هول قیامت

[bOoOoOy]

عایشه روایت می کند که خواجه عالم حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم فرمود که: روزِ قیامت مردمان را برهنه تن و برهنه پای حشر کنند، من گفتم: ای سیّد! همه مردمان و زنان را بدین دستور محشور سازند؟ گفت: آری همه خلایق برهنه باشند. گفتم: پس به یکدیگر نگاه کنند و نظر به یکدیگر افکنند؟ گفت: کار از آن سخت تر است که کسی به کسی نظر تواند کرد که در آن روز پسر از مادر، و برادر از برادر، و اقارب از یکدیگر گریزان باشند.

سیاست حق جمله را به زانو درآرد، هر بارداری بار بنهد. مردمان را بینی چون مستان و کودکان را یابی از هول چون پیران.

نام های قیامت
ای عزیز! آن روزِ با هول و هیبت نام هاست و در این روز آدمیان را انواع مقام هاست، مقام محاسبه، مقام معاتبه، مقام موازنه اعمال، و بازگشت به مرجع و مآل.

اول:
قیامت؛ و آن عبارت است از قیام مردم در آن روز که: «یَوْمَ یَقُومُ النّاسُ لِرَبِّ الْعالَمین».

دوم:
ساعت؛ و آن اشارت است بدان که آن روز ساعت به ساعت (لحظه به لحظه) باشد که در آید: «وَ یسْأَلُونَک عَنِ السّاعَةِ اَیّانَ مُرْسها»

سوم:
طامَّة: یعنی غلبه کننده و آن عبارت از دواهیِ (وحشت های) آن روز است: «فَإِذا جاءَتِ «الطَّامَّةُ الْکُبری»

چهارم:
صاخّه؛ یعنی کر کننده، اشارت به هول و هیبت آن روز است: «فَإِذا جَاءَت الصّاخَّة»

پنجم:
حاقّه؛ یعنی سزاوار کننده و هر کس را به سزای عمل رساننده: «الَحاقَّةُ ما الْحاقَّة»

ششم:
قارِعَه؛ یعنی کوبنده. عبارت است از کوفتگیِ مردم در آن روز که: «اَلْقارِعَةُ ما الْقارِعةُ»

هفتم:
واقِعَه؛ اشارت است به وقایعی که در آن افتد: «اِذا وَقَعَتِ الْواقعة»

هشتم:
خافِضَه؛ یعنی افکننده و فرو برنده کافران به درکاتِ جهنم.

نهم:
رافِعَه؛ بر آرنده مؤمنان به درجاتِ بهشت: «خافِضَةٌ رافعَةٌ»

دهم:
آزِفَة؛ یعنی نزدیک شونده: «اَزِفَتِ الْآزِفَةُ»

یازدهم:
یَوْمَ الْحَشْر؛ یعنی روز گردآوردن و جمع کردن: «وَ یَوْمَ نَحشُرهُمْ جَمیعا»

دوازدهم:
یَوْمُ النُشور؛ یعنی روز زنده شدن: «کَذلِکَ النُّشُور»

سیزدهم:
یَوْمُ الْبَعْث؛ یعنی روز برانگیزانیدن: «وَ اَنَّ اللّهَ یَبْعَثُ مَنْ فِی القُبور»

چهاردهم:
یَوْمُ الْمَعاد؛ روز بازگشتِ خلایق به حق: «انّا لِلّهِ و اِنّا اِلَیْهِ راجِعُونَ»

پانزدهم:
یَوْمُ اَلْمَآبْ؛ روزِ رجوع آدمیان به اللّه تعالی: «وَ اِنّ لِلطّاغینَ لشَرَّ مَآبَ» و «اِنَّ للمُتَّقین لحُسْنَ مآب».

شانزدهم:
یَوْمُ الفَصْل؛ روزِ فرق کردن میان اهل جنّت و نار: «هذا یَوْمُ الْفَصْل»

هفدهم:
یَوْمُ الآخِر؛ آخرین روز: «مَنْ آمَنَ بِاللّهِ و الْیَوْمِ الْآخِرِ»

هجدهم:
یَوْمُ الخُروج؛ روزِ بیرون آمدن از قبر: «ذلِکَ یَوْمُ الخُروج»

نوزدهم:
یَوْمُ الدّین؛ یعنی روزِ جزا دادن: «وَ ما ادریکَ ما یَوْم الدِّینِ»

