مروری بر سوانح مرگبار هوایی جهان

[✘PETER✘]

با وقوع دست‌کم چهار سانحه هوایی مرگبار تا هشتمین ماه سال ۲۰۱۴ میلادی این سوال به ذهن بسیاری از مردم دنیا خطور می‌کند که آیا امسال مرگبارترین سال سفرهای هوایی است؟
به گزارش جهان به نقل از ایسنا، وقوع سه سانحه هوایی طی تنها یک هفته تمام نگاه‌های نگران را به سمت مسئله امنیت سفرهای هوایی جلب کرده است. در تاریخ ۱۷ ژوئیه پرواز MH۱۷ هواپیمایی مالزی با ۲۹۸ سرنشین در مرز اوکراین سرنگون شد و تمام سرنشینان آن جان باختند. شش روز بعد یعنی ۲۳ ژوئیه نیز یک فروند هواپیمای تایوانی متعلق به شرکت هواپیمایی «TransAsia» به شماره پرواز ۲۲۲ در هنگام فرود دچار سانحه شد و ۴۸ سرنشین آن کشته شدند. فردای همین روز نیز یک فروند هواپیما متعلق به شرکت هواپیمایی «AirAlgerie» الجزایر به شماره پرواز ۵۰۱۷ در مالی سقوط کرد و ۱۱۶ نفر مسافر آن جان باختند.

به این حوادث مرگبار باید پرواز MH۳۷۰ هواپیمایی مالزی را نیز اضافه کرد که در ماه مارس تیتر اول تمام رسانه‌های جهان شد. این هواپیما با ۲۳۹ سرنشین، فرودگاه کوآلالامپور را به مقصد پکن ترک کرد اما کمتر از یک ساعت پس از بلند شدن از باند هواپیما، ارتباط آن با برج مراقبت قطع شد. با گذشت ۱۵۶ روز از این ماجرا و تلاش‌های جامعه بین‌الملل تاکنون کوچکترین سرنخی از این هواپیما به دست نیامده است.

عوامل مختلفی در این سوانح هوایی نقش داشته‌اند اما وقتی در یک بازه زمانی ۱۵۶ روزه، بیش از ۷۰۰ مسافر و خدمه پرواز جان خود را از دست می‌دهند، مسافران حق دارند درباره امنیت سفرهای هوایی دچار تردید و نگرانی شوند و از خود این سوال را بپرسند که آیا ممکن است سال ۲۰۱۴ میلادی به سمت کسب عنوان «مرگبارترین سال در تاریخ سفرهای هوایی» گام بردارد؟ با این حال متخصصان اطمینان می‌دهند که چنین تصوری صحت ندارد و نگرانی‌ها دراین‌باره بی‌مورد است و برای رفع نگرانی عمومی به آمار اعلام شده از سوی شبکه ایمنی هواپیمایی (ASN) استناد کرده‌اند.

این مرکز یکی از سازمان‌های گردآوریِ آمار سوانح هوایی است که از سال ۱۹۴۶ میلادی به جمع‌آوری اطلاعات سوانح هوایی شامل سقوط، هواپیماربایی، خرابکاری و سرنگونی اقدام کرده‌ است.

- تلفات سالانه ناشی از سوانح هوایی

بنابر آمار رسمی شبکه ایمنی هواپیمایی (ASN)، جهان هم‌اکنون امن‌ترین دوره سفرهای پروازی را سپری می‌کند و تعداد سوانح هوایی جدی و مرگ و میرهای ناشی از آن طی دهه‌های اخیر کاهش چشمگیری یافته است به طوری که در سال گذشته میلادی ۲۶۵ نفر در سوانح هوایی جان باختند و بنابر این آمار می‌توان سال گذشته را امن‌ترین سال پروازهای هوایی از سال ۱۹۴۵ میلادی تاکنون معرفی کرد.

با وجودی که در سال جاری میلادی شمار مرگ ومیرهای ناشی از سوانح هوایی بیش از دو برابر افزایش یافته اما این تلفات در مقایسه با سال‌های گذشته همچنان رقم نسبتا پایینی داشته است. بنابر اعلام شبکه ایمنی هواپیمایی (ASN)، طی سال ‌جاری در ۱۲ سانحه مرتبط با هواپیماهای مسافربری ۷۶۱ نفر جان باخته‌اند.

- تاریخچه سوانح هوایی از سال ۱۹۴۶ میلادی

بدیهی است هرچه جثه هواپیما بزرگتر باشد تلفات سوانح هوایی نیز به دلیل افزایش تعداد سرنشینان آن به همان نسبت افزایش خواهد یافت. سال ۱۹۷۲ میلادی را می‌توان بدترین سال سفرهای هوایی قلمداد کرد. در این سال ۵۵ حادثه سقوط رخ داد که از بدترینِ آنها می‌توان به سقوط یک فروند هواپیمای پرواز ۲۱۷ Aeroflot روسیه با ۱۷۴ کشته و سقوط یک فروند هواپیمای پرواز ۹۹۰ Convair اسپانیا با ۱۵۵ کشته اشاره کرد.

