابلیت‌های اصلی جنگنده تا سال 2013 تست خواهند شد، مابقی تست‌ها مربوط به تایید صحت عملکرد سامانه‌های تسلیحاتی به ویژه تسلیحات هوا به زمین خواهد بود. بر اساس اطلاعات منتشر شده در رسانه‌های روسی اخذ گواهی صحت عملکرد تسلیحات پاک‌فا در سال 2013 آغاز خواهد شد.
میخاییل پوگوسیان رییس اتحادیه شرکت‌های هواپیمایی و مالک شرکت سوخو اعلام کرده روند تولید انبوه پاک‌فا از سال 2013 و زمانی که نمونه‌ی اولیه سوم 120 تست را پشت سر گذاشته است، آغاز خواهد شد.
ژنرال زلین همچین گفته است: "پس از آنالیز و بررسی طرح اف-22 آمریکایی و جی‌-20 چینی به این نتیجه رسیده‌ایم که پاک‌فا در حداکثر سرعت، شعاع درگیری و حداکثر وزن برخواست بر دو نمونه دیگر برتری دارد." این اظهارات با نتایج حاصل از تحلیل و برآورد غربی‌ها از خصیصه آیرودینامیکی و سامانه‌های کنترل و پیشران پاک‌فا همخوانی دارد. بر اساس برآوردهای اولیه پاک‌فا نازل مشابه اف-22 خواهد داشت و در کنار موتور نسل پنجم در پاک‌فا به کار گرفته خواهد شد. آنالیزهای اولیه نشان می‌دهد که تناقض موجود در انتهای بدنه با کلیت پنهان‌کار پاک‌فا و به دلیل بکارگیری موقت موتور AL-41FA / 117S در کنار نازل سه بعدی جهت تسریع در انجام تست‌های پروازی است. این امر از اهمیت بسزایی برخوردار است چرا که نازل بکار رفته در طرح اولیه پاک‌فا خصیصه پنهان‌کاری آنرا تنزل داده و علاوه بر این اثرات صوتی تولیدی آنرا را افزایش می‌دهد. نازل تراش‌دار بکار رفته در اف-22، پاک‌فا را با چالشی اساسی جهت رهگیری حریف از نیمکره عقب روبرو خواهد کرد.


رادار بکاررونده در پاک‌فا بر اساس تکنولوژی AESA یا همان آرایه فازی فعال اسکن الکترونیکی طراحی شده است و دارای سه درسته آرایه باند ایکس و دو دسته آرایه باند ال است. پیکربندی باند ایکس بر اساس رادار اف-22 مدل شده و با آرایه‌های گوشه نگر Side-looking جفت شده است که بکارگیری آن در اف-22 به دلایل اقتصادی به تعویق افتاد. آرایه‌های باند ال قابلیت محدود ضد پنهانکاری را برای پاک‌فا فراهم خواهند آورد ضمن اینکه در سامانه تشخیص دوست از دشمن و نیز سامانه اخلال‌گر به کار گرفته خواهد شد.
موشک‌های اولیه پاک‌فا موشک RVV-MD ساخته شده بر اساس موشک آرچر R-73/73 / AA-11 و موشک RVV-SD مشتق شده از R-77 / RVV-AE / AA-12 آدر یا آمرامسکی هستند.




در حالی که اطلاعات فراوانی در مورد پاک‌فا از طریق رسانه‌ها در اختیار عموم قرار گرفته و شخصیت‌های مختلف روس به ارائه اطلاعات درباره آن پرداخته و حتی تصاویر تست پروازی آن در اختیار همگان قرار گرفته است اطلاعات مربوط به جی-20 به شدت کمیاب و نادر است. هرچند برخی تصاویر آماتوری و رسمی از این جنگنده در فضای وب قابل دسترسی است اما کیفیت پایین این تصاویر مانع از امکان تحلیل فنی آن می‌شود.
این امر سبب ناچیز انگاشته شدن جنگنده چینی و پررنگ شدن حواشی سیاسی مربوط به این جنگنده شده است. اکثر تحلیل‌های موجود در مورد این جنگدنه در واقع چرند (عین عبارت نویسنده!) و غیر حقیقی و به دور از واقعیت هستند.
تصاویر منتشر شده توسط ژینهوا در دسامبر 2011 نشان می‌دهد نخستین مدل آزمایشی جی‌20 پنجاه‌وسومین تست پروازی خود را پشت سر گذاشته است. البته با توجه به دست‌کم گرفته شدن جی‌20 توسط کارشناسان غربی پیش از انتشار تصاویر این جنگنده نمی‌توان اظهار نظر دقیق را در مورد این جنگنده بیان داشت. تصاویر منتشر شده پرواز جی‌20 در ارتفاعی پایین را نمایش می‌دهند.



سایر تصاویر محل حمل سلاح را نمایش می‌دهند که بر اساس اف-22 طراحی شده و دارای دو قسمت جهت حمل موشک‌های بزرگ یا بمب‌ها و موشک‌های کوتاه‌برد کوچک است.


شبیه سازی نرم‌افزاری جنگنده به کمک نرم‌افزارهای انحصاری نیروی دریایی ایالات متحده و با توجه به تصاویر منتشر شده از جی‌-20 انجام گرفته است و در آن عملکرد پنهانکاری جنگنده در نه باند راداری بررسی شده است. در این شبیه‌سازی تمامی زوایا با و بدون وجود پوشش جاذب راداری مدل شده است.
مشخصاً در جی‌-20 از ایده‌های بکاررفته در اف-22 استفاده شده است و با توجه به تحلیل تصاویر منتشرشده علی‌الظاهر پاک‌فا و جی‌-20 و اف-35 قادرند با اف-22 رقابت کنند. بدنه تخت از ویژگی‌های اصلی جنگنده‌های پنهان‌کار محسوب می‌شود که در جی‌-20 به آن توجه شده است. معایبی که در بدنه جی‌20 مشاهده می‌شوند عبارت‌انداز عدم تخت بودن بدنه و وجود انحنا در طرفین و استفاده از نازل متقارن مشابه اف-35 و نمونه اولیه پا‌ک‌فا است. لذا جی‌-20 به لحاظ پنهان‌کاری از اف-22 عقب‌تر است اما قادر است با اف-35 و پاک‌فا رقابت کند.
در مورد حسگرها یا تسلیحات جی‌-20 اطلاعات رسمی چندانی در دسترس قرار ندارد.

دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.


دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.


دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.