بیستم:
یَوْمُ الحِساب؛ روز شمارِ مردم: «هذا ما تُوعدونَ لِیَوْمِ الحِسابِ»

بیست و یکم:
یومَ التَّلاقِ؛ یعنی روزِ به هم رسیدن اهلِ آسمان و زمین: «لِیُنْذِرَ یَوْمَ التَّلاق»

بیست و دوم:
یَوْمُ التَّناد؛ روزِ یکدیگر را آواز دادن: «إِنّی اَخافُ عَلَیْکُمُ یَوْمَ التَّناد»

بیست و سوم:
یَوْمُ الَحَسْرَة؛ روز حسرت: «وَ اَنْذِرْهُمْ یَوْمَ الَحَسْرَةِ»

بیست و چهارم:
یَوْمُ التّغابُنْ؛ روزِ بر یکدیگر غبن آوردن، و آن میان اهل بهشت و دوزخ باشد: «ذلِکَ یَوْمُ التَّغابُن»

بیست و پنجم:
یَوْمُ الجَمع؛ روزِ گرد آمدن مردم: «یَوْمَ یَجْمَعُکُم لِیَوْمِ الْجَمْعِ»

حساب اعمال
اگر چه خدای تعالی عالم است به اسرار بندگان و احوال و افعالِ ایشان اما محاسبه و مسائله (سؤال پرسیدن) و شهادت جوارح به جهت آن است تا فرق میان اهل بهشت و دوزخ بر عالمیان ظاهر شود و از قرآن بر محاسبه دلیل بسیار است.

حسابْ حق است و اگر نه وعد به غیر حساب راست نباشد و هم چنین گواهی جوارح و اعضا حق است.

ای عزیز صعوبت حساب بسیار است. خواجه عالم صلی الله علیه و آله وسلم می فرماید: پیش از آن که حساب شما کنند شما حسابِ خود کنید و جوابِ سؤال فردا را آماده باشید مبادا که درمانید.

حکایت
درویشی کودکی داشت که از غایت محبّت، شبْ پهلوی خودش خوابانیدی. شبی دید که آن کودک در بستر می نالد و سر بر بالین می مالد. گفت: ای جان پدر چرا در خواب نمی روی؟ گفت: ای پدر! فردا روزِ پنج شنبه است و مرا متعلّما (درس های) یک هفته پیشِ استاد عرضه می باید که از بیم در خواب نمی روم مبادا که درمانم، آن دوریش صاحب حال بود. این سخن بشنید نعره ای زد و بی هوش شد. چون با خود آمد گفت: واویلا، وا حَسْرَتا؛ کودکی که درسِ یک هفته پیش معلّم عرض باید کرد شب در خواب نمی رود پس مرا که اعمالِ هفتاد ساله پیش عرشِ خدا در روز مظالم (قیامت) بر خدایِ عالم الاَسرار عرض باید کرد حال چگونه باشد؟

عرض نامه اعمال
در حدیث آمده است که: عرض کنند بندگان را روزِ قیامت سه بار؛ در یک عرضه جدال کنند و ذنوب از نفْس خود دفع نمایند به انکار و بعضی تبلیغ رُسُل را مُنکِر شوند و در عرضه دوم معاذیر (عذرها) پیش آرند و دفع گویند. امّا عرض کردن سوّم درین وقت باشد پریدن نامه ها و رسیدن به دست ها پس بعضی نامه ها را به دست راست گیرنده باشند و بعضی به دست چپ؛ آن را که نامه به دست راست آید دلیل نجات باشد و آن را که نامه به دست چپ افتد یا از پسِ پشت؛ علامت عقاب بُوَد.

ای عزیز! پیش از آن که نامه عمل به دست تو آید صحایف اعمال خود را در نظر آر، و به جرایدِ روزگار خود در نگر، و روزنامه افعال خود پیش گیر.

هر چه خطِّ خطا بینی به آب توبه، بُشویْ و محو ساز تا فردا رنج نبینی و شرم سار نگردی؛

نیندیشی از آن روزی که گویندت بیا برخوان

سواد نامه عمری که سرتاسر خطا باشد

اگر اعمالِ خیر اینَت که ما امروز می آریم

بسا رُسوا ییا بر ما که فردا هم ز ما باشد

ایمان به صراط
شرط در صحّت ایمان، اعتقاد به درستیِ صراط است و آن پُلی است بر بالای دوزخ کشیده، از موی باریک تر و از آتش گرم تر و از شمشیر تیزتر و سی هزار سال راه بالای آن است اما گذشتن بر آن بعضی را آسان باشد؛ و اول کسی که از صراط بگذَرَد حضرت رسالت صلی الله علیه و آله وسلم باشد. حضرت رسالت صلی الله علیه و آله وسلم قدمِ مبارک بر صراط نهد و هر یک از امّت وی که خواهند بر صراط بگذرند ایشان را مدد می دهد و می گوید: پروردگارا! امتم را سالم بدار، پروردگارا! امتم را به سلامت دار. و بر صراط مقامات است و در هر مقامی سؤالی خواهد بود.