با این حال آمار از کاهش کلی تلفات مرگ و میر ناشی از سوانح هوایی طی سال‌های اخیر حکایت می‌کند. کارشناسان می‌گویند: شبکه حمل و نقل هوایی بسیار ایمن است و وقوع سه حادثه مرگبار هوایی چیزی نیست که سبب تعجب زیاد و نگرانی آنها شود زیرا از سوی دیگر ممکن است دو تا سه سال متوالی نیز حتی یک مورد سانحه هوایی رخ ندهد. از سوی دیگر تنها با نگاه به تعداد سوانح و تلفات نمی‌توان یک تصویر دقیق از امنیت هوایی ارائه کرد چراکه باید عوامل دیگری نظیر حجم کلی ترافیک‌های هوایی را نیز در این آمار در نظر گرفت.

- تعداد سفرهای هواییِ جهانی در سال

کارشناسان صنعت هوانوردی به منظور ارزیابی نرخ سالانه سفرهای هوایی در جهان، تمام پروازهای مسافرتی در فرودگاه‌های جهان را محاسبه کرده و سپس تعداد سالانه سوانح هوایی را بر تعداد کل پروازها تقسیم می‌کنند که حاصل این فرمول نرخ سالانه سوانح هوایی است.

سال گذشته میلادی نرخ سوانح هوایی به ازای هر یک میلیون سفر هوایی ۲۴ صدم درصد بوده که این به معنای چیزی کمتر از یک سانحه هوایی به ازای یک میلیون پرواز است. این آمار تایید می‌کند که احتمال وقوع یک سانحه هوایی در مقایسه با حجم بالای سفرهای هوایی که سالانه انجام می‌گیرد، امری بسیار نادر است.

- ۱۰ سال‌ بد در سفرهای هوایی

در این گزارش به ۱۰ سال مرگبار در صنعت هوانوردی اشاره می‌شود که این آمار نشان می‌دهد صنعت هوانوردی طی سالیان اخیر شاهد تغییر روند چشمگیر به سوی افزایش امنیت پروازها بوده است. همانگونه که آمار آشکار می‌کند مرگ ۱۰۰۰ نفر در سال بر اثر سوانح هوایی امری عادی است. بدترین و سیاه‌ترین سال‌ سفرهای هوایی سال ۱۹۷۲ میلادی عنوان شده است که در این سال ۲۴۲۹ نفر در سوانح هوایی جان باختند.

با این حال مرگبارترین سانحه هوایی تاریخ در هیچ کدام از این ۱۰ سال پُرحادثه رخ نداده است. در این سانحه که در سال ۱۹۷۷ میلادی رخ داد، دو هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ در باند فرودگاه جزیره «تنریف» اسپانیا با هم برخورد کردند که در این حادثه ۵۸۳ تن جان باختند.

بنابر اعلام ASN، بیشترین تلفات سوانح هوایی به ترتیب مربوط به سال‌های ۱۹۷۲، ۱۹۸۵، ۱۹۷۳، ۱۹۷۴، ۱۹۸۹، ۱۹۶۲، ۱۹۹۶، ۱۹۸۸ و ۱۹۷۶ میلادی است.

همچنین بیشترین سوانح هوایی به ترتیب در سال‌های ۱۹۷۲، ۱۹۸۴، ۱۹۴۹، ۱۹۶۰، ۱۹۴۶، ۱۹۷۰، ۱۹۴۷، ۱۹۷۳، ۱۹۶۹ و ۱۹۶۲ میلادی رخ داده است.

- امن‌ترین سال‌های سفرهای هوایی

ASN امن‌ترین سال‌های سفرهای هوایی ازسال ۱۹۴۶ میلادی تاکنون را سال‌های ۲۰۱۲ و ۲۰۰۹ میلادی اعلام کرده که در این سال‌ها به ترتیب ۱۱ و ۲۱ سانحه هوایی رخ داده و در این سوانح به ترتیب ۲۲۴ و ۶۲۷ نفر نیز جان باخته‌اند.

بنابراین گزارش امن‌ترین سال‌های صنعت هوانوردی نیز به ترتیب سال‌های ۲۰۱۲، ۲۰۰۹، ۲۰۱۳، ۲۰۰۴، ۲۰۰۸، ۲۰۰۳، ۲۰۰۷، ۲۰۰۶، ۲۰۱۰ و ۱۹۸۴ میلادی هستند که از نظر کمترین تلفات نیز سال‌های ۲۰۱۳، ۲۰۱۲، ۲۰۱۱، ۲۰۰۴، ۲۰۰۸، ۱۹۵۴، ۱۹۸۴، ۱۹۵۵، ۱۹۹۹ و ۱۹۹۰ میلادی رکورددار هستند.