ای عزیز! صراط دو است یکی در دنیا و یکی در عُقبی؛ اما صراطِ دنیا راه دین است و مِنهاج شریعت که آیه اِهْدِنا الصِّراطَ المُسْتَقیم اشارت بدان است، اگر امروز بر این صراط که دین اسلام است مستقیم باشی، فردا بر آن صراط به آسانی بگذری و بی رنج بر وی و اگر به صراط اسلام بَر شومیِ معصیت درمانی، فردا نیز بر آن صراط درمانی.

امروز بر صراطِ یقین راست رو مدام

تا بر صراط حشر توانی گذشت راست

خواجه کاینات صلی الله علیه و آله وسلم فرمود که: فردایِ قیامت در سه موطن هیچ کس هیچ کس را یاد نکند.

اول:
نزدیک آن که میزان اعمال نصب کنند و هر کس خواهد که بداند که میزان [اعمال] او گران است یا سبک؟

دوم:
نزدیک تطایر (پریدن) نامه ها[ی اعمال] که هر کس خواهد که ببیند که نامه او از کجا می رسد؛ از چپ یا از راست؟

سوم:
وقتی که صراط را بر بالای جهنم وضع کنند و همه کس را بر آن باید گذشت. ای عزیز! بعضی گویند که میزان، عبارت از عدل خدای است که هیچ از اعمالِ بندگان فرو گذاشت نکند و جزای آن بدیشان رساند.

خانه وحشت
حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم فرمود: به درستی که قبر اولین منزلیست از منازلِ آخرت، پس اگر بنده ازو نجات یافت آنچه بعد از آن پیش آید آسان تر باشد از آن، و اگر نجات نیافت آن چه پس از آن پیش آید سخت تر باشد، و بازگشت به بهشت باشد یا به دوزخ؛ یعنی منزل آخرین از منازل آخرت یا جنت است یا دوزخ.

قبر، خانه وحشت است و هر روز به زبانِ حال منادی می کند که: من خانه وحشتم، و من خانه غربتم و من خانه ظلمتم و من خانه تنهایی ام، هر کس بر من داخل شد تا روز قیامت خارج نمی شود.

ای عزیز! چون دانستی که قبرْ بیت وحشت است، مونسی پیدا کن تا فردا در آن وحشت گاهْ اَنیس تو باشد، و آن ذکر خداست، و چون دانستی که دارِ غُربت است، یاری جو که در آن مَسْکَن رفیق تو گردد و آن عمل صالح است، و چون دانستی که خانه ظلمت است نوری به دست آر که در آن تاریکی چراغِ تو باشد و آن نورِ معرفت است، و چون دانستی که منزل وحدت است، مصاحبی آماده کن که دافعِ ملالت تو باشد و آن خوی نیکوست؛ پس اگر از ذکر خدا مونسی داری، و از عمل صالح یاری یابی، و از چراغِ معرفت نوری حاصل کنی، و از خوی نیکو مصاحبی به دست آری، قبر تو روضه ای (باغی) باشد از ریاض (باغ های) بهشت، و اگر حال بر عکس باشد، حفره ای باشد از حفره های جهنم.

حکایت
وقتی هارون الرشید به سر وقتِ بهلول رسید. دید که در سایه گوری نشسته و چوبی در دست گرفته و کلّه آدمی در پیش نهاده، هارون پرسید که: ای دیوانه! در چه کاری؟ گفت: درین کلّه می نگرم. فرق نمی توانم کرد که کلّه هم چون من گداییست یا کلّه هم چون تو فرمانْ روایی. هارون گفت: این چوب چیست؟ گفت: زمین را قسمت می کنم و عرصه خاک را می پیمایم. هارون پرسید که چون یافتی؟ گفت: قسمتی تو راست و بخشی مراست. مرا سه گز رسید با گدایی، و تو را نیز سه گز رسید با پادشاهی.